"Να πεθαίνεις αγωνιζόμενος ενάντια στην αδικία είναι το μεγαλύτερο δώρο της ζωής", είχε πει ο Ουίουα, Πρόεδρος του Κινήματος για την Επιβίωση του Λαού των Ογκόνι, και ηγέτη; του κινήματος ενάντια στην πετρελαϊκή Shell, που είχε καταστρέψει την χώρα του και τους κατοίκους της, λίγο πριν τον οδηγήσουν στην αγχόνη.
Αφού η πολυεθνική Shell, με όργανό της την χούντα της Νιγηρίας απαλλάχθηκε απ' τον θανάσιμο εχθρό της, ξεκίνησε και πάλι την εκμετάλλευση του πετρελαίου της γης των Ογκόνι.
Από δημοσίευμα του "Ιού" της "Ελευθεροτυπίας" αντιγράφουμε:
Οταν δικάζουν τα πετρέλαια
Τα γεγονότα που κατέληξαν στις εκτελέσεις της 10ης Νοεμβρίου ξεκίνησαν στις 21 Μαϊου 1994, όταν το εξαγριωμένο πλήθος δολοφόνησε τέσσερα φιλοκυβερνητικά στελέχη της κοινότητας των Ογκόνι. Την επομένη συνελήφθησαν οι ηγέτες του Κινήματος για την Επιβίωση των Ογκόνι (MOSOP), μεταξύ των οποίων ο πρόεδρός του βραβευμένος συγγραφέας Σάρο Ουίουα και ο αντιπρόεδρος Λέντουμ Μίτεε. Λίγες ώρες αργότερα, ο διοικητής της περιοχής αντισυνταγματάρχης Μταούντα Μούσα Κόμο εμφανιζόταν στην τηλεόραση για να αποδώσει την ευθύνη των δολοφονιών στην ηγεσία του ΜOSOP. Οι αποδείξεις που είχε να παρουσιάσει ήταν ανυπόστατες: ένας μάρτυρας θα κατέθετε ότι άκουσε από κάποιον τρίτο ότι ο Ουίουα είχε ενθαρρύνει τους υποστηρικτές του να επιτεθούν κατά των πολιτικών του αντιπάλων.
Επί οκτώ ατέλειωτους μήνες οι ηγέτες του MOSOP περίμεναν μάταια να τους απαγγελθούν κατηγορίες. Στο διάστημα αυτό, οι "ειδικές δυνάμεις" του στρατιωτικού καθεστώτος συνέχιζαν τις επιδρομές στα χωριά των Ογκόνι. Οι εκκαθαρίσεις περιλάμβαναν μαζικές συλλήψεις και συνοπτικές εκτελέσεις. Την ίδια περίοδο πύκνωσαν και οι επιθέσεις στα γραφεία του κινήματος και οι "προληπτικές" συλλήψεις των συγγενών που ενδιαφέρονταν για την τύχη των αγνοουμένων. Σύλληψη και άγριος ξυλοδαρμός ήταν εξάλλου η μέθοδος που υιοθετήθηκε από τις αρχές για την εξουδετέρωση ξένων παρατηρητών που ζήτησαν να επισκεφθούν τους φυλακισμένους.
Οταν ο στρατηγός Αμπάσα ανακοίνωσε τον Νοέμβριο του 1994 τη συγκρότηση Ειδικού Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου για την εκδίκαση της "υπόθεσης των Ογκόνι", οι προθέσεις του καθεστώτος γίνονταν πλέον διάφανες: κατά παράβαση και του ίδιου του νιγηριανού συντάγματος, ο ένας από τους τρεις δικαστές έπρεπε να είναι αξιωματικός εν ενεργεία, ενώ η απόφαση θα εγκρινόταν από την κυβέρνηση και δεν θα ήταν εφέσιμη. Τα όσα ακολούθησαν ξεπέρασαν τους φόβους και των πλέον απαισιόδοξων. Ας σημειωθεί, πάντως, ότι οι δυτικές κυβερνήσεις δεν δικαιούνται να παριστάνουν εκ των υστέρων τις ανήξερες, καθώς τη δίκη παρακολούθησαν ξένοι παρατηρητές που επιχείρησαν να ευαισθητοποιήσουν εγκαίρως τη διεθνή κοινή γνώμη. Οι εκθέσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, οι αλλεπάλληλες ανακοινώσεις της Greenpeace και η έκθεση του βρετανού νομικού Μάικελ Μπιρνμπάουμ περιέχουν πάμπολλες πληροφορίες για τις συνθήκες διεξαγωγής της δίκης.
Οι πέντε πρώτοι κατηγορούμενοι οδηγήθηκαν στο δικαστήριο του Πορτ Χάρκουρ στις 6 Φεβρουαρίου 1995. Σε τρεις από αυτούς (Κεν Σάρο Ουίουα, Λέντουμ Μιτέε και Μπάρινεμ Κιόμπελ) απαγγέλθηκε η κατηγορία ότι ενθάρρυναν τους δύο άλλους (Τζον Κπούινεμ και Μπάριμπορ Μπέρα) να επιτεθούν κατά των τεσσάρων φιλοκυβερνητικών. Οι αστήρικτες αυτές κατηγορίες θα κατέρρεαν τις αμέσως επόμενες ημέρες: Ο αγρότης Μπάριμπορ Μπέρα εξήγησε στο δικαστήριο ότι μετατράπηκε σε κατηγορούμενο όταν αρνήθηκε το ρόλο του μάρτυρα κατηγορίας, ενώ οι συνήγοροι υπεράσπισης παρουσίασαν στις 21 Φεβρουαρίου τις ένορκες καταθέσεις δύο μαρτύρων κατηγορίας ότι δωροδοκήθηκαν από ανθρώπους της Σελ και του καθεστώτος προκειμένου να ενοχοποιήσουν τον Ουίουα και τους Ογκόνι. Στις 17 Μαρτίου οδηγήθηκαν στο δικαστήριο και άλλοι δέκα κρατούμενοι, στους οποίους απαγγέλθηκε η κατηγορία ότι υπήρξαν οι αυτουργοί των δολοφονιών που διέταξε ο Ουίουα.
Η προκλητική άρνηση του δικαστηρίου να ελέγχει -έστω και υποκριτικά- τους ισχυρισμούς των κατηγόρων και να τους ζητά να προσκομίσουν πειστήρια, καθώς και η σκανδαλώδης αδιαφορία του να κρατήσει τα προσχήματα, οδήγησε τελικά στην παραίτηση των συνηγόρων υπεράσπισης, μιας ομάδας νομικών ειδικευμένων σε θέματα ανθρώπινων δικαιωμάτων που είχαν έλθει από το Λάγκος για να αναλάβουν την υπεράσπιση των κατηγορουμένων. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε μέχρι την τελική καταδικαστική ετυμηγορία αποτελεί μελανή κηλίδα των παγκόσμιων δικαστικών χρονικών: οι μάρτυρες κατηγορίας δεν εξετάζονταν από τη διορισμένη πλέον υπεράσπιση, ενώ οι κατηγορούμενοι συνέχισαν να καταγγέλλουν ότι υφίστανται προπηλακισμούς και ξυλοδαρμούς από φύλακες και άλλους παράγοντες της δίκης. Ο ίδιος ο Ουίουα ζητούσε επί έντεκα ολόκληρους μήνες να νοσηλευτεί για σοβαρή καρδιοπάθεια. Μεταφέρθηκε τον Απρίλιο στο νοσοκομείο, αλλά εκεί βασανίστηκε απάνθρωπα από τους φρουρούς του.
Οσον καιρό διαρκούσε η δίκη, η εταιρεία Σελ, τήρησε σιγή ιχθύος. "Δεν νοείται να εμπλέκεται μια εμπορική επιχείρηση σε θέματα δικαιοσύνης", περιορίστηκε να δηλώσει ο υπεύθυνός της μετά τις καταδικαστικές αποφάσεις, μην παραλείποντας βέβαια να σημειώσει ότι "το Κίνημα για την Επιβίωση των Ογκόνι ισχυρίζεται ότι οι μέθοδοί του δεν είναι βίαιες, η δική μας όμως εμπειρία είναι διαφορετική". Μόλις δύο ημέρες πριν από τις εκτελέσεις εδέησε η Σελ να υποκύψει σε πιέσεις της Greenpeace και να ζητήσει χλιαρά "επιείκεια" από το καθεστώς για τον Ουίουα και τους συντρόφους του. Οι αποκαλύψεις ότι δωροδόκησε μάρτυρες κατηγορίας έχουν παραμείνει βεβαίως αναπάντητες.
Δημοσίευση σχολίου