Κάρολος Δαρβίνος: Ένας ασυνήθιστος επαναστάτης. Πέθανε σαν σήμερα το 1882

Ο Κάρολος Δαρβίνος υπήρξε το λιγότερο ένας ασυνήθιστος επαναστάτης. Ο πατέρας του ήταν διάσημος γιατρός και σπουδαίος επιχειρηματίας. Παππούς του ήταν ο Josiah Wedgwood, ιδρυτής μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες κατασκευής κεραμεικών στην Ευρώπη. Θα μπορούσε να έχει ζήσει μια ζωή ξενοιαστη, αλλά αντί γι’ αυτό αφιέρωσε τη ζωή του στην επιστήμη.

Το 1825 ο πατέρας του τον στέλνει στο πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου για να σπουδάσει ιατρική, αλλά ο Κάρολος δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τη μελέτη της φύσης, ένα αντικείμενο που δεν διδάσκονταν σε κανένα πανεπιστήμιο στη Μεγάλη Βρετανία. Μετά απο δύο χρόνια παράτησε το Εδιμβούργο και έκανε αίτηση στο Καίμπριτζ, σκοπεύοντας να γίνει Αγγλικανός ιερέας. Ένα επάγγελμα με κύρος το οποίο θα του επέτρεπε να έχει ελεύθερο χρόνο, να συλλέγει έντομα ή να αναζητά απολιθώματα. Αυτό δεν ήταν τόσο παράξενο, όσο ίσως φαίνεται στις μέρες μας. Εκείνη την εποχή η μεγάλη πλειοψηφία των φυσιοδιφών στην Αγγλία, συμπεριλαμβανομένων και των καθηγητών που δίδασκαν επιστήμες στην Οξφόρδη και το Καίμπριτζ, ήταν Αγγλικανοί ιερείς. Οι άνθρωποι του κλήρου δεν μελετούσαν τη φύση μόνο απο προσωπικό ενδιαφερον, αλλά και σαν συμβολή στην κατανόηση του Θεού μέσα από τη μελέτη του έργου Του.

Ο Δαρβίνος φαίνεται να υπήρξε αξιόλογος φοιτητής θεολογίας, αλλά εκεί που εντυπωσίαζε ήταν στα επιστημονικά μαθήματα. Μετά την αποφοίτησή του το 1831, ένας από τους καθηγητές του τον πήρε μαζί σε μια γεωλογική ερευνητική αποστολή στη Βόρεια Ουαλία. Αργότερα ο καθηγητής του στη Βοτανική τον πρότεινε στον καπετάνιο του Βασιλικού Ναυτικού Ρόμπερτ Φίτζροϊ, ο οποίος έψαχνε για έναν φυσιοδίφη προκειμένου να ταξιδέψει μαζί του χωρίς μισθό, σε ένα ερευνητικό ταξίδι στη Νότια Αμερική και το Νότιο Ειρηνικό.

Και έτσι ξεκίνησε. Στις 27 Δεκέμβρη του 1831, ο 22χρονος Κάρολος Δαρβίνος επιβιβάστηκε στο βρετανικό ερευνητικό πλοίο Beagle. Σ’ αυτό το ταξίδι διάρκειας πέντε ετών διεξήγαγε εκτεταμένες και αναλυτικές γεωλογικές έρευνες, έγραψε χιλιάδες σελίδες επιστημονικών παρατηρήσεων και συνέλεξε πάνω από 1.500 είδη έμβιας και απολιθωμένης ζωής.

Αίρεση

Όταν άφησε την Αγγλία, ο Δαρβίνος φαίνεται να ήταν πιστός χριστιανός που συμφωνούσε με «τη συντριπτική πλειοψηφία των φυσιοδιφών, (οι οποίοι) πίστευαν οτι τα είδη ήταν αναλλοίωτα δημιουργήματα και ότι είχαν δημιουργηθεί ξεχωριστά από την αρχή». Οι μελετητές της Βίβλου υποστήριζαν ότι τα είδη ήταν φτιαγμένα κατόπιν θείας εντολής. Μετα από πέντε χρόνια ερευνών με το Beagle και δύο ακόμα χρόνια μελετών στο σπίτι του, ο Δαρβίνος κατέληξε σε ένα αιρετικό συμπέρασμα. Τα διάφορα είδη δεν ήταν αναλλοίωτα. Όλα τα ζώα προέρχονται από κοινούς προγόνους, τα διαφορετικά είδη προέκυψαν από σταδιακές αλλαγές σε διάρκεια χιλιάδων χρόνων και ο Θεός δεν είχε σε τίποτα να κάνει με αυτό.

Είναι δύσκολο σήμερα να εκτιμηθεί πόσο σοκαριστική ήταν αυτή η ιδέα για τα μεσαία και υψηλά στρώματα της κοινωνίας την εποχή του Δαρβίνου. Η θρησκεία δεν ήταν απλά το «όπιο του λαού», αλλά έδινε στους πλούσιους την ηθική νομιμοποίηση για τα προνόμιά τους σε έναν κόσμο συνεχών αλλαγών και αυξανόμενης ανισότητας.

Διαβάστε περισσότερα