Νίκος Καρούζος, (Γεννήθηκε σαν σήμερα το 1916): Βαθιά αναρχικός, φύσει και θέσει, ποιητής

Της Π.Μ.

Ο Νίκος Καρούζος προσπαθούσε γράφοντας να είναι πιο αριστερά από την ίδια την αριστερά και πιο αληθινός από την ίδια την αλήθεια.
Για αυτό και ανήκει στους ποιητές που σιωπήθηκαν εκκωφαντικά σε σχέση με άλλους. Βαθιά αναρχικός, φύσει και θέσει, ποιητής.

Αν και ξεκίνησε στους κόλπους της αριστεράς, αν και πλήρωσε με εξορίες την αντιστασιακή του δράση, ξέφυγε γρήγορα από τις αγκυλώσεις της και παρέμεινε πάντα μακριά από οποιαδήποτε έννοια στράτευσης.

Ήταν αντιεξουσιαστής και αντίθετος στην ατομική ιδιοκτησία. Ανένταχτος και αποσυνάγωγος, αλλεργικός σε δογματισμούς,προκύπτει αβίαστα από την ποιήση του. Αλλά και βαθιά ερωτικός. Η στράτευση η δικιά του πάντα στο πλευρό της ποίησης:

"Πρέπει να το ξέρεις πως εγώ
τα δόγματα ή τα καίω ή τα κοπρίζω".


  ***

Νίκος Καρούζος, (17 Ιούλη 1916 -28 Σεπτέμβρη 1990): Ο ποιητής της "εναστροσύνης" (Βίντεο)

Επιμέλεια Γιώργος Καλογήρου και Χρήστος Αβραμίδης

Ο ποιητής Νίκος Καρούζος γεννήθηκε στις 17 Ιούλη του 1926 στο Άργος. Μεγάλωσε στην πόλη του Ναυπλίου όπου και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές.
Στα παιδικά του χρόνια δύο θα είναι οι μεγάλες επιρροές που θα σημαδέψουν την μετέπειτα πορεία του.

Από την πλευρά του πατέρα του, κομμουνιστή δασκάλου, Δημήτρη Καρούζου, το ουτοπικό όραμα της κοινωνίας που θα καταργήσει την ατομική ιδιοκτησία.
Από την πλευρά του παππού του (πατέρα της μητέρας του ποιητή, Κωνσταντίνας) Αναστασίου Πιτσάκη, ιερωμένου και δάσκαλου, το βιοτικό και πολιτισμικό πνεύμα της ορθόδοξης ανατολικής χριστιανικής παράδοσης.

Και οι δύο αυτές κοσμοθεωρίες θα συντηχθούν στο πρόσωπο του Καρούζου μέσω της ρομαντικής πίστης στη δυνατότητα της ποίησης και της γλώσσας να ερμηνεύσει αλλά και να υπερβεί το γήινο κόσμο της αλλοτρίωσης και του θανάτου.

Το 1942 εντάσσεται στην ΕΠΟΝ και αγωνίζεται για την εθνική και κοινωνική απελευθέρωση, υπεύθυνος του Τμήματος Διαφώτισης Ναυπλίου.

Οι διώξεις των εμφυλιοπολεμικών κυβερνήσεων θα τον βρουν φοιτητή νομικής στην Αθήνα. Εξορίζεται για πρώτη φορά στην Ικαρία το Μάρτη του 1947. Το 1953, δεύτερη εξορία, στη Μακρόνησο, όπου κλονίζεται σοβαρά η ψυχική του υγεία. Δεν υπέγραψε ποτέ δήλωση μετανοίας.
Το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς εκδίδεται η πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Η επιστροφή του Χριστού. Η πρώτη αυτή περίοδος της ποιητικής του δημιουργίας σημαδεύεται από την προσπάθεια ερμηνείας αλλά και υπέρβασης του ζητήματος του θανάτου.

Σε αυτήν την προσπάθεια ο φυσιολατρικός ρομαντισμός του νεαρού ποιητή και η υπαρξιακή του αγωνία συνδέεται με μιαν ιδιαίτερη, προσωπική ανάγνωση του ορθόδοξου δόγματος.

Ο ίδιος θα συμπεριλάβει τον εαυτό του στην "υπαρξιακή" τάση των ποιητών της Πρώτης Μεταπολεμικής Γενιάς. Σύμφωνα με τα λόγια του: "Μετά την ήττα του λαϊκού κινήματος, εγώ είπα «γιατί υπάρχουμε», και οι άλλοι είπαν «γιατί αποτύχαμε»."

Το 1962 τιμάται για τη συλλογή του Η έλαφος των άστρων με το Ά Κρατικό Βραβείο Ποίησης της Ομάδας των Δώδεκα.

Η Μεταπολίτευση και οι αλλαγές που θα φέρει στο ευρύτερο φάσμα της κοινωνικής ζωής θα επηρεάσουν τον Καρούζο ο οποίος -με αφετηρία τη σημαντική συλλογή Δυνατότητες και χρήση της ομιλίας- στρέφει πλέον όλη την ποιητική του ενέργεια στη διερεύνηση του μυστηρίου της ίδιας της ποιητικής γλώσσας και του χάσματος ανάμεσα στις λέξεις και στα πράγματα.