Το «αριστοκρατικό» Λύκειο των δεξιοτήτων

Του Γιώργοu Κ. Καββαδία*

Ο περίφημος «εθνικός διάλογος» για την παιδεία  έληξε  με την κατάθεση του  πορίσματος  Α. Λιάκου που περιγράφει μία εκ βάθρων αντιδραστική μετάλλαξη του δημόσιου σχολείου. Η πολιτική της κυβέρνησης με βάση τις κατευθύνσεις ΕΕ και ΟΟΣΑ αποδομεί , τη μαζική δημόσια εκπαίδευση, εξοβελίζει βίαια χιλιάδες μαθητές, διαμορφώνει όρους εργασιακού μεσαίωνα για τους εκπαιδευτικούς. Το σχολείο που περιγράφεται έχει τη σφραγίδα της στρατηγικής της ΕΕ,  της έκθεσης του ΟΟΣΑ του 2011 και του κεφαλαίου. Υλοποιεί τις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Η πρόσθεση μιας τάξης  στο Γυμνάσιο είναι ο δούρειος ίππος για να γίνει το Λύκειο  «αριστοκρατικό», απροσπέλαστο για την πλειονότητα των μαθητών. Στη Δ΄ τάξη θα χωρίζει η «ήρα από το στάρι» με εξετάσεις από την «τράπεζα θεμάτων». Στόχος ένα μεγάλο κομμάτι των αποφοίτων να οδηγηθεί σε Επαγγελματικές Σχολές. Μειωμένος θα είναι ο αριθμός των μαθητών που θα συνεχίσει προς τα Λύκεια, με ομολογημένο στόχο το 30% να κατευθύνεται προς τα ΓΕΛ και το 70% προς την τεχνική εκπαίδευση-κατάρτιση. Είναι βασικό προαπαιτούμενο του 3ου μνημόνιου για την ΕΕΚ (επαγγελματική εκπαίδευση & κατάρτιση), μέχρι το 2017, το 33% των εκπαιδευομένων να συμμετέχουν στη μαθητεία. Το καθοριστικό στοιχείο αυτής της πρότασης είναι η δημιουργία μεταγυμνασιακών ΕΠΑΣ. Σχολών κατάρτισης που δεν ανήκουν στη τυπική εκπαίδευση, αλλά στη κατάρτιση και στη λεγόμενη ΕΕΚ.

Όπως κυνικά αναφέρεται στο κείμενο - πρόταση « ο εκσυγχρονισμός των γνωστικών αντικειμένων, με κριτήριο όχι να βολευτούν δεκάδες ειδικότητες που έχουν παρεισφρήσει [σσ: Ας προσέξουμε τη διατύπωση] σε αυτά, αλλά τα ΕΠΑΛ να απαντήσουν στις προκλήσεις της εποχής»! Δηλαδή η πλειοψηφία των ειδικοτήτων θα περάσουν στις ΕΠΑΣ και την κατάρτιση, εκτός λυκειακής βαθμίδας και στα αναδιαμορφωμένα ΕΠΑΛ θα μείνουν ελάχιστες από τους σημερινούς τομείς και ειδικότητες, κυρίως αυτές που αντιστοιχούν σε σχολές και τμήματα των ΤΕΙ και πιθανόν όχι όλες.

Όσοι μαθητές φτάσουν στο διετές Γενικό Λύκειο θα βρεθούν  αντιμέτωποι με ένα αριστοκρατικό και διαφοροποιημένο Λύκειο σκληρών εξεταστικών φίλτρων προκειμένου να εισαχθούν στα ΑΕΙ-ΤΕΙ. Οι εξετάσεις για να αποκτήσουν εθνικό απολυτήριο δε συνιστούν κατάργηση των Πανελλαδικών εξετάσεων, αλλά αντίθετα ένα ακόμη σκληρότερο εξεταστικό σύστημα κατ' εικόνα και ομοίωση του I.B. των ιδιωτικών σχολείων. Για πρώτη φορά οι μαθητές δε θα αποκτούν ενιαίο τίτλο σπουδών. Όσοι παρακολουθήσουν τα μαθήματα υψηλού επιπέδου και πετύχουν στις εξετάσεις θα παίρνουν «Εθνικό Απολυτήριο», ενώ οι άλλοι ένα απλό Πιστοποιητικό Παρακολούθησης αμφιβόλου αξίας. Επανέρχεται η Τράπεζα Θεμάτων σε Α΄ και Β΄ Λυκείου, με ενδοσχολικές ή περιφερειακές εξετάσεις με απώτερο στόχο να συνδεθούν οι επιδόσεις των μαθητών με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών. Μάλιστα ορίζεται ως  βασικό  κριτήριο της θετικής αξιολογικής κρίσης η  μη απόκλιση προφορικής βαθμολογίας και γραπτής επίδοσης του μαθητή.

Προφανής είναι η ανοησία για κατάργηση της παραπαιδείας. Πεδίο δόξης λαμπρό για τα φροντιστήρια, τα γραφεία συγγραφής διπλωματικών και τους συμβούλους καριέρας. Η διαμόρφωση διδακτικού υλικού και τα ατομικά προγράμματα σπουδών στο Λύκειο δίνουν τέλος και στα δωρεάν βιβλία. Το νέο σχολείο  των πολλαπλών αναλυτικών προγραμμάτων, της ατομικής ευθύνης του εκπαιδευτικού και του ατομικού προγράμματος του μαθητή, δεν είναι καν σχολείο, μετατρέπεται σε χώρο μετάδοσης σκόρπιων πληροφοριών και απόκτησης δεξιοτήτων. .

Η νέα δευτεροβάθμια εκπαίδευση συνιστά ένα αριστοκρατικό σύστημα, όπου θα κυριαρχεί η ταξική επιλογή, οι πολλαπλοί μηχανισμοί μορφωτικού αποκλεισμού των παιδιών των ασθενέστερων τάξεων και στρωμάτων και των απομακρυσμένων περιοχών της χώρας, η μαζική στροφή στο σύστημα της μαθητείας και της απλήρωτης εργασίας, ακόμη και μετά το γυμνάσιο, η ταξική διαφοροποίηση των σχολείων με βάση τους νόμους της αγοράς.

Το πόρισμα προβλέπει συγχωνεύσεις Λυκείων, ΓΕΛ και ΕΠΑΛ, πάνω από 30%. Σε αυτό το ποσοστό δεν υπολογίζονται τα μικρά Λύκεια σε νησιωτικές, ορεινές περιοχές, όπου οι μαθητές θα παρακολουθούν μαθήματα με τηλεκπαίδευση! Άλλωστε η έκθεση του ΟΟΣΑ αποτιμούσε ως μεγάλο πρόβλημα την ύπαρξη μικρών σχολείων και πρότεινε τη λειτουργία Λυκείων με πάνω από 250 μαθητές. Πολλά Λύκεια της επαρχίας και κυρίως των νησιωτικών και ορεινών περιοχών καταργούνται  και οδηγούμαστε στη δεκαετία του 60, όπου μόνο στην πρωτεύουσα των νομών θα υπάρχει λυκειακή μονάδα (γενική και πιθανά τεχνική). Οι μαθητές θα στοιβάζονται σε πολυμελή τμήματα και σε όσα Λύκεια δε συγκροτούνται όλα τα τμήματα,  θα μετακινούνται σε όμορα σχολεία 2.30μμ - 4.00μμ για να προλαβαίνουν να φτάσουν από σχολείο σε σχολείο!

Ο  ρόλος του εκπαιδευτικού  στο «νέο σχολείο» αλλάζει. Θα είναι «Μέντορας» στην τελευταία τάξη Γυμνασίου για να βοηθά τα παιδιά να καταλάβουν ότι η «βαθμολογία» τους, δεν τους επιτρέπει παρά να πάνε σε μια Τεχνική Σχολή. Θα είναι «Σύμβουλος καθοδήγησης» για τη χάραξη της ατομικής πορείας όσων μαθητών πάνε Λύκειο. Θα είναι «Συντονιστής/στρια», «Επιβλέπων/ουσα» διπλωματικής εργασίας. Θα είναι «Επόπτης/ τρια Μαθητείας» ή αναζητητής επιχειρήσεων. Ο «Νέος εκπαιδευτικός» θα τα κάνει όλα, θα πηγαίνει σε πολλά σχολεία ή στο ίδιο μέχρι τις 4 μ.μ., άρα ωράριο δε θα έχει (όπως στη ζούγλα του ιδιωτικού τομέα; Θα επιμορφώνεται μέσα στο σχολείο «από τους ομοτέχνους του» για να κάνει οικονομία στο κράτος και θα αθροίζει μόρια για την αξιολόγηση από τις επιδόσεις των μαθητών και του σχολείου του. Προφανώς οργανική θέση, μονιμότητα, ωράριο κλπ θεωρούνται ξεπερασμένα.


* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης», αρθρογράφος στο «ΕΘΝΟΣ» και μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Πειραιά.