Θα πρέπει η λαϊκή πίεση να έχει φτάσει σε τέτοιο βαθμό ώστε οι αποφάσεις να σταματήσουν να παρουσιάζονται ως μονόδρομος, ή ακόμα, ώστε το υποκείμενο της απόφασης να μεταλλαχθεί στην πράξη, ξεφεύγοντας από τους στενούς κύκλους των εξουσιοφόρων "ειδικών." Προς το παρόν, και παρά τις κινητοποιήσεις σε ορισμένες χώρες, ο έλεγχος του οικονομικού μέλλοντος είναι σταθερά στα χέρια μιας κάστας τεχνοκρατών, πολυεθνικών επιχειρήσεων και πολιτικών, η οποία δρα με αστραπιαίες κινήσεις και δημιουργεί de facto καταστάσεις ενόσω εσύ ακολουθείς απλά κάθιδρος, προσπαθώντας να καταλάβεις τι συμβαίνει σε πολύ χαμηλότερο γνωσιακό επίπεδο, με πολύ στενότερο πεδίο όρασης μπροστά σου. Το ότι δεν είμαστε όλοι ίσοι --ούτε καν τυπικά-- στην σύγχρονη δημοκρατία αποδεικνύεται από το γεγονός ότι καλείσαι απλώς να διαχειριστείς για τη δική σου ζωή τις συνέπειες, και όχι να πάρεις αποφάσεις.
Η μάχη που όντως υπάρχει, είναι ολόγυρά σου, και όμως πολλές φορές δεν την αντιλαμβάνεσαι καν: είναι η μάχη των ιδεών, η μάχη για τον καθορισμό όχι τόσο των "ιδιόρρυθμων" άκρων όσο του ίδιου του sensus communis, της "κοινής λογικής". Η μάχη αυτή έχει μια ιδιομορφία: μόνο η μία πλευρά --αυτή που θέλει να ανατρέψει τα δεδομένα και να αλλάξει τους συσχετισμούς-- διατείνεται ότι δίνεται μάχη, ότι τα επιχειρήματά της είναι όπλα σε αυτή τη μάχη, και ότι στόχος της είναι να επιφέρει πλήγματα στον αντίπαλο και να ενισχύσει τη θέση της, καθιστώντας την "κοινή λογική".
Η άλλη πλευρά, αυτή που ήδη ελέγχει την "κοινή λογική", αυτή που θέλει να απαγορεύσει την δυνατότητα να συμβεί κάτι που να ανατρέπει το τι επιτάσσει η "κοινή λογική", διατείνεται ότι δεν βλέπει καμμία μάχη. Οι ιδέες της, ισχυρίζεται, δεν είναι όπλα. Είναι απλώς εκφράσεις της πραγματικότητας. Δεν έχει, τάχα, στόχους. Εκφράζει απλώς το δέον. Δεν στρέφεται κατά αντιπάλων:
Όποιος διαφωνεί μαζί της δεν είναι ιδεολογικός αντίπαλος, αλλά απλώς ένας παραστρατημένος, φανατισμένος, επιπόλαιος, ή λαϊκιστής. Η θέση αυτή, υποτίθεται, δεν προασπίζει συμφέροντα. Είναι --έτσι διακηρύσσει-- αντίθετη με την ωμότητα του ιδεολογικού ανταγωνισμού και προσβλέπει στην αρμονική συνεργασία και όχι στην κοινωνική σύγκρουση.
Το γεγονός ότι ενθαρρυνθήκαμε να ζήσουμε πέρα από τις δυνατότητές μας δεν ήταν αποτέλεσμα παραβίασης της λογικής του κεφαλαίου, αλλά απαραίτητο δομικό στοιχείο για την λειτουργία του. Κάπως έπρεπε να πωληθούν αυτά που παραγόντουσαν, κάπως έπρεπε να διατηρηθεί ένα περιθώριο κέρδους. Ας αφήσουμε λοιπόν κατά μέρος τις σαχλαμάρες του στυλ "το παρακάναμε". Για την καπιταλιστική οικονομία δεν υπάρχει "το παρακάνω". Υπάρχει "εξυπηρετώ μια λογική ανάπτυξης ή την ανατρέπω άθελά μου." Και το μοναδικό πράγμα που ουσιαστικά συνέβει είναι ότι αυτό το οποίο συντήρησε την οικονομία την προηγούμενη τριακονταετία έφτασε στα όριά του και άρχισε να λειτουργεί καταστροφικά για αυτή.
Η ηθικολογία του "να μη ζούμε πέραν των δυνατότητών μας" δεν έχει καμμία βάση στην ιστορία. Κάθε κοινωνία ζει με βάση τις δυνατότητες που η ίδια εξασφαλίζει στον εαυτό της, και όταν αυτές οι δυνατότητες εξαντλούνται ή δεν μπορούν να ανανεωθούν, καταρρέει. Η δική μας κοινωνία καταρρέει όπως κατέρρευσε η αρχαιοελληνική Πόλη, η ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, ή η αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου. Δεν είναι καλύτερη ή ποιοτικότερη ή αξιολογότερη από κάποια από αυτές. Αν έχει ένα πλεονέκτημα, είναι η δυνατότητά της να μην το αποδώσει στη θέληση των θεών και να μην αναλωθεί σε άσκοπες οιμωγές για το τέλος της.
Τέλος, κανένα "μας" δεν υφίσταται γενικώς και αφηρημένως. Το ιδεολογικό "μας" σημαίνει πάντοτε "για εμάς αλλά όχι για εσάς" ή "για εσάς αλλά όχι για εμάς". Τα πράγματα είναι απλά: όχι μόνο δεν ευθύνονται όλοι το ίδιο, αλλά τηρουμένων των χαωδών ανισοτήτων οικονομικής κατάστασης και εισοδήματος, δεν έχει καμμία σχέση το να χάσεις 180.000 ευρώ από το 1.000.000 με το να χάσεις τα 200 ευρώ από τα 700. Είναι απόλυτα αισχρό να παραβλέπεται η ζωτική διαφορά μεταξύ μείωσης της πολυτέλειας και εξαφάνισης της δυνατότητας για επιβίωση. Όταν τα συμφέροντα αυτών που πρέπει να θιχτούν, θιχτούν όντως, τότε δεν θα υπάρχει κανένα δακρύβρεχτο "μας", αλλά η απροκάλυπτη κήρυξη πολέμου κάποιων εναντίον άλλων. Ο πόλεμος αυτός διεξάγεται ήδη. Το ότι είναι ακήρυκτος δεν αλλάζει το γεγονός ότι βρίσκεται σε εξέλιξη· απλώς επιβεβαιώνει το ότι η πρωτοβουλία κινήσεων και η οριοθέτηση των κανόνων ανήκει σχεδόν αποκλειστικά στους προασπιστές της τάξης πραγμάτων.
Από το Radical Desire
Δημοσίευση σχολίου