Σαν σήμερα, το 1967, εντοπίζεται το πτώμα του δολοφονημένου από την χούντα, αγωνιστή δικηγόρου Νικηφόρου Μανδηλαρά

Πηγή: Praxis Review - twirrer

"Ο άνθρωπος που θα αποφασίσει να αναμειχθεί στα κοινά, έχει δυο δρόμους: θα υπηρετήσει τα συμφέροντα ή των λίγων ή των λαϊκών μαζών": Σαν σήμερα, 22 Μαϊου 1967, το νεκρό σώμα του αγωνιστή δικηγόρου Νικηφόρου Μανδηλαρά, δολοφονημένου από την χούντα, εντοπίζεται σε παραλία της Ρόδου.

Γιος σμυριδεργάτη, o Μανδηλαράς είχε γεννηθεί στην Νάξο το 1928. Στην κατοχή οργανώθηκε στην ΕΠΟΝ. 
Υπήρξε υπερασπιστής της αδελφής του Μανώλη Γλέζου στη δίκη Γλέζου–Κολιγιάννη το 1959 και στη δίκη των 42 κομμουνιστών για κατασκοπία το 1960 (ανάμεσά τους ο Χαρίλαος Φλωράκης). 

Παρά το ότι ήταν νέος δικηγόρος-σε μια εποχή που κάθε τοποθέτηση κατά των διώξεων είχε μεγάλο προσωπικό, επαγγελματικό κλπ κόστος -είχε το θάρρος να πάρει μέρος στις δίκες όχι απλά ως υπερασπιστής αλλά ως κατήγορος της μετεμφυλιακής τρομοκρατίας. 

Ο Νικηφόρος Μανδηλαράς ένιωθε περήφανος και θεωρούσε παράσημο στην αγωνιστική του πορεία ότι υπερασπίστηκε με σθένος διωκόμενους για τις ιδέες τους κομμουνιστές στα στρατοδικεία. 

Υποψήφιος του ΠΑΜΕ στις Κυκλάδες το 1961, ήταν  παρών στις μάχες του Ανένδοτου, τις δίκες των φοιτητών, τα Ιουλιανά, στη δίκη του ΑΣΠΙΔΑ. Κατά την διάρκεια αυτής της δίκης, ο  Γεώργιος Παπαδόπουλος τον απείλησε ότι θα πληρώσει για την στάση του. 

Ο Μανδηλαράς είχε εμφανίσει στο δικαστήριο ψυχιατρική γνωμάτευση σύμφωνα με την οποία ο μετέπειτα πραξικοπηματίας Γεώργιος Παπαδόπουλος έπασχε από σχιζοφρένεια. Ο ψυχίατρος που εξέδωσε τη γνωμάτευση βρέθηκε την 21η Απριλίου 1967 κρεμασμένος στην κλινική του.

Ο αγωνιστής Μανδηλαράς, κυνηγημένος από το αστικό (παρα) κράτος από τα μαθητικά του χρόνια (την περίοδο 1966-67, υπήρχε συγκεκριμένος αστυφύλακας ο οποίος τον παρακολουθούσε σε όλες τις συγκεντρώσεις που πήγαινε, στις συναντήσεις που έκανε κ.λπ), ήταν προγραμμένος από την χούντα. 

Μετά την επιβολή της δικτατορίας σχεδίασε την διαφυγή του στην Κύπρο και στην συνέχεια την δραπέτευσή του στο εξωτερικό για κάποια από τις Ευρωπαϊκές χώρες όπου είχαν αρχίσει να δραστηριοποιούνται οι αντιστασιακές οργανώσεις. Επιβιβάστηκε στο μικρό φορτηγό "ΡΊΤΑ V" 17 Μαΐου 1967 με προορισμό την Κύπρο. Το πλοίο δέχτηκε σήματα από το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας για να διερευνηθούν "πρόσωπα ξένα προς το πλήρωμα". 

Σύμφωνα με το σενάριο που κατασκεύασε η χούντα μετά την δολοφονία του, ο Μανδηλαράς έπεσε στη θάλασσα για να βγει στη στεριά, πνίγηκε και το πτώμα ξεβράστηκε στην ακτή. Ο ισχυρισμός αυτός δεν ήταν τίποτα άλλο από άθλια προπαγάνδα: Ο Μανδηλαράς ήταν πρώην καταδρομέας και δεινός κολυμβητής και αποκλείεται να πνίγηκε. Επιπλέον, όταν βρέθηκε το πτώμα, ήταν άγρια χτυπημένο, με παραμορφωμένο και μελανιασμένο το πρόσωπο, με μια πληγή στο μέρος της καρδιάς, με σπασμένο το ένα χέρι, ενώ υπήρχε και αίμα στα βότσαλα όπου κείτονταν το άψυχο σώμα. 

Το πιθανότερο είναι ότι  ο Μανδηλαράς βγήκε στην ακτή, όπου και δολοφονήθηκε από όργανα της χούντας. Ήταν 39 χρονών. 

Η χούντα τα φόρτωσε όλα στον πλοίαρχο, που υποτίθεται ότι ήταν υπεύθυνος για το "ατύχημα", ενώ φώναξε και τον γνωστό ιατροδικαστή Δ. Καψάσκη (δολοφονία Σαράφη, Πέτρουλα, Λαμπράκη κ.α) για να βεβαιώσει "επιστημονικά' ότι πρόκειται για πνιγμό. 

Η κηδεία έγινε εσπευσμένα, πριν καν προλάβει να καταφθάσει η σύζυγός του Ασπα Μανδηλαρά, παρουσία 4-5 ανθρώπων. 

Λίγους μήνες μετά ξεκίνησε η "δίκη" του πλοίαρχου Πόταγα, που οδήγησε σε καταδίκη για ανθρωποκτονία από αμέλεια. Η ποινή μειώθηκε στο Εφετείο, εξαγόρασε το υπόλοιπο και έφυγε για την Ν. Αφρική με την οικογένεια του. Όμως, έναν χρόνο μετά, σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα (άλλοι υποστηρίζουν ότι αυτοπυροβολήθηκε).

Το 1975 η Ολομέλεια του Εφετείου Αθηνών ασκεί ποινική δίωξη για ανθρωποκτονία από πρόθεση κατά του Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου, αδελφού του αρχιπραξικοπηματία Γεωργίου Παπαδόπουλου και του Ιωάννη Λαδά, αλλά η υπόθεση οδηγείται το 1978 στο αρχείο. 

Τον Δεκέμβριο του 1984 η Ολομέλεια του Συμβουλίου Εφετών Αθηνών ασκεί δίωξη για "ανθρωποκτονία εκ προθέσεως" εναντίον των Παπαδόπουλου και Λαδά, ενώ το 1986 το Συμβούλιο Εφετών χαρακτηρίζει ως ανθρωποκτονία εκ προθέσεως τον θάνατο του Μανδηλαρά και κατονομάζει ως ηθικούς αυτουργούς τούς Παπαδόπουλο και Λαδά. Η υπόθεση τίθεται πάλι στο αρχείο. 

Κανείς δεν τιμωρήθηκε για το έγκλημα της φασιστικής χούντας του Παπαδόπουλου.

Πηγές: "Νικηφόρος Μανδηλαράς: Πώς δολοφονήθηκε ο δικηγόρος αγωνιστής της Δημοκρατίας", Λάμπρος Σταυρόπουλος, "Η δολοφονία του Νικηφόρου Μανδηλαρά από τη χούντα", Σπύρος Κουζινόπουλος, 'Νικηφόρος Μανδηλαράς, η δολοφονία ενός αγωνιστή", Γιώργος Χιωτάκης, Ιωλκός.