Κούβα: Ο στόχος του σοσιαλισμού παραμένει

Το κοινοβούλιο της Κούβας αποφασίζει για ένα νέο Σχέδιο Συντάγματος

του Volker Hermsdorf

Σε μια ιστορική συνεδρίαση που έγινε το απόγευμα της Κυριακής (τοπική ώρα), οι 605 βουλευτές της κουβανικής Εθνοσυνέλευσης, μετά από διήμερη συζήτηση αποφάσισαν ομόφωνα για το Σχέδιο ενός νέου Συντάγματος. Η πρόταση για το νέο Σύνταγμα θα συζητηθεί από τις 13 Αυγούστου έως και τις 15 Νοεμβρίου στις επιχειρήσεις, στις διοικήσεις, στα πανεπιστήμια και στις συνοικίες. Σύμφωνα με το Σχέδιο που αποφασίστηκε από το κοινοβούλιο, το μελλοντικό Σύνταγμα θα διευρυνθεί από τα 137 άρθρα που είχε μέχρι τώρα, σε 224 άρθρα.

Η σημερινή ισχύουσα «Μάγκνα Χάρτα», που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα το 1976 και μεταρρυθμίστηκε το 1992 και το 2002 μερικώς, δεν αντιστοιχούσε πλέον στις σημερινές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες της χώρας, ανέφερε ο Homero Acosta, γραμματέας του Κρατικού Συμβουλίου, στην αρχή της συζήτησης. Ταυτόχρονα επεσήμανε, ότι ο σοσιαλιστικός χαρακτήρας της επανάστασης, ο ηγετικός ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κούβας (PCC) και το πολιτικό και οικονομικό μοντέλο, δεν τίθενται υπό αμφισβήτηση.

Παρά του ότι η δήλωση αυτή είναι σαφής, συντηρητικά μέσα ενημέρωσης ξέσπασαν σε ζητωκραυγές σχετικά με την αλλαγή του μέχρι τώρα ισχύοντος Άρθρου 5: «Εντυπωσιακό: Η Κούβα εξαλείφει τον κομμουνισμό από το Σύνταγμά της!», ήταν ο τίτλος της εφημερίδας Bild. Αυτό, σχολίασε η εφημερίδα [του ομίλου] Springer, αποτελεί μια πραγματικά διαγραφόμενη αναφορά για το ρόλο του PCC «που φθάνει μέχρι την κομμουνιστική κοινωνία», ότι αποτελεί «την πιο σημαντική αλλαγή». Ο Πρόεδρος της Κούβας Miguel Díaz-Canel απέρριψε τέτοιου είδους όνειρα και απέκλεισε κατηγορηματικά κάθε «μετάβαση σ’ ένα σύστημα βασισμένο στην αγορά». Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού παραμένει κατοχυρωμένη ως στόχος στο Σύνταγμα.

Άλλου είδους ελπίδες δυτικών σχολιαστών βασίζονται κυρίως στην εισαγωγή ενός χωρίου που αφορά στο «δικαίωμα για περιορισμένη ιδιωτική ιδιοκτησία στην οικονομία». Στο Σχέδιο καθορίζονται τόσο ο ιδιωτικός τομέας της οικονομίας όσο και ο «ρόλος της αγοράς» σε μια περιορισμένη και ελεγχόμενη κλίμακα. Πρώτα απ’ όλα, πρόκειται για τη δημιουργία ενός δεσμευτικού νομικού πλαισίου που αφορά στην άδεια λειτουργίας μικρών και μεσαίων ιδιωτικών επιχειρήσεων, μια διαδικασία η οποία ξεκίνησε πριν από δέκα χρόνια. Αυτός, όμως, ο κλάδος της οικονομίας, σύμφωνα με το Σχέδιο Συντάγματος, θα έχει και στο μέλλον «μόνο συμπληρωματικό χαρακτήρα». Τα μέσα παραγωγής και η ιδιοκτησία στους στρατηγικά σημαντικούς τομείς της οικονομίας παραμένουν στα χέρια του κράτους και, επομένως, ως συγκεντρωμένη ιδιοκτησία για το κοινωνικό σύνολο.

Παράλληλα με τις μεταβληθείσες συνθήκες στην οικονομία, το νέο Σύνταγμα θα εγγυάται πρωτίστως την ελευθερία στους πολίτες, τα ατομικά δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη, την ελευθερία έκφρασης, λόγου και συναθροίσεως, την απαγόρευση όλων των διακρίσεων και την εφαρμογή των αρχών της αλληλεγγύης και του ουμανισμού. Η Κούβα ορίζεται ως «σοσιαλιστικό, δημοκρατικό, ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος δικαίου». Μετά από μια δραστήρια συζήτηση, το κοινοβούλιο την Κυριακή, άνοιξε επίσης το δρόμο για το γάμο μεταξύ ομοφυλοφίλων. Το Άρθρο 68 του Σχεδίου ορίζει το γάμο ως «εθελοντικό δεσμό που αποφασίστηκε ανάμεσα σε δυο άτομα», ενώ μέχρι τώρα χαρακτηριζόταν ως «ελεύθερος δεσμός μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας».

Σύμφωνα με το Σχέδιο θα διατηρηθούν παραπέρα στο Σύνταγμα η «προστασία και η διατήρηση του περιβάλλοντος» και η «δεσμευτική υποχρέωση για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής». Επιπλέον, οι βουλευτές θα δεσμευτούν μελλοντικά για τον «εκδημοκρατισμό του κυβερνοχώρου» και την «απαγόρευση καταχρήσεων για υπονομευτικές δραστηριότητες που στόχο έχουν την αποσταθεροποίηση κυρίαρχων κρατών» ως υποχρέωση του κράτους.

Άλλα βασικά στοιχεία των αλλαγών περιλαμβάνουν, τέλος, τον περιορισμό της θητείας σε δυο πενταετίες για τον πρόεδρο και τον διαχωρισμό της πολιτικής εξουσίας μεταξύ αρχηγού κράτους (πρόεδρος) και αρχηγού κυβέρνησης (πρωθυπουργός). «Είμαστε ένας λαός, που ποτέ δεν χάνουμε από τα μάτια μας την πυξίδα των αξιών, οι οποίες μας καθοδηγούν εδώ και πάνω από 50 χρόνια», δήλωσε ο Díaz-Canel στο τέλος της συνεδρίασης του κοινοβουλίου. Οι προτάσεις του κοινοβουλίου για αλλαγές θα ενσωματωθούν το συντομότερο δυνατό, έτσι ώστε να μπορεί να ξεκινήσει η συζήτηση στον πληθυσμό σε τρεις βδομάδες, ανακοίνωσε ο Díaz-Canel. Στη συνέχεια, το νέο Σύνταγμα πριν τεθεί σε ισχύ, πρέπει να εγκριθεί από τα δυο τρίτα των βουλευτών, προτού αποφασίσει σε δημοψήφισμα η πλειοψηφία των πολιτών.

Πηγή: junge Welt, 24.07.2018

Μετάφραση: Παναγιώτης Γαβάνας