Ινγκμαρ Μπέργκμαν, « Το αυγό του φιδιού»
Μέχρι το πρόσφατο παρελθόν, τα συσσίτια αλληλεγγύης, τα χαριστικά παζάρια, ήταν πάντα για τους «άλλους». Τέτοιες μέρες, λίγο πριν τα χριστούγεννα, γινόντουσαν και οι λεγόμενοι «έρανοι αγάπης», πάντα για τους άλλους, ενώ συγκινητικές ιστορίες, «εξωπραγματικές», γέμιζαν τον τηλεοπτικό χρόνο, ανάμεσα στα μελομακάρονα, τα ψώνια και τα ξενύχτια.
Η δυστυχία, οι αρρώστιες και η φτώχεια γινόταν τηλεοπτικό προϊόν, εναρμονισμένο με το κενό νοήματος κλίμα «αγάπης» των ημερών. Βέβαια, η πραγματικότητα ήταν σκληρή όλο το χρόνο για την πλειοψηφία του πληθυσμού, η οποία αντιμετώπιζε δυσκολίες επιβίωσης, οι μισθοί ήταν χαμηλοί, τα εργασιακά δικαιώματα ήταν υπό διωγμό, τα υπόγεια και τα ισόγεια γέμιζαν από χαμηλόμισθους, επαρχιώτες φοιτητές, μετανάστες και μετανάστριες, ενώ η δημόσια υγεία, η παιδεία και αυτό που ονομάζεται κοινωνικό κράτος, ήταν ένα συνονθύλευμα διαφθοράς, βολέματος και αναλγησίας.
Παρόλα αυτά, όμως, η ψευδαίσθηση της αφθονίας κυριαρχούσε και το μότο «είσαι ό,τι έχεις» καθόριζε και καθορίζει ακόμη, εν πολλοίς, τον τρόπο κοινωνικοποίησης του πληθυσμού. Παράλληλα, το να «μην έχεις» αυτόματα δημιουργούσε και δημιουργεί συνθήκες κοινωνικού αποκλεισμού αλλά και αισθήματα ενοχής. Άλλωστε, οι θεσμικές κινήσεις «κοινωνικής αλληλεγγύης», που έχουν πολλαπλασιαστεί το τελευταίο διάστημα, δεν μπορούν ή δεν θέλουν να ξεφύγουν από την κυρίαρχη αντίληψη ότι η φτώχεια, όπως και η ανεργία, είναι ντροπή. Με χαρακτήρα περισσότερο φιλανθρωπίας, επιδιώκουν να προκαλέσουν συναισθήματα οίκτου και όχι ουσιαστικής αλληλεγγύης. Με αυτόν τον τρόπο, ο άστεγος, ο πεινασμένος, ο φτωχός παραμένει ο «άλλος», είτε ως στατιστική, είτε ως εικόνα, είναι για εμάς ξένος και το μόνο που μας μένει είναι ο φόβος μην βρεθούμε στην θέση του.
Οι πιο φτωχοί στιγματίζονταν και στιγματίζονται. Πρόσφατα, η Εκκλησία αποφάσισε να προσφέρει γεύματα σε 2000 υποσιτιζόμενους μαθητές, στέλνοντας τα με «διακριτικό» τρόπο στο σπίτι τους, «για να μην στιγματιστούν», όπως ανακοίνωσε. Σωστά, τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι είναι ντροπή να μην έχουν οι γονείς σου να σου δώσουν φαγητό, και καλό είναι να μην το μάθουν τα άλλα παιδάκια στο σχολείο.
Σήμερα, όμως, όλο και μεγαλύτερα κομμάτια του πληθυσμού αδυνατούν να καλύψουν πάγιες ανάγκες για μια αξιοπρεπή διαβίωση και εισέρχονται βίαια στον κόσμο των «μη εχόντων». Μεγάλα κομμάτια του πληθυσμού, εξαπατημένα, κουρασμένα και φοβισμένα. Η απλή λογική λέει ότι υπάρχει φτώχεια, κυρίως γιατί τα παραγόμενα αγαθά, που παράγονται από όλους, δεν πάνε σε όλους αλλά σε λίγους, οι οποίοι συσσωρεύουν εις βάρος των υπολοίπων. Αυτοί οι λίγοι θα έπρεπε να ντρέπονται.
Η «φιλανθρωπία και η κοινωνική αλληλεγγύη» που τόσο αδιάντροπα διαφημίζουν αυτοί οι λίγοι, καμία σχέση δεν έχει με τις δικές μας αντιδομές αλληλεγγύης και την επιθυμίαμας για ζωή και ελευθερία. Είναι η προσπάθεια τους να απορροφήσουν την οποιαδήποτε διάθεση του πληθυσμού για δικαιοσύνη και αυτοοργάνωση. Είναι εκκολαπτήρια κοινωνικού ρατσισμού και μηχανισμοί υποταγής στην κυριαρχία. Το ζήτημα είναι αν θα τους αφήσουμε…
Μαριάννα Χούσου
Απο τη στηλη: "Η άλλη όψη..." της Εργατικής Εφημερίδας Δράση
Δημοσίευση σχολίου