Αζίζ Νεσίν: Εκφραστής των απανταχού αδικημένων, φτωχών και καταπιεσμένων. Πέθανε σαν σήμερα στις 6 Ιούλη 1995

Σαν σήμερα, στις 6 Ιούλη 1995, αφήνει την τελευταία του πνοή ένα από τα πιο φωτεινά μυαλά της Τουρκίας που το έργο του έχει μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες του κόσμου, και έχει αφήσει πίσω του αθάνατα δημιουργήματα. Ο λογοτέχνης και πολιτικός ακτιβιστής Αζίζ Νεσίν.

Αναφερόμαστε σε έναν οικουμενικό συγγραφέα και ποιητή που ξεπέρασε τα εθνικά του σύνορα και έγινε εκφραστής των απανταχού αδικημένων, φτωχών και καταπιεσμένων ανθρώπων.
Στέκεται απόλυτα επικριτικός απέναντι στο τουρκικό καθεστώς και αγωνίζεται σε όλη του την ζωή για τη δικαιοσύνη, τη δημοκρατία και τη φιλία ανάμεσα στους λαούς.

Ο Νεσίν αμφισβητεί ευθέως τους αστούς πολιτικούς και στρέφει τις ελπίδες του, στους ίδιους τους λαούς, για την απελευθέρωση των ανθρώπων από την δυστυχία και την καταπίεση.

Ακούστε ένα συγκλονιστικό όσο και διαχρονικό ποίημα του.
Απαγγέλλει η Μαριέτα Ριάλδη


Από το ιστολόγιο "Η Λέσχη της ανυπότακτης θεωρίας" αντιγράφουμε:

Αζίζ Νεσίν: Πάθος για την ελευθερία

Ο Αζίζ Νεσίν (1915 – 1995) τίμησε το ποίημά του «Σώπα, μη μιλάς» αφιερώνοντας τη ζωή και το έργο του σε μια ανειρήνευτη σύγκρουση με τις εκάστοτε δικτατορικές εναλλαγές της Τουρκίας και στο τέλος της ζωής του το φανατικό ισλαμισμό. Υπερασπίστηκε πάντα την ελευθερία στην κριτική, αλλά και τη σύνδεση της κριτικής με την πράξη του αγώνα και το αριστερό κίνημα.

Η δημοσιογραφική του πορεία, η πολιτική του σάτιρα, τα θεατρικά του έργα και το συνολικό συγγραφικό του έργο αντιμετωπίστηκαν με λογοκρισία, φυλακίσεις, επικήρυξη και απόπειρες δολοφονίας.

Ήδη, το 1947 φυλακίζεται κι εξορίζεται για τις πολιτικές του ιδέες. Το 1956 «άγνωστοι» του καίνε τον εκδοτικό οίκο (και ξέρετε δεν είχε ασφαλιστική κάλυψη ούτε βήμα για να περιφέρεται και να διαλαλεί ότι του κάψαν το βιβλιοπωλείο …).

Παλεύοντας για το βιοπορισμό του είχε κατά καιρούς ανοίξει από μπακάλικο μέχρι στούντιο φωτογραφίας, ενώ εργάστηκε για πολλές εφημερίδες και περιοδικά. Κατά την περίοδο της χούντας του στρατηγού Εβρέν το ‘ 80, σήκωσε το ανάστημά του και πρωταγωνίστησε στην περίφημη επιστολή των διανοουμένων (γιατί στις εποχές του φόβου πάντοτε υπήρξαν διανοούμενοι που θεώρησαν κάλιο να διωχθούν, να ρισκάρουν ή και να χάσουν τη ζωή τους από το να συναινούν ή να σιωπούν …). Γιατί όταν έγραφε το διαχρονικό ποίημά του το έκανε πράξη πρώτα και πάντα ο ίδιος με κάθε τίμημα και μέχρι το τέλος της ζωής του:

«Έβλεπα αίματα στο πεζοδρόμιο». Τι σε νοιάζει εσένα;», μου λέγανε, «θα βρείς το μπελά σου, σώπα» (…) Σε χρόνια δίσεκτα οι γονείς, οι γείτονες με συμβουλεύανε : «Μην ανακατεύεσαι, κάνε πως δεν είδες τίποτα. Σώπα» Μπορεί να μην είχαμε με δ’αύτους γνωριμίες ζηλευτές, με τους γείτονες, μας ένωνε , όμως, το Σώπα. (…) τουλάχιστον σωστός στα σχέδια και στα όνειρά μου ανάμεσα σε λυγμούς και σε παροξυσμούς κρατώ τη γλώσσά μου, γιατί νομίζω πως θα’ρθει η στιγμή που δεν θα αντέξω και θα ξεσπάσω και δεν θα φοβηθώ και θα ελπίζω  και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω με ένα φθόγγο,  με έναν ψιθυρο, με ένα τραύλισμα , με μια κραυγή που θα μου λεει:  ΜΙΛΑ!….»

Πώς ο Νεσίν επικηρύχτηκε για 100.000 δολάρια και 37 άνθρωποι κάηκαν για μια μετάφραση;

Στις αρχές του  ’90, ο Αζίζ Νεσίν επιχειρεί να μεταφράσει τους «Σατανικούς στίχους» του Σαλμάν Ρούσντι.
Ποιός είναι όμως ο Σαλμάν Ρούσντι και γιατί μια μετάφραση οδήγησε στο να καούν ζωντανοί 37 άνθρωποι;

Ο ινδικής καταγωγής άγγλος συγγραφέας γράφει το 1988 το «Σατανικοί στίχοι», ένα σύγχρονο παραμύθι με θρησκευτικές αναφορές που δεν περιορίζονται στον Προφήτη και το Κοράνι, αλλά μπλέκει με πρωτότυπο τρόπο φαντασία και μύθο.
Όπως διαβάζουμε στην ελληνική έκδοση (εκδ. Θεμέλιο) ο συγγραφέας μιλάει «για μαγικές κοπέλες που ονειρεύονται με τα μάτια ανοιχτά, για σταρ του Μπόλιγουντ που μεταμορφώνονται σε αγγέλους, για ηθοποιούς που γίνονται κερασφόροι δαίμονες, για μετανάστες που χάνουν την ταυτότητά τους. για ποιητές που εναντιώνονται στην εξουσία και βρίσκουν άσυλο σε εξαίσια μπορντέλα, για γυναίκες που κλαίνε με δάκρυα από γάλα».

Στην περίπτωση αυτή η σιωπή επιβλήθηκε με «φετφά», ένα δεσμευτικό διάταγμα,  το 1989, από τον θρησκευτικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Χομεϊνί, με το οποίο κάθε καλός μουσουλμάνος έχει το ιερό καθήκον να σκοτώσει όχι μόνο τον βλάσφημο Ρούσντι, αλλά και όποιον ενεπλάκη στην έκδοση των «Σατανικών Στίχων».

Η θανατική διαταγή συνοδεύεται και από επικήρυξη 3 εκατομμυρίων δολαρίων, που προσέφερε ένας Ιρανός επιχειρηματίας. Ο ίδιος ο Νεσίν επικηρύχτηκε από έναν επιχειρηματία με το ποσό των 100.000 δολαρίων.
Ο Σαλμάν Ρούσντι για χρόνια ζούσε σε κρησφύγετα με την προστασία της αστυνομίας. Στο μεταξύ δολοφονείται ο Ιάπωνας μεταφραστής του Χιτόσι Ιγκαράσι και τραυματίζεται σοβαρά ο Νορβηγός εκδότης του Γουίλιαμ Νάιγκααρντ και ο Ιταλός μεταφραστής του Έτορε Καπριόλο.

Το 1993, ένα εξαγριωμένο πλήθος πολιόρκησε το ξενοδοχείο στο οποίο ο Νεσίν παρακολουθούσε μια πολιτιστική εκδήλωση των Αλεβιτών (πάνω από το 15% του πληθυσμού της Τουρκίας) στην πόλη Σιβάς (Σεβάστεια) και ουρλιάζοντας «θάνατος στο Νεσίν» και «κάτω το κοσμικό κράτος» πυρπόλησαν το ξενοδοχείο με αποτέλεσμα 37 άνθρωποι (κυρίως Αλεβίτες διανοούμενοι, αφού η εκδήλωση ήταν προς τιμήν του Αλεβίτη ποιητή Pir Sultan Abdal (1480 – 1550)) να καούν ζωντανοί.
Ο Νεσίν διασώθηκε και δυο χρόνια αργότερα έχασε τη ζωή του από καρδιακή προσβολή σε βιβλιοπωλείο της Σμύρνης.

Περισσότερα για τον Αζίζ Νεσίν μπορείτε να διαβάσετε εδώ