Γαλλία: η νίκη της Ακροδεξιάς έρχεται από μακριά

Πηγή: Παναγιώτης Σωτήρης - "Unfollow"

Ο εκλογικός θρίαμβος του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία δεν είναι μόνο μια παρενέργεια των επιθέσεων στο Παρίσι στις 13 Νοέμβρη, αλλά και αντανάκλαση συνολικότερων και βαθύτερων διεργασιών μέσα στη γαλλική κοινωνία.

Λίγες εβδομάδες πριν, η Μαρίν Λεπέν δήλωνε: «Έχουμε κερδίσει τη μάχη των ιδεών, αλλά δεν έχουμε ακόμη κερδίσει τη μάχη των κομμάτων». Τελικά, φαίνεται ότι μπορεί να κερδίζει και τη μάχη των κομμάτων. Στον πρώτο γύρο των γαλλικών περιφερειακών εκλογών της 6ης Δεκεμβρίου 2015, το Εθνικό Μέτωπο κατάφερε να προηγείται σε 6 περιφέρειες, σε δύο μάλιστα από αυτές με ποσοστό πάνω από 40% και με αναγωγή των αποτελεσμάτων σε εθνικό επίπεδο είναι σήμερα το πρώτο κόμμα με ποσοστό πάνω από 28%, υπερέχοντας και της Κεντροδεξιάς υπό τον Σαρκοζύ και των Σοσιαλιστών υπό τον Ολάντ.

Σε πρώτη ανάγνωση το αποτέλεσμα αυτό αντανακλά την ιδιαίτερη συγκυρία στη Γαλλία μετά τις επιθέσεις της 13ης Νοέμβρη: μια χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, ύστερα από μια επίθεση ενός εχθρού που είναι ταυτόχρονα μακρινός και εξωτερικός αλλά «εσωτερικός», με περιορισμό ή και προσωρινή κατάλυση των δημοκρατικών ελευθεριών, με άμεση και θεσμική στοχοποίηση των «άλλων», των μεταναστών (ακόμη και εάν είναι δεύτερης ή τρίτης γενιάς και Γάλλοι πολίτες πλέον) και όσων αρνούνται την «εθνική ενότητα» (ακόμη  και εάν είναι διαδηλωτές για το περιβάλλον). Δεν είναι λογικό μέσα σε ένα περιβάλλον αυταρχικοποίησης, εθνικής αναδίπλωσης και γενικευμένης ξενοφοβίας η Ακροδεξιά να ανέβει;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι αυτή η ανάγνωση είναι βάσιμη. Πόσοι, άλλωστε, δεν αναρωτήθηκαν, τις πρώτες μέρες μετά την επίθεση ότι μια πρώτη παρενέργεια θα ήταν η εκλογική εκτίναξη της Ακροδεξιάς;

Όμως, όπως συμβαίνει πάντα με τις πρώτες αναγνώσεις, δεν αρκεί να ερμηνεύσει τις εξελίξεις. Συνήθως οι περιστάσεις «άμεσου και παρόντος εθνικού κινδύνου» ωφελούν εκλογικά τα καθεστωτικά κόμματα, τα κόμματα διακυβέρνησης. Γιατί να μην ανακτήσει μέρος της μειωμένης δημοτικότητάς του ο Ολάντ που σήμερα «με πυγμή» εξαπολύει τον έναν βομβαρδισμό μετά τον άλλο στη Ράκκα; Γιατί να μην ενισχυθεί η υπό τον Σαρκοζύ Δεξιά, ειδικά εάν αναλογιστούμε ότι ο τελευταίος πολλά χρόνια τώρα πλάι στον νεοφιλελευθερισμό και τον ευρωατλαντισμό επιμένει στην ενσωμάτωση σημαντικού μέρους και της ξενοφοβικής ρητορικής της ακροδεξιάς και της ιδεολογίας του «νόμου και της τάξης», τακτική με την οποία είχε ανακόψει την άνοδο του Εθνικού Μετώπου μετά την «έκπληξη» του 2002, όταν ο πατέρας Λεπέν είχε περάσει στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών;

Επομένως, η εκλογική επιτυχία του Εθνικού Μετώπου δεν οφείλεται απλώς στην ιδιαίτερη συγκυρία μετά την 13η Νοεμβρίου. Αντίθετα, η εκλογική επιτυχία της Ακροδεξιάς αντανακλά διεργασίες κοινωνικές που είναι σε εξέλιξη εδώ και αρκετά χρόνια στη γαλλική κοινωνία.

Σε μια χώρα όπου το 1992 η συνθήκη του Μάαστριχτ παραλίγο να απορριφθεί, όπου το 2005 απορρίφθηκε το Ευρωσύνταγμα, που είναι για πρώτη φορά αντιμέτωπη με πραγματικό κύμα λιτότητας, αλλά παρόλα αυτά το σύνολο του πολιτικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένου και του μεγαλύτερου μέρους της Αριστεράς, θεωρεί την Ευρωπαϊκή Ενοποίηση θέσφατο, το Εθνικό Μέτωπο είναι ο μόνος πολιτικός χώρος που δηλώνει ότι πρέπει να αμφισβητηθεί η ένταξη της Γαλλίας στην Ευρωζώνη.

Σε μια χώρα όπου για να μπορέσει η Δεξιά να αντιπαλέψει την άνοδο της κομμουνιστικής Αριστεράς (και να ξεπλύνει τη ντροπή της συνεργασίας με τους κατακτητές) επεξεργάστηκε μια συγκεκριμένη εκδοχή ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής και εθνικής κυριαρχίας, αυτό που ονομάστηκε «γκωλισμός», πλέον είναι μόνο η Ακροδεξιά –ιστορικά η «αποσυνάγωγος» των πολιτικών ορίων της Πέμπτης Δημοκρατίας– που διεκδικεί την υπεράσπιση της εθνικής κυριαρχίας και το ύψωμα συνόρων απέναντι σε εξωτερικές και εσωτερικές απειλές, υπαρκτές και φαντασιακές.

Σε μια χώρα που διαμόρφωσε τη νεωτερική έννοια του έθνους και η οποία –ως αποτέλεσμα μιας βαθιά ριζωμένης και άγαρμπα απωθημένης αποικιακής κληρονομιάς– σήμερα αντιμετωπίζει πραγματικό ζήτημα εθνικής ταυτότητας, η Ακροδεξιά έρχεται να προτείνει ρητά την πλήρη παλινδρόμηση στη «μπλε-μαρέν» Γαλλία και την οριοθέτηση «ημών και άλλων», τολμώντας να πει ρητά αυτό που και τα άλλα συστημικά κόμματα στην πράξη μεθοδεύουν (ποιος ξεχνά την ομόθυμη στήριξη όλης της Αριστεράς στους νόμους για την απαγόρευση της «μαντήλας» στα σχολεία;).

Τέλος, σε μια χώρα όπου το σύνολο σχεδόν του πολιτικού προσωπικού έχει περάσει από τις ίδιες ελιτίστικες Grandes Écoles και συχνάζει στα ίδια μέρη, συμπεριλαμβανομένων και των πάρτι ανταλλαγής συντρόφων που έκανε διάσημα η περίπτωση του Ντομινίκ Στρος-Καν, η Ακροδεξιά μπορεί να παίζει το χαρτί της εκπροσώπησης «της βαθιάς Γαλλίας» (έστω και εάν στην πραγματικότητα τα στελέχη του Εθνικού Μετώπου ακολουθούν πλέον ανάλογες διαδρομές με την υπόλοιπη πολιτική τάξη).

Για όλους αυτούς τους λόγους, η άνοδος του Εθνικού Μετώπου δεν είναι απλώς το αντανακλαστικό της οδύνης και το φόβου από τις επιθέσεις της 13ης Νοέμβρη, αλλά αποτέλεσμα συνολικότερων τάσεων. Πολλοί υποστηρίζουν ότι θα είναι άλλη μια εκλογική έκλαμψη σαν κι αυτή του 2002 που θα ακολουθηθεί από νέο γύρο υποχώρησης. Όμως, με την τωρινή κατάσταση των συστημικών δυνάμεων και το συνδυασμό λιτότητας, νεοφιλελευθερισμού, ευρωατλαντισμού και διαρκών πολεμικών τυχοδιωκτισμών που έχουν προκρίνει, αυτό δείχνει δύσκολο.

Στην πραγματικότητα, η μόνη αμφισβήτηση της Ακροδεξιάς θα μπορούσε να έρθει από μια ριζοσπαστική Αριστερά ικανή να συναρθρώσει την πάλη κατά του νεοφιλελευθερισμού με την έξοδο από την ευρωζώνη και να συνδυάσει την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας με μια μετα-αποικιακή και μετα-εθνικιστική «ανακατασκευή του έθνους» ικανή να συμπεριλάβει το σύνολο των λαϊκών τάξεων (συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστών).

Όμως, με το σύνολο των βουλευτών του Μετώπου της Αριστεράς να υπερψηφίζουν και την παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και τους βομβαρδισμούς στη Συρία, πλήρως συντασσόμενες στο πλευρό των συστημικών κομμάτων, είναι σαφές ότι συνεχίζεται η πολιτική «αυτο-λοβοτομής» της Αριστεράς που απλώς κάνει ακόμη πιο βολική τη συνθήκη για την Ακροδεξιά.