Χρειάζεται όμως εδώ να προσέξουμε ότι ο δογματισμός δεν συναντάτε μόνο στους «επαναστάτες». Στους οπαδούς δηλαδή της επανάστασης. Συναντάται και μάλιστα σε μέγιστο βαθμό και στους οπαδούς της μεταρρύθμισης. Οι μεν πρώτοι φωνάζουν παντού και πάντα επανάσταση, οι δε δεύτεροι φωνάζουν παντού και πάντα άλλαξαν οι συνθήκες … μεταρρύθμιση.
Άρα λοιπόν οι χαρακτηρισμοί οι ή αυτοχαρακτηρισμοί δεν βοηθάνε καθόλου στην επίλυση του τεράστιου προβλήματος. Ούτε οι επικλήσεις των υποχωρήσεων, των ελιγμών και των στρατηγικών του Λένιν βοηθάνε ιδιαίτερα. Ούτε του Μάο, ούτε κανενός άλλου. Για τον απλούστατο λόγο ότι έχουν χρησιμοποιηθεί πολλάκις σ’ αυτόν τον τόπο και δυστυχώς για να στηρίξουν κάθε είδους μεταρρυθμιστικές ή συμβιβαστικές προτάσεις.
Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει από την προσοχή ότι ή συζήτηση διεξάγεται σε μια εποχή που η αριστερά στη χώρα μας συνεχίζει να βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Το δομικό στοιχείο αυτής της κρίσης είναι η κρίση οράματος. Η κρίση προοπτικής. Και πρέπει να πούμε ότι οι αναζητούντες μια ρεαλιστική πρόταση για τον καπιταλισμό «ενισχύονται» σημαντικά από την κρίση οράματος.
Σου λένε αφού έτσι κι’ αλλιώς δεν έχετε να προτείνεται τίποτε, ελάτε σε μια «ρεαλιστική» προσέγγιση. Σου πετάνε και το δέλεαρ: Ας συνεγείρουμε τις μάζες σε μια χειροπιαστή λύση και μετά όλα θα είναι καλύτερα. Μακάρι να ήταν τα πράγματα τόσο απλά. Δεν είναι όμως.
Διότι το ρεαλιστικό ή όχι δεν περνάει ούτε από τις επιθυμίες, ούτε από τους μίνιμουμ, ούτε από τους διαταξικούς στόχους. Περνάει από μια επιστημονική ανάλυση της παγκόσμιας κρίσης του καπιταλισμού. Από τις αιτίες της. Από το βάθος της κρίσης. Από την ένταση των συγκρούσεων και των αντιθέσεων των καπιταλιστών και κυρίως την αντιπαράθεση των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.
Ο καπιταλισμός από της αρχές του 20ου αιώνα έχει μπει στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο. Σαπίζει μέρα με την μέρα για ένα αιώνα. Καταστρέφει παραγωγικές δυνάμεις. Καταστρέφει την πρώτη παραγωγική δύναμη, την εργασία. Την κατέστρεψε σε μεγάλα τμήματα του πλανήτη. Κατέστρεψε το περιβάλλον. Την προηγούμενη μεγάλη κρίση του, την κρίση του ’30 ο καπιταλισμός την ξεπέρασε με τον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Τώρα; Η σημερινή κρίση του ιμπεριαλισμού, του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού φαίνεται να είναι πιο βαθιά και από εκείνη του ’30. Κανένας δεν ξέρει που οδηγούνται τα πράγματα. Όλες οι προβλέψεις των απολογητών του ιμπεριαλισμού και του καπιταλισμού πετιούνται στα σκουπίδια η μία πίσω από την άλλη.
Σ’ αυτό το πεδίο, στο πεδίο του ιμπεριαλισμού, στον καπιταλισμό που σαπίζει, στον διεθνοποιημένο καπιταλισμό εδράζεται η οποιαδήποτε πρόταση. Και το ερώτημα που έρχεται από μόνο του είναι μάλλον αμείλικτο: Μπορεί να υπάρξει στην Ελλάδα ή σε άλλες «μεσαίες» καπιταλιστικές χώρες ένας «καλός» καπιταλισμός, «ορθολογικός», «αρκετά δίκαιος» και παραγωγικός; Ποιών κοινωνικών τάξεων τα συμφέροντα θα εξυπηρετεί; Ποια πολιτική συμμαχία θα τον διοικεί; Ποιο κράτος θα τον υπερασπίζεται;
Οι πρώτες απαντήσεις που έχουμε σ’ αυτά τα τεράστια σημασίας ερωτήματα είναι μια επανάληψη επί το πιο άνευρο – συγχωρέστε μου την έκφραση, αλλά αυτό νομίζω – των πάλε ποτέ επεξεργασιών του ΚΚΕ ή του ΚΚΕεσωτ. Ή γενικότερα του παλιού κομμουνιστικού κινήματος, του Κάστρο κλπ., κλπ. Δεν πείθουν.
Η αλήθεια είναι ότι έχω μια μόνιμη απορία: Γιατί οι προτάσεις της αριστεράς πρέπει πάντα να είναι διαχειριστικές στο σύστημα εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο; Για να είναι πιο ρεαλιστικές; Μάλλον. Στη σημερινή βαθιά κρίση του καπιταλισμού, στην βαθιά κρίση του ιμπεριαλισμού, του παγκοσποιημένου καπιταλισμού, η ρεαλιστική απάντηση είναι ένας «νοικοκυρεμένος», «ανεξάρτητος», ελληνικός καπιταλισμός; Πολύ αντιρρεαλιστικό και εξωπραγματικό ακούγεται και είναι. Θα επανέλθουμε όμως γιατί υπάρχουν πολλά θέματα που ευτυχώς βγαίνουν για συζήτηση.
Δημοσίευση σχολίου