Ας ξεφύγουμε λίγο απ' την καταθλιπτική επικαιρότητα και να σχολιασθούμε με ένα ιστορικό θέμα το οποίο έχει πρωταγωνιστή τον γεννήτορα του σημερινού πρωθυπουργού.
Προφανώς και δεν είμαστε θιασώτες της "οικογενειακής ευθύνης". Τουλάχιστον, όμως, όσο μας αφορά, προσπαθούμε να φέρνουμε στην επιφάνεια "αθέατες" πλευρές της πρόσφατης ιστορίας μας, οι οποίες για κάποιους είναι ενοχλητικές.
Ας ξεκινήσουμε αναφέροντας τι βλέπουμε στις φωτογραφίες. Στο πρώτο κολλάζ αριστερά βλέπουμε την ομιλία του πατρός Κυριάκου, υπέρ της νομιμοφροσύνης προς τις Γερμανικές αρχές και κάτω επαγγελματική διαφήμιση του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη για την ειδίκευσή του στα γερμανικά στρατοδικεία, στην εφημερίδα των αρχών κατοχής. Στο κέντρο, το παραστατικό της καταβολής 50.000.000 δρχ. στον Κώστα Μητσοτάκη από τη γερµανική εταιρεία MilitärVerwaltung ÜberlandTransport (27.1.1944). Δεξιά, μια φώτο από την επίσκεψη Τσολάκογλου στα Χανιά τον Αύγουστο του 1942, όταν η Καίτη Μητσοτάκη υποδέχθηκε µε ανθοδέσμη τον Γερμανό διοικητή, στρατηγό Αντρέ.
Στην δεύτερη φωτογραφία παρακολουθούμε μια διαφημιστική καταχώρηση στην ελεγχόμενη από τις δυνάμεις κατοχής χανιώτικη εφημερίδα "Παρατηρητής". στις 21/11//1942 και στην οποία ο γεννήτορας του σημερινού πρωθυπουργού διαφήμιζε τις υπηρεσίες που μπορούσε να προσφέρει σαν "Γερμανομαθείς δικηγόρος" όταν οδηγούταν αγωνιστές να δικαστούν στα Γερμανικά στρατοδικεία. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης δηλαδή, δικηγόρευε στα έκτακτα στρατοδικεία που έστηναν οι κατακτητές την εποχή που χιλιάδες κομμουνιστές έχυναν το αίμα τους αγωνιζόμενοι ενάντια στις χιτλερικές ορδές.
Από ένα ένθετο το οποίο υπογράφουν οι Τάσος Κωστόπουλος και Δημήτρης Ψαρράς, το οποίο κυκλοφόρησε με την "ΕφΣυν", το 2017, σκανάρουμε ένα μεγάλο μέρος του.
Η επιβίωσή του, υποστηρίζει, εξασφαλίστηκε χάρη στην ταυτόχρονη εγγραφή του σε τρία συσσίτια που λειτουργούσαν τότε στην πρωτεύουσα: των δικηγόρων, των εφέδρων αξιωματικών και των Κρητικών φαντάρων που είχαν αποκλειστεί εκεί.
Από επιστολές του πατέρα του, που δημοσίευσε το 1985 ο Νίκος Κακαουνάκης, πληροφορούμαστε πάντως πως αυτό το σιτηρέσιο συμπληρωνόταν µε οικογενειακά κοφίνια τροφίμων και τενεκέδες λάδι που στέλνονταν από τα Χανιά µε διάφορα καΐκια.
Στην Κρήτη επέστρεψε τον Ιούλιο του 1942, µε επίσημή «άδεια επανόδου» από τις γερµανικές αρχές του νησιού την οποία ο πατέρας του έστειλε «αεροπορικώς» στην Αθήνα.
Τα επόμενα χρόνια, ο γερµανοµαθής νέος εργάζεται ως δικηγόρος στα Χανιά, ειδικευμένος στα προβλήματα µε τις αρχές κατοχής. Το πιστοποιεί η αγγελία που δημοσίευσε τον Ιανουάριο του 1944 στην τοπική εφημερίδα Παρατηρητής, όργανο αυτών των τελευταίων, μετά τη µετακόµισή του:
«Ο δικηγόρος κ. Κώστας Κ. Μητσοτάκης μετέφερε το Γραφείον του επί της οδού Κωνσταντίνου αρ. 53, έναντι επισκοπικού µμεγάρου. Αναλαμβάνει την υπεράσπισίν υποθέσεων ενώπιον του γερμανικού στρατοδικείου και των λοιπών γερµανικών αρχών».
Η ειδίκευση αυτή αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό βάσει του οποίου περιγράφεται και στις εκθέσεις των πρακτόρων της βρετανικής SOE.
Μεταπολεµικά θα δεχτεί γι’ αυτό δημόσιες επικρίσεις από τους πολιτικούς του αντιπάλους, που τον αποκαλούσαν υποτιμητικά «δικηγόρο των γερµανικών δικαστηρίων»
Απαντώντας µέσω της εφημερίδας του, ο ίδιος θα διεκδικήσει απεναντίας εύσημα πατριωτικής δράσης:
«Οταν µετά την αµνηστείαν του 1941 [για τη µάχη της Κρήτης] κατηργήθησαν τα έκτακτα Στρατοδικεία, καθωρίσθη ότι οι Ελληνες πολίτες, οι οποίοι θα περεβίαζαν τον γερµανικόν ποινικόν νόµον, θα εδικάζοντο εφεξής από τα τακτικά Στρατοδικεία µε όλας τας εγγυήσεις, µεταξύ των οποίων ρητώς εµνηµονεύθη ότι θα τους ήτο επιτετραµµένον να χρησιµοποιούν ως συνηγόρους και Ελληνας δικηγόρους.
Ούτω, τινές εκ των γερµανοµαθών δικηγόρων Χανίων, µεταξύ των οποίων κυρίως οι κ.κ. Μιχ. Παπαγιαννάκης, Γρηγ. Παπαδόπετρος και Κωνστ. Μητσοτάκης ανέλαβον την υπεράσπισιν πολλών ατυχών συμπατριωτών µας, οι οποίοι, τότε, είχον παραπεµφθή εις τα Γερµανικά Στρατοδικεία. Εξεπλήρωσαν ούτω όχι µόνον επαγγελµατικήν υποχρέωσιν, ως δικηγόροι, αλλά προ παντός επετέλεσαν το εθνικόν των καθήκον, προστατεύσαντες εις δυσκόλους ώρας απροστατεύτους Ελληνας πολίτας, µεταξύ των οποίων πολλοί ήσαν και αγωνισταί της αντιστάσεως και µάλιστα, συνήθως, παρείχον τας υπηρεσίας αυτάς χωρίς οιανδήποτε αµοιβήν»
Σε µεταγενέστερη κατάθεσή του, ο Μητσοτάκης θα υποστηρίξει µμάλιστα ότι πήγαινε στα γερµανικά στρατοδικεία οπλοφορώντας.
Οσο για περί το σεβασμού των δικονομικών εγγυήσεων από τη χιτλερική δικαιοσύνη, προτιμάμε να το αφήσουμε ασχολίαστο.
Λίγο μετά τη δημοσίευση της παραπάνω αγγελίας, στις 27.1.1944, ο Κώστας Μητσοτάκης εισέπραξε µέσω της Τράπεζας της Ελλάδος 50.000.000 κατοχικές δραχμές, µε εντολή της γερµανικής εταιρείας MilitärVerwaltung Überland Transport. Το σχετικό παραστατικό, για το οποίο γίνονταν νύξεις και τα προηγούμενα χρόνια, κατέθεσε στις 23 Απριλίου 1966 στη Βουλή ως «τεκµήριον εθνικής αναξιότητος» ο κεντρώος βουλευτής Χανίων Πολυχρόνης Πολυχρονίδης.
Ο εγκαλούµενος δήλωσε αρχικά πως «το έγγραφον πρώτη φορά το βλέπει» για να καταθέσει στη συνέχεια μια υπόθεση εργασίας:
«Μετά την αρρώστειαν, την οποίαν είχον περάσει, ευρέθην εις την ανάγκην να κάµω µίαν σχετικήν υπερασπισιν και στερούμενος χρημάτων εζήτησα από ένα φίλον µου µηχανικόν, τον κ. Εµµ. Βουγιούκαλον, να µου δανείση µμερικά χρήματα. Μου εδάνεισε μερικά χρήματα των οποίων η αξία ήτο περίπου 7-8 λίραι, και υποθέτω ότι το γραµµάτιον το οποίον έχετε ενώπιόν σας σήµερον, εάν και εφόσον η υπογραφή την οποίαν φέρει είναι ακριβής -ενθυµούµαι ότι διά της Τραπέζης της Ελλάδος έλαβον τα χρήματα- είναι διά το δάνειον αυτό. [...] ∆εν υποθέτω να νομίζετε ότι οι Γερμανοί επλήρωναν τους µυστικούς πράκτοράς των µε γραµµάτια επίσημα της Τραπέζης της ςΕλλάδος».
.Η υπόθεση κρίθηκε δικαστικά τον Μάρτιο του 1967, ύστερα από μήνυση του Μητσοτάκη για µεταγενέστερο σχετικό άρθρο της τοπικής εφημερίδας "Παρατηρητής" µε κατηγορούμενους τον διευθυντή της Γιάννη Γαρεδάκη, τον αδερφό τού Πολυχρονίδη, Χαρίδηµο (διευθυντή της τράπεζας στα Χανιά επί Κατοχής και αργότερα), και τον νεαρό -τότε- ρεπόρτερ Νίκο Κακαουνάκη. Το δικαστήριο καταδίκασε τον Γαρεδάκη σε δεκάµηνη φυλάκιση για συκοφαντική δυσφήμηση, αθωώνοντας τους υπόλοιπους.
Οπως διαβάζουµε σε ρεπορτάζ των ημερών, «στην κατάθεσή του ο κ. Μητσοτάκης δέχθηκε ότι εισέπραξε το ποσόν για λογαριασµό της εταιρείας “Ούµπερλαντ Τρανσπόρτ”, που υπαγόταν στη γερµανική στρατιωτική διοίκηση. Πρόσθεσε όµως ότι ο ίδιος δεν είχε καµιά συνεργασία µε την υπηρεσία αυτή, αλλά απλώς εισέπραξε µε τον τρόπο αυτόν το ποσόν που του δάνεισε ο φίλος του κ. Βουγιούκαλος»
Κατά τη δική του πάλι κατάθεση, ο µάρτυρας κατηγορίας Μάρκος Σπανουδάκης, προσωπικός φίλος και στρατολόγος του Μητσοτάκη στην Αντίσταση, «υποστήριξε ότι δεν υπήρχε Ελληνας που να µην πήρε, κατά οποιονδήποτε τρόπο, χρήματα από τους Γερμανούς» –ισχυρισµός µάλλον αναµενόµενος, αφού ο ίδιος εργαζόταν ως μηχανικός στα οχυρωµατικά έργα της Βέρµαχτ, κατασκοπεύοντάς τα ταυτόχρονα για λογαριασμό των Βρετανών.
Αλλά και ο φερόμενος ως δανειστής του Μητσοτάκη µνηµονεύεται από τον πρωτεργάτη της χανιώτικης Αντίστασης σαν «πλουτίσας επίκατοχής» χάρη στην «εκτέλεσιν διαφόρων Γερµανικών έργων».....
∆ιαφορετικής τάξης ζήτημα αποτελεί η στάση της ευρύτερης οικογένειας απέναντι στις αρχές Κατοχής. Η σοβαρότερη κατηγορία διατυπώθηκε επ’ αυτού από τον γιατρό Ιωάννη Παΐζη, ιδρυτή και ηγετικό στέλεχος της πρώτης αντιστασιακής οργάνωσης που συγκροτήθηκε στα Χανιά τον Ιούνιο του 1941 µε την ονομασία «Ανωτάτη Επιτροπή Αγώνος Κρήτης» (ΑΕΑΚ). Στα αποµνηµονεύµατά του, που κυκλοφόρησαν το 1971, κατηγορεί ευθέως τους Μητσοτάκηδες για στενές κοινωνικές σχέσεις µε τους κατακτητές:
Ο υιός του Κων. Μητσοτάκης, ο και ήδη θεωρούµενος εν δράσει πολιτικός, ήλθε στην Κρήτη, αν καλώς έχω σηµειώσει, τον Οκτώβριον ή Νοέµβριον του 1941 και η δημιουργημένη οικογενειακή ατμόσφαιρα των καλών σχέσεων µε τους Γερμανούς φάνηκε ότι τον βόλευε στην προσαρμογή του µε την νέα κατάστασιν. Ελέγετο ότι είχελάβει το δίπλωµά του της Νοµικής και, σαν γνώστης της Γερµανικής γλώσσας, παρίστατο στα ψευτοστρατοδικεία που είχαν συσταθεί από τους Γερµανούς, σε λίγο καιρό µάλιστα οι Γερµανοί τού παρεχώρησαν και αυτοκίνητο».
.Οταν ο Κώστας Μητσοτάκης εµφανίστηκε απρόβλεπτα σε κάποιο συνωµοτικό ραντεβού µε τους ντόπιους κοµµουνιστές, συνεχίζει ο Παΐζης, ο ίδιος «ένοιωσε ταραχήν» καθώς είχε «πληροφορίες ότι στο σπίτι τού Μητσοτάκη οι Γερµανοί έκαναν κάθε βράδυ πάρτυ διασκεδάσεως. Την πληροφορία αυτή είχεν αναφέρει στην οργάνωσί µας ο Νικ. Λαµπαθάκης που από δική του πρωτοβουλία παρακολουθούσε το σπίτι του Μητσοτάκη, σαν µεµυηµένος στην οργάνωσίν µας, και που έλεγε µε ασυγκράτητη αγανάκτησή περίπου τα εξής – αν έλεγε την αλήθεια: “∆εν µπορώ πλειά, κάθε βράδυ έχουν πάρτυ στο σπίτι του Μητσοτάκη οι Γερµανοί, και κουβαλούν γλυκά, ανθοδέσµες και τρόφιμα, θα τους ρίξω χειροβομβίδες να τους σκοτώσω όλους κ.λπ.”
Δημοσίευση σχολίου