Σαν σήμερα το 1973 πέθανε ο Χιλιανός ποιητής Πάμπλο Νερούντα.Ο κομμουνιστής ποιητής του οποίου η κηδεία μετατράπηκε σε διαδήλωση χιλιάδων πολιτών ενάντια στην χούντα του Πινοσέτ, έχει αφήσει ένα τεράστιο έργο και έχει χαρακτηριστέι ο μεγαλύτερος ποιητής του 20ου αιώνα.
Το Canto General είναι ένα από τα μεγάλα έργα του Μίκη Θεοδωράκη που στηρίχτηκε στην ποίηση του Πάμπλο Νερούντα. (Μπορείτε να το κατεβάσετε. Πρόκειται για ζωντανή ηχογράφηση στο Στάδιο Καραϊσκάκη και στο γήπεδο του Παναθηναϊκού στις 13 και 16 Αυγούστου 1975. Ερμηνεύουν: Μαρία Φαραντούρη, και Πέτρος Πανδής, ενώ αφηγητής είναι ο Μάνος Κατράκης. Μέρος 1ο Μέρος 2ο Τα λινκς τα απαλλοτριώσαμε απ’ την πολύ καλή ιστοσελίδα «Οδός Ονείρων»).
Παραθέτουμε το ένθετο που συνοδεύει τον δίσκο και υπογράφει η Δανάη Στρατηγοπούλου
Το ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΜΑ, το CANTO GENERAL, είναι η υπέρτατη δημιουργία χου μεγαλύτερου από τους «μηχανικούς της ψυχής», του Pablo Neruda, που μες σ' αυτές τις καυτές σελίδες του είναι ποιητής, επαναστάτης, στρατιώτης, χιλιανός, αμερικάνος, παγκόσμιος.
Ο Neruda τιμάται μέσα στο λαό κι ο λαός τιμάται μέσα στον Neruda. Δεν είχε ποτέ άλλοτε κατορθωθεί στον αμερικάνικο χώρο μια ένωση τόσο στενή, Βαθιά και μεγαλειώδης ανάμεσα σε ποιητή και έθνος.
Ο Neruda τραγουδάει εδώ και καιρό με όλα τα πλεμόνια του, απλωμένος σ' όλους τους ανέμους του κόσμου, απ' την ημέρα που μπήκε «η Ισπανία στην καρδιά» του, τότε που πολεμούσε το φασισμό με τα όπλα στο χέρι και η υπόθεση της ήταν υπόθεση όλης της έντιμης και προοδευτικής ανθρωπότητας.
Σήμερα είναι η μεγαλόπρεπη φωνή του λαού και όλων των λαών. Το 1950, όταν εκδίδεται το ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΜΑ, ο Neruda, κομμουνιστής στην ολική και διαλεχτική αντίληψη του σύμπαντος με δοκιμασμένο το θάρρος του μέσα στο ανθρωποκυνηγητό ενός τυράννου που έχει μανιάσει εναντίον του, αποδεικνύει ως ποιο σημείο και πόσο βαθιά είπε αντίο στον αδιέξοδο κόσμο της αγωνίας και ορθώθηκε σα ραψωδός επίσημος, τολμηρός, ακλόνητος και γενναίος της νέας κοινωνίας, της κοινωνίας του μέλλοντος, της σοσιαλιστικής κοινωνίας.
Στη Χιλή όλοι γνωρίζουν τον πατριωτισμό του που δεν οπισθοχωρεί μπρος στη θυσία, το εσώτατο αγωνιστικό του πνεύμα, κι είναι όλοι περήφανοι γι' αυτόν. Η ποίηση του, που ανταποκρίνεται στις πιο αυστηρές αξιώσεις της διανοητικής καλλιτεχνικής δημιουργίας, λάμπει στο ΓΕΝΙΚΟ ΑΣΜΑ, σα χαλυβωμένο παντοδύναμο όπλο που ορθώνεται πλάι στους λαϊκούς ήρωες της Ιστορίας του.
Στις σελίδες αυτές ο «πρώτος απ' τους αμερικάνους ποιητές» όπως τον αποκαλεί ο Γ. Γονσάλες, τραγουδάει μέσα απ' την πληρότητα του. «Ποίηση και πάλη των τάξεων», όπως είπε ο ίδιος ο ποιητής στο Συνέδριο των οπαδών της Ειρήνης στο Μεξικό, «οι στίχοι μου, δε θέλουνε να υποταχτούν στο αποκαρδιωτικό όραμα ενός κόσμου σε παρακμή, ούτε και στην αφηρημένη και βασανιστική λατρεία και προσκύνηση για ό,τι δε σημαίνει πια τίποτα το ζωντανό».Η τέχνη του είναι ζωή κι κοινωνική μάχη. 0 ποιητής προχωρεί να συναντήσει την νέα ζωή και την αγκαλιάζει. Έτσι τραγούδησε δυο αθάνατες φορές την αγάπη του για το Στάλινγκραντ και συνθέτει την επική ποίηση των μεγάλων συμβάντων του αιώνα μας, του αιώνα των τρομερών και ηρωικών αγώνων για την απελευθέρωση των λαών που βαδίζουν προς το σοσιαλισμό. Η ζωή του και η ποίηση του είναι αφιερωμένες στον εργάτη και στον αγρότη, στο σπουδαστή και στο φαντάρο, στον υπάλληλο και στο διανοούμενο, στον άντρα και στη γυναίκα, σ' όλους όσους αγωνίζονται να τον κατακτηθούνε, για ένα μέλλον ειρήνης, λευτεριάς και ευημερίας.
Το 1950, όταν κυκλοφόρησε η πρώτη και παράνομη για τη Χιλή έκδοση του CANTO GENERAL, έγραφαν: Το όνομα του Pablo Neruda έχει γίνει θρύλος στη Χιλή. Έχει όψη ποιητή, αντάρτη, ξεμασκαρευτή, ήρωα, δοξασμένου φυγάδα που ο λαός τον κρύβει και τον φυγαδεύει ρούπι ρούπι, από σπίτι σε σπίτι, από χαράδρα σε χαράδρα, σ' όλες τις γωνιές της Χιλής, και την ώρα που το αστυνομικό σκυλολόι του Βιδέλα αλυχτάει στους δρόμους, στους κάμπους και στα βουνά τη νύχτα και την ίδια ώρα το μυστηριώ δες και αναρίθμητο χέρι του λαού ορθώνεται και γράφει στους τοίχους: «Ζήτω ο Pablo Neruda»!
Η ενεργητική αντίσταση του Pablo Neruda κατά της δικτατορίας, ο καθημερινός του πόλεμος εναντίον της, και το πέρασμα του χάρη στην αλληλεγγύη των Χιλιανών απ' το ένα μέρος στο άλλο, κάτω απ' την καταδίωξη εκατοντάδων φανατισμένων τραμπούκων, αποκαλύπτουνε την ιδιοσυστασία του σα μεγάλου αγωνιστή και αντιστοιχούν σε μια απ' τις λαμπρότερες σελίδες της Ιστορίας, που την ξέρουν και την τιμούν πρώτα οι Χιλιανοί και ύστερα όσοι ζουν αυτά που γίνονται στον κόσμο, ακόμα και τον πιο μακρινό, και που οι μελλούμενες γενιές θα θαυμάσουν όπως θαυμάζονται τα κατορθώματα και άλλων πρωτεργατών της ανεξαρτησίας, σαν του δικού μας Ρήγα Φεραίου ή του δικού τους Μανουέλ Ροντρίγκες.
Όλο το πάθος και το μαρτύριο του Χιλιανού λαού καθρεφτίζονται στις αράδες του «Κατηγορώ» που θα φιλοξενήσει η Ιστορία. Στο έργο τούτο κλείνεται η ψυχή και ο αγώνας της Χιλής, το πεπρωμένο της Αμερικής, της οποίας το όνομα δεν επικαλείται μάταια ο ποιητής ο' άλλο κεφάλαιο.
Εδώ τραγουδάει την πρωταρχική αποστολή, το πρωταρχικό καθήκον του καιρού μας: την Ειρήνη, βαθιά λαϊκή όπως τη θέλει στο τραγούδι «Να ξυπνήσει ο ξυλοκόπος», την Ειρήνη που για τους μεγάλους κυρίους της αποικιοκρατίας είναι θανάσιμη κατάρα, είναι θανάσιμη απειλή, είναι ο χαμός.
Το έργο τούτο σημαίνει ένα φλογερό προσκλητήριο στους συγγραφείς του λαού να σφυρηλατήσουν μια νέα λογοτεχνία που θα 'χει τις ρίζες της στο υπέδαφος τους, βάσεις στην Ιστορία τους και ατούς ένδοξους αγώνες των εργαζομένων της πόλης και της υπαίθρου, που φυσικά δεν γράφονται ποτέ στην επίσημη Ιστορία.Μέγα μέρος του Canto General το έγραψε σε κρυφά μέρη, έχοντας τραπέζι μια τάβλα ή έναν κορμό δέντρου, όταν ο ποιητής καταζητούνταν με το κεφάλι του επικηρυγμένο για τόοο ποσόν. Έχει τη σφραγίδα μιας Χιλής λυσσαλέα κυνηγημένης, για τις αλήθειες που λέει γιατί θέλει να συνεχίσει να είναι Χιλή κι όχι πρακτορείο γιάνγκι ή σκλαβοπάζαρο. Γι' αυτό είναι ένα μνημείο πάλης των Χιλιανών και γι' αυτό έπαιξε μεγάλο ρόλο οτη χειραφέτηση, στο ξύπνημα της Λατινικής Αμερικής, Βόρειας, Κεντρώας και Νότιας, γι' αυτό είναι ένα πανανθρώπινο θερμό κάλεσμα πίστης στην Ανεξαρτησία και θυσίας στ' όνομα της.
Δανάη Στρατηγοπούλου
Αθήνα, Ιούνης 1973
Δημοσίευση σχολίου