
Από το προηγούμενο βράδυ αποφάσισα σήμερα να μην ακολουθήσω το προγραμματισμένο τουρ της αποστολής, αλλά να προσπαθήσω να κινηθώ μόνος, για να βρω χρόνο να γράψω κάποια πρώτα συμπεράσματα για την κατάσταση στη Γάζα. Θα ταλαιπωρήσω ενδεχομένως τους πολιτοφύλακες που μας φρουρούν, οι οποίοι θα πρέπει να με μεταφέρουν μόνο, αλλά δε γίνεται κι αλλιώς.
Το πρώτο συμπέρασμα που πρέπει να γραφεί είναι πως η κατάσταση στη Γάζα είναι πολύ διαφορετική από την κατάσταση στη Δυτική Οχθη. Αυτό το σημειώνουν όλοι οι συνομιλητές μας, ανεξαρτήτως πολιτικής προέλευσης. Η Γάζα είναι μια τεράστια φυλακή και ο πλήρης αποκλεισμός της, όχι μόνο από το Ισραήλ αλλά και από την Αίγυπτο (να βλέπατε πως περιμένουν το άνοιγμα του περάσματος της Ράφα για 2-3 μέρες, που έχει υποσχεθεί ο Μουμπάρακ επ’ ευκαιρία της έναρξης του Ραμαζανιού), έχει διαμορφώσει κάποιες ιδιαίτερες κοινωνικές συμπεριφορές.
Ολες αυτές τις μέρες συζητάμε κυρίως με άτομα της πολιτικής και πνευματικής εξουσίας της Γάζας. Με τον απλό κόσμο η επαφή μας είναι από μακριά. Είναι λογικό, λοιπόν, η εικόνα που σχηματίζουμε να είναι διαθλασμένη και τα συμπεράσματα να μη μπορούν να φτάσουν σε μεγάλο βάθος. Πρέπει να σημειώσω, πάντως, ότι όσα κατατέθηκαν σε μια συζήτηση που έγινε πριν μερικούς μήνες στην «Κόντρα», με εισηγητές τους συντρόφους Πισσία, Αλατράς και Βάρλα, επιβεβαιώνονται από τις παρατηρήσεις μου εδώ.

Μου έλεγε χτες ένας καθηγητής πανεπιστημίου, ότι προχθές άρχισαν τα σχολεία και έχουν πρόβλημα διότι δεν έχουν γραφική ύλη για τα παιδιά. Αυτό το θεωρούσε πρόβλημα μεγαλύτερο από την έλλειψη φαγητού. Δίνουν μεγάλη σημασία στη μόρφωση, δε θέλουν τα παιδιά να γυρίζουν στους δρόμους. Αλλωστε, οι Παλαιστίνιοι έχουν το υψηλότερο ποσοστό κατόχων PhD κατ’ αναλογία πληθυσμού στον κόσμο!

Αυτή η αξιοπρέπεια και το πείσμα τροφοδοτεί και τη λαϊκή αλληλεγγύη. Εδώ και ένα χρόνο περίπου, αναπτύχθηκε μια νέα μορφή μη ένοπλης λαϊκής αντίστασης, που ακύρωσε μια πλευρά της σιωνιστικής βαρβαρότητας. Οι Ισραηλινοί ανακοινώνουν από το ραδιόφωνο ότι την τάδε ώρα θα χτυπήσουν με τα F-16 και τα Απάτσι ένα σπίτι, διότι κάποιος από την οικογένεια είναι στην ένοπλη αντίσταση. Ζητούν να εκκενωθεί το σπίτι. Μια μέρα, μερικοί άνθρωποι ξεκίνησαν αυθόρμητα και άρχισαν να φωνάζουν και στους υπόλοιπους να μη φύγουν, αλλά να πάνε σ’ αυτό το σπίτι. Ανέβηκαν στην ταράτσα καμιά διακοσαριά, οι πιλότοι τους είδαν και η επιχείρηση ματαιώθηκε. Πλέον, όταν γίνεται τέτοια ανακοίνωση μαζεύονται 500 και 1000 στην ταράτσα και οι επιχειρήσεις από αέρος ματαιώνονται.
Ενας από τους φίλους που κάναμε εδώ στη Γάζα έφερε να γνωρίσουμε δυο από τα τέσσερα κοριτσάκια του. Δυο κουκλάκια 10 και 12 ετών. Οπως μας είπε, τα κοριτσάκια του δε φοβούνται πλέον την πολεμική μηχανή του Ισραήλ. Δε βάζουν τα κλάματα. Ξέρουν ν’ αναγνωρίζουν όλες τις πολεμικές μηχανές, ακόμα και τα είδη των οβίδων. Αλλοι φίλοι που ζουν στη Μπετ Χανούν, συνοριακή και πολύπαθη πόλη (από εκεί οι δυνάμεις της Αντίστασης χτυπούν με ρουκέτες Κασάμ το Ασκελόν και το Σντερότ) περιέγραφαν τη σκηνή που κάθονταν στο μπαλκόνι και συζητούσαν ενώ το ισραηλινό πυροβολικό βομβάρδιζε. Το μόνο που έκαναν ήταν να βάζουν στοίχημα για το είδος της οβίδας και το πότε θα σκάσει, ενώ μετακινούσαν τις καρέκλες από πλευρά σε πλευρά του γωνιακού μπαλκονιού, για να μην ενοχλούνται από το θόρυβο. Μιλάμε για την απόλυτη εξοικείωση με τον πόλεμο. Ο,τι και να κάνει το Ισραήλ, μ’ αυτούς τους ανθρώπους δεν καθαρίζει. Δεν υπάρχει περίπτωση να τους υποτάξει. Οι γενιές που μεγαλώνουν τώρα θα είναι πιο «άγριες» από τις προηγούμενες, γιατί δεν έχουν τίποτα να χάσουν, γιατί δεν έζησαν καμιά περίοδο ειρήνης.

Ετσι, οι ταξικές αντιθέσεις παίρνουν θέση κάτω από το τεράστιο εθνικό πρόβλημα, το πρόβλημα της κατοχής παλαιότερα, της περικύκλωσης και του αποκλεισμού τώρα. Οπως, όμως, έγραψα και σε προηγούμενη ανταπόκριση, υπάρχει μεγάλη διαφορά βιοτικού επιπέδου μεταξύ των παλιών κατοίκων της Γάζας και των προσφύγων. Είναι διαφορετικό να είσαι εργάτης και να ζεις σε μια παμπάλαια έστω πολυκατοικία και άλλο να ζεις στον προσφυγικό παραγκομαχαλά. Δεν έχω μπει σε εργατικές πολυκατοικίες, έχω μπει όμως σε αρκετά σπίτια σε προσφυγικά στρατόπεδα. Η αθλιότητα δεν περιγράφεται. Στα χωριά μας δεν είχαμε τέτοια κατάσταση ούτε τη δεκαετία του ’60.

Α

Πάντως, τα στελέχη της Χαμάς δεν προκαλούν με τη δημόσια συμπεριφορά τους. Για παράδειγμα, τόσες μέρες στο «Αλ Ντίρα» δεν είδαμε Χαμασίτες να πίνουν τον καφέ και

Για τη Φάταχ δε μπορώ να πω τίποτα, γιατί είναι εξαφανισμένη. Καναδυό τύποι που μας πλησίασαν «βρόμαγαν» από μακριά λαμογιά. Δε γράφω τίποτα περισσότερο, γιατί δε θέλω να τους εκθέσω. Σε αρκετά σπίτια, λιγότερο στην πόλη της Γάζας και περισσότερο στις πόλεις του Νότου, βλέπεις να κυματίζει η κίτρινη σημαία της Φάταχ, σημάδι πως η Χαμάς δεν κυνηγά απλό κόσμο. Σε όλα τα δημόσια κτίρια υπάρχει η φωτογραφία του Αραφάτ. Την είσοδο του στρατόπεδου της Αστυνομίας κοσμούν ένα πορτρέτο του Αραφάτ και ένα του σεΐχη Γιασίν, σημάδι της συνύπαρξης της πολιτοφυλακής της Χαμάς με ένα κομμάτι της παλιάς Αστυνομίας που δεν πήρε μέρος στο πραξικόπημα του Νταχλάν, αλλά συνεργάστηκε με τη νόμιμη κυβέρνηση της Χαμάς.
Τις δυο αυτές κατηγορίες τις διακρίνεις εύκολα από τις διαφορετικές στολές που φορούν. Οι παλιοί είναι ελάχιστοι μπροστά στο πλήθος των καινούργιων, που παρουσιάζει ένα ηλικιακό μωσαϊκό. Από αμούστακα παιδιά μέχρι σαραντάρηδες. Εντύπωση προκαλεί το γεγονός ότι πολύ νεαρά άτομα φαίνονται να διαδραματίζουν καθοδηγητικό ρόλο στα μέτρα ασφάλειας που ισχύουν για μας. Δεν έχουν την οργάνωση των κλασικών Αστυνομιών, αλλά έχουν πλήθος και εξοπλισμό (όπλα, ασύρματους, αυτοκίνητα, μοτοσικλέτες αμερικάνικες, που προφανώς είχε προμηθευτεί ο Νταχλάν κ.λπ.). Βλέπεις και κάποιους αξιωματικούς που δείχνουν τεράστια επιχειρησιακή πείρα, προερχόμενοι προφανώς από το αντάρτικο του Ιζεντίν αλ-Κασάμ.


Από τους συντρόφους του Λαϊκού Μετώπου ακούς συχνά ότι η Χαμάς κερδίζει γιατί έχει χρήμα και κρατάει και το κλειδί του παράδεισου, που μετράει στις θρησκευόμενες μάζες της φτωχολογιάς. Αυτά ακούγονται καθαρά ως προφάσεις εν αμαρτία και οι ίδιοι οι σύντροφοι κάνουν πίσω στον πρώτο αντίλογο, για να επανέλθουν, όμως, την επομένη στην ίδια επιχειρηματολογία, σημάδι πως δεν έχουν ξεκάθαρη στρατηγική και τακτική και απλά τρέχουν πίσω από τις εξελίξεις. Ο διχασμός τους φαίνεται στην εξής άποψη: «Πολιτικά είμαστε με τη Χαμάς, δημοκρατικά είμαστε με τη Φατάχ». Δηλαδή, πολιτικά είμαστε με την Αντίσταση, όμως δε δεχόμαστε τον Ισλαμισμό ως ιδεολογία, γιατί είμαστε κομμουνιστές, οπότε είμαστε πιο κοντά στη σοσιαλδημοκρατική Φάταχ. Βρίζουν συνεχώς τον Αμπάς, θέλουν τη διεύρυνση της PLO με τη συμμετοχή της Χαμάς και της Τζιχάντ, όμως δεν έχουν καμιά πρακτική πρόταση απέναντι στη σαμποταριστική διαδικασία που ακολουθεί ο Αμπάς και σ’ αυτό το ζήτημα: η Χαμάς και η Τζιχάντ ακόμα δε συμμετέχουν στην PLO!
Απ’ ό,τι πληροφορήθηκα, από ανθρώπους που μιλούν αντικειμενικά και δεν ταυτίζονται με καμιά πλευρά, σε επίπεδο αντίστασης οι νέοι όλων των οργανώσεων είναι ενωμένοι. Φίλος που ζει στα σύνορα μου έλεγε αναφερόμενος σε άλλους φίλους που ζουν στη Γάζα: «Αυτοί κάθονται εδώ και μόνο τρώνε και μιλάνε. Ελα μια βραδιά στο σπίτι μου, να δεις τη νύχτα τους αντάρτες να κάνουν ασκήσεις για μελλοντικές επιχειρήσεις. Ελα να δεις τις σκιές πως κινούνται κάτω από τη μύτη των Ισραηλινών και τη μέρα πάνε στις δουλειές τους με τα μάτια πρησμένα από την αϋπνία. Οι περισσότεροι είναι της Χαμάς. Το στρατιωτικό της σκέλος εξακολουθεί να είναι ενεργό και δεν έχει καμιά σχέση με την πολιτοφυλακή που είναι φανερή».
Είναι σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο δικτατορική η συμπεριφορά της Χαμάς; Σ’ αυτό το ερώτημα δε μπορώ να δώσω απάντηση. Η πληροφόρηση που έχω είναι ελάχιστη και υποκειμενική. Οι κοσμικοί διαμαρτύρονται για την απαγόρευση του αλκοόλ, αλλά στα σπίτια τους είναι ελεύθεροι να πιουν.
Αναμφίβολα θα υπάρχουν υπερβολές από ανθρώπους της Χαμάς, αλλά δε φαίνεται αυτό να είναι γραμμή από τα πάνω. Το ζήτημα είναι τι λέει ο απλός κόσμος, που δείχνει να είναι έντονα θρησκευόμενος. Φανατίλα, πάντως δε βλέπεις. Την ώρα της προσευχής, κάποιοι από τους συνοδούς μας αποσύρονται σε μια γωνιά, βγάζουν τα παπούτσια τους και προσεύχονται χωρίς να ενοχλούν κανένα, χωρίς να προσπαθούν να τραβήξουν την προσοχή. Αλλοι δεν το κάνουν και είναι κι αυτοί μέλη των κρατικών οργανώσεων. Τελικά, κριτήριο δεν είναι η ιδεολογική επίφαση, αλλά η στάση απέναντι στην Αντίσταση. Ως προς αυτό ουδείς προσάπτει τίποτα στη Χαμάς. Κάποιοι του Λαϊκού Μετώπου λένε: «Τώρα είναι κυβέρνηση και θα παρατήσουν την Αντίσταση». Αυτό, όμως, δεν επιβεβαιώνεται. Για παράδειγμα, ο πραγματικός ισχυρός άντρας της Χαμάς, ο Μαχμούντ Ζαχάρ, είναι παράνομος και δεν εμφανίζεται ποτέ δημόσια. Ο Χανίγια είναι απλά η λαϊκή-μαζική έκφραση της Οργάνωσης.

Υπάρχει Αλ-Κάιντα στη Γάζα; Υπάρχει, αλλά είναι «εν υπνώσει». Ο επικεφαλής της είναι γνωστό και αξιοσέβαστο πρόσωπο, ήρωας της Αντίστασης, τον οποίο προσπάθησαν προ ετών να εξοντώσουν οι Ισραηλινοί με πρακτόρικη δράση, όμως τους πήρε είδηση η Αντίσταση και όλες οι οργανώσεις έπεσαν πάνω τους. Η αντίδραση ήταν βιαστική και παρορμητική, οι Ισραηλινοί το κατάλαβαν και με γιγαντιαία στρατιωτική επιχείρηση κατάφεραν να απεγκλωβίσουν τους πράκτορές τους.
YΓ1: Σήμερα το απόγευμα έγινε η συνάντηση με τα στελέχη της Ισλαμικής Τζιχάντ στη Γάζα, Χάλεντ ελ-Μπατς και Μοχάμεντ ελ-Χαραζίν. Συζητήσαμε για πολλή ώρα σχετικά με τις θέσεις της Οργάνωσής τους. Η συζήτηση έχει καταγραφεί στο κασετόφωνο και σύντομα θα δημοσιευτεί ολόκληρη στην «Κόντρα». Περιορίζομαι να σημειώσω πως ήταν για μας μεγάλη τιμή που δυο από τους πιο καταζητούμενους ανθρώπους στη Γάζα (ο τρίτος είναι ο θεωρούμενος ως πρώτος ηγέτης της Οργάνωσης, Μοχάμεντ ελ-Χέντι, που δεν εμφανίζεται δημόσια) ήρθαν να μας συναντήσουν και να συνομιλήσουν για ώρα μαζί μας (ο πρώτος μας επισκέφτηκε για δεύτερη φορά).
ΥΓ2: Είχαμε πρόσκληση να δειπνήσουμε με ηγετικά στελέχη του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, την οποία φυσικά αποδεχτήκαμε με μεγάλη χαρά. Δεν ξέρω ακόμη, όμως, αν θα μπορέσουμε να πάμε, γιατί στις 9:30 το βράδυ προγραμματίστηκς η τελετή κατά την οποία θα μας αποδοθούν η παλαιστινιακή υπηκοότητα και παλαιστινιακά διαβατήρια και όπως καταλαβαίνετε δε μπορούμε να λείψουμε.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ
Δημοσίευση σχολίου