Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ απευθύνεται σε κάποιους σύγχρονους Ελληνες "επιστήμονες"

Μόνο τυχαίο με την σημερινή συγκυρία, δεν είναι το ότι επιλέγουμε να παραθέσουμε ένα απόσπασμα από τα σημαντικότερα θεατρικά έργα του Μπέρτολτ Μπρεχτ: "Η ζωή του Γαλιλαίου". 

Ο στρατευμένος στο μαρξισμό, πρωτοπόρος επαναστάτης, διανοούμενος, εμπνεύστηκε αυτό το έργο του από τη ζωή και τις περιπέτειες του κορυφαίου Ιταλού φυσικού, αστρονόμου και φιλοσόφου Γαλιλαίου.  

Η υποχώρηση του Γαλιλαίου μπροστά στην Ιερά Εξέταση το 17ο αιώνα, δεν παρουσιάζεται σαν αναγκαίος συμβιβασμός για την πρόοδο της επιστήμης, αλλά σαν έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. (Στις 10 Φλεβάρη του 1634, ο Γαλιλαίος γονατιστός μπροστά στους ιεροεξεταστές, απαρνήθηκε τη θεωρία του για την κίνηση των ουρανίων σωμάτων ως λαθεμένη και αιρετική. Λέγεται πως, την ίδια στιγμή, μουρμούρισε: "Και όμως, γυρίζει").

Το σκηνικό. Ο Γαλιλαίος, αφού προηγουμένως μπροστά στην Ιερά Εξέταση είχε αποκηρύξει τις ιδέες του, ζει πλουσιοπάροχα στο σπίτι, όταν δέχεται την επίσκεψη του παλιού του μαθητή Ανδρέα Σάρτι και ακολουθεί ο παρακάτω διάλογος.

ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΑΡΤI:

Η επιστήμη ξέρει μια μονάχα εντολή: την επιστημονική προσφορά.

ΓΑΛΙΛΑΙΟΣ (ακαδημαϊκά, τα χέρια σταυρωμένα πάνω στην κοιλιά):

Στις ελεύθερες ώρες μου, κι έχω πολλές, μελέτησα την περίπτωση μου και σκέφτηκα πώς θα την κρίνει ο κόσμος της επιστήμης, στον οποίον εγώ πια δεν συγκαταλέγομαι. Ακόμα κι ένας έμπορος μαλλιού πρέπει να ενδιαφέρεται, πέρα από το ν' αγοράσει φτηνά και να πουλά ακριβά, επίσης και για την ανεμπόδιστη διεξαγωγή του εμπορίου του μαλλιού. Η παρακολούθηση της επιστήμης μου φαίνεται, σε σχέση με αυτό, πως απαιτεί ιδιαίτερη γενναιότητα. ....

Για ποιο σκοπό εργαζόμαστε; θεωρώ πως ο μοναδικός σκοπός της επιστήμης έγκειται στο ξελάφρωμα της ανθρώπινης ύπαρξης από το μόχθο.

Όταν επιστήμονες τρομοκρατημένοι από ιδιοτελείς δυνάμεις αρκούνται να συγκεντρώνουν γνώσεις χάριν της γνώσεως, μπορεί η επιστήμη να καταντήσει σακάτης και οι καινούριες σας μηχανές να σημάνουν μονάχα καινούριες δυστυχίες. Μπορεί να ανακαλύψετε με τον καιρό όλα όσα είναι δυνατόν να ανακαλυφθούν και η πρόοδος σας θα είναι μονάχα μια πορεία απομάκρυνσης από την ανθρωπότητα. 

Το χάσμα ανάμεσα σε σας και σε αυτήν θα είναι τόσο μεγάλο, που η κραυγή του θριάμβου σας για μια καινούρια κατάκτηση να δεχτεί σαν απάντηση μια παγκόσμια κραυγή φρίκης. Είχα σαν επιστήμονας μια μοναδική δυνατότητα. Στην εποχή μου κατάκτησε η αστρονομία τις αγορές. Κάτω από αυτές τις εντελώς ξεχωριστές συνθήκες, η σταθερότητα ενός άντρα θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλα τραντάγματα. 

Αν είχα αντισταθεί θα μπορούσαν οι φυσικοί επιστήμονες να φτάσουν σε κάτι ανάλογο με τον όρκο του Ιπποκράτη, των γιατρών, στην πανηγυρική υπόσχεση να χρησιμοποιούν τη γνώση τους μονάχα για το καλό της ανθρωπότητας! Όπως είναι τώρα, το πιο πολύ που μπορεί κανείς να ελπίζει, είναι ένα γένος εφευρετικών νάνων, πρόθυμων να εκμισθώνονται για τα πάντα. Έφτασα ακόμα στην πεποίθηση πως ποτέ δε βρέθηκα σε πραγματικό κίνδυνο. Για μερικά χρόνια ήμουνα το ίδιο ισχυρός όσο και η εξουσία. Και παράδωσα τη γνώση μου στους δυνάστες, να τη χρησιμοποιήσουν, να μην τη χρησιμοποιήσουν, να της κάνουν κακή χρήση εντελώς σύμφωνα με το πώς υπηρετούσε τους σκοπούς τους».