Ο ρόλος των ζώων στην ανάπτυξη του καπιταλισμού

 

Η σχέση του ανθρώπου με τα ζώα ήταν πάντα πολύπλοκη. Τα τελευταία χρόνια αρκετοί από εμάς θεωρούμε τα σκυλιά και τα γατιά μέλη της οικογένειάς μας. Ωστόσο με μεγάλη ευκολία καταναλώνουμε κρέας κάνοντας έναν σαφή αλλά όχι τόσο λογικό διαχωρισμό στο μυαλό μας, ώστε να συνεχίσουμε να ζούμε χωρίς ενοχές. Κατά καιρούς έχουμε χρησιμοποιήσει τα ζώα για ό,τι μας κατέβει στο κεφάλι. Η αλαζονική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία πέταξε τα λιοντάρια στις αρένες να κάνουν τη βρομοδουλειά κατασπαράζοντας δούλους και στασιαστές, στο Βιετνάμ έγιναν κατάσκοποι και βασανιστές, στη Φλόριντα –με τις ευλογίες του Ντόναλντ Τραμπ– οι αλιγάτορες σε λίγο καιρό θα εργάζονται ως φύλακες στο υπό κατασκευή κέντρο κράτησης μεταναστών.

Σε περιόδους ειρήνης τα σκυλιά εξασφαλίζουν την τροφή τους βοηθώντας τους τσοπάνους. Αυτά στην επαρχία. Στις πόλεις, μεταξύ άλλων, εργάζονται για την αστυνομία, αναζητώντας εμπόρους ναρκωτικών, όπλων και άλλες ευγενείς φυσιογνωμίες. Τα γαϊδουράκια στη Σαντορίνη όχι μόνο κουβάλησαν στην πλάτη τους τα υλικά για να χτιστούν τα σπίτια στην υπερτουριστική Καλντέρα, αλλά ακόμη και σήμερα αναγκάζονται να σηκώνουν το βάρος όσων θεωρούν αυτονόητο ότι τα άλλα πλάσματα υπάρχουν για να τους υπηρετούν. 

Ο Μαρξ υποστήριζε πως ο μόχθος των ζώων δεν αποτελεί εργασία. Ο Άνταμ Σμιθ ωστόσο τα αναγνώριζε ως εργατικό δυναμικό. Σύμφωνα με τον διδάκτορα ιστορίας από το University of Toledo του Οχάιο, Τζέισον Χράιμπαλ, τα ζώα ανήκουν στην εργατική τάξη. Βασικά υποστηρίζει πως είναι υπερκμεταλλευόμενο μέρος της εργατικής τάξης και ότι είναι ικανά να αντισταθούν. 

Με ιστορίες αντίστασης ξεκινά το βιβλίο του «Τα ζώα είναι μέρος της εργατικής τάξης» που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Oposito σε μετάφραση του Βαγγέλη Τσίρμπα. Η διασκεδάστρια όρκα Κασάτκα βύθισε σκόπιμα τον εκπαιδευτή της στο νερό, ο ελέφαντας Μπέιμπ ποδοπάτησε τον εκπαιδευτή που του έμαθε να δίνει παραστάσεις στο τσίρκο, ο γορίλας Λιτλ Τζο απέδρασε από τον ζωολογικό κήπο της Βοστώνης και το πλήρωσε ακριβά. Όπως σημειώνει ο Χράιμπαλ, τα ζώα αντιστέκονται και τα ζωολογικά πάρκα το γνωρίζουν και λαμβάνουν τα μέτρα τους. Ακόμη κι έτσι, κάποια καταφέρνουν να το σκάσουν, όχι χωρίς να πληρώσουν το βαρύ κόστος της σύντομης ελευθερίας τους. 

Από μικροί μαθαίνουμε ότι τα ζώα είναι κατώτερη μορφή ζωής και αργά ή γρήγορα υιοθετούμε μια μηχανιστική αντίληψη περί της φύσης τους, καθώς αυτή η οπτική είναι που μας συμφέρει. Το βιβλίο του Χράιμπαλ βασίζεται σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε το 2003 στο ακαδημαϊκό περιοδικό «Labor History» και αυτό με τη σειρά του ξεκίνησε από τη διατριβή του την οποία εκπόνησε διερευνώντας τον ρόλο των ζώων στην ανάπτυξη του καπιταλισμού. Η πρωτογενής έρευνά του εστιάζει κυρίως στην περιοχή που εκτείνεται από τα βρετανικά νησιά έως την Αμερική και τα αποτελέσματα προκύπτουν από όσα εντόπισε στις εκθέσεις καταγραφής από τον 17ο έως τον 19ο αιώνα, δηλαδή την περίοδο των μαζικών περιφράξεων και της καταστροφής των κοινών. 

Μέσα από τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο Χράιμπαλ και μέσω των πηγών που παραθέτει καταλήγει στο συμπέρασμα ότι καμία ανθρώπινη επανάσταση δεν θα ήταν εφικτή αν από το πλάνο έλειπε η εργασία των ζώων. Όπως σημειώνει, «τα ζώα εργάστηκαν στα αγροκτήματα, τα εργοστάσια και τις πόλεις· οικοδόμησαν τον σύγχρονο κόσμο εξίσου με τους ανθρώπους». Και αυτό που προκύπτει τελικά είναι το ερώτημα αν και κάτω από ποιες συνθήκες μπορεί ο αγώνας για τα δικαιώματά τους να σταθεί δίπλα από τους αγώνες για τα ανθρώπινα δικαιώματα. 

 Πηγή: Έμυ Ντούρου - Documento

Όταν οι λαοί αντιδρούν: Από τη Μάλαγα στο Κιότο, η αγανάκτηση δεν γνωρίζει σύνορα

Το βίντεο έγινε viral: ένας υπεύθυνος εστιατορίου,  στη Μάλαγα της Ισπανίας στη ζητάει από Ισραηλινούς τουρίστες να αποχωρήσουν με αυτά τα λόγια:

«Σκοτώνετε ανθρώπους και μετά πάτε διακοπές. Φύγετε από εδώ!»
Το περιστατικό αυτό προκάλεσε κύμα συμπαράστασης. Το μαγαζί «πήρε φωτιά» από πελάτες που εξέφρασαν αλληλεγγύη σε αυτή την πράξη αντίστασης.

Στο μακρινό Κιότο της Ιαπωνίας, ένας Ισραηλινός τουρίστας, πρώην στρατιωτικός νοσηλευτής, ρωτήθηκε στην υποδοχή του Wind Villa guesthouse αν έχει διαπράξει εγκλήματα πολέμου – απαιτήθηκε να υπογράψει δήλωση μη ενοχής για να μπορέσει να εισέλθει στο κατάλυμα.

«Δεν έχω εμπλακεί σε εγκλήματα πολέμου σύμφωνα με το διεθνές και ανθρωπιστικό δίκαιο… ούτε έχω διαπράξει επιθέσεις κατά αμάχων, βιασμούς, εκτοπισμούς ή λεηλασίες…»

 Ο Ισραηλινός πρέσβης στην Ιαπωνία, Gilad Cohen, έστειλε αυστηρή επιστολή στον διοικητή της επαρχίας Κιότο, χαρακτηρίζοντας την κίνηση "φωτογραφική διάκριση" και "παραβίαση των νόμων περί ξενοδοχειακής ισότητας".  

Το κατάλυμα δεν άλλαξε πολιτική. Οι υπεύθυνοι τόνισαν ότι η απαίτηση δεν σημαίνει αυτόματη άρνηση διαμονής, αλλά παραμένει υποχρεωτική για την είσοδο.

Μάλαγα - η αυθόρμητη απάντηση στη φρίκη

Ένας εστιάτορας παίρνει θέση μπροστά στα εγκλήματα στο έδαφος της Γάζας. Το σκηνικό της οργής γίνεται viral, και η υποστήριξη του κόσμου δείχνει ότι αυτά δεν είναι τυχαία περιστατικά, αλλά κοινωνικές αποφάσεις.

• Από την Ισπανία έως την Ιαπωνία, η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η οργή απέναντι στο κράτος-εγκληματία δεν εκφράζεται μόνο διπλωματικά.
•  
• Όχι "μίσος", αλλά δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια: η αντίδραση απέναντι σε μια εξοντωτική πολιτική του Ισραήλ έχει πλέον φτάσει τόσο στις μικρές πινακίδες ως «μη επιθυμητός» όσο και στις μεγάλες αντιδράσεις.
•  
• Και στις δύο περιπτώσεις, η κοινωνική αντίδραση –είτε με πελάτες που στηρίζουν είτε με πρεσβείες που αντιδρούν– υπερβαίνει την κρατική και δίνει φωνή στα θύματα της ατιμωρησίας.

Η έκρηξη της καθημερινής ανθρωπιάς είναι η ελπίδα.

---

🔗 Πηγές:

• Jerusalem Post – Malaga incident
• Al Jazeera – Kyoto guesthouse
• Tokyo Weekender
• Asahi Shimbun – Official response
• Arab News Japan

Η βασίλισσα της ζούγκλας

Η  Φράνκα Ράμε, «η ωραιότερη γυναίκα στον Κόσμο», έλεγαν, γεννήθηκε στις 18 Ιουλίου 1929 και ήταν Ιταλίδα. Στα πρώτα βήματά της στο θέατρο γνώρισε τον Ντάριο Φο, τον οποίο παντρεύτηκε στα 25 της. Οι δυό τους απέκτησαν έναν γιο, τον Τζάκοπο, ενώ ίδρυσαν θεατρική κομμούνα στο Μιλάνο. Ο Φο ήταν ο σκηνοθέτης και συγγραφέας του θιάσου, η Ράμε πρωταγωνίστρια και διευθύντρια.

Η ακοίμητη ηθοποιός είχε την κακή, κάλλιστη συνήθεια να μπαίνει στο μάτι της εξουσίας και των σταγονιδίων που νοσταλγούσαν την εποχή του Μουσολίνι. Στα πλαίσια της αριστερής οργάνωσης Soccorso Rosso («Κόκκινη Aνακούφιση») σκάρωνε θεατρικά έργα που παίζονταν στις φυλακές, μοίραζε βιβλία σε κρατουμένους, έγραφε φλογερά γράμματα για την υπεράσπισή τους, βοηθούσε «περιθωριακές» γκρούπες, πρωτοστατούσε στο φεμινιστικό κίνημα.

Βιασμός από φασίστες

«Μπάστα», είπαν κάποια στιγμή οι φαιοχίτωνες. Μέχρι εδώ και μη παρέκει, σινιόρα. Είστε ενοχλητική και θα το πληρώσετε. Τον Μάρτιο του 1973, μία συμμορία από πέντε ένοπλους φασίστες που αποκαλύφθηκε ότι δρούσαν υπό την αιγίδα των χωροφυλάκων μπούκαραν οπλισμένοι στο σπίτι της Φράνκα, την απήγαγαν με ένα φορτηγάκι και την οδήγησαν σε ένα υπόγειο όπου ξεκίνησαν το θεάρεστο έργο τους.

Οι πέντε τραμπούκοι τη βίασαν ομαδικά, την έδειραν, την έκαψαν με τσιγάρα, τη χαράκωσαν με ξυράφια και, όταν πια βαρέθηκαν, την παράτησαν βασανισμένη σε ένα πάρκο. Η ατρόμητη ακτιβίστρια επέστρεψε στο σανίδι μετά από δύο μήνες οπλισμένη με μία σειρά από αντιφασιστικούς μονολόγους. Η Φράνκα Ράμε δεν σκόπευε να ζήσει φιμωμένη.

Το ταλέντο της στο γράψιμο ήταν αναμφισβήτητο. Στο στήθος της χτυπούσε εκκωφαντικά η καρδιά ενός λιονταριού. «Φτάνει πια με τους φασίστες», κραύγαζε από σκηνής. Τον βιασμό της τον αποκάλυψε πάνω από το πάλκο, σε μία παράσταση στην πόλη Λούκα της Τοσκάνης το 1975. Ο αδιαπραγμάτευτος αγώνας της για δικαίωση οδήγησε σε σύλληψη των υπόπτων, οι οποίοι ομολόγησαν την αποτρόπαια πράξη τους 15 χρόνια αργότερα.

«Κάναμε ό,τι κάναμε με οδηγίες κάποιων αξιωματικών της καραμπινιερίας», αποκάλυψαν. «Όταν τους ενημερώσαμε ότι η δουλίτσα έγινε, αυτοί έστησαν τρικούβερτο γλέντι στο γραφείο. ‘Καιρός ήταν, η παλιοπουτάνα’, έλεγαν». Τα αδικήματα είχαν στο μεταξύ παραγραφεί και οι εγκληματίες έμειναν ατιμώρητοι.

Η ασυμβίβαστη Φράνκα Ράμε προσχώρησε στο κομμουνιστικό κόμμα της Ιταλίας το 1967. Αφορίστηκε από το Βατικανό για βλασφημία, κηρύχθηκε persona non grata από τις ΗΠΑ ως «τρομοκράτισσα» (1983), πήγε την αμερικανική κυβέρνηση στα δικαστήρια, απαγορεύτηκε επί δεκαετίες από την ιταλική τηλεόραση, δέχθηκε επιθέσεις στον δρόμο από ακροδεξιούς μαζί με το σύζυγό της, αγκάλιασε ενεργά τον Μάη του ’68, πολέμησε τον μπερλουσκονισμό, έζησε ολόκληρη τη ζωή της στο στόχαστρο. 

«Δικό της το Νόμπελ»

Η Ράμε εξελέγη το 2006 στη Σύγκλητο ταγμένη στην καταπολέμηση της διαφθοράς με το κόμμα «Η Ιταλία των Αρχών», αλλά έλαβε μόλις 24 ψήφους όταν προτάθηκε από τον Αντόνιο ντι Πιέτρο για την Προεδρία της Ιταλικής Δημοκρατίας στα 77 της χρόνια. Τέσσερα χρόνια αργότερα, πρωτοστάτησε μαζί με τον Ντάριο Φο στην Κίνηση για Επανίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος.

Βρισκόταν, όμως, στο λυκόφως της ζωής της. Η Φράνκα Ράμε, μία ακοίμητη λέαινα του ανθρωπισμού, της αξιοπρέπειας, του εργατικού κινήματος και της αριστεράς, κοιμήθηκε παντοτινά στις 29 Μαΐου 2013.

Το τελευταίο –και πιο απρόσμενο- παράσημο της το φόρεσε στο στήθος ο ίδιος ο Ντάριο Φο. «Οφείλω να σας εξομολογηθώ, ότι τα περισσότερα έργα που φέρουν το όνομά μου τα έγραψε εκείνη», είπε στην κηδεία της συντρόφου του ο διάσημος θεατρικός συγγραφέας. «Η ματαιοδοξία μου δεν μου επέτρεψε να το παραδεχθώ νωρίτερα. Το Νόμπελ που κέρδισα το 1997 της ανήκει»!

Ο Ντάριο Φο έφυγε για να συναντήσει τη φλογερή γυναίκα της ζωής του, την κατάξανθη βασίλισσα της ιταλικής ζούγκλας, τον Οκτώβριο του 2016, στην τρυφερή ηλικία των 90 ετών. Και εγώ, τώρα τελευταία, δεν αισθάνομαι πολύ καλά. Αλλά θα τα ξαναπούμε σύντομα.

 

Πηγή: Νίκος Παπαδογιάννης - Documento

Η Σούζαν Σόνταγκ για το σοκ της εικόνας

 

Έπειτα από πολλά χρόνια που ήταν εξαντλημένο το δοκίμιο «Αντιμέτωποι με τον πόνο των άλλων» της Σούζαν Σόνταγκ (1933-2004) κυκλοφορεί και πάλι στα ελληνικά, από τις εκδόσεις Gutenberg σε μετάφραση της Χριστίνας Παπαδοπούλου – για πρώτη φορά είχε εκδοθεί στη χώρα μας πριν από 22 χρόνια από τις εκδόσεις Scripta σε μετάφραση του Σεραφείμ Βελέντζα. Σε αυτό η σπουδαία Αμερικανίδα διανοήτρια μελετά τον τρόπο που επιδρούν μέσα μας οι σκηνές βίας τις οποίες προσλαμβάνουμε μέσα από φωτογραφίες και βίντεο. Αυτό που η ίδια αναρωτιέται είναι αν λαμβάνοντας τόση υπερπληροφόρηση με τέτοιου είδους αποτυπώσεις αναπτύσσουμε εν τέλει ενσυναίσθηση ή καταλήγουμε όλο και πιο απαθείς.
«Η δυνατότητα που έχουμε να γινόμαστε θεατές των συμφορών οι οποίες πλήττουν άλλες χώρες συνιστά μια κατεξοχήν σύγχρονη εμπειρία. Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενάμιση και πλέον αιώνα προσφοράς όλων εκείνων των συστηματικών, εξειδικευμένων περιηγητών που συνηθίζουμε να αποκαλούμε δημοσιογράφους. Σήμερα ο πόλεμος έχει μπει –με εικόνα και ήχο– στο σαλόνι μας» γράφει η Σόνταγκ, η οποία τονίζει τη σημασία του να καταγγέλλει κανείς τη δυστυχία αντί απλώς να την αναγνωρίζει μέσα από τις καταγραφές της.

Όπως σημειώνει: «Οι φωτογραφίες εξασφαλίζουν μια πλασματική εγγύτητα στα βάσανα των άλλων, εγγύτητα η οποία υπαινίσσεται πως, μεταξύ εκείνων που υποφέρουν κάπου μακριά –και προβάλλονται σε κοντινό πλάνο από την οθόνη της τηλεόρασης– και των προνομιούχων θεατών, αναπτύσσεται κάποιος δεσμός, κάτι που στην πραγματικότητα δεν ισχύει, θολώνοντας περαιτέρω την αληθινή μας σχέση με την εξουσία. Εφόσον αισθανόμαστε συμπόνια, θεωρούμε πως δεν έχουμε μερίδιο ευθύνης σε ό,τι είναι αυτό που προξένησε τη δυστυχία. Ο οίκτος που νιώθουμε είναι ένδειξη όχι μόνο της αθωότητας, αλλά και της αδυναμίας μας».

Η Σόνταγκ ανοίγει το βλέμμα της σε μια ευρεία –χρονικά και γεωγραφικά– περιοχή. Αναφέρεται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και στο πώς έγινε αντιληπτό εκ των υστέρων το μέγεθος της καταστροφής που προκάλεσε· στον Ισπανικό Εμφύλιο από τον οποίο ξεκινά στην ουσία η καταγραφή των πολέμων, με αφετηρία τη φωτογραφία που τράβηξε ο Ρόμπερτ Κάπα από τον στρατιώτη των Δημοκρατικών τη στιγμή που δέχεται εχθρικά πυρά· στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στον εμφύλιο της Ρουάντα, στον πόλεμο στη Βοσνία, στην επίθεση στους Δίδυμους Πύργους, στον βομβαρδισμό αμάχων στη Λωρίδα της Γάζας.

Θίγει επίσης το ζήτημα της σύνδεσης του πολέμου με το θέαμα, μέσα από τη φράση που έχει επικρατήσει μεταξύ των δημοσιογραφικών κύκλων: «το αίμα πουλάει». Αναφέρεται επίσης στον τρόπο που ως σύγχρονοι καταναλωτές εικόνας έχουμε εκπαιδευτεί να αντιμετωπίζουμε ως αναπαράσταση κάτι που συμβαίνει γεωγραφικά μακριά μας άρα σαφώς απαιτεί λιγότερη συναισθηματική εμπλοκή από μέρους μας. Το βιβλίο της Σόνταγκ παραμένει επίκαιρο κυρίως σε μια χρονική συγκυρία που κατακλύζεται από την εικόνα. Και μάλιστα αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην εποχή των social media που οι εικόνες από την ισοπεδωμένη Γάζα εναλλάσσονται τυχαία και με φρενήρεις ρυθμούς στην οθόνη μας με selfies σε παραλίες, φωτογραφίες με γατάκια και βίντεο με συνταγές.

Πηγή:  Έμυ Ντούρου - Documento 

Ωδή στην Λιλή Ζωγράφου

 

Κάπνιζε σαν φουγάρο, ταξίδευε διαρκώς, αγαπούσε τις γάτες και τα σκυλιά, λάτρευε και λατρευόταν· φυλακίστηκε, νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρική κλινική, παντρεύτηκε τρεις φορές, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει άλλες τρεις, την ίδια στιγμή που ομολογούσε πως ο φόβος κάνει τον άνθρωπο μικρό. Περπάτησα πολύ μέσα στα βιβλία της, ξεκουραζόμουν και αναστατωνόμουν, συγχρόνως, στο Επάγγελμα Πόρνη και τη Συβαρίτισσα, στην Αγάπη (που) Άργησε μια Μέρα και την Αντιγνώση, όπως και επιστρέφω σε αυτά, κάθε φορά που η περιρρέουσα γίνεται χαοτική. Στην αλήθεια των πιο πολιτικών και ταυτόχρονα ερωτικών λόγων της έβρισκα ανέκαθεν και το δικό μου κέντρο βάρους. Την αγαπώ παράφορα, επειδή συνέθεσε σε μια συναρπαστικά θαυμαστή ενότητα το ονειρικό υλικό των ακραίων αντιθέσεων από το οποίο ήταν φτιαγμένη.

«Αν ξαναγινόμουν είκοσι χρόνων θα ξεκινούσα από τις κορφές των βουνών, αντάρτης, ληστής, πειρατής, ν’ ανοίξω τα μάτια εκείνων που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα τους, όσο και κείνων που εθελοτυφλούν.

Όχι, η επανάστασή μου δε θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων που το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα, την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη.

Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους. Όπως δε χωρά άλλα φερέφωνα προκάτ επανάστασης.

Η ζωή γίνηκε πια πάρα πολύ απάνθρωπη για να την καλουπώνουμε σε σχήματα, δε μας ανήκει καν, όπως δε μας ανήκει τίποτα, από τη γη που κατοικούμε ως τα πρόσωπά μας.

Όταν ο κάθε τυχάρπαστος, ο κάθε τιποτένιος, μπορεί να μας δέσει πάνω σε μια καρέκλα, σ’ έναν πάγκο ή σ’ ένα κρεβάτι, να μας φτύσει, να μας μαστιγώσει, να μας βιάσει.

Το Σύστημα αποχαλινωμένο καλλιεργεί σκόπιμα την ασυνειδησία, την αγριότητα, το χάος, καταλύοντας το σεβασμό για τον ανθρώπινο παράγοντα.

*

Η ταπεινοφροσύνη, αν είσαι μικρός, είναι δουλοπρέπεια, αν είσαι μεγάλος υποκρισία. Να ‘σαι περήφανος. Η περηφάνια ταιριάζει σ’ όλα τα αναστήματα.

*

Ο άνθρωπος βγαίνει στο σφυρί. Για να μη βρίσκει το Σύστημα καμιά αντίδραση και να μπορέσει αύριο να βγάλει ελεύθερα στο σφυρί και τις πατρίδες.

*

Αιωνιότητα δεν είναι ό,τι αντέχει στο χρόνο –γιατί τότε θα ’χαν τα πρωτεία οι πολυκατοικίες και οι ουρανοξύστες– αλλά ό,τι σφραγίζει μια στιγμή ανεπανάληπτα. Ο ερωτικός σπασμός είναι μια αιωνιότητα, κι ας μην αποτυπώνεται πουθενά αυτός.»

Και επειδή "οι πολλοί είναι παντού, οι λίγοι είναι σπάνιοι", όπως συχνά έλεγε, η απέραντη Λιλή Ζωγράφου, που γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου, στο Ηράκλειο της Κρήτης, όταν κάποτε ο ποιητής Γιώργος Χρονάς τη ρώτησε «Πιστεύετε σε πρίγκηπες, πια;», του απάντησε με μια αμείλικτα αδιαπραγμάτευτη αλήθεια:

«Πρίγκηπες είναι οι άνθρωποι των επιθυμιών μας, κύριε Χρονά. Πρίγκηπες είναι τα αγόρια που μας προκαλούνε το τρεμούλιασμα σε όλη μας την σάρκα.»

 

Πηγή:  

Χαριτίνη Ξύδη -f/b

Χοσέ Μουχίκα: Φυλακή, προεδρία, προοδευτικές μεταρρυθμίσεις και λιτή ζωή – Η πορεία του «φτωχότερου προέδρου στον κόσμο»

 «Ήταν μία πολύ επιτυχημένη προεδρία. Εκείνα τα χρόνια, ο Πέπε (σ.σ ο Χοσέ Μουχίκα) έγινε… σούπερ σταρ στη μικρή χώρας της Ουρουγουάης. Την έβαλε στον χάρτη για πολλούς ανθρώπους», δήλωσε ο Πάμπλο Μπρούμ, ιθύνων νους για τη συγγραφή βιβλίου σχετικά με τον πρώην πρόεδρο της χώρας, ο οποίος έφυγε χθες από τη ζωή.

 Ο Μουχίκα, πρόεδρος της Ουρουγουάης από το 2010 έως το 2015, ήταν ένας από τους πολιτικούς  που ήρθαν στην εξουσία τα χρόνια της «αριστερής παλίρροιας», όπως τη χαρακτήρισαν, ακολουθώντας την Αργεντινή, τη Βραζιλία, τη Χιλή και αλλού στη Λατινική Αμερική στις αρχές του αιώνα.

 Του πιστώνεται η οικονομική έκρηξη, η αύξηση των ξένων επενδύσεων και η μείωση της φτώχειας στο μικρό νοτιοαμερικανικό έθνος με περισσότερους από 3 εκατομμύρια κατοίκους, αποφεύγοντας παράλληλα τα σκάνδαλα διαφθοράς. Οι προοδευτικές πολιτικές του περιλάμβαναν τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων, της μαριχουάνας και των γάμων μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, καθώς και την επανεγκατάσταση προσφύγων πολέμου από το Αφγανιστάν.

 Ήταν μόλις 8 ετών όταν πέθανε ο πατέρας του. Μεγάλωσε μέσα στο ανθοπωλείο της μητέρας του και πολύ γρήγορα «ένιωσε εξοργισμένος από το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών και γοητευμένος από την επανάσταση στην Κούβα αναζήτησε την πολιτική αλλαγή μέσω του αντάρτικου», έλεγαν οι παλαιοί σύντροφοί του.

«Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Μουχίκα ήταν ανάμεσα σε πολλούς νέους που θεωρούσαν τον ένοπλο αγώνα από επιθυμητό έως αναπόφευκτο», δήλωσε ο Μπρουμ.

 Ο Μουχίκα εντάχθηκε στο Εθνικό Απελευθερωτικό Κίνημα, μια επαναστατική ομάδα ευρέως γνωστή ως Tupamaros. Τα μέλη της πραγματοποίησαν βομβιστικές επιθέσεις, ληστείες τραπεζών και απαγωγές και το 1969 κατέλαβαν για λίγο την πόλη Πάντο της Ουρουγουάης. Δεν κατάφεραν ποτέ να καταλάβουν την εξουσία και το 1970 ο Μουχίκα συνελήφθη μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών με την αστυνομία κατά την οποία τραυματίστηκε σοβαρά.

Αφού ανάρρωσε, ο Μουχίκα συμμετείχε σε μια τολμηρή απόδραση από τη φυλακή. Οι συγκρατούμενοι του Tupamaros κατασκεύασαν μια σήραγγα μήκους 130 μέτρων σε ένα σπίτι απέναντι από τη φυλακή, η οποία επέτρεψε στον Μουχίκα και σε 105 άλλους αντάρτες να αποδράσουν.

 

Αλλά οι περισσότεροι συνελήφθησαν γρήγορα. Ο πρώην πρόεδρος της Ουρουγουάης ξυλοκοπήθηκε και βασανίστηκε, και πέρασε τόσο πολύ χρόνο στην απομόνωση που έγινε φίλος με μυρμήγκια, βατράχια και αρουραίους.

Ο Μουχίκα «πέρασε αυτά τα χρόνια στη φυλακή προσπαθώντας να μορφωθεί, προσπαθώντας να κατανοήσει το πολιτικό σύστημα, τον κόσμο, αλλά και να καταλάβει ποιος ήταν», λέει ο Μαουρίτσιο Ραμπουφέτι, ένας Ουρουγουανός δημοσιογράφος που έγραψε τη βιογραφία του.

Αποφυλακίστηκε το 1985. Μέχρι τότε, η δικτατορία της Ουρουγουάης είχε τελειώσει και εκλέχθηκε δημοκρατική κυβέρνηση.

Με αυτόν τον τρόπο, λέει ο Ραμπουφέτι, «βοήθησε να διασφαλιστεί ότι η Ουρουγουάη θα γινόταν μια σταθερή χώρα με ισχυρούς θεσμούς. Κατάλαβε ότι οι Ουρουγουανοί δεν ήθελαν μάχη αλλά, μάλλον, ειρήνη και σταθερότητα».

Σε αυτή τη μετάβαση βοήθησε η αίσθηση του χιούμορ του Μουχίκα, ο λαϊκός τρόπος και ο λιτός τρόπος ζωής του, που τον έκαναν αγαπημένο των ΜΜΕ. Κοντός, με γκρίζα μαλλιά και συχνά ατημέλητος, έδινε συνεντεύξεις πίνοντας μάτε, στο μικρό αγροτόσπιτό του έξω από την πρωτεύουσα, το Μοντεβιδέο, όπου ο ίδιος και η σύζυγός του καλλιεργούσαν λουλούδια.

«Είναι ένα πολύ απλό σπίτι φτιαγμένο από τούβλα ή τσιμεντόλιθους», είπε ο Ραμπουφέτι. «Η στέγη είναι φτιαγμένη από λαμαρίνα. Υπάρχει μια μικρή κουζίνα, μια κρεβατοκάμαρα και ένα μπάνιο, και μπορείς να τα δεις όλα από την μπροστινή πόρτα».

Για πολλούς μέσους Ουρουγουανούς, οι οποίοι είχαν βαρεθεί τους πομπώδεις πολιτικούς και την κυβερνητική διαφθορά, ο Μουχίκα έμοιαζε περισσότερο με έναν από αυτούς. Εξελέγη στο κοινοβούλιο το 1994, διορίστηκε υπουργός κτηνοτροφίας, γεωργίας και αλιείας το 2005 και, τέσσερα χρόνια αργότερα, κέρδισε την προεδρία.

Ωστόσο, ακόμη και τη στιγμή του μεγαλύτερου θριάμβου του, τη νύχτα των εκλογών του 2009, ο 74χρονος τότε εκλεγμένος πρόεδρος αρνήθηκε να πανηγυρίσει. Αντ’ αυτού, ζήτησε συγγνώμη από τον ηττημένο υποψήφιο επειδή χρησιμοποίησε κάποια σκληρή ρητορική κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και δεσμεύτηκε: «Αύριο, θα περπατήσουμε μαζί».

Το υψηλό αξίωμα δεν άλλαξε πολύ τον Μουχίκα. Απέφυγε την επίσημη κατοικία του στο Μοντεβιδέο για την ερειπωμένη φάρμα του με τα λουλούδια. Αντί για την προεδρική αυτοκινητοπομπή, συχνά πήγαινε στη δουλειά με το Volkswagen Beetle του 1987. Ντυνόταν άνετα και δώριζε σχεδόν όλο τον μισθό του σε φιλανθρωπικές οργανώσεις.

Η λιτότητά του δεν ήταν τέχνασμα. Ο Μουχίκα πίστευε ότι οι πολιτικοί πρέπει να ζουν όπως οι μέσοι άνθρωποι και συχνά δήλωνε ότι οι ευκατάστατοι στον κόσμο πρέπει να τα βγάζουν πέρα με λιγότερα. Στη Σύνοδο Κορυφής για τη Γη στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 2012, είπε ευθέως στους αντιπροσώπους: «Ο υπερκαταναλωτισμός είναι αυτό που καταστρέφει τον πλανήτη».

Στα χρόνια της δύσης του, καθώς ο κόσμος πολωνόταν περισσότερο, ο Μουχίκα κοίταξε πίσω στο δικό του εξτρεμιστικό παρελθόν με απογοήτευση και υποστήριξε τη μετριοπάθεια.

«Στον δικό μου κήπο, δεν φυτεύω πλέον τους σπόρους του μίσους», είπε σε ομιλία του το 2020, ανακοινώνοντας την απόσυρσή του από την ενεργό πολιτική. «Η ζωή μου έδωσε ένα σκληρό μάθημα … ότι το μίσος απλώς μας κάνει όλους πιο ηλίθιους».

Documento Με πληροφορίες από Guardian, NPR.

Η ζωή και ο θάνατος του Πιερ Πάολο Παζολίνι

 

Πηγή: Εμυ Ντούρου - Documento

Προδημοσίευση από το νέο βιβλίο του Γιάννη Η. Παππά το οποίο έρχεται να προστεθεί στην πολύ σημαντική έρευνα που έχει κάνει έως τώρα ο Ελληνας συγγραφέας και μελετητής του Παζολίνι.

Ποιητής, πεζογράφος, σεναριογράφος, σκηνοθέτης, ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας, γλωσσολόγος, μεταφραστής, δοκιμιογράφος, ζωγράφος, αμφισβητίας. Ο Παζολίνι υπήρξε η ενσάρκωση του ουμανιστικού προτύπου. Στις 2 Νοεμβρίου συμπληρώνονται 50 χρόνια από την άγρια δολοφονία του. Ο Γιάννης Η. Παππάς, συγγραφέας και μελετητής του έργου του Ιταλού διανοούμενου (τον μελετά από το 1982), συγκέντρωσε και μετέφρασε μερικά σημαντικά κείμενα που αφορούν την προσωπικότητά του, τα οποία δημοσιεύονται για πρώτη φορά στα ελληνικά στην έκδοση «Πιερ Πάολο Παζολίνι – Ρέκβιεμ: 1922-1975, 50 χρόνια από τον θάνατό του» (εκδ. 24γράμματα). Το βιβλίο επικεντρώνεται στον θάνατο του Παζολίνι, σε όσα συνέβησαν μετά και στον αντίκτυπο που είχε στο περιβάλλον του. Φωτίζει επίσης τη σχέση του με τις γυναίκες της ζωής του, τη μητέρα του και τη Λάουρα Μπέτι, τη Μαρία Κάλλας, την ομοφυλοφιλία του αλλά και την επιρροή που δέχτηκε από τον Ιταλό μαρξιστή Αντόνιο Γκράμσι, τον Καρλ Μαρξ, τη θρησκεία και την έννοια του ιερού καθώς και τη σύνδεση του κινηματογράφου του με την αρχαία Ελλάδα και τους μύθους της. Στο βιβλίο περιλαμβάνονται μεγάλα αποσπάσματα από τις ημερολογιακές σημειώσεις του από την παιδική και την εφηβική του ηλικία («Τα κόκκινα τετράδια»), αλλά και δύο πολύ σημαντικές συνεντεύξεις του. Το Documento εξασφάλισε προδημοσίευση.

 Από τα «Κόκκινα τετράδια»

Οι παιδικές αναμνήσεις του Παζολίνι εστιάζονται γύρω από μικρά γεγονότα και λέξεις-κλειδιά. Από την Μπολόνια θυμάται λεπτομέρειες για το σπίτι και τα παιδικά του παιχνίδια.

 ΜΠΟΛΟΝΙΑ: Βρίσκομαι σε μια κουζίνα. Βγαίνω από αυτήν και μπαίνω σε ένα δωμάτιο, πλησιάζοντας δύο τεράστιες, χνουδωτές λευκές μεταξωτές κουρτίνες. Το παράθυρο βλέπει σε ένα υγρό, σκοτεινό δρομάκι. Επιστρέφω στην κουζίνα, ανταλλάσσω μερικές κουβέντες με τη μητέρα μου.

Μέσα από εκείνο το δρομάκι, άλλες φορές περνάνε γαυγίζοντας (;) σκυλιά. Παρόμοια με αυτό το δρομάκι είναι μια αυλή που στάζει από την υγρασία. Οδηγώ το τρίκυκλό μου μέσα από αυτή την αυλή (προσποιούμενος ότι είμαι σε τρένο) και φωνάζω «Μιλάνο, Ρώμη, Τρεβίζο»… Θυμάμαι το τεράστιο κρεβάτι της γιαγιάς, χωμένο σε μια ξύλινη εσοχή. Θυμάμαι το τραπέζι πάνω στο οποίο τρώγαμε το μεσημεριανό γεύμα, γιατί δεν ξέρω τι δραματική στάση κράτησαν ο πατέρας μου και η μητέρα μου.

ΤΟ ΜΙΚΡΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑΚΙ: Είχα πολλά παιχνίδια, επειδή ήμουν απίστευτα ιδιότροπος (έτσι μου λένε), τόσο πολύ που έφτασα να απαιτώ ένα παιχνίδι την ημέρα από τον πατέρα μου. Το μόνο παιχνίδι που άντεξε ήταν ένα μικρό κόκκινο αυτοκινητάκι με πεντάλ, με το οποίο έτρεχα στους κοντινούς κήπους. Με ζήλευαν τα άλλα παιδιά, ακόμη και τα μεγαλύτερα, που με έσπρωχναν. Μια μέρα εμφανίστηκε ένα άλλο παιδί με ένα μπλε αυτοκινητάκι, παρόμοιο με το δικό μου. Μας ανάγκασαν να αγωνιστούμε· ήρθα τελευταίος, γιατί τον άλλον τον έσπρωχναν τα αδέρφια του (ή οι φίλοι του). Στενοχωρήθηκα βαθιά. Αλλά αυτό που μου άρεσε περισσότερο στους κήπους ήταν τα παιχνίδια των μεγαλύτερων αγοριών, δεν ξέρω αν ήταν ακόμα παιδιά ή έφηβοι, των οποίων οι χειρονομίες, όπως είπα, με ενοχλούσαν και με αναστάτωναν, ιδίως το λύγισμα των ποδιών τους, που φαινόταν από πίσω, όταν σταματούσαν ξαφνικά να τρέχουν ή έσκυβαν…

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΕΝΤΕΛΒΑΪΣ: Δύο αγόρια ερχόντουσαν ποιος ξέρει από ποιο χωριό για να πουλήσουν, ματσάκια από Εντελβάις (ή κυκλάμινα;) στους περαστικούς στην πλατεία του σταθμού. Για πολλές ημέρες τους παρακολουθούσα από απόσταση, λέγοντας στη μητέρα μου αυτό το γεγονός το οποίο το θεωρούσα πολύ σημαντικό. Σιγά σιγά απέκτησα την αίσθηση της κοινωνικής μου υπεροχής απέναντί τους και άρχισα στην αρχή ντροπαλά, να τους κοροϊδεύω. Τους έφτιαξα και στιχάκι: Εντελβάις, Εντελβάις, μιμούμενος τη ρινική προφορά τους. Αφού με ανέχτηκαν για λίγο, άρχισαν να με απειλούν και να με κυνηγούν. Εγιναν εχθροί μου. Εγώ όμως τους θαύμαζα, νιώθοντας ότι ήταν αποκομμένοι από εμένα και τον κόσμο μου, από εκείνα τα μικρά ματσάκια με τα λευκά λουλούδια (ή, αν ήταν κυκλάμινα, από το άρωμά τους) που αυτοί μάζευαν πάνω στα βουνά.

 Η μητέρα του την τραγική ώρα

Ρεπορτάζ του Φαμπρίτσιο ντε Σάντις για την «Corriere della Sera» (3 Νοεμβρίου 1975).

Ρώμη, 2 Νοεμβρίου – Μια σκοτεινή σκιά πίσω από ένα τζάμι, ένα ξέφρενο χτύπημα των χεριών, μια απάνθρωπη κραυγή: αυτός θα παραμείνει για κάποιους από εμάς ο θάνατος του Πιέρ Πάολο Παζολίνι. Μερικές εικόνες τραγωδίας ενάντια στο φως, στην ησυχία ενός κυριακάτικου πρωινού στην περιοχή EUR της Ρώμης. Το μεσημέρι, όταν φτάνουμε στη Via Eufrate, η μητέρα του δεν ξέρει ακόμα τίποτα. Στην πύλη με τον αριθμό εννέα, ένας αδύνατος, αυστηρός θυρωρός μάς εμποδίζει να μπούμε. «Η κυρία Σουζάνα αγνοεί τα πάντα. Η δεσποινίς Γκρατσιέλα με διέταξε να μην αφήσω ούτε τους φίλους της να ανέβουν επάνω». «Αλλά κάποιος πρέπει να την ενημερώσει. «Υπάρχουν οι γείτονες, η οικογένεια που μένει στο διπλανό διαμέρισμα. Και υπάρχει και η Λάουρα Μπέτι, η οποία σύχναζε στο σπίτι του Πιέρ Πάολο κανονικά. Προσπαθούν να την προετοιμάσουν».

Ο Παζολίνι ζούσε με τη μητέρα του και την ξαδέλφη του Γκρατσιέλα σε αυτό το σπίτι στη συνοικία EUR. Η Via Eufrate είναι ένας μικρός δρόμος σε απόσταση αναπνοής από την εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Παύλου, η οποία δεσπόζει στο λόφο. Συνορεύει με έναν γκρεμό, έτσι ώστε τα κτίρια που πλαισιώνουν τη μία πλευρά του να έχουν μια πανοραμική θέα της πόλης. Το σπίτι του Παζολίνι είναι το πιο απλό στην περιοχή, δεν λάμπει από ορείχαλκο και πολύτιμα ξύλα, δεν έχει μπαλκόνια γεμάτα σπάνια λουλούδια. Το διαμέρισμα όπου έζησε ο Πιέρ Πάολο και όπου τώρα έχουν απομείνει μόνο οι δύο γυναίκες βρίσκεται στον πρώτο όροφο. Από το δρόμο, φαίνεται η άδεια βεράντα και τα τζάμια των δύο παραθύρων πίσω από τα οποία κινούνται σκιές. Είναι μερικά δωμάτια, μας λένε, όχι μεγάλα, γεμάτα με βιβλία. Εδώ ο Πιέρ Πάολο επέστρεφε σχεδόν κάθε βράδυ, γύρω στις δύο η ώρα, σαν ένα αγόρι που ζούσε σεμνά με την οικογένειά του. Μερικές φορές, μπορούσε να τύχαινε να περάσει τη νύχτα έξω, και να κοιμηθεί σε κάποιον φίλο του. Ετσι, η κυρία Σουζάνα, που δεν τον είχε δει να επιστρέφει στο σπίτι από προχθές, δεν ανησύχησε.

Είχε συνηθίσει να είναι μόνη της. Η ανιψιά της, η Γκρατσιέλα, διδάσκει στο πανεπιστήμιο. Συχνά η μητέρα του Πιέρ Πάολο έμενε για λίγες ώρες στο διαμέρισμα του θυρωρού: ήθελε να σκοτώσει την ώρα, η οποία δεν περνούσε με τίποτα. «Ηταν ευτυχισμένη», είπε ο άντρας στην πύλη, «με τις επιτυχίες του Πιέρ Πάολο. Ηταν περήφανη γι’ αυτές. Αλλά δεν μπορούσε ακόμα να ησυχάσει για τον θάνατο του άλλου της γιου, που σκοτώθηκε από τους αντάρτες στο Φριούλι, όταν ο πόλεμος έφτανε στο τέλος του. Ηταν ένα παιδί. Δεν πολέμησε∙ ήταν θύμα μιας εκκαθαριστικής επιχείρησης».

Η γυναίκα είχε ρίξει πάνω στον Πιέρ Πάολο το σύνολο της μητρικής της αγάπης. Ο συγγραφέας, όπως είναι γνωστό, ζούσε μια άτακτη ζωή, αλλά με τη μητέρα του είχε μια σχέση βασανιστικής τρυφερότητας. Το μέτρο του βάρους που είχε η μητέρα του στη ζωή του φάνηκε όταν θέλησε να της εμπιστευτεί τον ρόλο της Παναγίας στο «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο». Ηταν η απόδειξη μιας ορθολογικής μυθοποίησης και μιας ολοκληρωτικής αγάπης.

Στο δρόμο επικρατεί ακόμα σιωπή∙ κανένας θόρυβος δεν βγαίνει από το σπίτι. Πέντε ή έξι αγόρια και ένα κορίτσι με μπλε τζιν και δερμάτινα μπουφάν έχουν έρθει με ένα αυτοκίνητο. Ζητούν να μπουν, αλλά ο θυρωρός τους διώχνει με αποφασιστικότητα. Ενας φωτογράφος βγάζει μερικές φωτογραφίες καδράροντας τα παράθυρα στο φακό, όπου το παιχνίδι των κινέζικων σκιών είναι πολύ γρήγορο. Είναι σε αυτό το σημείο –είναι λίγο μετά τη μία η ώρα– που μια πολύ δυνατή κραυγή σχίζει τον αέρα, ακολουθούμενη από άλλη μία και άλλη μία: είναι κραυγές που δεν έχουν τίποτα το ανθρώπινο, οι κραυγές ενός πληγωμένου, βασανισμένου ζώου. Σβήνουν και ξαναρχίζουν αμέσως σε ένα πιο έντονο διαπασών. Μπορούμε να αισθανθούμε τη σκηνή. Η μητέρα του Πιέρ Πάολο Παζολίνι έμαθε και εκδήλωνε, παρά τη φριουλιάνικη καταγωγή της, τον σπαραγμό της με τον τρόπο των γυναικών του Νότου, των ταπεινών γυναικών του Νότου.

Στο μυαλό μας έρχεται η σκηνή του «Ευαγγελίου» με τη Σουζάνα-Παναγία να κρατιέται από ευσπλαχνικά χέρια μπροστά στον εσταυρωμένο Χριστό. Θα περάσουν λίγες ώρες μέχρι να φτάσουν στη Via Eufrate φίλοι, γνωστοί, θαυμαστές του Πιέρ Πάολο, με μια ατελείωτη σειρά. Καταφθάνουν τα «Παιδιά της ζωής» –Νινέτο Ντάβολι, Φράνκο και Σέρτζιο Τσίτι– τους οποίους ο Παζολίνι μετέτρεψε σε αξέχαστους χαρακτήρες της ανθρώπινης τραγωδίας. Πλησιάζουν την κυρία Σουζάνα: βρίσκουν μια βουβή γυναίκα, χωρίς βλέμμα, πετρωμένη. Ο οικογενειακός γιατρός, που είναι παρών, ανησυχεί.

Τα σύνορα που ορίζουν τη ζωή μας

Εμυ Ντούρου - Documento

 

Ο Μάξιμ Σάμσον είναι Βρετανός γεωγράφος και ερευνητής, διδάσκει στο πανεπιστήμιο DePaum στο Σικάγο και ειδικεύεται στις γεωγραφίες της θρησκείας, της παγκοσμιοποίησης, της πολυπολιτισμικότητας και της αστικοποίησης. Στο πρώτο του βιβλίο «Αόρατες γραμμές – Τα αθέατα σύνορα που διαμορφώνουν τον κόσμο μας» που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά (εκδ. Μεταίχμιο, μτφρ. Γιώργος Μαραγκός) καταπιάνεται με τις αόρατες γραμμές που διαμορφώνουν καθημερινά τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά και τη ζωή μας. Οι διαχωριστικές γραμμές που τον απασχολούν είναι χωρικές –δηλαδή είναι δυνατόν να χαρτογραφηθούν– ενώ επισημαίνει την ανάγκη του ανθρώπινου όντος να χαράξει νοερά σύνορα, εντάσσοντας τον εαυτό του σε διάφορα πλαίσια, ώστε να νιώθει ότι αποκτά έλεγχο του περιβάλλοντός του. 

«Ως όριο ανάμεσα στα δύο ημισφαίρια της Γης, ο Ισημερινός –ίσως η πιο διάσημη αόρατη γραμμή στον κόσμο- μας δίνει άφθονες πληροφορίες για τις εποχές, το σχήμα, την περιφέρεια και την τροχιά του πλανήτη και την κίνηση των ρευμάτων και των ανέμων στους ωκεανούς» σημειώνει ο Βρετανός γεωγράφος. Μέσα από παραδείγματα που περιγράφουν αθέατα σύνορα ο Σάμσον επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον πλανήτη. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται το Αρκτικό Όριο Εξάπλωσης των Δέντρων (στα πολύ βόρεια γεωγραφικά πλάτη η εμφάνιση δέντρων είναι ανησυχητικό φαινόμενο σε ό,τι αφορά την κλιματική αλλαγή), η Ζώνη της Ελονοσίας (της ασθένειας που έχει σκοτώσει τους περισσότερους ανθρώπους παγκοσμίως), η Ζώνη Αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ (δημιουργήθηκε σαν κύκλος 30 χιλιομέτρων γύρω από τον Αντιδραστήρα 4, λίγες μέρες μετά την πυρηνική καταστροφή του 1986 και έκτοτε τα όριά της αλλάζουν ανάλογα με τις μετρήσεις), η Διεθνής Γραμμή Ημερομηνίας (το πλασματικό όριο ανάμεσα σε δύο ημερολογιακές μέρες που πηγαίνει από τα βόρεια στα νότια μέσω του Ειρηνικού Ωκεανού).

Εύστοχο παράδειγμα σε ό,τι αφορά τον τρόπο που οι αόρατες γραμμές επιτρέπουν τη διεκδίκηση περιοχών είναι εκείνο που αφορά τις ζώνες ποδοσφαίρου στο Μπουένος Άιρες. Στην πρωτεύουσα της Αργεντινής οι ποδοσφαιρικές ομάδες είναι τόσο στενά συνδεδεμένες με συγκεκριμένες γειτονιές, ώστε αν φοράει κανείς φανέλα άλλης ομάδας μπορεί να προκαλέσει επεισόδια. Εξίσου ωραία παρατήρηση αποτελεί το παράδειγμα που αφορά τον Βόσπορο και τον τρόπο που χωρίζει το ασιατικό από το ευρωπαϊκό κομμάτι, αλλά και εκείνο σχετικά με τη γεωγραφία των συμμοριών του Λος Αντζελες, μιας πόλης περιβόητης για τον υπόκοσμό της, η οποία τη μέρα λειτουργεί κανονικά αλλά τη νύχτα χωρίζεται σε σφαίρες επιρροής. 

Διαφωτιστικό είναι επίσης το κεφάλαιο που αφορά τη Ζώνη της Βίβλου και τον τρόπο που το θρησκευτικό αίσθημα διαμορφώνει την αντίληψη περί ζωής στον αμερικανικό Νότο αλλά και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, κάτι που συχνά στην Ευρώπη αφήνουμε εκτός κάδρου όταν προσπαθούμε να κατανοήσουμε τον τρόπο που ψηφίζουν οι Αμερικανοί. 

Για επίλογο ο Σάμσον κρατά το παράδειγμα που αφορά τις αόρατες γραμμές ανάμεσα στην Ουκρανία, τη Ρωσία και την Ευρώπη και ειδικά τον τρόπο που διαμορφώνεται η μεταξύ τους ισορροπία μετά τον πόλεμο που εξέπληξε όσους πίστευαν πως δεν θα υπάρξει ξανά σύρραξη επί ευρωπαϊκού εδάφους. 
παϊκού εδάφους.

Στο Ομάν της Τζόχα Αλχάρθι

 

Εμυ Ντούρου - Documento

Πρώτη φορά ακούσαμε το όνομα της Τζόχα Αλχάρθι το 2019 όταν με το βιβλίο «Οι κόρες της σελήνης» κέρδισε το Διεθνές Βραβείο Μπούκερ. Ήταν το πρώτο αραβικό μυθιστόρημα στην ιστορία του θεσμού που απέσπασε τη διάκριση. Το βιβλίο που μεταφράστηκε λίγο αργότερα στα ελληνικά από την Ελένη Καπετανάκη και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Gutenberg είναι γραμμένο στο Εδιμβούργο την εποχή που η συγγραφέας και ακαδημαϊκός ολοκλήρωνε το διδακτορικό της στην κλασική αραβική λογοτεχνία και αφορά τη ζωή στον αραβικό κόσμο μέσα από την ιστορία μιας οικογένειας από το Ομάν. Μέσα από το μυθιστόρημα αυτό η Αλχάρθι εξετάζει το πρόσφατο παρελθόν της χώρας της η οποία μέσα σε μερικές δεκαετίες μετατράπηκε από κέντρο δουλεμπορίου σε πετρελαιοπαραγωγό χώρα, με ό,τι αυτό σημαίνει για την αλλαγή των ηθών.

Πριν από λίγο καιρό κυκλοφόρησε στα ελληνικά, επίσης μεταφρασμένο από την Ελένη Καπετανάκη, το μυθιστόρημα «Νεραντζιά» (εκδ. Gutenberg). Πρόκειται για μια οικογενειακή σάγκα που παρακολουθούμε μέσα από τα μάτια της Ζουχούρ, μιας Ομανής φοιτήτριας που ζει στην Αγγλία αλλά νιώθει παγιδευμένη ανάμεσα σε δύο κόσμους. Κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας είναι η γιαγιά της, Μπιντ Αάμιρ. Στην πραγματικότητα δεν είναι γιαγιά εξ αίματος, αλλά γιαγιά της καρδιάς. Πρόκειται για τη γυναίκα που ζούσε και εργαζόταν στο σπίτι της οικογένειας και ανέλαβε το μεγάλωμα του Μανσούρ (πατέρα της Ζουχούρ), όταν η φυσική του μητέρα έπαθε επιλόχειο κατάθλιψη, από την οποία ποτέ επί της ουσίας δεν συνήλθε.

Με επίκεντρο την Μπιντ Αάμιρ και τη δύσκολη ζωή της –όταν ήταν ακόμη παιδί, ο πατέρας της έδιωξε εκείνη και τον αδερφό της από το σπίτι– η Αλχάρθι ανοίγει το πλάνο στην ομανική κοινωνία. Όπως και στις «Κόρες της σελήνης» έτσι κι εδώ η συγγραφέας τοποθετεί ψηφίδα-ψηφίδα τις ιστορίες που συνθέτουν το μεγάλο μωσαϊκό. Το παρόν της Χουζούρ στην Αγγλία και το παρελθόν στο Ομάν άλλοτε συγκρούονται και άλλοτε λειτουργούν συμπληρωματικά. Στην ουσία ο αναγνώστης γνωρίζει τη Χουζούρ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτογνωσίας που συντελείται εντός της. Ωστόσο, παρά την πορεία της προς την ενηλικίωση, υπάρχουν αρκετά μέτωπα ανοιχτά. Η Χουζούρ έχει ανάγκη να υπάρξει και γι’ αυτό πασχίζει να δημιουργήσει τον δικό της τόπο ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Μέσα από την αφήγηση περιστατικών από τη ζωή των γυναικών του κύκλου της, φτάνει στην αυτοσυνειδητοποίηση. Και αυτό που γίνεται σταδιακά αντιληπτό είναι πως τελικά κανείς μαθαίνει να ζει με το παρελθόν του, καθώς δεν μπορεί ποτέ να αποκοπεί πραγματικά από αυτό.

Η κατά Δημοσθένη ευθύνη του πολιτικού

Δύο χρόνια συμπληρώθηκαν από τη νύχτα που οι δύο αμαξοστοιχίες συγκρούστηκαν μετωπικά στα Τέμπη με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους 57 άνθρωποι. Σήμερα στους δρόμους όλης της Ελλάδας αλλά και χωρών του εξωτερικού η λαοθάλασσα –και όχι ο όχλος, όπως κάποιοι επιμένουν να ισχυρίζονται– ζητά δικαίωση για τα θύματα. Για να επέλθει ωστόσο δικαίωση, θα πρέπει οι δημόσιες πράξεις να συντάσσονται με τους νόμους, τη θεμελιώδη μορφή οργάνωσης κάθε κοινωνίας.

Τον 4ο π.Χ. αιώνα ο πολιτικός και ρήτορας Δημοσθένης εκφώνησε τον λόγο «Κατ’ Αριστογείτονος». Από αυτόν προέρχεται το ακόλουθο απόσπασμα (μτφρ. Α. Τυφλόπουλος) στο οποίο εξηγείται για ποιο λόγο ένας πολιτικός έχει μεγαλύτερη κοινωνική ευθύνη από έναν απλό πολίτη.

Ακολουθεί το απόσπασμα:

Εσείς πρέπει να απομακρύνετε και να εμποδίζετε όλους όσους παραβιάζουν τους νόμους, και πολύ περισσότερο όσους έχουν αναλάβει κάποιο αξίωμα και όσους ασχολούνται με την πολιτική· γιατί αυτοί είναι φυσικό να αφενός βλάπτουν τα δημόσια πράγματα, αν είναι αχρείοι, και αφετέρου να προσφέρουν πάλι τα μεγαλύτερα οφέλη, αν είναι τίμιοι και πρόθυμοι να μένουν προσηλωμένοι στους νόμους. Επειδή, αν μία μόνο φορά επιτρέψετε σε όσους επιχειρούν να κάνουν κάτι προς όφελος των δημοσίων πραγμάτων την παραβίαση των νόμων και την παραμέληση των συντεταγμένων κανόνων δικαίου, αναγκαστικά όλοι όσοι συμμετέχουν στην κατάσταση της πόλης θα ωφεληθούν από αυτά.

Όπως ακριβώς τα λάθη στα πλοία που συμβαίνουν κατά το ταξίδι, όταν γίνουν από κάποιον ναύτη, η ζημιά που προκύπτει είναι μικρή, ενώ όταν κάνει λάθος ο καπετάνιος, προκαλεί μια συμφορά που πλήττει όλους όσους ταξιδεύουν μαζί του, έτσι και τα λάθη των απλών πολιτών δεν προκαλούν ζημιές στους πολλούς αλλά στους ίδιους, ενώ τα αντίστοιχα όσων έχουν εξουσία και ασχολούνται με την πολιτική έχουν συνέπειες σε όλους.

Για αυτό και ο Σόλωνας επέβαλε αργοπορημένες ποινές στους απλούς πολίτες ενώ σε όσους έχουν εξουσία και στους πολιτικούς αρχηγούς άμεσες, θεωρώντας ότι οι πρώτοι επιτρέπεται να βρουν το δίκιο τους και με το πέρασμα του χρόνου, ενώ για τους δεύτερους δεν είναι δυνατόν να υπάρξει αναβολή· γιατί η τιμωρία δεν θα επιβληθεί, αν καταλυθεί το πολίτευμα. Και κανείς δεν είναι ούτε τόσο αδιάντροπος ούτε τόσο αλαζόνας απέναντί σας ώστε να προσπαθήσει να αντικρούσει αυτούς τους κανόνες δικαίου, εκτός από αυτόν εδώ τον Αριστογείτονα και τη φαυλότητά του.

Αντίθετα, θα ανακαλύψουμε ότι όλοι όσοι έχουν κάποιο αξίωμα και όσοι ασχολούνται με την πολιτική, εφόσον μια φορά έχετε καταδικάσει κάτι εσείς, μένουν προσηλωμένοι σε αυτό. Αφενός, όταν μερικοί από όσους έχουν κάποιο αξίωμα δεν εκλεγούν, αμέσως σταματούν να έχουν εξουσία και χάνουν τα στεφάνια τους· αφετέρου, όσοι από τους θεσμοθέτες δεν είναι δυνατόν να εξελιχθούν σε μέλη του Αρείου πάγου, χωρίς να ασκήσουν βία συγκατατίθενται στις δικές σας αποφάσεις. Όπως είναι εύλογο· γιατί, όπως όταν εξουσιάζουν, θεωρούν ότι πρέπει οι απλοί πολίτες να τους υπακούουν, έτσι, όταν αυτοί ξαναγίνουν απλοί πολίτες, θα συμμορφωθούν, όπως είναι δίκαιο, με τους νόμους που εξουσιάζουν την πόλη.

Επίσης, λοιπόν, όλοι όσοι ασχολούνται με την πολιτική, αν θέλετε να εξετάσουμε το θέμα αρχίζοντας από τα παλιά χρόνια, δίνουν την εντύπωση να υποχωρούν με παρόμοιο τρόπο στους δικούς σας κανόνες δικαίου. Λένε ότι οι πρόγονοι απομάκρυναν τον Αριστείδη στην Αίγινα όπου διέμενε, μέχρι ο λαός να τον ανακαλέσει, ενώ ο Μιλτιάδης και ο Περικλής που καταδικάστηκαν σε πρόστιμο, ο ένας τριάντα, ο άλλος πενήντα ταλάντων, πήραν τον λόγο ενώπιον του λαού αφού πλήρωσαν όλο το ποσό της οφειλής τους.

Θα ήταν μια απόλυτα τρομακτική κατάσταση, αυτοί που πρόσφεραν πολλές και μεγάλες ευεργεσίες να μην αποκτήσουν αυτή την προσφορά, ώστε να ενεργούν για λογαριασμό σας αντίθετα προς τους ισχύοντες νόμους, ενώ αυτόν που δεν έχει κάνει κανένα καλό, αλλά αντίθετα άπειρα λάθη, με τόση ευκολία να φανεί ότι παίρνει από εσάς τη δύναμη να παραβιάζει τους νόμους αντίθετα προς το ωφέλιμο και το δίκαιο.

Γιατί άραγε πρέπει να αναφέρομαι στα περασμένα; Σκεφτείτε, αντίθετα, τους συγχρόνους σας, αν κάποιος υπήρξε ποτέ τόσο αδιάντροπος· δεν θα βρείτε, βέβαια, κανέναν, αν θέλετε να ψάξετε με προσοχή. Πέρα από αυτά, όταν κάποιος καταγγέλλει κάποιο ψήφισμα ή νόμο ενώπιον των θεσμοθετών, αφενός ο νόμος ή το ψήφισμα χάνει την ισχύ του, αφετέρου, αυτός που εισηγείται ή καταγγέλλει δεν φέρεται αδιάντροπα ασκώντας βία, αλλά συμμορφώνεται προς ό,τι αποφασίσετε με την ψήφο σας, ακόμη και αν διακρίνεται μεταξύ σας για την ικανότητά του στον λόγο ή την πράξη.

Δεν είναι ωστόσο παράδοξο, όσα εσείς συνεδριάζοντας σε ολομέλεια αποφασίσατε με την ψήφο σας, σύμφωνα με τους νόμους να μην έχουν ισχύ, ενώ η θέληση του Αριστογείτονα να παραβιάζει τους νόμους να θεωρείται ότι πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη ισχύ από τους ίδιους τους νόμους;

΄Εμυ Ντούρου - Documento

Ο Σερβετάλης, η Παπαθωμά και η κορυφή του παγόβουνου

Ο Άρης Σερβετάλης τις τελευταίες μέρες ήρθε ξανά στο προσκήνιο για τις δηλώσεις του περί αμβλώσεων. Σύμφωνα με όσα είπε, θεωρεί την έκτρωση δολοφονία και ότι είναι προτιμότερο να κυοφορήσει μια γυναίκα και ύστερα «ας το πετάξει ή ας το δώσει σε ορφανοτροφείο». Δεν είναι η πρώτη φορά που τάσσεται κατά των αμβλώσεων, ωστόσο έχει ενδιαφέρον ο τρόπος που κάποιοι αντιλαμβάνονται το ζήτημα της κοινωνικής ευθύνης.

Το «ας το πετάξει ή ας το δώσει σε ορφανοτροφείο» περιγράφει ακριβώς τον τρόπο που λειτουργεί ένα ολόκληρο σύστημα για το οποίο μια κατάσταση υπάρχει μόνο όταν σε αφορά άμεσα. Οταν δεν βλέπεις κάτι, δεν υπάρχει. Και ακόμη καλύτερα, όταν δεν σε κοιτάζει κανείς, μπορείς να πετάξεις το παιδί και να συνεχίσεις τη ζωή σου σαν να μην τρέχει τίποτε. Για τον Σερβετάλη, μέχρι να γεννηθεί ένα παιδί είναι ένα απροστάτευτο πλάσμα που θα πρέπει να φροντίσουμε. Από τη στιγμή που θα γεννηθεί, ας κόψει τον λαιμό του. Ωστόσο, το πρόβλημα δεν περιορίζεται στα λεγόμενα του Σερβετάλη. Αν ήταν μεμονωμένη περίπτωση, πιθανότατα δεν θα ασχολούμασταν. Μεμονωμένη περίπτωση δεν είναι ούτε η Θεοφανία Παπαθωμά, η οποία ταυτίζει την άμβλωση με τον φόνο. Κάπου στην επιχειρηματολογία της εισβάλλει και η έννοια του κάρμα. Συγκεκριμένα όπως δηλώνει: «Υπάρχει η άποψη ότι τα μωρά έρχονται σε μια μαμά που τη διαλέγουν από το κάρμα της. Οπότε ακόμη και το παιδί ενός βιασμού είναι από το κάρμα του ανθρώπου που το κυοφορεί, εκεί ο καθένας ό,τι τον φωτίσει ο Θεός». Και στην κορφή κανέλα… Κάπου έκει τελειώνουν τα επιχειρήματα. Πολύ νωρίτερα βέβαια μας έχει τελειώσει η λογική.

 Το θέμα λοιπόν είναι ότι ο Σερβετάλης και η Παπαθωμά είναι η κορυφή του παγόβουνου μιας μερίδας της ελληνικής κοινωνίας που εν έτει 2025 πιστεύει πως ήρθε η στιγμή να θίξουμε το κεκτημένο δικαίωμα στις αμβλώσεις. Και δεν το πιστεύει γενικώς και αορίστως. Εχει ήδη στείλει με την ψήφο του στην Ευρωβουλή τον Νίκο Αναδιώτη για να υποστηρίξει την απαγόρευσή τους.

Πηγή: Εμυ Ντούρου -Documento

Το θέμα λοιπόν είναι ότι ο Σερβετάλης και η Παπαθωμά είναι η κορυφή του παγόβουνου μιας μερίδας της ελληνικής κοινωνίας που εν έτει 2025 πιστεύει πως ήρθε η στιγμή να θίξουμε το κεκτημένο δικαίωμα στις αμβλώσεις. Και δεν το πιστεύει γενικώς και αορίστως. Εχει ήδη στείλει με την ψήφο του στην Ευρωβουλή τον Νίκο Αναδιώτη για να υποστηρίξει την απαγόρευσή τους.

Μια σπάνια συνέντευξη του Έλβις Πρίσλεϊ

Το ξανθό φτωχόπαιδο του αμερικανικού Νότου, ο λευκός που τραγουδούσε σαν μαύρος, ο φωτογενής νέος που κουνούσε προκλητικά τους γοφούς του σε μια εποχή που ζαλιζόταν εύκολα, αν ζούσε μέχρι τις μέρες μας θα γινόταν 90 ετών. Ο Έλβις Πρίσλεϊ (γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1935) θεωρείται θεμελιώδης λίθος του σταρ σίστεμ. Δεν ήταν έτσι πάντα βέβαια. Πολλά χρόνια προτού η καριέρα του του γυρίσει μπούμερανγκ, ξόδευε τα νιάτα του στα στούντιο του Χόλιγουντ, στοχεύοντας την κορυφή. Τότε, συγκεκριμένα το 1960, μεταξύ των γυρισμάτων τον συνάντησε ο Αλέκος Λιδωρίκης, ο σημαντικός Έλληνας δημοσιογράφος, ο οποίος ήδη από τη δεκαετία του 1930 είχε αποκτήσει πρόσβαση στο Χόλιγουντ μέσω του Σπύρου Σκούρα, μετέπειτα πρόεδρο του κινηματογραφικού κολοσσού της 20th Century Fox (1942-1962).

Ο Λιδωρίκης ο οποίος είχε μια μυθιστορηματική ζωή, από το 1945 και για δεκαπέντε χρόνια έζησε στις ΗΠΑ και εργάστηκε στη Fox. Την εποχή εκείνη έκανε μια σειρά συνεντεύξεων με κορυφαία πολιτικά πρόσωπα της εποχής  (Αιζενχάουερ, Στίβενσον, Άτσεσον, Χούβερ κ.λπ) αλλά και με μεγάλους κινηματογραφικούς σταρ όπως η Τζέιν Ράσελ, η Μέριλιν Μονρόε και η Τζόαν Κρόφορντ αλλά και διανοούμενους όπως ο Άρθουρ Μίλερ. Εκείνη την περίοδο, συγκεκριμένα το 1960, γνώρισε και τον 25χρονο Έλβις Πρίσλεϊ (ήδη έπαιζε στο σινεμά από το 1956), όπως περιγράφει στο εξαντλημένο εδώ και χρόνια βιβλίο του «Μίλησα με μορφές του αιώνα μας» (εκδ. Εστία). Ο δημοσιογράφος τον περιγράφει ψηλό και ωραίο. «Όταν δεν… σεληνιαζόταν με ατίθασο χορό και με… σπαρακτικά ηδονοπλάνταχτο τραγούδι, έμοιαζε σαν ένα σοβαρό και μελαγχολικό παιδί που ατενίζει τη ζωή με δέος!» προσθέτει, ενώ διασαφηνίζει πως ο Πρίσλεϊ δεν έδειχνε αυτάρεσκος.

Όταν ο σταρ ρωτάται πού αποδίδει τη θριαμβευτική επιτυχία του ροκ εντ ρολ, απαντά: «Είμαι ένα όργανο απλό, κύριέ μου… Είμαι ένας κάποιος Έλβις, που αύριο μπορεί να μην υπάρχει πια στην επιφάνεια ή να έχει αντικατασταθεί από ένα σωρό άλλους νέους, που θα εξωτερικεύουν –καθένας ίσως με τον δικό του τρόπο- αυτό που τώρα ενσαρκώνω εγώ… Το ροκ εντ ρολ, όμως, δεν πρόκειται να σβήσει. Είναι συμπυκνωμένη μέσα σ’ αυτό η διάχυτη ανησυχία μιας γενιάς, που αναζητάει, στην περιπλάνησή της, κάποιος σταθμό για να ξεκουραστεί και να ελπίσει…».

Η συνέντευξη ωστόσο έχει μεγάλο ενδιαφέρον για τον τρόπο που ο Έλβις βλέπει το Χόλιγουντ. Όπως χαρακτηριστικά λέει, δεν είναι ένα πράγμα. Και εξηγεί: «Γι’ αυτό, τις περισσότερες φορές, όσοι επιχειρούνε τη βιαστική περιγραφή του βλέπουνε μονόπλευρα. Άλλοι το εμφανίζουνε σαν μια κυψέλη αφάνταστης εργατικότητας, που ρίχνει αξεκούραστα στη διεθνή αγορά τα προϊόντα της, άλλα άριστα ή απλώς καλά, άλλα υποφερτά ή μέτρια και άλλα αποτρόπαια. Άλλοι το εμφανίζουν να προσκυνάει ένα Θεό, τον Μαμμωνά μονάχα, και να καρφώνει επίμονα, με λυσσασμένη βουλιμία, ένα σπινθηριστό, γιγάντιο μάτι απάνω στο αλισβερίσι του ταμείου. Κι άλλοι το βλέπουν σαν μια παράξενη, κάπως ξωτική γωνιά της Γης, παραμυθένια, μακρινή και τροπική, λουσμένη από το κύμα κι από την αύρα του Ειρηνικού, που οι άνθρωποί της ζούμε ανάμεσα στα τρόπαια που αφειδώλευτα χαρίζει η άκοπα κερδισμένη φήμη, που ζούμε στο χρυσάφι, στη χλιδή, στον έρωτα, στο γλέντι, ως και στην παχυλή αμάθεια για τα μεγάλα σύγχρονα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα της Γης».

Για τη σκοτεινή πλευρά της πρωτεύουσας του κινηματογράφου έχουν χυθεί τόνοι μελάνης. Η εκδοχή του Έλβις για όλα αυτά όμως είναι η ακόλουθη: «Τόπο αδιάκοπης δημιουργίας, με μάσκα καλλιτέχνη, το θέλουν μερικοί. Σόδομα και Γόμορα που διαχέουν μια γοητεία ξεχωριστή το βλέπουν άλλοι, επηρεασμένοι από το θρύλο του κι από τα παραμύθια που εύκολα σκαρώνουν, γύρω από τις γνωστότερες μορφές του Χόλιγουντ, τ’ αμέτρητα περιοδικά που εισπράττουν χρήμα αδιάλειπτα, δουλεύοντας νταντέλα από μύθους για να κεντρίσουνε τα νεύρα, τα όνειρα, τις κρυφές επιθυμίες και τις τρελές φιλοδοξίες μιας νεολαίας προ πάντων ανάλαφρης στη φαντασία και τη σκέψη».
 

Το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της σπάνιας αυτής συνέντευξης ωστόσο είναι εκείνο στο οποίο ο Έλβις εξηγεί πώς επιδρά το άγχος στη ζωή των καλλιτεχνών που εργάζονται για τη βιομηχανία του κινηματογράφου. Λέει χαρακτηριστικά: «Έχουμε παραδείγματα αστέρων με αυτοκτονίες και απόπειρες αυτοκτονίας! Με νευρασθένειες… με υπνωτικά για την κατάκτηση μιας ώρας ύπνου. Έχουμε απομονώσεις κοντά στη θάλασσα ή στο βουνό, για μέρες ή για μήνες. Ταξίδια παρηγοριάς και ανάγκης διαφυγής από το περιβάλλον του Χόλιγουντ με την παροιμιώδη αστάθειά του. Έχουμε και λιποθυμίες την ώρα της δουλειάς, από τον εκνευρισμό και την επίπονη εργασία. Υπερκοπώσεις και, για να κλείσω τον κατάλογο, όχι και λίγες συγκοπές καρδιάς…». Σαν να ήξερε τι θα συνέβαινε στην ίδια του τη ζωή στα χρόνια που θα ακολουθούσαν.  

Πηγή:

΄Εμυ Ντούρου - Documento

80 χρόνια από το Go Back της Λέσβου

Για τρεις μήνες η Λέσβος γνώρισε έναν διαφορετικό κόσμο που προσπάθησε να δημιουργήσει το ΕΑΜ.

Στις 10 Σεπτέμβρη 1944, αποχώρησαν οι Γερμανοί από τη Λέσβο. Την ίδια μέρα, αναλαμβάνει τη διοίκηση του νησιού το ΕΑΜ· με πρόεδρο τον Μητροπολίτη Μηθύμνης Διονύσιο και γραμματέα τον Απόστολο Αποστόλου. Νομάρχης ορίζεται ο γιατρός και λογοτέχνης Κώστας Φριλίγγος, δήμαρχος ο Ανδρέας Αναγνωστόπουλος, ιδιωτικός υπάλληλος και διοικητής της Εθνικής Πολιτοφυλακής ο Μαρίνος Πορτοκάλης, έφεδρος αξιωματικός, γραμματέας της Εθνικής Αλληλεγγύης ήταν η φιλόλογος Καίτη Ελευθεριάδη.

Στις 12 του μήνα, εισέρχονται στην πόλη της Μυτιλήνης τα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ Λέσβου. Αμέσως λειτουργούν, σε όλο το νησί, οι θεσμοί της Λαϊκής Αυτοδιοίκησης, της Εθνικής πολιτοφυλακής, της Λαϊκής δικαιοσύνης. Η Επιμελητεία του αντάρτη, με προϊστάμενο τον δάσκαλο και λογοτέχνη Κώστα Παπαχαραλάμπους, φροντίζει για την τροφοδοσία του νησιού με τρόφιμα, ανταλλάσσοντας λάδι με σιτάρι, όσπρια και άλλα τρόφιμα που φέρνει από τη στεριανή Ελλάδα και την περιοχή της Σμύρνης. Λειτουργεί το Νοσοκομείο με δωρεάν παροχή ιατρικής φροντίδας. Η ΕΠΟΝ, μέσω του Φιλοτεχνικού Ομίλου, αναπτύσσει πολιτιστικές δραστηριότητες στη Μυτιλήνη και στα χωριά, δίνονται θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, διαλέξεις. Για τρεις μήνες, η Λέσβος γνώρισε έναν διαφορετικό κόσμο που προσπάθησε να δημιουργήσει το ΕΑΜ.

 Τον Δεκέμβρη του 1944, η Μυτιλήνη έζησε τον δικό της Δεκέμβρη. Ευτυχώς ήταν αναίμακτος και νικηφόρος για τον λαό του νησιού. Το πρωί της παραμονής των Χριστουγέννων, έξω από το λιμάνι άραξαν έξι καράβια, μεταξύ των οποίων τρία αγγλικά πολεμικά. Ο Αγγλος διοικητής των Συμμαχικών Στρατευμάτων Αιγαίου, ταξίαρχος Turnbull, θέλησε και ζήτησε να αποβιβαστούν Αυτοκρατορικά Βρετανικά στρατεύματα, για να στρατωνιστούν στη Λέσβο, ουσιαστικά για να καταλύσουν τις εαμικές αρχές. Μόλις έγινε αντιληπτή η κίνηση των Αγγλων, ο ΕΛΑΣ έθεσε σε επιφυλακή τους άνδρες του, ώστε να αποκρούσει την απόβαση. Ταυτοχρόνως, το ΕΑΜ αποφάσισε να μη δεχτεί τα αγγλικά στρατεύματα. Για αυτό τον σκοπό «ο λαός –που η οργάνωση εκφράζει τη γνώμη του– είναι αποφασισμένος να μεταχειριστεί όλα τα μέσα που θα ‘χει στη διάθεσή του για να τα εμποδίσει». Ταυτοχρόνως, οι πρώτοι κάτοικοι που έμαθαν τα γεγονότα βγήκαν στους δρόμους της Μυτιλήνης και στις γειτονιές με χωνιά, καλώντας τον κόσμο σε συγκέντρωση και επιφυλακή, για να αποτρέψουν την απόβαση των αγγλικών στρατευμάτων. Το ίδιο έγινε και στα χωριά. Ξημερώνοντας Χριστούγεννα, οι καμπάνες χτυπάνε για την εκκλησία αλλά και για να κατεβούν στο λιμάνι, ώστε να αντιμετωπίσουν τυχόν απόβαση των Αγγλων.

Τη μέρα των Χριστουγέννων, συναντήθηκαν ο Turnbull με επιτροπή του ΕΑΜ στο βοηθητικό πλοίο M.L. Η επιτροπή εξήγησε ότι «ο λαός δεν τους θέλει» και, αν ο ταξίαρχος χτυπήσει, «θα ‘χει όλες τις ευθύνες», γιατί θα πάει «κόντρα στη λαϊκή θέληση». Του διαμήνυσαν, επίσης, ότι, όταν τερματιστούν τα γεγονότα της Αθήνας, «άμα έχουμε Εθνική Κυβέρνηση, τότε θα σας δεχτούμε και με χαρά».

Ακολούθησε επίσημη ανταλλαγή εγγράφων, όπου ο ταξίαρχος γράφει στη Νομαρχιακή Επιτροπή του ΕΑΜ: «Δεν δύναμαι παρά να παραδεχθώ ότι ετάξατε τους εαυτούς σας προς το μέρος του εχθρού. Σας καθιστώ προσωπικώς υπευθύνους διά τα γεγονότα τα οποία θα παρουσιασθούν ως αποτελέσματα των ενεργειών σας και ιδιαιτέρως διά την ασφάλειαν της ζωής, της ελευθερίας και της περιουσίας των πολιτών». Η επιτροπή, μέσω του προέδρου της, Απόστολου Αποστόλου, απέρριψε τις νέες προτάσεις. Το έγγραφο του Turnbull διαβάστηκε σε ένοπλο συλλαλητήριο του λαού της Λέσβου. Εκεί εγκρίθηκε ψήφισμα, με το οποίο ο λαός εκφράζει «τη δυσπιστία του προς τις διαβεβαιώσεις του Αγγλου Ταξίαρχου, γιατί οι αγριότητες και οι ωμότητες των αποικιακών στρατευμάτων ενάντια στο Λαό της Αθήνας και του Πειραιά καθώς και το αιματοκύλισμα της Σάμου κι οι βαρβαρότητες στα νησιά του Αιγαίου από στρατεύματα, που διοικούνται από τον ίδιο Ταξίαρχο, δικαιολογούν απόλυτα τη δυσπιστία του αυτή» και «διαδηλώνει την απόφασή του ν’ αντιταχθεί προτάσσοντας τα στήθια του και να πέσει μέχρι του τελευταίου στην περίπτωση που ο Αγγλος Ταξίαρχος δε θα σεβαστεί τη θέλησή του και θα ενεργήσει απόβαση».

Σ’ αυτό το διάστημα, κατεβαίνουν κάτοικοι από όλα σχεδόν τα χωριά· από τη Μόρια, τη Γέρα, την Αγιάσο, τον Μανταμάδο, τα Πάμφιλα, το Πλωμάρι αλλά κι από απομακρυσμένα χωριά· μέλη του ΕΑΜ, της ΕΠΟΝ, καθημερινοί άνθρωποι, άνδρες, γυναίκες, γέροι ακόμα και παιδιά. Παρατάσσονται στο λιμάνι, στον λιμενοβραχίονα, στην προκυμαία, στήνουν οδοφράγματα μ’ ό,τι βρουν. Αλλοι με όπλα, με τσεκούρια, με γεωργικά εργαλεία, μα πάνω απ’ όλα με τη λεβεντιά τους και τη διάθεση για αγώνα. Βροντοφώναξαν «Go back», όπως έγραψε, στις 26 Δεκεμβρίου, σε άρθρο του στην εφημερίδα Ελεύθερη Λέσβος, ο δημοσιογράφος Στρατής Παπανικόλας.

 

 

«Τι λεβέντης λαός είσαι συ! Είσαι φωτιά! Είσαι ατσάλι! Η ματιά σου σπαθί! Η κραυγή σου κεραυνός!

Go back

Σ’ ακούσανε τα εγγλέζικα κανόνια κι απόμειναν συλλογισμένα Κ’ οι Μάβροι του Τορνμπούλ σα να κατάλαβαν κάτι από το δίκιο σου· σε κοιτούσανε με απορία γεμάτη θαυμασμό.

Δυο μερόνυχτα τώρα ξεκολλάς τον επιδρομέα απ’ τις ακτές σου. Δυο μερόνυχτα αγωνίζεται να κολλήσει τ’ αποβατικά του, για να βγάλει τους Μάβρους και τα σύνεργα, που θα σ’ αλυσοδέσουνε ξανά.

Μα είσαι εκεί· είσαι παντού· χιλιόματος! Μοριόφωνος! Εκατόχειρος!

Go back

Αγρυπνος. Κουρασμένος. Πεινασμένος. Γυμνός. Ξυπόλητος. Μέρα νύχτα μες στη λάσπη. Μες στο χιονόνερο. Και μες στ’ αγριοβόρι. Βράχος ασάλευτος μπροστά στο παγωμένο κύμα, που σπάνει στο μόλο απάνω σου, όπως σπάνουν και τ’ απανωτά κύματα των Μάβρων του Τορνμπούλ.

Go back

Αδάμαστε Λεσβιακέ Λαέ! Θέλεις τη Λεφτεριά σου. Θέλεις την Ανεξαρτησία σου. Την έχεις. Γιατί ξέρεις να την κρατάς με τον υπέροχο τρόπο που την υπερασπίζεσαι. Γεια σου και χαρά σου!».

Ο Επονίτης και ποιητής Αργύρης Αραβανόπουλος γράφει «Εγώ ‘μαι ο ανίκητος Λαός που ξέρει/ να παίρνει μόνος του τη λεφτεριά!/ Στα οδοφράγματα!.. Φωτιά μαχαίρι!/ Στα οδοφράγματα!.. Εμπρός παιδιά!».

 Λέσβος, Αγροτική και Αντιφασίστας δημοσιεύουν άρθρα, εμψυχώνουν τους υπερασπιστές της Μυτιλήνης. Κάθε μέρα πραγματοποιούνται συλλαλητήρια. Το πρωί της 28ης Δεκεμβρίου, ο πλοίαρχος του πλοίου «Σείριος» Edwards ανακοίνωσε στη Ν.Ε. του ΕΑΜ ότι τα «στρατεύματα δε θα βγουν στο νησί». Η ευχάριστη είδηση μεταδόθηκε επίσημα από τον εξώστη του Δημαρχείου. Στη συνέχεια πραγματοποιήθηκε γιορταστική παρέλαση, με τη συμμετοχή του ΕΛΑΣ, της Εθνικής Αλληλεγγύης, της Πολιτοφυλακής και του εφεδρικού ΕΛΑΣ.

Αποτιμώντας τη νικηφόρα αντίσταση του λεσβιακού λαού οι Στρατής Παρασκευαΐδης και Τάκης Ελευθεριάδης γράφουν τον Μάρτιο του 1945 ότι «η νίκη του λαού της Μυτιλήνης είχε μεγάλη πολιτική σημασία. Εφύλαξε το λαό από τη φασιστική επιβολή και περιφρούρησε τις δημοκρατικές του ελευθερίες».

Πηγή: Αριστείδης Καλαργάλης - ΕφΣυν

• Α+
• Α-

• Facebook
• Twitter
• E-mail
• Copy link
• Print

Πώς ο Ιησούς έγινε ιστορικό πρόσωπο

Εδώ και αιώνες η προσέγγιση του μυθικισμού διερευνά την ιστορικότητα του Ιησού αμφισβητώντας τις ρίζες και την ουσία της. Ένας από τους πιο γνωστούς εκπροσώπους της, ο ιστορικός, Δρ. Richard Carrier, αναλύει.

Μεταξύ των δεκαετιών του 30 και του 70 μ.Χ. μερικά από τα χριστιανικά εκκλησιάσματα βαθμιαία μυθοποίησαν το αφήγημα για τον ουράνιο Κύριο Ιησού, με τον ίδιο τρόπο που το έκαναν και άλλες μυστηριακές λατρείες για τους δικούς τους θεούς, ώσπου τελικά τον παρουσίασαν ρητορικά και συμβολικά με απροκάλυπτα ιστορικά αφηγήματα, και στη διάρκεια της ίδιας χρονικής περιόδου, το μεγαλύτερο μέρος της πιο εσωτεριστικής αλήθειας κρατήθηκε μυστικό για τα ανώτερα επίπεδα της μύησης. Ακριβώς στα μέσα αυτής της διαδικασίας ο Ιουδαϊκός Πόλεμος του 66-70 μ.Χ. κατέστρεψε την αρχική εκκλησία της Ιερουσαλήμ, αφήνοντάς μας χωρίς ενδείξεις ότι κάποιος από τους πρώτους Αποστόλους διασώθηκε κι έζησε και μετά τον πόλεμο αυτό. Προηγουμένως, βέβαια, οι διώξεις από τις ιουδαϊκές Αρχές και οι λιμοί σε ολόκληρη την αυτοκρατορία (και, αν όντως έτσι συνέβη, οι διώξεις του Νέρωνα το 64, που αφάνισαν την εκκλησία της Ρώμης) επιδείνωσαν τα πράγματα, προκαλώντας έτσι τριακονταετή σκοταδισμό στην Ιστορία της εκκλησίας, από τη δεκαετία του 60 ως τη δεκαετία του 90, δηλαδή μία ολόκληρη γενιά κατά την οποία δεν έχουμε ιδέα για το τι συνέβη ή ποιος καθοδηγούσε τις εξελίξεις.

Η μαύρη τρύπα της ιστορίας του Χριστιανισμού

Στην πραγματικότητα, αυτός ο εκκλησιαστικός μεσαίωνας μάλλον διήρκεσε πενήντα χρόνια, από τη δεκαετία του 60 ως τη δεκαετία του 110 μ.Χ., αν η Α’ Επιστολή Κλήμεντος γράφτηκε στη δεκαετία του 60 και όχι του 90 μ.Χ., όπως εγώ και πολλοί άλλοι μελετητές πιστεύουμε ότι σαφώς τότε γράφτηκε. Έτσι, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο για οτιδήποτε συνέβη, μέχρι τα γραπτά του Ιγνάτιου ή του Παπία, που και οι δυο τους μπορεί να συνέγραψαν οποτεδήποτε μεταξύ των δεκαετιών του 110 και του 140 μ.Χ. Κι είναι μέσα στο διάστημα αυτού του πρώιμου «μεσαίωνα» της χριστιανικής Ιστορίας που όπως φαίνεται συντάχθηκαν τα Κανονικά Ευαγγέλια, από άγνωστους συγγραφείς.

Και είναι στην ίδια περίοδο που τουλάχιστον μία χριστιανική αίρεση άρχισε να προωθεί τους μύθους που προβάλλουν ως αλήθειες αυτά τα Ευαγγέλια, κι έτσι ξεκίνησε η πίστη (ή για λόγους που βόλευαν) ότι ο Ιησούς ήταν άνθρωπος γεννημένος στη γη, κι αυτή η ιδέα διανθίστηκε κι έγινε κήρυγμα. Ήταν αναμενόμενο να γίνει έτσι · διότι το να έχεις έναν ιστορικό ιδρυτή που η παρουσία του μάλιστα να τεκμηριώνεται μέσω ελεγχόμενων ντοκουμέντων είναι σοβαρό πλεονέκτημα.

 Το αποτέλεσμα ήταν ότι αυτή η αίρεση της ιστορικοποίησης του Ιησού απέκτησε με τον καιρό πολιτική και κοινωνική επιρροή, αυτοανακηρύχθηκε «ορθόδοξη» καταγγέλλοντας όλους τους υπόλοιπους ως «αιρετικούς», και φρόντισε να διασώσει μόνο όσα κείμενα συμφωνούσαν με τις θέσεις της ενώ πλαστογράφησε κι άλλαξε αμέτρητα κείμενα ώστε να τη στηρίζουν – κι αυτό το ξέρουμε καλά ότι συνέβη. Έτσι, σχεδόν όλα τα στοιχεία για τις πρώτες χριστιανικές αιρέσεις και τις πεποιθήσεις τους είτε χάθηκαν είτε παραποιήθηκαν · ακόμη και τα στοιχεία για το τι ακριβώς συνέβη κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του πρώτου αιώνα και τη μετάβαση από τον Χριστιανισμό του Παύλου στην «ορθοδοξία» του δεύτερου αιώνα έχουν εντελώς εξαφανιστεί και είναι πλέον απρόσιτα σε εμάς.

Από έναν ουράνιο μεσσία σε έναν ενσαρκωμένο θεό

Οι Επιστολές του Παύλου επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι ο Χριστιανισμός ξεκίνησε από οραματισμούς (που κάποιοι τους βίωσαν ή ισχυρίστηκαν ότι τους βίωσαν) και από καινούριες ερμηνείες των αρχαίων γραφών, κι αυτό δεν είναι μια αφελής σκέψη αλλά μια άποψη με την οποία συμφωνούν πολλοί μελετητές. Η ιδέα ενός «επουράνιου σωτήρα» επιβεβαιώνεται από ντοκουμέντα όπως το Αναβατικόν Ησαΐου και διαθέτει προηγούμενα θεολογικά δείγματα όπως η αλληλουχία του θανάτου και της ανάστασης του Οσίριδος, μια ιδέα μάλιστα που έχει βρεθεί ακόμη και στα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας.

 

Ο «ευημερισμός» των μη ιστορικών θεών-ανθρώπων, με την τοποθέτησή τους εντός των ιστορικών πλαισίων, ήταν συνηθισμένη πρακτική κατά την αρχαιότητα, μια άποψη που ονομάστηκε έτσι από τον αρχαίο φιλόσοφο Ευήμερο που έκανε το ίδιο με τους θεούς Δία και Κρόνο (αν και αυτός το έκανε για διαφορετικούς λόγους από εκείνους για τους οποίους αργότερα η θεωρία αυτή έγινε πολύ δημοφιλής πρακτική). Το ότι τα αρχαία κείμενα μπορούσαν να ασκούν συμβολική και αλληγορική επιρροή αποτελεί ευρύτατα αποδεκτή άποψη στις κλασικές και θεολογικές σπουδές, υποστηρίζεται αρκετά στην κοινωνιολογία των θρησκειών και εφαρμόστηκε ως κοινή πρακτική στις αρχαίες αποκρυφιστικές λατρείες και στον Ιουδαϊσμό. Κι ο Χριστιανισμός ενσωμάτωσε τα κεντρικά χαρακτηριστικά των αρχαίων αποκρυφιστικών λατρειών. Και το γεγονός ότι τέτοιου είδους «μυστήρια» κρατούνταν κρυφά και αποκαλύπτονταν μόνο στους μυημένους, οι οποίοι ορκίζονταν να μην τα φανερώσουν, αποτελεί πασίγνωστη πρακτική των αρχαίων θρησκειών.

Τα υπόλοιπα είναι απλώς αναντίρρητα γεγονότα: οι Επιστολές αποτέλεσαν μια διαρκή ενόχληση για τα καινούρια δόγματα · τα καταστροφικά γεγονότα της δεκαετίας του 60 όντως συνέβησαν · η σιωπή της εκκλησίας είναι απόλυτη από εκεί και μετά και μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 90 ή και δεκαετίες μετά · μια μεταγενέστερη ιστορικιστική αίρεση όντως απέκτησε μεγάλη ισχύ και όντως αποφάσισε ποια κείμενα θα διασωθούν και όντως ανασκεύασε και ανακατεύτηκε με διάφορα κείμενα, κατασκευάζοντας ακόμη και ολόκληρες πλαστογραφήσεις για τον ίδιο σκοπό – κι όλα αυτά όχι σαν αποτέλεσμα κάποιας οργανωμένης συνωμοσίας, αλλά συνέβησαν απλώς και μόνο από ανεξάρτητους συγγραφείς και επιμελητές που συμμερίζονταν τις ίδιες ιδέες και είχαν τα ίδια κίνητρα.

Το μόνο στοιχείο από τη βασική μυθικιστική θεωρία την οποία μόλις ανέπτυξα και που είναι ακόμη πιο θεαματικό (τουλάχιστον από πρώτη ματιά) είναι η ιδέα ότι η μετάβαση από έναν μυστικιστικό επουράνιο σωτήρα σε έναν δημόσιο, ιστορικό άνθρωπο άρχισε και ολοκληρώθηκε μέσα σε μόλις δύο γενιές και δίχως καμία επίσημη καταγραφή ότι έγινε αυτή η μετάβαση. Όμως ξέρουμε ήδη επακριβώς ότι μια τέτοια μετάβαση έγινε – στην ιστορικότητα της ανάστασης. Επομένως δεν μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι αυτή η μετάβαση δεν έγινε, πολύ δε περισσότερο ότι δεν θα μπορούσε να γίνει. Για την περίπτωση της ανάστασης, έγινε. Οπότε για ποιο λόγο δεν θα μπορούσε να γίνει και για την υπόλοιπη θρησκεία;

Οι αναπάντεχες ιστορικές αναταράξεις που προκάλεσαν μια μεγάλης κλίμακας αναστάτωση της εκκλησίας, έδωσαν ξεκάθαρα την ευκαιρία να υπάρξουν καταιγιστικές εξελίξεις στη διαμόρφωση του δόγματος (όπως ακριβώς το είδαμε να γίνεται με την ιστορικότητα της ανάστασης), ενώ η πλήρης αποσιώπηση των στοιχείων κατά την επακόλουθη περίοδο εμποδίζει κάθε ισχυρισμό ότι η «αποσιώπηση» αυτή σημαίνει πως δεν υπήρξε μετάβαση από τον μύθο στον θρύλο. Το γεγονός ότι αυτή η μετάβαση δεν καταγράφηκε οφείλεται απλά στο ότι τίποτε δεν καταγραφόταν. Και δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η σιωπή των αρχείων σημαίνει πως δεν υπήρξε τέτοια μετάβαση.

Η οργανωμένη εκκλησία αναλαμβάνει δράση

Ως το 110 μ.Χ. οι περισσότεροι ενήλικες που είχαν προφτάσει να διαβάσουν την πρώτη έκδοση του Ευαγγελίου του Μάρκου πιθανότατα είχαν πεθάνει. Επίσης, οι αρχικοί αυτόπτες μάρτυρες και ιδρυτές είχαν από καιρό πεθάνει. Στην πραγματικότητα, θα είχαν πεθάνει προτού καν ο Μάρκος γράψει το Ευαγγέλιό του – εξάλλου δεν υπάρχει καμία απόδειξη ότι ζούσε κάποιος από τους Αποστόλους μετά το 70 μ.Χ. Κι όπως αποκαλύπτει ο Πλίνιος με την επιστολή του, οι μυημένοι Χριστιανοί ήταν ελάχιστοι και διάσπαρτοι · οι περισσότεροι είχαν εγκαταλείψει τη θρησκεία μαζικά. Κι αυτό συνέβη σε μια μυστηριακή θρησκεία με μυστικά δόγματα, τα οποία ευκολότατα θα μπορούσαν να τροποποιηθούν χωρίς να το καταλάβει ή να το αποδείξει κανείς.

Ας σκεφτούμε λοιπόν τούτο. Αν εμφανιζόταν κάποιος που θα προωθούσε τα Ευαγγέλια ως ιστορικά ντοκουμέντα, ποιος θα μπορούσε να αποδείξει ότι δεν ήταν έτσι, τότε; Οι μάρτυρες ήταν από καιρό νεκροί. Όποιος ήξερε τι γινόταν θα διαψευδόταν από ψεύτες που ισχυρίζονταν ότι εκείνοι ήξεραν – ποιος θα μπορούσε να διακρίνει την αλήθεια; Η επουράνια θεωρία θα ανακηρυσσόταν αίρεση και θα καταδικαζόταν, κι οι πιστοί θα καλούνταν να απομονώσουν όποιον υποστήριζε το αντίθετο, ως συνεργό του Διαβόλου… ακριβώς όπως έκαναν ο Ιγνάτιος και ο συγγραφέας της Β’ Επιστολής Πέτρου. Στο κάτω-κάτω, ποιος θα μπορούσε τότε να αποδείξει ότι το δόγμα του επουράνιου θεού ήταν το αυθεντικό, ακόμη κι αν έτσι ήταν; Αν δεν καταγραφόταν τίποτε, αν όλα παρέμεναν μυστήριο που μεταδιδόταν μόνο από στόμα σε στόμα στους μυημένους, τότε δεν θα υπήρχε καμία απόδειξη ότι αυτά που τους έλεγαν, άρα και αυτά που διδάσκονταν, ήταν η αλήθεια. Κι αν είχαν καταγραφεί όλα, πάλι, ποιος θα μπορούσε να αποδείξει ότι αυτά δεν ήταν τα χαλκευμένα; Έχοντας μπροστά τους τα αντιφατικά αντίγραφα του Αναβατικού του Ησαΐα και του κατά Ματθαίο Ευαγγελίου, ποιοι θα μπορούσαν να αποδείξουν ποιο γράφτηκε πρώτο; Πώς θα μπορούσε να αποδειχθεί ποιο από τα δύο διέσωσε τα δόγματα πριν από τον Ιουδαϊκό Πόλεμο;

Όποιος αμφισβητούσε τους ιστορικιστές θα μπορούσε να κατηγορηθεί ως αιρετικός. Κανείς δεν μπορούσε να ξέρει την αλήθεια. Από εκεί και πέρα, ήταν ξεκάθαρα θέμα πολιτικής το ποια εκδοχή της εκκλησιαστικής ιστορίας θα κέρδιζε την αναγνώριση. Δεν επρόκειτο για κάτι που θα κρινόταν με βάση τις αποδείξεις. Κι εν πάση περιπτώσει, ποτέ δεν θα μάθουμε τι διαμείφθηκε. Όπως διαγράφηκαν όλα τα σχετικά με την ανάσταση, έτσι θα μπορούσαν να έχουν διαγραφεί και όλα τα σχετικά με την ιστορικότητα. Μάλιστα, και για τις δύο περιπτώσεις θα αρκούσε να διαγραφούν τα ίδια ακριβώς ντοκουμέντα και μαρτυρίες!

Αν εκείνη την εποχή υπήρξε κάποιος που «γνώριζε» (παρά το γεγονός ότι ήταν αδύνατο να γνωρίζει) ότι στην πραγματικότητα η θρησκεία ξεκίνησε από εσωτερικούς οραματισμούς κι ότι τα παράλογα αφηγήματα των Ευαγγελίων με τους αγγέλους να κατέρχονται σε άδειους τάφους και με τα δείπνα και τις συναντήσεις με τον αναστημένο Ιησού ήταν όλα εφευρέσεις, πώς θα μπορούσαμε εμείς να γνωρίζουμε την ύπαρξή του; Οτιδήποτε αντίθετο ειπώθηκε ή γράφτηκε το εξαφάνισαν. Πουθενά δεν σώζεται κάτι τέτοιο ούτε υπάρχει παραπομπή, αναφορά ή προσδιορισμός. Κι αν ήταν τόσο εύκολο να κατασκευαστεί ένας αναστημένος Ιησούς που συναντιέται και συντρώγει, κι αυτό πουθενά δεν διαψεύδεται σε κάποιο από τα διασωθέντα κείμενα, αλλά γίνεται απολύτως αποδεκτό από την εκκλησία που επέζησε στη συνέχεια, γιατί τότε να μην ακολουθηθεί η ίδια ακριβώς διαδικασία που το ίδιο εύκολα θα κατασκεύαζε έναν Ιησού που συναντιέται και συντρώγει με ανθρώπους, συνολικά; Τι θα εμπόδιζε κάτι τέτοιο από το να μη διαψευστεί ποτέ, σε κανένα από τα διασωθέντα αρχεία, και εντέλει να επιβληθεί στο σύνολο της εκκλησίας; Το να κατασκευάσεις την ιστορία ενός δείπνου με κάποιον που έχει πεθάνει δεν είναι ευκολότερο από το να κατασκευάσεις την ιστορία ενός δείπνου με κάποιον που δεν έχει πεθάνει. Έτσι, αν η πρώτη πετυχαίνει -και πέτυχε- το ίδιο εύκολα μπορεί να πετύχει και η δεύτερη. Δεν απομένει λοιπόν τίποτε περισσότερο να εξηγήσουμε.

Διαβάστε περισσότερα στο βιβλίο του Richard Carrier, “Ιησούς: Τι πραγματικά πίστευαν οι πρώτοι χριστιανοί για την ιστορικότητα του Ναζωραίου”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Δαιδάλεος.

Πηγή