Μεξικό 1968. Η χώρα της Κεντρικής Αμερικής μαστίζεται από μεγάλα οικονομικά προβλήματα. Η ανεργία και ο πληθωρισμός βρίσκονται σε δυσθεώρητα επίπεδα, ενώ η πλειονότητα του πληθυσμού βιώνει απόλυτη φτώχεια.
Παρόλα αυτά έχει αναλάβει την τέλεση μιας δαπανηρής διοργάνωσης, όπως αυτή των Ολυμπιακών Αγώνων.
Την ίδια ώρα στις γειτονικές Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιούνται μεγάλες διαδηλώσεις κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, στο προσκήνιο αναδύεται το ακανθώδες ζήτημα των φυλετικών διακρίσεων μετά και τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ενώ στην Ευρώπη το άρωμα του Γαλλικού Μάη δεν έχει ξεθυμάνει.
Στο Μεξικό ο Οκτώβριος, μήνας τέλεσης των Ολυμπιακών, είναι συγκλονιστικός, καθώς ακόμη τα δάκρυα δεν έχουν στεγνώσει από τη σφαγή στο Τλατελόλκο, όπου 400 περίπου άνθρωποι, στην πλειονότητά τους φοιτητές, εκτελέστηκαν από τα πυρά του στρατού γιατί τόλμησαν να διαδηλώσουν κατά της διεξαγωγής των Αγώνων στη χώρα τους. Ούτε τα άψυχα κορμιά τους δεν δόθηκαν στους συγγενείς τους, καθώς τα μάζεψε ο στρατός και τα πέταξε στη θάλασσα…
Οι Ολυμπιακοί όμως διεξάγονται. Όσο για τη σφαγή στο Τλατελόλκο, απόλυτη σιγή. Τα ρεκόρ, λόγω του υψομέτρου, διαδέχονται το ένα τ’ άλλο. Στην κούρσα των 200 μέτρων ο Αμερικανός Τόμι Σμιθ κατακτά το χρυσό μετάλλιο με νέο παγκόσμιο ρεκόρ (19.83), με δεύτερο τον Αυστραλό Πίτερ Νόρμαν και τρίτο τον επίσης Αμερικανό Τζον Κάρλος.
Η απονομή των μεταλλίων στους τρεις αθλητές ορίστηκε για τις 16 Οκτωβρίου - σαν σήμερα πριν από πενήντα χρόνια. Η ημέρα αυτή έμεινε χαραγμένη στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων αλλά και του αθλητισμού. Οι δύο Αμερικανοί αθλητές, μέλη του αντιρατσιστικού κινήματος των «Μαύρων Πανθήρων», κατά την ανάκρουση του εθνικού ύμνου της χώρας τους προς τιμήν της νίκης του Σμιθ, σκύβουν το κεφάλι και υψώνουν τις γαντοφορεμένες γροθιές τους.
Ο Τόμι Σμιθ υψώνει τη δεξιά του γροθιά για να δείξει τη μαύρη δύναμη και ο Τζον Κάρλος την αριστερή, που συμβολίζει τη μαύρη ενότητα. Ο Αυστραλός Πίτερ Νόρμαν, δεν μένει αμέτοχος. Φοράει στο πέτο την κονκάρδα για την προάσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ο φωτογράφος Τζον Ντόμινις του «Life» απαθανατίζει τη στιγμή, με εκείνες τις υψωμένες γροθιές να καταγγέλλουν σε όλο τον κόσμο τον ρατσισμό στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Οι δύο Αμερικανοί αθλητές μετά την απονομή εκδιώχθηκαν από το Ολυμπιακό Χωριό, τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια και τους απαγορεύθηκε η συμμετοχή τους σε αγώνες στίβου. Οι οικογένειές τους δέχονταν καθημερινά απειλές. Η σύζυγος του Κάρλος μην μπορώντας να αντέξει αυτή την κατάσταση και υπό το βάρος των συνεχών απειλών έθεσε τέλος στη ζωή της. Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν ιδιαίτερα δύσκολα. Σμιθ και Κάρλος έκαναν διάφορες δουλειές για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, ενώ προσπάθησαν να παραμείνουν στον χώρο του αθλητισμού μέσω του αμερικανικού ποδοσφαίρου, χωρίς, ωστόσο, ιδιαίτερη επιτυχία. Ο Τόμι Σμιθ, με τα 11 παγκόσμια ρεκόρ, έπλενε αυτοκίνητα για ένα φιλοδώρημα… Όμως ποτέ του, όπως και ο Κάρλος, δεν μετάνιωσε για εκείνη την ενέργειά του.
Η ζωή στάθηκε ακόμη πιο σκληρή με τον Αυστραλό Πίτερ Νόρμαν, ο οποίος πλήρωσε την αλληλεγγύη του με την πλήρη περιθωριοποίησή του από τα αθλητικά δρώμενα. Οι αρνήσεις για μια οποιαδήποτε δουλειά διαδέχονταν η μία την άλλη. Πάμπτωχος και ξεχασμένος απ’ όλους έφυγε από τη ζωή το 2006. Το φέρετρό του κρατούσαν στους ώμους τους δύο παλιοί του γνώριμοι. Ο Τόμι Σμιθ και ο Τζον Κάρλος. Πριν από έξι μόλις χρόνια συμπεριλήφθηκε στους κορυφαίους αθλητές της χώρας του, ενώ το Κοινοβούλιο της Αυστραλίας εξέφρασε επίσημη συγγνώμη για τον παραγκωνισμό του και στα όσα υπέστη ως ένδειξη σεβασμού και αναγνώρισης της συμβολής του στον αγώνα κατά του ρατσισμού.
Η 16η Οκτωβρίου του 1968 αποτελεί ημερομηνία-ορόσημο για τον αθλητισμό και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Γιατί αθλητισμός δεν είναι μόνο νίκες, ρεκόρ και μετάλλια. Είναι και οι πανανθρώπινες αξίες και τα μηνύματα που εκπέμπονται μέσα απ’ αυτόν με πράξεις θάρρους, αξιοπρέπειας και αλληλεγγύης σαν εκείνη των Τόμι Σμιθ, Τζον Κάρλος και Πίτερ Νόρμαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου