Η πολιτική τοποθέτηση του Μάνου Χατζηδάκι και το κομμουνιστικό κίνημα

Γράφει  Νίκος από Βόλο

Σήμερα το Βαθύ Κόκκινο με άρθρο του τίμησε τα 95 χρόνια από τη γέννηση του μουσικοσυνθέτη Μάνου Χατζηδάκι, του οποίου η υπέροχη μουσική οπωσδήποτε άφησε σοβαρό το αποτύπωμά της στον νεοελληνικό πολιτισμό του 20ου αιώνα. 

Στο προτεινόμενο όμως  σήμερα (στη βιβλιογραφία κάτω από το άρθρο) κείμενο του Μάνου Χατζηδάκι για τον νεοναζισμό, (που όπως βλέπω το είχε αναδημοσιεύσει το ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ ήδη στα 2012), υπάρχει μια διατύπωση που οδηγεί σε θλιβερά συμπεράσματα για την πολιτική τοποθέτηση του τιμώμενου μουσικοσυνθέτη.

Αναφέρομαι σε εκείνη ακριβώς τη διατύπωσή του, η οποία, όπως είχα επισημάνει και σε ένα πρόσφατο γραπτό μου στο Βαθύ Κόκκινο, αποτελεί ουσιαστικά την αποτύπωση και την αναπαραγωγή της συκοφαντικής, αντικομμουνιστικής και βαθύτατα αντιδραστικής "θεωρίας των δύο άκρων".
Μιλώ για το κομμάτι εκείνο του κειμένου του, όπου ο Μάνος Χατζηδάκις μάς λέει ότι είναι θράσος και κοροϊδία να μιλάμε για πόλεμο και νίκη της δημοκρατίας εναντίον του φασισμού στο Β' παγκόσμιο πόλεμο, επειδή "εμείς πολεμήσαμε το φασισμό με αρχηγό τον Μεταξά και σύμμαχο τον Στάλιν"!!! 

Εδώ δηλ. ο μακαρίτης ο Χατζηδάκις διαστρέβλωνε προκλητικότατα την ιστορική αλήθεια για τον αντιφασιστικό αγώνα του λαού μας, αφού βέβαια κανένας Έλληνας πραγματικός αντιφασίστας δεν είχε ποτέ αρχηγό στον αγώνα του το φασίστα Μεταξά. 

Και κανέναν φυσικά αντιφασιστικό αγώνα δεν έκανε ποτέ του ο Μεταξάς! Το αντιφασιστικό ΟΧΙ στον Μουσολίνι και στον Χίτλερ το έγραψε με το αίμα του ο ελληνικός λαός, όχι η δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Όμως, δεν υπάρχει πιο φαρμακερό σημείο στη διατύπωση της χατζηδακικής αυτής διαστρέβλωσης, από το δεύτερο μέρος της παραπάνω ατάκας: "... και με σύμμαχο τον Στάλιν"... 

Εδώ ουσιαστικά ο Χατζηδάκις προσπαθεί χωρίς προσχήματα να εξισώσει τον Στάλιν και την κομμουνιστική πρωτοπορία του παγκόσμιου εργατικού κι αντιφασιστικού κινήματος με τον ... Μεταξά, συνεπώς με τον φασισμό!... Μόνο που ο Χατζηδάκις δεν είχε προλάβει ακόμα να τον ταυτίσει εξολοκλήρου αυτόν τον... Στάλιν-σκιάχτρο (που είχε πλάσει στη "δημιουργική" φαντασία του) με τον ίδιο τον ... Χίτλερ! 

Αυτό το ανιστόρητο τελειωτικό όργιο στον κατήφορο της ψευτιάς το... τερμάτισε κυριολεκτικά 10 περίπου χρόνια μετά το θάνατο του Χατζηδάκι η αντιδραστικότατη (και επίσημα πια αντικομμουνιστική ως το μεδούλι) ΕΕ...
Και το έκανε σημαία της αντικομμουνιστικής- αντιλαϊκής διεθνούς δράσης της. Είναι όμως ολοφάνερο ότι ο Μ.Χατζηδάκις πολιτικά είχε ήδη φτάσει μέσα από τον αντισταλινισμό του στον αντικομμουνισμό.
Ακόμα κι αν στα λόγια χτυπάει σε πολιτικά κείμενά του το ναζισμό, η διαστρέβλωση της αλήθειας σχετικά με τον Στάλιν δείχνει τον βαθύτατο αντικομμουνισμό και την αντεπαναστατική τοποθέτηση του μουσικοσυνθέτη. Ας μην παρασύρονται, επομένως ορισμένοι φίλοι μας, επειδή ο Χατζηδάκις εξέφραζε μια συμπάθεια στα ίδια αυτά κείμενά του προς τους αναρχικούς. Ο μουσικοσυνθέτης πολιτικά ήταν δεξιός και τα γραφόμενά του πάντα δείχνουν μια αντίθεση προς κάθε επανάσταση, προπάντων δε την προλεταριακή-σοσιαλιστική. 

Γι' αυτόν κάθε επανάσταση είναι αποτυχημένη. Η επαναστατική νίκη, έλεγε ο Χατζηδάκις οδηγεί αναπόφευκτα στη λατρεία της εξουσίας και είναι μοιραίο για την επανάσταση να αποτυγχάνει. Αρα "αυτός ο κόσμος δεν θα αλλάξει ποτέ", όπως ο ίδιος "φιλοσοφούσε" πεσιμιστικά σε ένα γνωστό τραγούδι του, όπου βέβαια η παλιά εξουσία κατέστελνε την επανάσταση... 

Αυτό ήταν και το άλλοθι των πολιτικών του επιλογών του Χατζηδάκι και φυσικά και της απουσίας του από τον αγώνα ενάντια στη χούντα των συνταγματαρχών. (Ενώ φυσικά είχε το κύρος, αν ήθελε, να χτυπήσει εκείνο το καθεστώς αλύπητα. Δεν το έκανε...) 

Όσο βέβαια και άλλοθι της συμπόρευσης του με τον μεταπολιτευτικό Καραμανλή και τη ΝΔ, έστω και με τριβές και συγκρούσεις με πρόσωπα και καταστάσεις της δεξιάς. Και με επιπλέον άλλοθι τη "δημαγωγία" και τον "λαϊκισμό" του ΠΑΣΟΚ που δεν είχε αποβάλει ακόμη το ψεύτικο σοσιαλιστικό προσωπείο. 

Η δεξιά τότε πίσω από την επίκληση του "λαϊκισμού" εναντιωνόταν σε κάθε λογής προοδευτική, έστω ρεφορμιστική πολιτική. Έκανε ίσωμα καθετί που ήταν ακόμη κι ελάχιστα φιλολαϊκό με το λαϊκισμό, τη δημαγωγία και την κακογουστιά. Και διεκδικούσε η δεξιά τη δήθεν δική της ..."αριστεία" και "αξιοκρατία". Όπως άλλωστε έκανε και προσφάτως, κουνώντας το δάχτυλο στους Τσιπραίους μέχρι που ξεσκεπάστηκε ανεπανόρθωτα με τα έργα της... 

Στη δεκαετία λοιπόν του 1980 πίσω από τη διατύπωση μιας υποκριτικής συμπάθειας προς τον αναρχισμό, η δεξιά και προπάντων οι νεοφιλελεύθεροι θεωρητικοί της (τύπου Ανδριανόπουλου) ουσιαστικά ενέτειναν με κάθε τρόπο την ιδεολογική κατασυκοφάντηση του μαρξισμού-λενινισμού. 

Στο ταμπλώ αυτό νομίζω ότι παίζουν και οι πολιτικές ιδέες του Χατζηδάκι περί συμπάθειας στους αναρχικούς που "τους αδικούν όλοι", προπάντων δε οι κομμουνιστές (οι ΚΝιτες, όπως έγραφε), που γίνηκαν "μέρος του συστήματος εξουσίας" και τα ρέστα...

 Είναι άλλο πράγμα να μιλήσει κάποιος για την αντεπαναστατική παλινόρθωση, για την προδοσία μιας επανάστασης από οπορτουνιστές και ρεβιζιονιστές ηγέτες, (ή κι από την πολιτική ανωριμότητα μιας πρωτοπορίας ή μιας κοινωνίας σε κρίσιμες καμπές), και τελείως άλλο το να αναγάγει μεταφυσικά σε νομοτελειακό φαινόμενο τον εκφυλισμό κάθε επανάστασης. 

Το πρώτο αποτελεί συναγωγή πείρας για το αύριο, ενώ το δεύτερο αποτελεί αντιδραστικό αφορισμό και ξόρκι. Είναι άλλο πράγμα η διαπίστωση ότι ο φασισμός ξανασήκωσε κεφάλι αμέσως σχεδόν μετά τον πόλεμο, επειδή η Δύση κι η Ουάσιγκτον τον χρησιμοποιούσαν για αντικομμουνιστική ακριβοπληρωμένη  προπαγάνδα, κι ολότελα διαφορετικό να προσπαθείς να φορτώσεις αυτό το πισωγυύρισμα στον ... Στάλιν και στην ΕΣΣΔ που έκαναν τα πάντα για τη συντριβή του φασισμού... 

Είναι άλλο πράγμα μια αντικειμενική κριτική και στην ΕΣΣΔ και στον Στάλιν για σφάλματα στην όλη μεγαλειώδης πορεία τους, στον αγώνα τους ενάντια στα τέρατα του παλιού σάπιου κόσμου, κι ολότελα αντίθετο η συνειδητή δαιμονοποίηση με όρους αστικής προπαγάνδας και προκαταληψεων. 

Γι'αυτό με αφορμή το σαφώς αντικομμουνιστικό παραπάνω κείμενό του Χατζηδάκι εναντίον του Στάλιν, που το διάβασε μάλιστα και μια δημοσιογράφος, η κυρία Έλενα Διάκου, στο κρατικό ραδιόφωνο, στο Δεύτερο Πρόγραμμα της ΕΡΤ, κατά σύμπτωση τη μέρα καταδίκης της εγκληματικής συμμορίας του Μιχαλολιάκου, διαπίστωσα (κι επιμένω σε αυτό) ότι οι πολιτικές και κοινωνικές απόψεις του Μάνου Χατζηδάκι είναι τελικά πολύ υπερτιμημένες από μεγάλη μερίδα προοδευτικών ανθρώπων. Τις εκλαμβάνουν ως προοδευτικές, αν καί κατ' ουσίαν πολλές από αυτές ήταν βαθιά αντιδραστικές. 

Ίσως γιατί όλοι θα θέλαμε ένα τέτοιο μουσικό ταλέντο να ήταν και πολιτικά με τη δική μας όχθη. Όμως δεν ήταν. Αυτή είναι η αλήθεια και δεν σηκώνει εξωραϊσμό. Από την άποψη αυτή, συνεπώς, καλώ τόσο το Βαθύ Κόκκινο να προβληματιστεί περισσότερο πάνω στο θέμα, όσο βέβαια και το όλο κομμουνιστικό κίνημα να επανεκτιμήσει την προσωπικότητα του μουσικοσυνθέτη, ως προς το πολιτικό της σκέλος, με βάση τα πραγματικά δεδομένα:
Ήταν ένας καλλιτέχνης με απόψεις αστικές όχι αριστερές-προοδευτικές Άλλο πράγμα η μουσική κι οι μελωδίες του μουσικοσυνθέτη Μάνου Χατζηδάκι, άλλο πράγμα η ουσία της πολιτικής του τοποθέτησης. 

Ας το σκεφτεί βεβαίως και η ίδια ηγεσία του επίσημου ΚΚΕ που έσπευσε πριν μερικά χρόνια να κάνει πανηγυρικό αφιέρωμα στον αείμνηστο μουσικοσυνθέτη, με πολύ συγκινητικά λόγια του κ. Κουτσούμπα και της κυρίας Μηλιαρονικολάκη, αν δεν με απατά η μνήμη. 

Θα ήταν χίλιες φορές προτιμότερη και ουσιαστικότερη (για το σήμερα και το αύριο) μια αντικειμενική αναφορά του εργατικού κινήματος, που δεν θα έκρυβε τα πολιτικά φάουλ, από τους γενικά πανηγυρικούς επετειακούς διθυράμβους για το μεγάλο συνθέτη.
Και βεβαίως ας ακολουθούσε η μουσική πανδαισία στην  "οδό ονείρων", την "εποχή της Μελισσάνθης," το "μεγάλο ερωτικό".
Έτσι θα ένιωθε ο κόσμος μας πολύ βαθύτερα το νόημα μιας αγάπης που έγινε ..."δίκοπο μαχαίρι"! 

Μήπως έτσι δεν γίνεται πάντα στη γεμάτη αντιφάσεις βασανιστική πορεία της ζωής και της ιστορίας;