Ο ίδιος μπορεί να μην εντάχτηκε ποτέ στο εργατικό επαναστατικό κίνημα, αλλά η ποίηση του ήταν στρατευμένη στον αγώνα ενάντια στην κοινωνική αδικία, τον ρατσισμό την κοινωνική βαρβαρότητα που δημιουργεί ο καπιταλισμός.
Γι’ αυτό και το έργο του μεγαλύτερου Ισπανού ποιητή του 20ου αιώνα ήταν απαγορευμένο στην πατρίδα του και μόνο μετά τον θάνατο του Φράγκο το 1975 δημοσιοποιήθηκε πλατιά.
Η αθάνατη ποίηση του Λόρκα κεντήθηκε στον καμβά του έρωτα, των ανθρώπινων πόθων, των παραδόσεων, της τρυφερότητας, τον καυτηριασμό της κοινωνικής αδικίας.
Το έργο του ποιητή το γνωρίσαμε από τα χρόνια της Απριλιανής δικτατορίας όταν ο Γιάννης Γλέζος μελοποιεί στίχους του που είχε αποδώσει στα ελληνικά ο Λευτέρης Παπαδόπουλος με αποτέλεσμα τον καταπληκτικό δίσκο «12 τραγούδια του Λόρκα», που περιλαμβάνει τραγούδια όπως «Το τραγούδι του καβαλάρη», «Από έρωτα πεθαίνουν τα κλαριά», «Κόρντοβα» κ.ά.
Ο ίδιος συνθέτης μελοποιεί το 1974 ένα ακόμη έργο του Λόρκα, το «Αντόνιο Τόρες Χερέδια», με ερμηνεύτρια την Μαρία Δημητριάδη («Η μέρα γέρνει αργόπρεπα», «Τα μαχαίρια» κ.ά.).
Μετά από την δικτατορία κυκλοφορεί και το «Romancero Gitano», ένα δισκογραφικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους του Φ. Λόρκα με τον Οδυσσέα Ελύτη να αποδίδει ελεύθερα επτά ποιήματα του Ισπανού ποιητή για να γίνουν τραγούδια. «Του ανέμου και της παινεμένης», «Η καλόγρια η τσιγγάνα», «Η κυρά παντέρμη», «Ο Αντόνιο Τόρες Χερέδια στο δρόμο της Σεβίλιας», «Ο θάνατος του Αντόνιο Τόρες Χερέδια», «Του πικραμένου», «Χαμός από αγάπη». Ενας δίσκος που τον ακούσαμε αρχικά το 1975 με την φωνή της Μαρίας Φαραντούρη και το 1978 με την Αρλέτα. Αρκετά αργότερα, το 1986, ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί το «Σαντιάγκο» σε ποίηση Λόρκα.
Στο αθάνατο έργο του ο Φ. Λόρκα ύψωσε το ανάστημα του σε κάθε μορφής αδικίας γ’ αυτό και για τον Φράνκο και τους υποστηρικτές του δεν είχε καμιά διαφορά από έναν κομμουνιστή.
Και έναν τέτοιο διανοούμενο του οποίου το έργο είχε μεγάλη λαϊκή απήχηση, το φασιστικό καθεστώς δεν μπορούσε να τον ανεχθεί.
Αυτός ήταν και ο λόγος που τα ξημερώματα της 19ης Αυγούστου του 1936, ο μεγάλος Ισπανός ποιητής, ζωγράφος και θεατρικός σκηνοθέτης Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, δολοφονήθηκε, μόλις στα 38 του χρόνια, από παραστρατιωτικούς οπαδούς του Φράνκο στο Βίθναρ της Ισπανίας.
Τα ποιήματά του όμως και τα μηνύματα που περνούσαν μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε δεκάδες χώρες του κόσμου.
***
Της Π.Μ
Φ. Λόρκα, γεννήθηκε σαν σήμερα. Αφιέρωσε τη ζωή του ενάντια στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση και υπέρ της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Ο Ποιητής - αντάρτης, γνήσιος δημοκράτης και αντιφασίστας,
Για αυτό οι φασίστες τον δολοφόνησαν. Όμως το όνομά του και το έργο του έμειναν αθάνατα στους αιώνες και στην υφήλιο ενώ τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε πολλές χώρες του κόσμου. '
'Στρατεύτηκε'' στο πλευρό των ποπολάρων, των φτωχών και αδικημένων, του λαού, - αν και καταγόταν από εύπορη οικογένεια και μπορούσε να περάσει τη ζωή του πολύ άνετα και ακίνδυνα.
Όταν είδε μπροστά του τόση καταπίεση, αθλιότητα, φτώχεια και πείνα και γενικά τις συνθήκες των μεγάλων λαϊκών μαζών, τόσο άθλιες, τότε αντιστάθηκε στο φασιστικό καθεστώς.
Στα 31 του, τη χρονιά που ξεσπάει το ''κραχ'', θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ , όπου στάθηκε αφορμή να προσεγγίσει από μαρξιστική σκοπιά πια, την καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο, που ''ανθιζε'' στη μήτρα του καπιταλισμού.
Εκεί θα μπει στον κόσμο του θεάτρου Δυο χρόνια μετά, γυρίζει στην Ισπανία και ξεκινάει περιοδείες με θίασο. Το ανέβασμα του έργου του ''Γέρμα''. θα προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση των φασιστόμουτρων και ο Λόρκα μπήκε στο στόχαστρο.
Τον Ιούλιο του 1936 ο στρατηγός Φράνκο κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία.
Την 19η Αυγούστου 1936 τον Φ. Γκαρθία Λόρκα, τον τουφεκίζουν οι φασίστες πισώπλατα.
Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αγάπησαν τα έργα, την ποίηση, το βλέμμα στη ζωή και την ανθρωπιά του Λόρκα. Οι μεσόγειοι δημιουργοί επηρεάστηκαν και τον έκαναν κομμάτι τους, τραγουδώντας τον, μελοποιώντας τον, ερμηνεύοντας τα θεατρικά του και πάνω απ' όλα θεωρώντας τον κομμάτι τους.
Ανάμεσα τους, εμπνευσμένοι από τον ποιητή που έκανε πρώτα από όλα ποίημα την ίδια του ζωή, οι στίχοι του εξαίσιου Νίκου Καρούζου:
«... Δωρεάν η ζωή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δωρεάν ο θάνατος,
αυτό το άλικο πανί δεν έχει πάντοτες αγαθή βεβαιότητα,
είν' ο θεός που αμιγής εκτείνεται στο μαύρο
πλήρως απών ή ανεικόνιστος,
όμως εσύ μυρόεσσα Ισπανία-της Ευρώπης θερμότητα
τί δόξα πρόσθεσες απ' τη λαλιά του την άσπιλη
σ' ανελέητο ήλιο σ' έναν ουρανό
που πυρακτώνει διαμπερής αθωότητα..
Ισπανία εσύ αυθεντία στον θάνατο!
Δωρεάν η όραση Φεδερίκο
Γκαρθία Λόρκα δωρεάν η τυφλότητα...».
Πάνω από όλα, ο Λόρκα υπήρξε ποιητής, δηλαδή ένας άνθρωπος μαθημένος να ζει την ελευθερία του αισθήματος και καταδικασμένος να πονά, να τολμά, να επαναστατεί όχι από υπερβολική γενναιότητα αλλά από φόβο για την ανία του βολέματος. Και από αξιοπρέπεια. Για όλα αυτά, άλλωστε και πέθανε.
"Δεν είναι όνειρο η ζωή. Σηκωθείτε!
Σηκωθείτε! Σηκωθείτε!
Γκρεμιζόμαστε από τις σκάλες
Για να φάμε το μουσκεμένο χώμα
Ή ανηφορίζουμε την κόψη του χιονιού
Με τις πλήθιες πεθαμένες ντάλιες.
Όμως μήτε λησμονιά υπάρχει μήτε όνειρο".
"Δε ζει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος. Αν ήμουν πεινασμένος και αβοήθητος στο δρόμο, δε θα ζητούσα ένα ψωμί. Θα ζητούσα μισό ψωμί και ένα βιβλίο.”
Ο πίνακας του Σωτηρχου Στάθη, Ψυχή απούσα.
Το Take this waltz του Κοέν αποτελεί μετάφραση του ποιήματος του Λόρκα "Μικρό βιεννέζικο βαλς".
Το βίντεο γυρίστηκε στην Γρανάδα με τον Κοέν να επισκέπτεται το σπίτι του Λόρκα. Ίσως το απόλυτο ερωτικό τραγούδι.
Γι’ αυτό και το έργο του μεγαλύτερου Ισπανού ποιητή του 20ου αιώνα ήταν απαγορευμένο στην πατρίδα του και μόνο μετά τον θάνατο του Φράγκο το 1975 δημοσιοποιήθηκε πλατιά.
Η αθάνατη ποίηση του Λόρκα κεντήθηκε στον καμβά του έρωτα, των ανθρώπινων πόθων, των παραδόσεων, της τρυφερότητας, τον καυτηριασμό της κοινωνικής αδικίας.
Το έργο του ποιητή το γνωρίσαμε από τα χρόνια της Απριλιανής δικτατορίας όταν ο Γιάννης Γλέζος μελοποιεί στίχους του που είχε αποδώσει στα ελληνικά ο Λευτέρης Παπαδόπουλος με αποτέλεσμα τον καταπληκτικό δίσκο «12 τραγούδια του Λόρκα», που περιλαμβάνει τραγούδια όπως «Το τραγούδι του καβαλάρη», «Από έρωτα πεθαίνουν τα κλαριά», «Κόρντοβα» κ.ά.
Ο ίδιος συνθέτης μελοποιεί το 1974 ένα ακόμη έργο του Λόρκα, το «Αντόνιο Τόρες Χερέδια», με ερμηνεύτρια την Μαρία Δημητριάδη («Η μέρα γέρνει αργόπρεπα», «Τα μαχαίρια» κ.ά.).
Στο αθάνατο έργο του ο Φ. Λόρκα ύψωσε το ανάστημα του σε κάθε μορφής αδικίας γ’ αυτό και για τον Φράνκο και τους υποστηρικτές του δεν είχε καμιά διαφορά από έναν κομμουνιστή.
Και έναν τέτοιο διανοούμενο του οποίου το έργο είχε μεγάλη λαϊκή απήχηση, το φασιστικό καθεστώς δεν μπορούσε να τον ανεχθεί.
Αυτός ήταν και ο λόγος που τα ξημερώματα της 19ης Αυγούστου του 1936, ο μεγάλος Ισπανός ποιητής, ζωγράφος και θεατρικός σκηνοθέτης Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, δολοφονήθηκε, μόλις στα 38 του χρόνια, από παραστρατιωτικούς οπαδούς του Φράνκο στο Βίθναρ της Ισπανίας.
Τα ποιήματά του όμως και τα μηνύματα που περνούσαν μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε δεκάδες χώρες του κόσμου.
***
Της Π.Μ
Φ. Λόρκα, γεννήθηκε σαν σήμερα. Αφιέρωσε τη ζωή του ενάντια στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση και υπέρ της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Ο Ποιητής - αντάρτης, γνήσιος δημοκράτης και αντιφασίστας,
Για αυτό οι φασίστες τον δολοφόνησαν. Όμως το όνομά του και το έργο του έμειναν αθάνατα στους αιώνες και στην υφήλιο ενώ τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε πολλές χώρες του κόσμου. '
'Στρατεύτηκε'' στο πλευρό των ποπολάρων, των φτωχών και αδικημένων, του λαού, - αν και καταγόταν από εύπορη οικογένεια και μπορούσε να περάσει τη ζωή του πολύ άνετα και ακίνδυνα.
Όταν είδε μπροστά του τόση καταπίεση, αθλιότητα, φτώχεια και πείνα και γενικά τις συνθήκες των μεγάλων λαϊκών μαζών, τόσο άθλιες, τότε αντιστάθηκε στο φασιστικό καθεστώς.
Στα 31 του, τη χρονιά που ξεσπάει το ''κραχ'', θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ , όπου στάθηκε αφορμή να προσεγγίσει από μαρξιστική σκοπιά πια, την καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο, που ''ανθιζε'' στη μήτρα του καπιταλισμού.
Εκεί θα μπει στον κόσμο του θεάτρου Δυο χρόνια μετά, γυρίζει στην Ισπανία και ξεκινάει περιοδείες με θίασο. Το ανέβασμα του έργου του ''Γέρμα''. θα προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση των φασιστόμουτρων και ο Λόρκα μπήκε στο στόχαστρο.
Τον Ιούλιο του 1936 ο στρατηγός Φράνκο κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία.
Την 19η Αυγούστου 1936 τον Φ. Γκαρθία Λόρκα, τον τουφεκίζουν οι φασίστες πισώπλατα.
Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αγάπησαν τα έργα, την ποίηση, το βλέμμα στη ζωή και την ανθρωπιά του Λόρκα. Οι μεσόγειοι δημιουργοί επηρεάστηκαν και τον έκαναν κομμάτι τους, τραγουδώντας τον, μελοποιώντας τον, ερμηνεύοντας τα θεατρικά του και πάνω απ' όλα θεωρώντας τον κομμάτι τους.
Ανάμεσα τους, εμπνευσμένοι από τον ποιητή που έκανε πρώτα από όλα ποίημα την ίδια του ζωή, οι στίχοι του εξαίσιου Νίκου Καρούζου:
«... Δωρεάν η ζωή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δωρεάν ο θάνατος,
αυτό το άλικο πανί δεν έχει πάντοτες αγαθή βεβαιότητα,
είν' ο θεός που αμιγής εκτείνεται στο μαύρο
πλήρως απών ή ανεικόνιστος,
όμως εσύ μυρόεσσα Ισπανία-της Ευρώπης θερμότητα
τί δόξα πρόσθεσες απ' τη λαλιά του την άσπιλη
σ' ανελέητο ήλιο σ' έναν ουρανό
που πυρακτώνει διαμπερής αθωότητα..
Ισπανία εσύ αυθεντία στον θάνατο!
Δωρεάν η όραση Φεδερίκο
Γκαρθία Λόρκα δωρεάν η τυφλότητα...».
Πάνω από όλα, ο Λόρκα υπήρξε ποιητής, δηλαδή ένας άνθρωπος μαθημένος να ζει την ελευθερία του αισθήματος και καταδικασμένος να πονά, να τολμά, να επαναστατεί όχι από υπερβολική γενναιότητα αλλά από φόβο για την ανία του βολέματος. Και από αξιοπρέπεια. Για όλα αυτά, άλλωστε και πέθανε.
"Δεν είναι όνειρο η ζωή. Σηκωθείτε!
Σηκωθείτε! Σηκωθείτε!
Γκρεμιζόμαστε από τις σκάλες
Για να φάμε το μουσκεμένο χώμα
Ή ανηφορίζουμε την κόψη του χιονιού
Με τις πλήθιες πεθαμένες ντάλιες.
Όμως μήτε λησμονιά υπάρχει μήτε όνειρο".
"Δε ζει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος. Αν ήμουν πεινασμένος και αβοήθητος στο δρόμο, δε θα ζητούσα ένα ψωμί. Θα ζητούσα μισό ψωμί και ένα βιβλίο.”
Ο πίνακας του Σωτηρχου Στάθη, Ψυχή απούσα.
Το Take this waltz του Κοέν αποτελεί μετάφραση του ποιήματος του Λόρκα "Μικρό βιεννέζικο βαλς".
Το βίντεο γυρίστηκε στην Γρανάδα με τον Κοέν να επισκέπτεται το σπίτι του Λόρκα. Ίσως το απόλυτο ερωτικό τραγούδι.
Δημοσίευση σχολίου