Σε συμπληγάδες ο Ερντογκάν

Στο στόχαστρο οικονομικών και γεωπολιτικών συμφερόντων

Του Σεϊτ Αλντογκάν *

Ο Ερντογάν στην αρχή ούρλιαζε ότι κανείς δεν μπορεί να απλώσει τα χέρια στους υπουργούς και τα στελέχη της κυβέρνησης του. Ωστόσο, υπό το βάρος των εξελίξεων αναγκάστηκε να προχωρήσει σε ανασχηματισμό. Αντικατέστησε δέκα υπουργούς και τρβχώρησε σε σαρωτικές αλλαγές στην αστυνομία και άλλες κρατικές υπηρεσίες.
Περίπου 400 αστυνομικοί διώχθηκαν ή μετατέθηκαν, ενώ με διάταγμα άλλαξε και η εσωτερική λειτουργία της αστυνομίας.

Σύμφωνα με το διάταγμα η αστυνομία στο εξής δεν θα μπορεί χωρίς έγκριση των υπουργικών στελεχών και νομαρχών να προβαίνει σε επιχειρήσεις. Το διάταγμα κηρύχτηκε ιντισυνταγματικό από το ανώτερο συμβούλιο εισαγγελέων και δικαστών. Η κυβέρνηση του Ερντογάν αντέδρασε έντονα γι' αυτήν την απόφαση και κατηγόρησε το συμβούλιο ότι αποτελείται από συνεργάτες εξωτερικών εχθρών.

Επτά βουλευτές όμως του κυβερνώντος κόμματος κατηγόρησαν την κυβέρνηση και παραιτήθηκαν από το κόμμα - μερικοί ακόμα και από το βουλευτικό αξίωμα Κάποιοι εξ αυτών ζήτησαν μέχρι και την παραίτηση της κυβέρνησης.

Οι ραγδαίες εξελίξεις συνεχίζονται μέχρι σήμερα κι ο Ερντογάν απειλεί τους πάντες και τα πάντα. Φαίνεται όμως ότι δεν μπορεί να εμποδίσει την λαϊκή οργή ούτε να διαχειριστεί τις αντιθέσεις που έχουν ξεσπάσει μεταξύ τμημάτων του κεφαλαίου.
Η κλίκα του Ερντογάν κατηγορεί τους πάντες, ενώ η κλίκα του Γκιουλέν προσπαθεί να εκπροσωπήσει τη λαϊκή αντίδραση και να εξασφαλίσει την υποστήριξη της ΕΕ και της Αμερικής.

Εντούτοις, για να δώσουμε μια σωστή προσέγγιση για τις εξελίξεις, πρέπει κατ' αρχάς να δούμε μερικά άλλα πράγματα σε σχέση με την κυβέρνηση του Ερντογάν και τους κεφαλαιοκράτες.

Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση του Ερντογάν είναι στην ουσία συνασπισμός που αποτελείται απ' το κόμμα του Ερντογάν και δυνάμεις του Φετουλάχ Γκιουλέν. Ο Γκιουλέν είναι ισλαμιστής ηγέτης με ισχυρή παρουσία τόσο στην πολιτική ζωή της χώρας όσο και σε επίπεδο κεφαλαίου. Σχεδόν σε όλες τις χώρες των Βαλκανίων, της Ασίας, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής έχει ιδιωτικά σχολεία και επιχειρήσεις. Ελέγχει τράπεζες και συνεχώς διευρύνει την επιχειρηματική του δραστηριότητα.
Οι στρατηγοί της Τουρκίας τον θεωρούσαν «νούμερο ένα» απειλή για το κεμαλικό κράτος. Φοβούμενος τη σύλληψη, ο Γκιουλέν έφυγε απ' την Τουρκία και εδώ και πολλά χρόνια ζει στην Αμερική. Εχει καλές σχέσεις με την Ουάσινγκτον και τις μονοπωλιακές χρηματιστικές εταιρείες.

Όταν ιδρύθηκε το κόμμα του Ερντογάν, είχαν πάρει μέρος και οι δυνάμεις του Γκιουλέν. Πολλά στελέχη του κόμματος, εκ των οποίων ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μπουλέντ Αρίντς και ο πρόεδρος της Δημοκρατίας Αμπντουλάχ Γκιούλ, είναι γνωστά ονόματα. Η κλίκα του Γκιουλέν ενδυναμώθηκε ακόμα περισσότερο στη σύγκρουση μεταξύ στρατηγών και κεμαλικών. Είναι γνωστό ότι στις κρατικές υπηρεσίες έχουν πιάσει θέσεις κλειδιά αλλά ταυτόχρονα ελέγχουν σημαντική μερίδα του κεφαλαίου. 'Οταν ξεκαθάρισε το τοπίο με τους στρατηγούς και τους κεμαλικούς ξεκίνησαν ενδοκομματικές τριβές μεταξύ της δύναμης του Ερντογάν και της κλίκας του Γκιουλέν.

Στις επερχόμενες εκλογές για τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, βουλευτικές και τοπικές, φαίνεται πώς έγιναν έντονες διαπραγματεύσεις. Ο Ερντογάν το τελευταίο χρονικό διάστημα ανήγγειλε την κυριαρχία του αλλά και κάποιες πολιτικές σχετικές με τη Συρία, το Κουρδικό, το κλείσιμο των φροντιστηρίων που έρχονταν σε σύγκρουση με τα συμφέροντα του Γκιουλέν. Η απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τα φροντιστήρια κατάφερε βαρύ πλήγμα στην οικονομική και οργανωτική δραστηριότητα της κλίκας του Γκιουλέν.

Ο Γκιουλέν και τα ΜΜΕ που ανήκουν στην κλίκα του τόνιζαν ανοικτά ότι η κυβέρνηση δεν αποτελείται μόνο απ' τη δύναμη του Ερντογάν και ότι το γυαλί ραγίζει. Είναι σίγουρο ότι οι τελευταίες επιχειρήσεις γίνονται απ' την κλίκα του Γκιουλέν ενάντια στον Ερντογάν.
Ωστόσο και οι δύο πλευρές με καθημερινές ανακοινώσεις τους φανερώνουν όλο και περισσότερο αυτή την πραγματικότητα.

Ο Ερντογάν ανακοινώνει ότι υπάρχουν παράνομες οργανώσεις που έχουν διεισδύσει μέσα στο κράτος και οι Αρχές δεν θα διστάσουν να μπουν στη «φωλιά» τους, ενώ ο Γκιουλέν ανακοινώνει ότι ο Ερντογάν ξεπερνά τα όριά του. Όλες οι πληροφορίες και οι εξελίξεις δείχνουν πως οι κλίκες Ερντογάν και Γκιουλέν έχουν ξεκινήσει πόλεμο για την κυριαρχία μέσα στο κράτος. Η κλίκα του Γκιουλέν χτυπά τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα της κυβέρνησης όπως τη Λαϊκή Τράπεζα, ιδιωτικούς και δημόσιους ομίλους. Οι υπουργοί της κυβέρνησης σχεδόν σε καθημερινή βάση ανακοινώνουν ότι η οικονομία της χώρας έχει πληγεί από τις εξελίξεις και η ζημία ανέρχεται σε πολλά δια Το ευρώ και το δολάριο συνεχώς ανεβαίνουν, ενώ οι δείκτες του χρηματιστηρίου πέφτουν κατακόρυφα.

Στα γεγονότα στο Γκεζί η κυβέρνηση του Ερντογάν ανακοίνωνε ότι οι κατασταλτικές δυνάμεις κινούνται σύμφωνα με το σύνταγμα και εφαρμόζουν αποφάσεις της «δημοκρατικής κυβέρνησης». Δεν δίσταζε να δώσει παράσημο στους αρχηγούς των αστυνομικών δυνάμεων για την επιτυχή επιχείρηση τους και τόνιζε ότι η Τουρκία δεν είναι ήταν όπως ήταν πριν από δέκα χρόνια: το δικαστικό σύστημα της χώρας έχει αποδειχτεί δημοκρατικό και ανεξάρτητο.
Ξαφνικά όμως ο Ερντογάν ξηλώνει πάνω από 100 στελέχη της αστυνομίας και κατηγορεί τους εισαγγελείς ότι συνεργάζονται σε διεθνή συνωμοσία, άρα πρέπει να δικαστούν με την κατηγορία του οργανωμένου εγκλήματος. Φυσικά ο Ερντογάν με αυτό στοχεύει να ξεκαθαρίσει τις κρατικές υπηρεσίες απ' τις δυνάμεις του Γκιουλέν, για να αναγγείλει την κυριαρχία του.

Ο Ερντογάν ήδη έχει κάνει σημαντικά βήματα προς σε αυτή την κατεύθυνση και καθαρίζει τις κρατικές υπηρεσίες από τις δυνάμεις του Γκιουλέν. Αξίζει να θυμίσουμε ότι η κυβέρνηση τώρα δηλώνει πως πρέπει να γίνουν οι δίκες των στρατηγών ξανά. Είναι πολύ πιθανό το επόμενο χρονικό διάστημα να βγουν όσοι φυλακίστηκαν με βαριές ποινές στις υποθέσεις «Εργκενεκόν» και «Βαριοπούλα».

*Ανταποκριτής της ημερήσιας εφημερίδας Εβρενσέλ και του καναλιού Χαγιάτ. - Το παραπάνω κείμενο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Πριν" 4/1/2004