Ένα χέρι αρκεί για να δείξει ο δάσκαλος στους μαθητές το δρόμο...

                                                 του Δημήτρη Δαμασκηνού

Η ανάρτηση της Hanine Hassan στον προσωπικό της λογαριασμό στο facebook είναι λιτή:

المعلم الفلسطيني أحمد السوافيري 25 عام فقد أطرافه في الحرب ا

Το αραβικό κείμενο σε αγγλική απόδοση μεταφράζεται περίπου έτσι: School teacher Ahmed Sowafery (25) lost both his legs and arm during an Israeli attack on Gaza. He defied their barbarianism and went back to his school children teaching them life. 

Στα ελληνικά αυτό σημαίνει πάνω-κάτω τα εξής: ο 25 χρονος δάσκαλος Ahmed Sowafery έχασε τα δυο του πόδια και το (αριστερό) χέρι του κατά τη διάρκεια μιας ισραηλινής επίθεσης στη Γάζα. Αψηφώντας τη βαρβαρότητά τους, επέστρεψε στο σχολείο του για να διδάξει στους μαθητές του τη ζωή. 

Η ανάρτηση συνοδεύεται από κάποιες φωτογραφίες του Ahmed Sowafery, παρμένες από το σχολείο του στη Γάζα την ώρα που διδάσκει στους μαθητές του.

Ομολογώ πως συγκινήθηκα, γι' αυτό έγραψα ένα πρόχειρο τετράστιχο. Δεν διεκδικεί βέβαια λογοτεχνικές δάφνες, ωστόσο το αφιερώνω σ' αυτόν τον ήρωα δάσκαλο, γιατί στο πρόσωπό του αναγνωρίζω  τον μαρτυρικό λαό της Παλαιστίνης, αυτόν που κάθε μέρα μάχεται τον ιμπεριαλισμό των ΗΠΑ-Ε.Ε, τη βαρβαρότητα των σιωνιστών και την ένοχη σιωπή των περισσότερων αντιδραστικών αραβικών καθεστώτων: 


Ένα χέρι αρκεί για να δείξει ο δάσκαλος στους μαθητές το δρόμο...

Μπορεί να έσπειρε αίμα και δάκρυα στο διάβα του ο φασισμός
δείχνοντας στους φτωχούς τα δόντια του και οι λύκοι
στην Παλαιστίνη ν' αλυχτάνε, μα αλλιώς πώς θα 'φτανε ο άη-λαός
στη θέληση ν' αγωνιστεί, τη χαραυγή κάθε παιδί να καρτεράει τη νίκη;

Πέρα, όμως, από αυτό το προσωπικό, συγκινησιακό κομμάτι, έχω τη γνώμη πως θα βοηθούσε τον αναγνώστη ν' αναρτηθούν και δύο συνοδευτικά κείμενα που αφορούν την εκπαίδευση στην Παλαιστίνη, ώστε να διαμορφώσει μια πιο ολοκληρωμένη άποψη για τον καθημερινό αγώνα που δίνεται για την εκπαίδευση του παλαιστινιακού λαού στην ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Δυτική Όχθη και το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης στον κόσμο, που δεν είναι άλλο από τη λωρίδα της Γάζας.  

Το πρώτο είναι η πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία της Μιρέιγ Φανόν-Μεντές με τίτλο: "Παιδεία και Αντίσταση" που δόθηκε στις 30 Οκτωβρίου 2010 στα πλαίσια τού Παγκόσμιου Φόρουμ Εκπαίδευσης (WEF) στην Παλαιστίνη. [Η Μιρέιγ Φανόν-Μεντές είναι μέλος τού Ιδρύματος Φραντς Φανόν και της Εβραϊκής Ένωσης για την Ειρήνη]. 

Το δεύτερο κείμενο έχει τίτλο:  "Το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην εκπαίδευση αποτελεί ένα ακόμα θύμα της ισραηλινής επίθεσης" των Aimee Shalan και Samer Abdelnour και είναι αναδημοσίευση από την ιστοσελίδα του συλλόγου Ιντιφάντα. [Η Aimee Shalan είναι διευθύντρια της οργάνωσης "Φίλοι του Πανεπιστημίου Birzeit’" που εδρεύει στη Βρετανία και στηρίζει το δικαίωμα στην εκπαίδευση και τον ρόλο που παίζει στην ευρύτερη ανάπτυξη της παλαιστινιακής κοινωνίας. Ο Samer Abdelnour είναι αναπληρωτής καθηγητής στη Σχολή Διοίκησης του Ρότερνταμ].

Παιδεία και Αντίσταση

της Μιρέιγ Φανόν-Μεντές

Η εκπαίδευση οφείλει να αποτελεί στρατηγικό όπλο αντίστασης στην καταπίεση και την πλέον αποτελεσματική εγγύηση για την εξασφάλιση τής χειραφέτησης και τής απαλλαγής από κάθε μορφής καταδυνάστευση, διότι η έλλειψη παιδείας ενέχει βεβαίως τον κίνδυνο τής αλλοτρίωσης — με την ευρεία έννοια τού όρου, όπως ακριβώς την εννοούσε ο Φραντς Φανόν· με άλλα λόγια, η αλλοτρίωση εκτρέφεται από την πολιτισμική καθυστέρηση την οποία εσκεμμένα δημιουργούν και οργανώνουν οι δυνάμεις εκείνες των οποίων το συμφέρον συνίσταται στη διαιώνιση της κυριαρχίας τους.

Στο πλαίσιο τής σημερινής συγκυρίας το μόνο που μπορεί να ελπίζει κανείς είναι να λάβει μια εκπαίδευση που καλλιεργεί την παραίτηση και την υποταγή, ενώ μέσω της εκπαίδευσης θα έπρεπε να παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας σκεπτόμενων σκέψεων, σκέψεων που δεν διστάζουν να αναλάβουν τον κίνδυνο τού σκέπτεσθαι και να ακολουθήσουν «μια πορεία μαγείας», όπως υπογραμμίζει και ο Ζιλ Ντελέζ.

Και αυτό έγινε αντιληπτό από όσους αγωνίστηκαν με πολιτικά και ένοπλα μέσα στη διάρκεια των απελευθερωτικών αγώνων και οι οποίοι έθεσαν ως προτεραιότητα την εκπαίδευση των λαών. Από το Βιετνάμ ως την Αλγερία αναγνωρίστηκε η αξία τού εναλφαβητισμού και τής γενίκευσης τής εκπαίδευσης ως θεμελιωδών παραγόντων αντίστασης στην καταπίεση. Ομοίως και ο παλαιστινιακός λαός, ο οποίος συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πλέον εναλφάβητους και μορφωμένους λαούς, δεν παραβλέπει την αποφασιστική σημασία τής μόρφωσης, εφόσον μάλιστα στέκεται αντιμέτωπος με μια αποικιοκρατική μορφή εξουσίας που, όσον αφορά τις κλασσικές της εκφάνσεις, έχει ουσιαστικά εξαφανιστεί από το πρόσωπο τού πλανήτη, με μόνη εξαίρεση την Παλαιστίνη.

Έχοντας συναισθανθεί τον κίνδυνο που εγκυμονεί η ύπαρξη ενός μορφωμένου παλαιστινιακού λαού, το καθεστώς κατοχής και αποικισμού επιχειρεί ανελλιπώς να απονομιμοποιήσει την εκπαίδευση που παρέχεται στην Παλαιστίνη. Όπως στο παρελθόν, έτσι και τώρα, οι στρατηγικές κυριαρχίας των υποστηρικτών τού καθεστώτος βρίσκουν έρεισμα στη διαιώνιση τού σκοταδισμού και τής άγνοιας όσο το δυνατό ευρύτερων ομάδων τού πληθυσμού. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αποσκοπούν και στην άρση τής αναγνώρισης της δημόσιας εκπαίδευσης που παρέχεται από το παλαιστινιακό υπουργείο Παιδείας, με απώτερο σκοπό να στερήσουν από τους Παλαιστίνιους την πρόσβαση και χρήση των κοινών σε όλους πολιτισμικών σημείων αναφοράς. Για το ισραηλινό κράτος, η μόνη χρησιμότητα «αυτών, των Παλαιστινίων» είναι να δικαιολογούν την ύπαρξή «μας» ως κράτους. Πάνω απ’ όλα, το ζητούμενο είναι η «φυσικοποίηση» των πολιτισμικών διαφορών, εγχείρημα που ελάχιστα διαφοροποιείται από τις σύγχρονες ιδεολογίες τού ρατσισμού.

Η απώλεια της πολιτισμικής ταυτότητας και η άγνοια επιτρέπουν στους θεωρητικούς τής εξουσίας να δικαιολογούν τις πρακτικές υποδούλωσης και βίαιης αποστέρησης μέσω τής εξάλειψης της μνήμης των λαών και τής απαγόρευσης τής πολιτισμικής μετάδοσης τής ιστορίας και των γνώσεών τους. Ας μου επιτραπεί να παραθέσω ένα ακόμα απόσπασμα από τον Φραντς Φανόν: «Οι αποικιοκρατούμενοι λαοί αναπαρίστανται ιδεολογικά ως λαοί που έχουν μείνει στάσιμοι στην εξελικτική τους πορεία, ως λαοί που αδυνατούν να προσαρμοστούν στις επιταγές της λογικής και να διαχειριστούν τις υποθέσεις τους, με συνέπεια να απαιτείται η διαρκής υπαγωγή τους σε καθεστώς επίβλεψης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η ταραχώδης και πολυκύμαντη ιστορία των αποικιοκρατούμενων λαών αποστερείται νοήματος και σημασίας, ώστε να έχει κανείς την εντύπωση ότι οι λαοί αυτοί διάβηκαν το κατώφλι τής ανθρώπινης ύπαρξης μόνο με την άφιξη των ανδρείων και γενναίων εποίκων» (βλ. Έτος Ε΄ τής Αλγερινής Επανάστασης («L’An V de la révolution algérienne») (1959) εκδ. La Découverte, 2001, σελ. 176). Αυτό ακριβώς είναι το γενικό νόημα τής, δυστυχώς, πασίγνωστης ομιλίας που εκφώνησε τον Ιανουάριο τού 2007 στο Πανεπιστήμιο τού Ντακάρ ο πρόεδρος Σαρκοζί. Σύμφωνα με τον Σαρκοζί, που αναλαμβάνει εδώ το ρόλο τού εκφραστή τής οπτικής τού νεοαποικισμού, ο αφρικανός εμφανίζεται, κατά τρόπο εξωπραγματικό και προσβλητικό, ως κάποιος που, έχοντας τελματωθεί στο παρελθόν, δεν μπορεί ή δεν θέλει να βαδίσει τον δρόμο τής Ιστορίας.

Επομένως, η εκπαίδευση αποτελεί τόσο μέσο χειραφέτησης τής συνείδησης από την εθελούσια υποταγή, όσο και απαλλαγής της από την επιβαλλόμενη λήθη που μεθοδεύεται μέσω τής πραγμοποίησης τής μνήμης, η οποία, κατ’ αυτόν τον τρόπο, αναδεικνύεται ως μείζον πολιτικό διακύβευμα, συνιστώντας από μόνη της επαρκές έρεισμα για το επιτακτικό αίτημα της παροχής καθολικής παιδείας.

Η «ιστορική» ρητορεία των φιλελεύθερων Κυρίων τού κόσμου αυτού δεν αποτελεί μόνο έκφραση περιφρόνησης και άγνοιας με πολύ έντονα ιδεολογικές συμπαραδηλώσεις, αλλά έχει και μια σαφή αποστολή: να παράσχει υποστήριξη στην επανεκδίπλωση των ήδη υπαρκτών μορφών κυριαρχίας και, συνεπώς, στην ενίσχυση των δομών περιθωριοποίησης και αποκλεισμού χάριν της λεγόμενης ασφάλειας.

Οι νέες μορφές εκμετάλλευσης και καταδυνάστευσης, που διευκολύνθηκαν ή κατέστησαν δυνατές λόγω τής κατάρρευσης τού γραφειοκρατικού σοσιαλισμού στα τέλη της δεκαετίας τού ’80, αναγνωρίζουν ως μόνη αυθεντία το υπερφιλελεύθερο μοντέλο και την ύψιστη αποτελεσματικότητα των αγορών — οι οποίες όμως δεν μπορούν να επιβιώσουν χωρίς την στρατιωτική υποστήριξη ενός τρόπου ζωής που προϋποθέτει έναν υποτιθέμενο «Ασφαλέστερο Κόσμο», όπως το έθεσε λακωνικά ο τέως γενικός γραμματέας τού ΟΗΕ!

Το πιστεύω των ευαγγελιστών των αγορών συνίσταται ουσιαστικά στην απόλυτη υπεροχή τού νόμου της ζούγκλας, όπου μόνο οι ισχυρότεροι είναι σε θέση να διοικούν τον κόσμο, πράγμα που απαιτεί τη συρρίκνωση τού κράτους κατά τρόπο που να ανταποκρίνεται όσο το δυνατόν περισσότερο στην συγκεκριμένη κατάσταση πραγμάτων. Λόγω τού ότι, στο πλαίσιο αυτό, κάθε δραστηριότητα έχει εκ φύσεως συναλλακτικό χαρακτήρα, ο κοινωνικός ρόλος τού Κράτους ανάγεται στην απλούστερη έκφανσή του, με συνέπεια η Εκπαίδευση να τίθεται, κατά προτίμηση, στο στόχαστρο.

Οι υπερφιλελεύθερες θεωρίες που διατυμπανίζονται από το ΔΝΤ και οι οποίες, λόγω τής κρίσης τού χρέους, εφαρμόζονται κατά γράμμα υπό την επίβλεψή του, έχουν επηρεάσει δυσμενώς πολλές χώρες τού Νότου. Οι «συγκεκριμένοι όροι» των προγραμμάτων δομικής προσαρμογής συνίστανται κατά κανόνα στην επιβολή ιδιωτικοποιήσεων, στην απορρύθμιση-απελευθέρωση των αγορών και σε βαθιές περικοπές στους κοινωνικούς προϋπολογισμούς και, ιδιαίτερα, στις δαπάνες για την παιδεία και την υγεία. Σε χώρες ήδη πολύ καθυστερημένες στο οικονομικό και κοινωνικοπολιτισμικό επίπεδο, οι συνέπειες τής εγκληματικής αυτής πολιτικής είναι ιδιαίτερα καταστρεπτικές. Στην Αφρική, που και από αυτή την άποψη πρέπει να χαρακτηριστεί ως μαρτυρική ήπειρος, ο μαζικός αναλφαβητισμός θέτει εμπόδια στην ανάπτυξη και συντελεί στη σημαντική αποδύναμωση κοινωνιών οι οποίες κυβερνώνται από εξαιρετικά ολιγάριθμες ελίτ. Μόνον όσοι είναι σε θέση να καλύψουν τις δαπάνες ιδιωτικής εκπαίδευσης μπορούν να ελπίζουν σε ένα λιγότερο ζοφερό μέλλον, ενώ οι υπόλοιποι πέφτουν θύματα τσαρλατάνων ή παραθρησκευτικών οργανώσεων… Οι πλέον ευάλωτοι σε κάθε μορφής χειραγώγησης είναι οι λαοί εκείνοι που στερούνται εκπαίδευσης. Για παράδειγμα, οι συνταγές τού ΔΝΤ που εφαρμόστηκαν απαρέγκλιτα στην Αϊτή είχαν ως αποτέλεσμα το ποσοστό τού αναλφαβητισµού να αγγίξει το 85% τού πληθυσμού μιας χώρας που έχει αναδείξει λαμπρούς διανοούμενους, ενώ σε κάθε χίλια παιδιά που εισάγονται στα προγράμματα σχολικών σπουδών μόνο το 1.7% μπορούν να εξασφαλίσουν την είσοδο στο πανεπιστήμιο. Η ανθρώπινη σπατάλη, που έχει πλέον λάβει τερατώδεις διαστάσεις, εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την ατέλειωτη τραγωδία που πλήττει τη χώρα αυτή.

Απέναντι στις δολοπλοκίες των χωροφυλάκων τού φιλελευθερισμού είναι επιβεβλημένη η κινητοποίηση όλων μας. Η μόρφωση και η παιδεία μπορεί μεν να μην είναι από μόνες τους αρκετές για την χειραφέτηση των λαών, αλλά είναι αναγκαίες τουλάχιστον προϋποθέσεις για μια γνήσια απελευθέρωση από κάθε μορφής καταδυνάστευση. Η εκπαίδευση πρέπει επίσης να αναζητήσει τις ρίζες της στον πολιτισμό και την ιστορία κάθε χώρας και να θεμελιωθεί σε σαφώς καθορισμένες ηθικές και πολιτικές αρχές. Το καθεστώς τής αποικιοκρατίας, που φρόντισε να εκπαιδεύσει μόνο όσους χρειαζόταν για τη συνέχιση και αναπαραγωγή της κυριαρχίας του, συνεχίζει σήμερα να εμπνέει εκείνους που επιχειρούν να γαλουχήσουν μια νεότερη γενιά ελίτ σε βάρος των συμφερόντων των λαών. Η μόνη απάντηση σε αυτού του είδους τα τεχνάσματα είναι μια παιδεία για τον λαό, η οποία θα τίθεται στην υπηρεσία όλων μας. Το αίτημα για μια γενικευμένη, υποχρεωτική παιδεία που θα παρέχεται στις λαϊκές μάζες και στην οποία θα έχουν πρόσβαση όλοι ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας αποτελεί απόλυτο προαπαιτούµενο για τη διαμόρφωση μιας δικαιότερης και πιο ανθρώπινης κοινωνίας. 

Το δικαίωμα των Παλαιστινίων στην εκπαίδευση αποτελεί ένα ακόμη θύμα της ισραηλινής επίθεσης 

των Aimee Shalan και Samer Abdelnour*

Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στον φρικτό απολογισμό των νεκρών και των τραυματιών και στην εκτεταμένη καταστροφή καθώς και στην τραγική ανθρωπιστική κατάσταση του πολιορκούμενου πληθυσμού στη Γάζα. Λιγότερη προσοχή δίνεται στη μακροπρόθεσμη ζημιά που προκαλεί η τρέχουσα ισραηλινή επίθεση  στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη με εκτεταμένες και επιζήμιες συνέπειες για την ανάπτυξη της Παλαιστινιακής κοινωνίας στο σύνολό της.

Οι ισραηλινές επιθέσεις εναντίον παλαιστινιακών πανεπιστημίων και άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αποτελεί ένα τέτοιο παράδειγμα, επιθέσεις που έχουν αυξηθεί σημαντικά από την έναρξη της στρατιωτικής επιχείρησης τον Ιούνιο. Η ήδη ανεπαρκής και μεροληπτική κάλυψη της επίθεσης από τα δυτικά μέσα έχει δείξει ωστόσο ότι αυτές οι επιθέσεις, που στρέφονται εναντίον σπουδαστών και διδακτικού προσωπικού, δεν έχουν καταγγελθεί σχεδόν καθόλου με ελάχιστη προσπάθεια να λογοδοτήσει το Ισραήλ για την παραβίαση του δικαιώματος των Παλαιστινίων στην εκπαίδευση.

Το παλαιστινιακό Υπουργείο Παιδείας καταδίκασε τους επαναλαμβανόμενους βομβαρδισμούς του Ισραήλ εναντίον εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μετά τις ζημιές που υπέστησαν 10 σχολεία από αεροπορικές επιδρομές στη Γάζα τον Ιούνιο. Κάποιες βδομάδες αργότερα ο ΟΗΕ ανέφερε ότι 90 σχολεία υπέστησαν ζημιές και χρήζουν επισκευών εξαιτίας των βομβαρδισμών. Μια τεχνική Σχολή ήταν επίσης ένα από τα πολλά πολιτικά ιδρύματα που δέχτηκε επίθεση στη Γάζα από τον ισραηλινό στρατό, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός.

Μέχρι το τέλος Ιουλίου πάνω από 95 σχολεία στη Γάζα χρησιμοποιούνταν ως καταφύγια για τους σχεδόν 190.000 από τους 215.000 ανθρώπους που εκτοπίστηκαν από τα σπίτια τους. Ο ΟΗΕ ανέφερε επίσης ότι τουλάχιστον 194.000 παιδιά χρειάζονταν άμεση και εξειδικευμένη ψυχοκοινωνική στήριξη επειδή οι οικογένειές τους είχαν βιώσει  θάνατο, τραυματισμό ή την απώλεια του σπιτιού τους τις τελευταίες τέσσερις βδομάδες.

Τα τραύματα που έχει προκαλέσει η τρέχουσα επίθεση του Ισραήλ σε τόσες πολλές ζωές νέων στη Γάζα θα συνεχιστούν για καιρό μετά από οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός και είναι πιθανό να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην εκπαίδευσή τους.

Ενώ μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι οι ευρύτερες συνέπειες από τις ενέργειες του Ισραήλ δεν είναι σκόπιμες, η εκπαίδευση δεν είναι καθόλου ένα απρόσμενο θύμα των ισραηλινών πολιτικών και πρακτικών. Μέσα σε μία μόνο βδομάδα νωρίτερα αυτό το καλοκαίρι, ο ισραηλινός στρατός επιτέθηκε στις πανεπιστημιουπόλεις πέντε ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μεταξύ των οποίων το Πανεπιστήμιο Birzeit κοντά στη Ραμάλα, το Αραβικό Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Τζενίν, το Πανεπιστήμιο Al-Quds στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και το Πολυτεχνικό Πανεπιστήμιο της Παλαιστίνης στη Χεβρώνα. Ο ισραηλινός στρατός επιτέθηκε επίσης και στη συνέχεια χρησιμοποίησε το Πανεπιστήμιο Ahliya της Παλαιστίνης ως χώρο κράτησης για κρατούμενους που συνελήφθησαν κατά τη διάρκεια μιας ξεχωριστής επιδρομής στον προσφυγικό καταυλισμό Duheisha κοντά στη Βηθλεέμ. Στη διάρκεια αυτών των επιδρομών βαριά οπλισμένοι Ισραηλινοί στρατιώτες επιτέθηκαν και συνέλαβαν φοιτητές και φύλακες, κατέστρεψαν περιουσία και εξοπλισμό των πανεπιστημίων και κατέσχεσαν υλικό φοιτητικών οργανώσεων.

Αυτές οι απροκάλυπτες επιθέσεις και βιαιοπραγίες αποτελούν την πιο πρόσφατη εκδήλωση μιας συνεχιζόμενης πολιτικής του Ισραήλ να στοχοποιεί και να καταπιέζει την παλαιστινιακή εκπαίδευση κάτω από τη στρατιωτική κατοχή της χώρας. Οι ισραηλινοί περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία έχουν επί δεκαετίες παρεμποδίσει σε σημαντικό βαθμό τη δυνατότητα των σπουδαστών να παρακολουθήσουν τα σχολεία και τα πανεπιστήμιά τους, κάτι που έχει γίνει και με το κατ’ επανάληψη κλείσιμο εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Την ίδια στιγμή οι ισραηλινές αρχές αρνούνται επίσης την είσοδο σε επισκέπτες καθηγητές που ενδιαφέρονται να διδάξουν. Καθηγητές, φοιτητές και λοιπό  προσωπικό στη Δυτική Όχθη καταγγέλλουν συχνά  παρενοχλήσεις, εκφοβισμούς και άσκηση βίας από Ισραηλινούς εποίκους και στρατιώτες.

Πρόθυμοι συνεργάτες σε αυτή τη διαρκή επίθεση δεν είναι άλλοι από τα ίδια τα ισραηλινά εκπαιδευτικά ιδρύματα, μέσα από τις αναμφισβήτητες διασυνδέσεις τους με τον ισραηλινό στρατό και μέσα από τη σιωπή τους [στα εγκλήματα κατά των Παλαιστινίων] ή ακόμη χειρότερα τη δυναμική συμπαιγνία του ισραηλινού ακαδημαϊκού κόσμου. Για να δώσουμε ένα μόνο παράδειγμα, το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ, που χτίστηκε στη θέση του κατεστραμμένου παλαιστινιακού  χωριού Shaykh Muwannis, συμμετέχει ενεργά στην προώθηση της ισραηλινής στρατιωτικής τεχνολογίας και των στρατιωτικών τακτικών καθώς και σε προγράμματα που ενισχύουν τον συνεχιζ'όμενο σφετερισμό εδαφών και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων.

Οι επιθέσεις σε πανεπιστήμια δικαιολογούνται συχνά μέσω της παρουσίασής τους ως εστιών ηθικής αυτουργίας στην εχθρότητα κατά του Ισραήλ και ως χώρων καλλιέργειας  μιας κουλτούρας μίσους. Αυτή η πεποίθηση, που διασφαλίζει την πολιτική του Ισραήλ, δεν είναι μόνο προκατειλημμένη, είναι ανακριβής και άστοχη. Τα παλαιστινιακά πανεπιστήμια έχουν λειτουργήσει από την ίδρυσή τους ως χώροι πολιτικής έκφρασης, οργάνωσης και διαλόγου, ακριβώς αυτό που χρειάζεται ένα μελλοντικό Παλαιστινιακό κράτος για  να ενθαρρυνθεί η ανάπτυξη των ηγετικών μορφών του στους διάφορους τομείς.

Οι συνέπειες της ποινικοποίησης του δικαιώματος  στην εκπαίδευση

Η αντίληψη του Ισραήλ για τα πανεπιστήμια ως χώρους αντίστασης ήταν η λογική πίσω από το κλείσιμο όλων των παλαιστινιακών ιδρυμάτων της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για σχεδόν πέντε χρόνια κατά τη διάρκεια της 1ης Ιντιφάντα μεταξύ 1988 και 1992. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρονικού διαστήματος οι φοιτητές και οι διδάσκοντες δεν επιτρεπόταν να συμμετέχουν σε μαθήματα, να χρησιμοποιούν τις βιβλιοθήκες και τα εργαστήρια. Οι Παλαιστίνιοι καθηγητές αρνήθηκαν να αποδεχτούν αυτήν την ποινικοποίηση της εκπαίδευσης και συνέχισαν να κάνουν «κρυφά» μαθήματα, σε σπίτια, γραφεία, κοινοτικά κέντρα, τζαμιά και εκκλησίες. Ως αποτέλεσμα, πολλοί από αυτούς συνελήφθησαν απλά και μόνο για την άσκηση του δικαιώματος στην εκπαίδευση.

Οι συλλήψεις για το δικαίωμα αυτό δεν έχουν σταματήσει μέχρι σήμερα. Εκατοντάδες φοιτητές έχουν υποστεί αυθαίρετες συλλήψεις και φυλακίσεις τα τελευταία χρόνια, ενώ συνεχίζεται επίσης να τίθενται υπό κράτηση χωρίς δικαιολόγηση Παλαιστίνιοι ακαδημαϊκοί, όπως αναφέρεται λεπτομερώς σε μία έκθεση του 2014 του Διεθνούς Συνασπισμού για την Προάσπιση της Εκπαίδευσης από Επιθέσεις (GCPEA).

Η έκθεση αυτή παρουσίασε την υπόθεση ενός 20χρονου φοιτητή πανεπιστημίου από την Tulkarem που συνελήφθη βάσει της αξίωσης ότι η διπλωματική του εργασία  με θέμα την κατασκευή ενός αεροπλάνου που θα κινείται χωρίς κυβερνήτη αποτελούσε απειλή για την εθνική ασφάλεια του Ισραήλ. Φαίνεται ότι η καινοτομία και η διάνοια δε γίνονται ανεκτές  αν είναι Παλαιστινιακές.

Στον απόηχο της ισραηλινής επιχείρησης ‘’Χυτό Μολύβι’’ το 2009 στη Γάζα, η έκθεση του GCPEA επεσήμανε επίσης ότι ο ισραηλινός στρατός είχε προκαλέσει ζημιές κατά τη διάρκεια των βομβαρδισμών σε 280 σχολεία από 641 και είχε καταστρέψει άλλα 18. Κατά την ίδια επιχείρηση υπέστησαν ζημιές  14 από τα 15 ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με 6 από αυτά να έχουν άμεσα στοχοποιηθεί.

Το δικαίωμα των Παλαιστινίων για εκπαίδευση  συστηματικά υπόκειται σε περιορισμούς για τους Παλαιστίνιους που βρίσκονται υπό κράτηση. Υπολογίζεται ότι 8.000 Παλαιστίνια παιδιά σχολικής ηλικίας έχουν κρατηθεί από το 2000. Όχι μόνο στη φυλακή έχουν ελάχιστη πρόσβαση στην εκπαίδευση αλλά και τραυματίζονται ψυχολογικά από την κακομεταχείριση που υφίστανται κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού τους.

Επιπλέον, όταν δεν εμποδίζεται η πρόσβασή τους στην εκπαίδευση λόγω «υπολογισμών  ασφαλείας» τα Παλαιστίνια παιδιά επιτρέπεται να παρακολουθήσουν κάποια μαθήματα – όπως μαθηματικά, αραβική γλώσσα και παγκόσμια ιστορία – ενώ κάποια άλλα όχι, όπως οικονομικά, σύγχρονη ιστορία, φυσική και χημεία.

Οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις των συσσωρευμένων παραβιάσεων είναι πολλαπλές. Οι ακαδημαϊκές επιδόσεις στα σχολεία έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια λόγω της ανασφάλειας που επικρατεί και της ταλαιπωρίας που προκαλεί η παρατεταμένη κατοχή και οι ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις. Η αυξανόμενη απομόνωση των παλαιστινιακών πανεπιστημίων, λόγω των περιορισμών στις μετακινήσεις, έχει επίσης δυσμενείς συνέπειες  στην ανάπτυξη της παλαιστινιακής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στο σύνολό της. Και αυτό με τη σειρά του οδηγεί σε "διαρροή εγκεφάλων" ειδικά σε μεταπτυχιακό επίπεδο, αφού οι φοιτητές που έχουν την οικονομική δυνατότητα θα επιλέξουν να σπουδάσουν στο εξωτερικό.

Επιβεβαιώνοντας το δικαίωμα στην εκπαίδευση

Αν και σπάνια στην πρώτη θέση του καταλόγου όταν τρομοκρατούνται πληθυσμοί, η προστασία των παλαιστινιακών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε αυτούς τους καιρούς ειδικότερα δεν πρέπει να παραβλέπεται. Είναι σημαντικό η βία που ασκείται εναντίον τους και εναντίον εκείνων που τα υπηρετούν να επισημανθεί ως σαφής επίθεση ενάντια στην πνευματική ελευθερία καθώς και ενάντια στην ανάπτυξη της παλαιστινιακής δυνατότητας για αυτοδιάθεση. Τέτοιες επιθέσεις επιδιώκουν να τιμωρήσουν τη νεολαία που θα κληρονομήσει τον αγώνα για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των παλαιστινιακών θεσμικών οργάνων, της κοινωνίας και του πολιτισμού.

Η Καμπάνια για το Δικαίωμα στη Εκπαίδευση παρέχει έναν συνεργάτη έτοιμο για δράση ώστε να υποστηριχθεί αυτό το βασικό ανθρώπινο δικαίωμα, όπως και η Παλαιστινιακή Καμπάνια για Πολιτιστικό και Ακαδημαϊκό Μποϊκοτάζ του Ισραήλ. Και οι δύο καμπάνιες έχουν ταχθεί στον αγώνα για τη στήριξη της παλαιστινιακής εκπαίδευσης, των σπουδαστών και των εκπαιδευτικών, ευαισθητοποιώντας το κοινό, διευκολύνοντας τις συνεργασίες και συμβάλλοντας στην πίεση προς το Ισραήλ να τηρήσει τις νόμιμες υποχρεώσεις του ώστε να τερματιστούν οι επιθέσεις εναντίον πολιτικών υποδομών και να επιτραπεί η απρόσκοπτη πρόσβαση για όλους τους Παλαιστινίους στα εκπαιδευτικά τους ιδρύματα.

Η ανθεκτικότητα των πανεπιστημίων υπό αυτές τις συνθήκες αποτελεί απόδειξη για τη σημασία της εκπαίδευσης ως ενός δρόμου ελπίδας που ενσαρκώνει τις μελλοντικές προσδοκίες του παλαιστινιακού λαού. Οι επιθέσεις κατά της παλαιστινιακής εκπαίδευσης θα πρέπει να σταματήσουν να μένουν ατιμώρητες και η πρόσβαση σε χώρους ελεύθερης σκέψης και μάθησης πρέπει να διασφαλιστεί. Αν το τέλος της κατοχής είναι να έρθει κάποια στιγμή τα εκπαιδευτικά ιδρύματα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως ναοί της σκέψης και της γνώσης που πράγματι είναι.

 Δείτε επίσης:

Το όνομά μου είναι Ρέϊτσελ Κόρι 

Σύλλογος αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό ΙΝΤΙΦΑΝΤΑ