ΜΑΘΑΙΝΕΤΑΙ πολύ γρήγορα αυτό το «σύστημα της Χάιντι » (που στα ελληνικά θα τη λέγαμε Χάιδω!), και πολύς κόσμος αρχίζει να πλημμυρίζει το ωραίο της μπαράκι. Εκμεταλλευόμενη την ελευθερία … … που νιώθουν οι πελάτες, τώρα
που εκείνη τους απάλλαξε από το βάρος της άμεσης πληρωμής, η Χάιντι αυξάνει τις τιμές του κρασιού και της μπύρας, που είναι τα ποτά που καταναλώνονται περισσότερο. Ο όγκος των πωλήσεών της, βεβαίως, αυξάνεται θεαματικά.
ΕΝΑΣ νέος και δυναμικός σύμβουλος πελατών σε μια τοπική τράπεζα, αναγνωρίζει ως μελλοντικά πολύτιμο περιουσιακό στοιχείο της επιχείρησης το ποσό που θα προκύψει από την αποπληρωμή της πίστωσης που παίρνουν οι πελάτες και αυξάνει το δανειοληπτικό όριο της Χάιντι. Δεν έχει, ο τραπεζικός σύμβουλος, κανέναν λόγο ανησυχίας, καθ’ ότι υπάρχουν ως εγγύηση τα ίδια τα χρέη των αλκοολικών. Στα κεντρικά γραφεία της τράπεζας, ειδικοί τραπεζικοί μετατρέπουν αυτό το περιουσιακό στοιχείο σε τραπεζικά προϊόντα με τις ονομασίες «Πιοτ-ομόλογα», «Αλκ-ομόλογα» και «Εμετ-ομόλογα». Αυτά τα προϊόντα εμπορεύονται κατόπιν στις παγκόσμιες αγορές. Κανείς δεν ξέρει πραγματικά τι σημαίνουν αυτές οι… περίεργες ονομασίες των ομολόγων και πώς αυτά είναι εγγυημένα. Ομως, καθώς οι τιμές τους αυξάνονται διαρκώς, μεγαλώνει η ζήτησή τους και γίνονται μπεστ-σέλερ τραπεζικά προϊόντα.
ΜΙΑ μέρα, παρ’ όλο που οι τιμές συνεχώς ανεβαίνουν, ένα στέλεχος της τράπεζας, με ειδικότητα σε θέματα «μάνατζμεντ ρίσκου», αποφασίζει και η απόφασή του γίνεται δεκτή, ότι ήρθε καιρός, σιγά-σιγά, η τράπεζα να αρχίσει να απαιτεί την αποπληρωμή των χρεών που συσσωρεύτηκαν από τους πότες στο μπαρ της Χάιντι. Όμως, οι αλκοολικοί άνεργοι αδυνατούν, βεβαίως, να αποπληρώσουν τα δάνειά τους, αφού είναι άνεργοι οι άνθρωποι, κάτι που δεν έκρυψαν ποτέ, ούτε από τη Χάιντι, ούτε από τους τραπεζίτες. Ταυτόχρονα και ως συνέπεια αυτού, η Χάιντι δεν μπορεί να είναι συνεπής προς τις δανειοληπτικές της υποχρεώσεις και κηρύττει χρεοκοπία.
ΤΟ «Ποτ-ομόλογο» και το «Αλκ-ομόλογο» χάνουν το 95% της αξίας τους. Το «Εμετ-ομόλογο» πάει λίγο καλύτερα και πέφτει μόνον κατά 80%. Οι προμηθευτές του μπαρ της Χάιντι είχαν δώσει στην πελάτισσά τους, τον καιρό που όλα ήταν καλά κι ωραία, πολύ ελαστικούς όρους για την αποπληρωμή των χρεών της προς αυτούς, αλλά έχοντας επενδύσει και οι ίδιοι σε αυτά τα τραπεζικά ομόλογα, είναι τώρα μπροστά σε μια νέα, διαφορετική κατάσταση. Ο προμηθευτής των κρασιών χρεοκοπεί και εκείνος που της πουλούσε μπύρες εξαγοράζεται από έναν ανταγωνιστή του. Η τράπεζα, έπειτα από μαραθώνιες και δραματικές διαβουλεύσεις όλων των πολιτικών κομμάτων, σώζεται με γενναία χρηματική ένεση από το κράτος, το οποίο αποφασίζεται να βρει τους πόρους αυτούς από έναν καινούργιο φόρο, που θα βαραίνει μόνον εκείνους που δεν καταναλώνουν αλκοόλ. ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ! Μια εξήγηση για την οικονομική κρίση που μπορούμε όλοι να καταλάβουμε.
Από τον frapeziti
Με την ευκαιρία αυτή πάντως, εμείς να θυμίσουμε και ένα απόσπασμα από το έργο του Μαρξ "Κεφάλαιο" που είχαμε ξαναδεί σε παλιότερο ποστ για το στεγαστικό στις ΗΠΑ:
Κατά τα λιγότερο ανεπτυγμένα στάδια της καπιταλιστικής παραγωγής, οι επιχειρήσεις που απαιτούν μια μακρά περίοδο εργασίας, και ως εκ τούτου μια μεγάλη επένδυση κεφαλαίων για μεγάλο χρονικό διάστημα, - ιδίως όταν δε μπορεί να πραγματοποιηθεί παρά μόνο σε μεγάλη κλίμακα - είτε δεν πραγματοποιείται καθόλου κεφαλαιοκρατικά, όπως είναι η κατασκευή οδών, καναλιών, κλπ , που γίνονται με έξοδα των δήμων, των κοινοτήτων και του κράτους (σε παλαιότερες εποχές συνήθως με καταναγκαστική εργασία, σε ότι αφορά την απαιτούμενη εργατική δύναμη). Είτε, όταν πρόκειται για προϊόντα των οποίων η παραγωγή απαιτεί σχετικά μακρά περίοδο εργασίας, παράγονται μόνο κατά ένα ελάχιστο μέρος από την περιουσία του ίδιου του κεφαλαιοκράτη.
Για παράδειγμα, κατά την ανέγερση κατοικιών, ο ιδιώτης για τον οποίο χτίζεται πληρώνει μια σειρά τμηματικών προκαταβολών προς τον εργολάβο. Συνεπώς πληρώνει για το σπίτι τμηματικά, στο μέτρο που προχωρεί το πρότσες παραγωγής του.
Αλλά στην προηγμένη καπιταλιστική εποχή, όπου από τη μία πλευρά τεράστια κεφάλαια συγκεντρώνονται στα χέρια μεμονωμένων ατόμων, και από την άλλη εμφανίζεται δίπλα-δίπλα με τον ατομικό κεφαλαιοκράτη και ο συνεταιρισμένος κεφαλαιοκράτης (μετοχικές εταιρίες) και όπου ταυτόχρονα έχει αναπτυχθεί το πιστωτικό σύστημα, ένας καπιταλιστής εργολάβος οικοδομών μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις χτίζει ακόμα επί παραγγελία για ατομικούς ιδιώτες. Η επιχείρησή του είναι στις μέρες μας να οικοδομήσει σειρές ολόκληρες σπιτιών ή και ολόκληρων τμημάτων πόλεων για την αγορά, ακριβώς όπως είναι η επιχείρηση άλλων ατομικών καπιταλιστών η κατασκευή επί συμβάσει των σιδηροδρόμων.
Την ανατροπή που έφερε η καπιταλιστική παραγωγή στην κατασκευή των κατοικιών στο Λονδίνο τη μαθαίνουμε από τη μαρτυρία ενός οικοδόμου ενώπιον της επιτροπής τραπεζικών του 1857. Όταν ήταν νέος, είπε, τα σπίτια γενικά κατασκευάζονταν κατόπιν παραγγελίας, και οι πληρωμές γίνονται σε δόσεις προς τον εργολάβο, κάθε φορά που ολοκληρώνονταν ορισμένες φάσεις της οικοδομής. Πολύ λίγα έχτιζαν για λόγους κερδοσκοπίας. Οι εργολάβοι έχτιζαν κυρίως μόνο και μόνο για να κρατήσουν τους εργάτες τους σε συνεχή απασχόληση και έτσι να τους κρατούν. Κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια όλα αυτά έχουν αλλάξει. Πολύ λίγα είναι πλέον τα σπίτια που χτίζονται επί παραγγελία. Όποιος θέλει ένα νέο σπίτι επιλέγει έναν μεταξύ αυτών που χτίστηκαν ή χτίζονται για λόγους κερδοσκοπίας. Ο εργολάβος δεν εργάζεται πλέον για τους πελάτες αλλά και για την αγορά. Όπως κάθε άλλος βιομήχανος είναι και αυτός αναγκασμένος να έχουν έτοιμα τα είδη στην αγορά.
Ενώ παλιότερα ένας εργολάβος είχε ίσως ταυτόχρονα τρία ή τέσσερα κτίρια υπό κατασκευή για λόγους κερδοσκοπίας, τώρα είναι υποχρεωμένος να αγοράσει ένα εκτεταμένο οικόπεδο (δηλαδή για να εκφραστούμε όπως εκφράζονται στην ηπειρωτική Ευρώπη να το νοικιάσει κατά κανόνα για 99 χρόνια), να χτίσει 100 - 200 σπίτια σε αυτό, και ως εκ τούτου ξεκινήσει μια επιχείρηση η οποία υπερβαίνει τους πόρους του 20-50 φορές. Τα κεφάλαια τα προμηθεύεται ο εργολάβος μέσω υποθήκευσης και τα χρήματα τίθενται στη διάθεση του στο μέτρο που προχωρά η οικοδόμηση των διάφορων σπιτιών. Αν στο μεταξύ ξεσπάσει μια κρίση και διακοπεί η καταβολή των δόσεων της προκαταβολής, το σύνολο της επιχείρησης καταρρέει γενικά. Στην καλύτερη περίπτωση, τα σπίτια παραμένουν ημιτελή μέχρι να έρθουν καλύτερες μέρες. Στη χειρότερη περίπτωση πωλούνται σε δημοπρασία μισοτιμής.
Χωρίς να χτίζει για λόγους κερδοσκοπίας, και σε μεγάλη κλίμακα μάλιστα, κανείς εργολάβος δε μπορεί να προκόψει σήμερα. Το κέρδος από το ίδιο το χτίσιμο είναι εξαιρετικά μικρό. Το κύριο κέρδος του προέρχεται από την ύψωση της γαιοπροσόδου, την επιτήδεια επιλογή και χρησιμοποίηση του οικοπέδου. Είναι με αυτή τη μέθοδο της κερδοσκοπίας πάνω στην πρόβλεψη της ζητήσης για τα σπίτια που έχουν χτιστεί σχεδόν το σύνολο των επαρχιών Belgravia και Tyburnia, καθώς και οι αμέτρητες χιλιάδες βίλες γύρου του Λονδίνου. (Η παρέμβαση συντομεύτηκε από την Report of the Select Committee on Bank Acts, Part I, 1857, Evidence, Questions 5413-18; 5435-36.)
Δημοσίευση σχολίου