«Για ό­λα αυ­τά που γί­νο­νται κά­τω α­πό τον γκρί­ζο ου­ρα­νό ε­κεί στο Πέ­ρα­μα …εί­ναι θυ­σία»

 Των Στά­θη Κου­τρου­βί­δη και Κά­τιας Ζα­γο­ρί­του - "Εποχή"

Η ι­δέα της ε­πί­σκε­ψης ο­μά­δας αλ­λη­λέγ­γυων, Ελλή­νων και Γερ­μα­νών, στο Πέ­ρα­μα α­νή­κε στον σ. Ν. Γιαν­νό­που­λο. Σε α­νύ­πο­πτο χρό­νο πρό­τει­νε στην Ιωάν­να Μεϊτά­νη (υ­πεύ­θυ­νη του πα­ραρ­τή­μα­τος στην Ελλά­δα του Ιδρύ­μα­τος Ρό­ζα Λού­ξε­μπουρ­γκ) ό­τι α­ξί­ζει τον κό­πο να πά­με για να α­ντι­λη­φθού­με «α­πό πρώ­το χέ­ρι» τι συμ­βαί­νει στην πε­ριο­χή αυ­τή του Πει­ραιά και να εκ­φρά­σου­με την έ­μπρα­κτη συμπαράστα­σή μας. Η ε­πι­λο­γή αυ­τή έ­γι­νε βά­σει του ε­κρη­κτι­κού μείγ­μα­τος που υ­πάρ­χει στην περιοχή: φτώ­χεια (με δεί­κτη α­νερ­γίας στο 80%), ε­ξα­θλίω­ση, ά­νο­δος του φα­σι­σμού (αύ­ξη­ση των ρατσι­στι­κών ε­πι­θέ­σεων, με πιο πρό­σφα­τη την ε­πί­θε­ση στους Αι­γυ­πτίους ψα­ρά­δες 12/6) και φαινόμενα νε­ο­φα­σι­σμού στα σχο­λεία, με τα ο­ποία έρ­χο­νται α­ντι­μέ­τω­ποι εκ­παι­δευ­τι­κοί και μα­θη­τές.

Η τρια­κο­ντα­με­λής ε­πι­τρο­πή (βου­λευ­τές, δη­μο­σιο­γρά­φοι, ε­πι­στή­μο­νες, α­κτι­βι­στές) υ­λο­ποιώ­ντας την πα­ρα­πά­νω ι­δέα, ε­πι­σκέ­φθη­κε μια α­πό τις πιο φτω­χές πε­ριο­χές της Ευ­ρώ­πης: το Πέ­ρα­μα, στις γειτονιές του ο­ποίου α­νέ­κα­θεν έ­βρι­σκαν και συ­νε­χί­ζουν να βρί­σκουν στέ­γη η ελ­πί­δα, το ό­νει­ρο, η ανθρω­πιά και η αλ­λη­λεγ­γύη. Και ό­πως α­πο­δείχ­θη­κε εί­χε δί­κιο ο Νί­κος, ά­ξι­ζε τον κό­πο.

 Η ει­κό­να στη Ναυ­πη­γο­ε­πι­σκευα­στι­κή Ζώ­νη Πε­ρά­μα­τος (ΝΠΖ), ό­που σύ­ντο­μα κα­ταρ­χάς, α­πο­κα­λυ­πτι­κή. Ένας α­πέ­ρα­ντος τά­φος με ε­γκα­τα­λε­λειμ­μέ­να πλοία, ε­λά­χι­στοι άν­θρω­ποι περ­πα­τού­σαν μέ­σα στη ζώ­νη, α­να­πο­λώ­ντας τις στιγ­μές δου­λειάς και έ­ντα­σης. Στο Πέ­ρα­μα, η οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση δεν ήρ­θε τώ­ρα τε­λευ­ταία. Το κρά­τος α­που­σία­ζε πά­ντα α­πό τη σχε­δια­ζό­με­νη πο­λι­τι­κή στην πε­ριο­χή, μας λέ­νε με ορ­γή οι πρώην ερ­γα­ζό­με­νοι. Ακό­μα και στα κα­λά της, η ΝΖΠ δεν εί­χε τη στή­ρι­ξη του κρά­τους, ούτε τα βα­σι­κά δεν έ­κα­ναν οι κυ­βερ­νή­σεις.

«Η ΝΖΠ α­πο­τε­λού­σε μία α­πό τις κύ­ριες πη­γές ε­σό­δων για τη χώ­ρα, ε­νώ με τις κα­τάλ­λη­λες πο­λι­τι­κές α­πο­φά­σεις θα ή­ταν σε θέ­ση να γί­νει "πό­λος έλ­ξης" πλού­του για την ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία». Μέ­χρι το 1992, στη ΝΠΖ λει­τουρ­γού­σαν πέ­ραν των 650 και πλέ­ον ναυ­πη­γι­κών ε­πι­χει­ρή­σεων, στις ο­ποίες απασχο­λού­νταν πε­ρί­που 10.000 με 12.000 ερ­γα­ζό­με­νοι και πα­ράλ­λη­λα υ­πήρ­χαν 1.500 δο­ρυ­φο­ρι­κές ε­πι­χει­ρή­σεις. Σή­με­ρα, τα προ­βλή­μα­τα έ­χουν ε­πι­φέ­ρει μα­ρα­σμό και πλή­ρη ε­ξα­θλίω­ση των επιχειρήσεων του κλά­δου, ε­νώ οι ερ­γα­ζό­με­νοι δεν ξε­περ­νού­σαν τους με­ρι­κούς δε­κά­δες ή εκατοντάδες. Ο οι­κο­νο­μι­κός μα­ρα­σμός, ό­πως α­να­γνω­ρί­ζουν, δεν ο­φεί­λε­ται μό­νο στην α­δρά­νεια του ελ­λη­νι­κού κρά­τους, αλ­λά ε­πί­σης και στις συν­θή­κες της πα­γκο­σμιο­ποιη­μέ­νης οι­κο­νο­μίας που χτύπησαν α­νε­πα­νόρ­θω­τα τη ναυ­πη­γο­ε­πι­σκευα­στι­κή βιο­μη­χα­νία στην Ευ­ρώ­πη, λό­γω του διε­θνούς αντα­γω­νι­σμού.

Όμως, ό­πως υ­πο­στη­ρί­ζουν οι ερ­γα­ζό­με­νοι, στο πλαί­σιο αυ­τό, θα μπο­ρού­σε «έ­στω η υ­λο­ποίη­ση ορισμέ­νων α­πό τα "26 ση­μεία", που εί­χαν συμ­φω­νη­θεί για πρώ­τη φο­ρά τη δε­κα­ε­τία του '80 και επαναβε­βαιώ­θη­καν κά­ποια χρό­νια αρ­γό­τε­ρα, να αλ­λά­ξει το ρου της ι­στο­ρίας αυ­τής της μι­κρής πόλης». Πο­τέ για πα­ρά­δειγ­μα ό­πως μας εί­πε, ο Νί­κος Αρβα­νί­της (πρώην ερ­γα­ζό­με­νος της ζώ­νης), δεν ε­πεν­δύ­θη­καν χρή­μα­τα σε πλω­τές δε­ξα­με­νές που να υ­πο­δέ­χο­νται με­γά­λα πλοία, α­να­γκά­ζο­ντας τους ερ­γα­ζό­με­νους της ζώ­νης να με­τα­κι­νού­νται α­κό­μα και με κίν­δυ­νο της ζωής τους μα­κριά α­πό το λι­μά­νι του Πε­ρά­μα­τος για τις ε­πι­σκευές.

Η τρα­γι­κή ση­με­ρι­νή κα­τά­στα­ση πε­ρι­γρά­φε­ται α­νά­γλυ­φα α­πό το 80-85% του πλη­θυ­σμού της πό­λης που βρί­σκε­ται σε α­νερ­γία. Το να εί­ναι κα­νείς ά­νερ­γος «δεν εί­ναι η ε­ξαί­ρε­ση, αυ­τός εί­ναι ο κα­νό­νας για το Πέ­ρα­μα. Την ί­δια στιγ­μή, υ­πάρ­χουν ε­κα­το­ντά­δες νοι­κο­κυ­ριά χω­ρίς ρεύ­μα και πά­ρα πολ­λοί συμπο­λί­τες μας δεν έ­χουν πρό­σβα­ση σε πό­σι­μο νε­ρό, ε­νώ άλ­λοι για να α­ντα­πε­ξέλ­θουν στις α­νά­γκες πρέ­πει να συμ­με­τέ­χουν σε κά­ποια δο­μή αλ­λη­λεγ­γύης».

Ανά­λο­γες ει­κό­νες μας με­τέ­φε­ραν και οι Γερ­μα­νοί σύ­ντρο­φοι α­πό τις πε­ριο­χές της πρώην Ανα­το­λι­κής Γερ­μα­νίας που με βίαιο τρό­πο εν­σω­μα­τώ­θη­καν στην πρώην Δυ­τι­κή Γερ­μα­νία. «Το ση­μα­ντι­κό­τε­ρο είναι να συ­ζη­τού­με α­πό κοι­νού και να βρί­σκου­με λύ­σεις για τα προ­βλή­μα­τα που εί­ναι κοι­νά εί­πε ο Κλά­ους Σουλ (εκ­πρό­σω­πος του πα­ραρ­τή­μα­τος του Ιδρύ­μα­τος Ρό­ζα Λού­ξε­μπουρ­γκ στις Βρυ­ξέλ­λες). «Τα προ­βλή­μα­τα εί­ναι ευ­ρω­παϊκά. Για πα­ρά­δειγ­μα, και στην Α. Γερ­μα­νία υ­πήρ­χε ΝΖ και αναπτυγμένη ναυ­τι­λία, που σή­με­ρα ό­μως δεν λει­τουρ­γούν. Η κρί­ση στην Ευ­ρώ­πη πλήτ­τει ό­λους, αλλά κυ­ρίως αυ­τούς που δεν έ­χουν τα μέ­σα και την ερ­γα­σία». Η α­πά­ντη­ση μπο­ρεί να έρ­θει μό­νο μέσα α­πό την α­νά­πτυ­ξη δο­μών αλ­λη­λεγ­γύης.

 Η φα­σι­στι­κή α­πει­λή

 Στο Πέ­ρα­μα της προ­σφυ­γιάς, των ε­κα­το­ντά­δων νοι­κο­κυ­ριών χω­ρίς η­λεκ­τρι­κό ρεύ­μα, χω­ρίς πρόσβαση σε νε­ρό, ό­που παι­διά δια­βά­ζουν κά­τω α­πό το φως των κε­ριών εν έ­τει 2012, αν­θί­ζει και καρ­πο­φο­ρεί η Ανοι­χτή Συ­νέ­λευ­ση Πε­ρά­μα­τος. Σε μια κοι­νω­νία α­πο­σύν­θε­σης οι φα­σι­στι­κές ι­δέες παρου­σιά­ζο­νται ως διέ­ξο­δος στην κοι­νω­νία της α­πό­γνω­σης και της α­παι­σιο­δο­ξίας. Η Ανοι­χτή Συ­νέ­λευ­ση Πε­ρά­μα­τος, που α­πο­τε­λεί ε­μπό­διο στις δια­θέ­σεις της Χρυ­σής Αυ­γής, βα­σί­ζε­ται στις αρ­χές της ά­με­σης δη­μο­κρα­τίας και προέ­κυ­ψε ως α­νά­γκη αυ­τοορ­γά­νω­σης των κα­τοί­κων του Πε­ρά­μα­τος έ­να­ντι στη λαί­λα­πα του μνη­μο­νίου. Δρα­στη­ριο­ποιεί­ται με δρά­σεις αλ­λη­λεγ­γύης και βο­η­θά τους πο­λί­τες του Πε­ρά­μα­τος, βα­σι­ζό­με­νη στο τρί­πτυ­χο αλ­λη­λεγ­γύη - α­ντί­στα­ση - α­να­τρο­πή. Έχει ή­δη δη­μιουρ­γή­σει δο­μές αλ­λη­λεγ­γύης και στή­ρι­ξης των κα­τοί­κων (ό­πως συ­γκέ­ντρω­ση και δια­νο­μή τρο­φί­μων), στηρίζο­ντας έ­μπρα­κτα την α­ντί­στα­ση (ε­νη­μέ­ρω­ση και στή­ρι­ξη α­να­φο­ρι­κά με τα χα­ρά­τσια της ΔΕ­Η) και συ­γκρο­τώ­ντας και α­να­πτύσ­σο­ντας έ­να ι­σχυ­ρό α­ντι­φα­σι­στι­κό μέ­τω­πο. Σε αυ­τήν, λοι­πόν, ε­δώ τη μι­κρή κο­σμο­γω­νιά, η α­ντί­στα­ση, ο α­γώ­νας και η αλ­λη­λεγ­γύη κα­τοι­κούν στις καρ­διές των αν­θρώ­πων.

Κα­νείς δεν ξε­χνά τους α­γώ­νες που έ­δω­σαν στο πα­ρελ­θόν οι κά­τοι­κοι για να σώ­σουν τις τσί­γκι­νες παρά­γκες τους (1975-1976), τις ο­ποίες εί­χαν στή­σει στις πλα­γιές του βου­νού και οι ο­ποίες στέ­γα­ζαν τα ό­νει­ρα και τις ελ­πί­δες των ε­σω­τε­ρι­κών με­τα­να­στών, που ήρ­θαν στον τό­πο τού­το για να δουλέψουν.

Την ελ­πι­δο­φό­ρα συ­ζή­τη­ση α­κο­λού­θη­σε συλ­λο­γι­κή κου­ζί­να σε κλί­μα συ­ντρο­φι­κό­τη­τας και αγωνιστικό­τη­τας. Λί­γο πριν φύ­γου­με, α­πο­χαι­ρε­τι­στή­κα­με και σφί­ξα­με τα χέ­ρια δυ­να­τά, με χα­μό­γε­λα αι­σιο­δο­ξίας και ξέ­ρο­ντας πως σύ­ντο­μα θα ε­πι­στρέ­ψου­με ξα­νά ε­κεί που η α­ντί­στα­ση συ­να­ντά την ελπί­δα και την αλ­λη­λεγ­γύη, ε­κεί που το ό­νει­ρο για μια κα­λύ­τε­ρη ζωή φω­τί­ζει έ­ναν α­γώ­να συλ­λο­γι­κό, ε­κεί που φυ­σά­ει κό­ντρα, σε γει­το­νιές που πα­ρα­μέ­νουν ζω­ντα­νές μα κυ­ρίως στις καρ­διές των ανθρώπων που ξέ­ρουν να α­ντι­στέ­κο­νται και να α­γω­νί­ζο­νται.

Στί­χος α­πό το κομ­μά­τι «Eίναι θυσία» των Active Member, 1998.
2. Στίχος από το κομμάτι «Κοσμογωνιά» των Active Member. *Οι φω­το­γρα­φίες εί­ναι του Marc Wallenta και του Τά­κη Μπαρ­δά­κου.