Σαν σήμερα το 1962 πεθαίνει ο κομμουνιστής γιατρός Πέτρος Κόκκαλης.

Ηταν σαν σήμερα 15 Γενάρη του 1962 όταν πέθανε στο Βερολίνο ο κομμουνιστής γιατρός Πέτρος Κόκκαλης.

Ο Πέτρος Κόκκαλης ήταν ένας αστός που άλλαξε στρατόπεδο, μέσα στη δίνη των επαναστατικών γεγονότων της δεκαετίας του ’40. 

Ηταν ήδη διάσημος καθηγητής της Ιατρικής, χειρουργός, με πρωτοπόρο ερευνητικό έργο. Απολίτικος στην ουσία. Εχοντας προσφέρει τις υπηρεσίες του ως έφεδρος αρχίατρος στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 (στο μέτωπο πήγε με δική του απαίτηση), αρνείται να υπογράψει το «Πρωτόκολλο Συνεργασίας» των κατοχικών αρχών. Κωφεύει στο δέλεαρ των ναζί που ποντάριζαν στον γερμανοσπουδαγμένο γιατρό. Κατακτητές και δωσιλογικές κυβερνήσεις αρχίζουν να τον ξηλώνουν από όλες τις θέσεις ευθύνης που είχε σε νοσοκομεία και στο πανεπιστήμιο «δι’ άρνησιν υπηρεσίας».

Δουλεύει στην Κλινική των Αγίων Αναργύρων και ξεχωρίζει γιατί προσφέρει αφιλοκερδώς βοήθεια στους φτωχούς. Πιάνει επαφή με την Εθνική Αλληλεγγύη και στη συνέχεια με το ΕΑΜ, που του στέλνουν παράνομους αντιστασιακούς, άπορους, τραυματίες από βασανιστήρια. 

«Τι πίστη μπορούμε να δείξουμε στην επιστημονική παραγωγή ανθρώπων που στις κρισιμότερες στιγμές του έθνους δε σκέφτηκαν τίποτε άλλο, παρά πώς να φερθούν με όσο το δυνατόν μεγαλύτερη κοσμιότητα, για να μη χάσουν τη θέση τους και να μην υποστούν την παραμικρή ενόχληση ή ταλαιπωρία;», έλεγε για τους συναδέλφους του στο πανεπιστήμιο. «Πρόκειται για μια ανήκουστη ηθική πώρωση μιας μεγάλης μερίδας  των πνευματικών ηγετών, που αρχίζει από την εποχή της 4ης Αυγούστου και φτάνει στο αποκορύφωμά της στις σημερινές μέρες της μαύρης δουλείας», έλεγε με περιφρόνηση και αγανάκτηση.

Τα βήματα αυτού του έντιμου ανθρώπου τον οδηγούν στο βουνό. «Ποτέ δεν με ενδιέφερε η πολιτική. Στο αριστερό κίνημα με ώθησαν τα βιώματά μου», θα εξομολογηθεί αργότερα ο ίδιος. Στον πρώτο ανασχηματισμό της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), στις 19 Απρίλη του 1944, ο Πέτρος Κόκκαλης αναλαμβάνει τη θέση του γραμματέα Κοινωνικής Πρόνοιας (προσωρινά και της Παιδείας). Ως αντίποινα, οι ναζί συλλαμβάνουν τον πατέρα του, ο οποίος σε προχωρημένη ηλικία δε θα αντέξει την ταλαιπωρία και τα βασανιστήρια. Η ετοιμόγεννη σύζυγός του φυγαδεύεται από το ΕΑΜ και γεννά την κόρη τους με ψευδώνυμο.

Στο βουνό γνωρίζει τους κομμουνιστές. Γίνεται και ο ίδιος κομμουνιστής. Το μεταβαρκιζιανό κράτος τον… παρασημοφόρησε για την αντιστασιακή του δράση. Ηδη, από τον Γενάρη του 1945 η γενική συνέλευση των καθηγητών της Ιατρικής ζήτησε την άμεση απόλυσή του ως «κομμουνιστικό μίασμα», μαζί με άλλους τρεις καθηγητές που είχαν επιστρέψει από το βουνό, όπου «συμμετείχαν στο εθνοκτόνο κίνημα γενόμενοι αποστάτες της εθνικής ιδέας». Απολύεται από παντού και αυτός, ο πιο διάσημος χειρουργός της Ελλάδας κι ένας από τους γνωστότερους στην Ευρώπη, έχει πλέον πρόβλημα επιβίωσης.

Το 1947 φεύγει στη Μασσαλία. Από εκεί, μέσω Βελιγραδίου, ξαναβρίσκεται στο βουνό, υπουργός Υγείας και Κοινωνικής Πρόνοιας της Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης. «Είμαι ευχαριστημένος γιατί μου έλαχε να υπηρετήσω πάλι τον Ελληνικό λαό, την πατρίδα μας, την υπόθεση της πανανθρώπινης λευτεριάς», έγραφε. Οργάνωσε τη νοσοκομειακή επιμελητεία του ΔΣΕ, στήνοντας νοσοκομεία εκστρατείας που μπορούσαν να περιθάλψουν περισσότερους από 1.000 ανθρώπους.

Μετά την οπισθοχώρηση του ΔΣΕ, ακολουθεί το δρόμο της πολιτικής προσφυγιάς: Βουδαπέστη, Βουκουρέστι, Ανατολικό Βερολίνο. Οι ανατολικογερμανοί γιατροί γνώριζαν τον επιστήμονα με την τεράστια φήμη. Το 1955 διορίστηκε διευθυντής στο Ινστιτούτο Πειραματικής Χειρουργικής της Γερμανικής Ακαδημίας Επιστημών, το 1957 εκλέχτηκε καθηγητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Χούμπολτ του Βερολίνου και το 1959 έγινε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της ΓΛΔ. Η Ελλάδα του είχε αφαιρέσει την ιθαγένεια, αλλά ο Πέτρος Κόκκαλης διέπρεπε σε όλο τον κόσμο ως ανατολικογερμανός γιατρός, καταθέτοντας ένα θαυμαστό ερευνητικό έργο.

Πληροφορίες από περασμένη ανάρτησή μας.