Μεγάλη η συμμετοχή στα εγκαίνια της φωτογραφικής έκθεσης του Κώστα Μπαλάφα στα Χανιά

Πάνω από 120 Χανιώτες και Χανιώτισσες επισκέφτηκαν την έκθεση: "Κώστας Μπαλάφας: Φωτογραφίζοντας το Αντάρτικο στην Ήπειρο (1941-1944)", όταν άνοιξε τις πύλες της το απόγευμα της Παρασκευής, 04 Μαρτίου, από τις 6 έως τις 10 το βράδυ. Αρκετοί ξεναγήθηκαν στους χώρους της από τα μέλη του πολιτιστικού συλλόγου: "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ" εκφράζοντας το θαυμασμό τους για τον κορυφαίο ανθρωπιστή φωτογράφο και το ανεκτίμητο έργο του. Πολλά και κολακευτικά ήταν τα σχόλια για τους διοργανωτές που πήραν την πρωτοβουλία να παρουσιάσουν την έκθεση από τη συλλογή του Μουσείου Μπενάκη για πρώτη φορά στα Χανιά της Κρήτης. Αυτή η ζεστή και άμεση ανταπόκριση του φιλότεχνου κοινού της πόλης -παρά τις τόσες δυσκολίες και τα φράγματα που έπρεπε να ξεπεραστούν- μας γεμίζει σιγουριά και αισιοδοξία για το μέλλον και αυτής μας της πρωτοβουλίας, Πράγματι, όπως άλλωστε αναφέρει και ο τίτλος της έκθεσης, εδώ υπάρχει ένας λαός τρανταχτός που ανασυνθέτει την αγωνιστική ταυτότητά του και διεκδικεί και πάλι την ιστορία του!

Δημήτρης Δαμασκηνός,

μέλος του πολιτιστικού συλλόγου:

"ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ"

Διαβάστε το κείμενο της Βίκυς Παπαναγιώτου στο έντυπο της φωτογραφικής έκθεσης

Υποστηρικτής για τη σχεδίαση των εντύπων
SCRIPTA: ΠΟΛΥΜΕΣΑ-ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ-ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ

Ο πολιτιστικός σύλλογος: "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ" εκφράζει την ολοκλήρωση και αποτελεί την οργανική συνέχεια του συλλόγου: "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ" που είχε ιδρυθεί τον χειμώνα του 2011 στα Χανιά της Κρήτης. Στόχος και του νέου μας συλλόγου είναι να φέρει σε επαφή τους εργαζόμενους και τη νεολαία της πόλης μας με τους θησαυρούς της προοδευτικής δημιουργίας, τόσο της καλλιτεχνικής όσο και της επιστημονικής, συγκροτώντας μια ελκυστική πολιτιστική πρόταση για την αξιοποίηση του ελεύθερου χρόνου σε αντίθεση με τη χυδαία εμπορευματοποίηση των πάντων και τον πολιτιστικό ολοκληρωτισμό του κεφαλαίου. Απώτερος σκοπός του είναι το να προβάλει το έργο παλιών και νέων καλλιτεχνών και επιστημόνων που έχουν επιλέξει να βάλλουν το δικό τους λιθαράκι στον πολιτισμό των «απόκληρων αυτής της κοινωνίας», στους οποίους βέβαια ανήκει το μέλλον. Ανομολόγητη, τέλος, είναι η επιθυμία όλων όσοι συμμετέχουμε σ' αυτό το "ωραίο ταξίδι" να γίνει η σπίθα που ανάψαμε πριν πέντε χρόνια στα Χανιά παράδειγμα πολιτιστικής παρέμβασης και σε άλλες πόλεις.

Αυτή την Άνοιξη παρουσιάζουμε στο φιλότεχνο κοινό τον φωτογράφο ΚΩΣΤΑ ΜΠΑΛΑΦΑ, ο οποίος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους Έλληνες εκπροσώπους του ρεύματος της ανθρωπιστικής φωτογραφίας και του κοινωνικού προβληματισμού, που άνθισε διεθνώς μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στην παρούσα έκθεση επιλέξαμε να εκθέσουμε φωτογραφίες από την αρχή της λαμπρής φωτογραφικής του διαδρομής, την εποχή δηλαδή που ο ΚΩΣΤΑΣ ΜΠΑΛΑΦΑΣ απαθανάτισε με το φακό του πολύ κρίσιμες στιγμές του τόπου: το αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή, τον αγώνα του Ε.Λ.Α.Σ. στην Ήπειρο, γενικότερα την Αντίσταση, την οποία αντιλαμβανόταν ως έργο του ελληνικού λαού και της αγάπης του για τη λευτεριά.

Αυτόν τον λαό που πάλεψε, που μοιράστηκε απ' τη μπουκιά το φαί από το στόμα το δικό του για να ταΐσει έναν στρατό ολόκληρο, που του κάψαν το σπίτι, του σκότωσαν τα ζώα του, που 'χασε τους ανθρώπους του, που στη δύσκολη ώρα τα έδωσε όλα, με την ελπίδα πως θα άλλαζε και τη δική του μοίρα, αυτόν τον λαό διασώζουν από τη λήθη οι διαχρονικά επίκαιρες φωτογραφίες του, οι οποίες -πέρα από την αδιαμφισβήτητη καλλιτεχνική τους αξία- αποτελούν και μια υπόμνηση για το δρόμο που πρέπει συλλογικά να διανύσουμε στοχεύοντας σ' ένα πιο φωτεινό και αισιόδοξο μέλλον με ανεξαρτησία και αξιοπρέπεια.

Μάρτιος 2016

Βίκυ Παπαναγιώτου,
μέλος του πολιτιστικού συλλόγου:
«ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΤΕΧΝΩΝ»

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ:

Κ. Μπαλάφας: Ο φωτογράφος της Αντίστασης και των φτωχών

Πτυχές του φωτογραφικού του έργου φωτίστηκαν σε εκδήλωση στο Μουσείο Τυπογραφίας

Ο Κώστας Μπαλάφας, ο φωτογράφος της Αντίστασης, του πολιτισμού και της καθημερινότητας των φτωχών και των ανθρώπων του μόχθου, της υπαίθρου, με το έργο του διέσωσε αξίες χωρίς καμία ωφελιμιστική βλέψη. Υπήρξε ουσιαστικά ένας ερασιτέχνης φωτογράφος ως εραστής της τέχνης του, κάτι που επιβεβαιώνεται απ’ το γεγονός ότι όσο ζούσε δεν πούλησε ούτε μία φωτογραφία από το σπάνιο και σημαντικό υλικό που είχε καταγράψει.

Τα παραπάνω επισημάνθηκαν, μεταξύ άλλων, κατά την εκδήλωση – συζήτηση για τον Κώστα Μπαλάφα, το φωτογραφικό του έργο και την Αντίσταση, που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο στο Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη & Ελένης Γαρεδάκη, στο πλαίσιο του αφιερώματος που διοργανώνουν για τον κορυφαίο Ελληνα ανθρωπιστή φωτογράφο ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Οι Φίλοι των Γραμμάτων και των Τεχνών”, το Μουσείο Μπενάκη, το Μουσείο Τυπογραφίας, τα “Χανιώτικα νέα” και η Κ.Ε.Π.ΠΕ.ΔΗ.Χ. – Κ.Α.Μ.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης προβλήθηκαν φωτογραφίες του Κ. Μπαλάφα από την περίοδο της Αντίστασης και του αντάρτικου.

Οπως επισημάνθηκε κατά την εισήγηση της επιμελήτριας του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη, Γεωργίας Ιμσιρίδου, την οποία διάβασε η διευθύντρια των “Χ.Ν.” Ελια Κουμή (καθώς η κα Ιμσιρίδου δεν κατάφερε να παραστεί λόγω ενός προβλήματος υγείας ενός συγγενικού της προσώπου), «ο Κ. Μπαλάφας ως φωτογράφος εστίασε στον άνθρωπο του μόχθου και στην καθημερινότητά του, στη λαϊκή τέχνη και στα έθιμα των κατοίκων της ηπειρωτικής χώρας, αλλά και στα σκληρά τοπία της Ηπείρου. Το κομμάτι των φωτογραφιών του αντάρτικου το θεωρούσε εντελώς ξεχωριστό. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια που είπε στους υπευθύνους του Μουσείου Μπενάκη, όταν αποφάσισε να παραδώσει το υλικό του στο Μουσείο: “Αυτά να τα κρατήσετε σαν τα άγια των αγίων. Είναι η Αντίσταση”».

ΗΡΩΕΣ ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ

Στη σχέση του Μπαλάφα με το φωτογραφικό υλικό της Αντίστασης αναφέρθηκε και ο υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων Μουσείου Μπενάκη, Τάσος Σακελλαρόπουλος, που μίλησε με θέμα: “Ενας 20χρονος φωτογράφος και η ορεινή κοινωνία της Ηπείρου στα χρόνια της Αντίστασης”.

Ειδικότερα, ο κ. Σακελλαρόπουλος υπογράμμισε ότι με το υλικό της Αντίστασης υπάρχει πρόβλημα με τη χρονολόγηση καθώς ο φωτογράφος για λόγους αισθητικούς, αλλά και πολιτικούς αντιμετώπιζε το υλικό σαν μία συνολική μαρτυρία από την Αντίσταση και δεν ήθελε να το τοποθετήσει στον χρόνο και τον χώρο, αποφεύγοντας οποιαδήποτε παραπομπή στην εμφύλια διαμάχη και τα γεγονότα που υπήρξε μάρτυρας.

«Στο φωτογραφικό υλικό απ’ το αντάρτικο δεν διασώζονται μόνο πρόσωπα και πράγματα από την αντιστασιακή δράση και λειτουργία στην Ηπειρο. Αυτό που το καθιστά μοναδικό είναι η αντίληψη του κόσμου των βουνών που αποτυπώθηκε στο φιλμ» σχολίασε ο κ. Σακελλαρόπουλος και πρόσθεσε ότι ο Μπαλάφας «απέφυγε να φωτογραφήσει με γνώμονα το κοντράστ φόβος – ηρωισμός και επέλεξε να προβάλει το δίπολο φτώχεια – στράτευση».

«Δεν εξιδανικεύει, ο Μπαλάφας δεν φτιάχνει ήρωες. Εχει τους παλιούς ήρωες της Ελλάδας, τους φτωχούς, αυτούς κουβαλά στην ψυχή του και σε αυτούς θέλει να δώσει δίκιο», σημείωσε ο Χανιώτης ιστορικός.

Ξεχωριστό ενδιαφέρον είχε η εισήγηση της διευθύντριας Ερευνών στο Κέντρο Ερεύνης της Ιστορίας του Νεότερου Ελληνισμού της Ακαδημίας Αθηνών Μαρίας Σπηλιωτοπούλου που μίλησε με θέμα: “Η Βρετανική στρατιωτική αποστολή στην Κρήτη (1941 – 1945): διαβάζοντας τις αναφορές των Βρετανών αξιωματικών συνδέσμων”. Η κα Σπηλιωτοπούλου αναφέρθηκε σε εκθέσεις των Βρετανών που καταγράφουν την υποστήριξη των Κρητικών και τη συνεργασία που είχαν με ντόπιους κατά την περίοδο της Αντίστασης ενάντια στον Αξονα, αλλά και τις δικές τους ερμηνείες και τον ρόλο που απέδωσαν στην παρουσία της βρετανικής αποστολής για το θέμα του εμφυλίου στην Κρήτη, που δεν έλαβε τις μεγάλες διαστάσεις που πήρε στην ηπειρωτική Ελλάδα.

Τη συζήτηση συντόνισε ο εκπαιδευτικός Δ.Ε. – ιστορικός Δημήτρης Δαμασκηνός, ενώ η εκδήλωση άνοιξε με τον χαιρετισμό του ιδρυτή του Μουσείου Τυπογραφίας Γιάννη Γαρεδάκη, ο οποίος επεσήμανε το “άνοιγμα” του Μουσείου σε ποικίλες εκδηλώσεις Πολιτισμού και Τέχνης.

Δείτε ακόμη κάποια από τα σχετικά δημοσιεύματα και ρεπορτάζ

ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ Αφιέρωμα στον Κώστα Μπαλάφα Φωτογραφίζοντας το Αντάρτικο στην Hπειρο (1941 - 1944)