Το εκπαιδευτικό σύστημα σχεδιάστηκε για να μας κρατήσει αμόρφωτους και υπάκουους

Μέσω του site zerohedge, αναδημοσιεύουμε (μεταφρασμένο στα ελληνικά) ένα άρθρο του John Taylor Gatto για την εκπαίδευση στις ΗΠΑ (και όχι μόνο εκεί βέβαια), με τίτλο:
"Το εκπαιδευτικό σύστημα σχεδιάστηκε για να μας κρατήσει αμόρφωτους και υπάκουους".

Ο Gatto είναι συνταξιούχος πλέον εκπαιδευτικός, με πολλά βραβεία στο ενεργητικό του (πχ έχει βραβευτεί ως ο "καθηγητής της χρονιάς" στη Νέα Υόρκη επί 3 συναπτά έτη (1989,1990,1991), έχει γράψει πολλά βιβλία για την εκπαίδευση, όλα κριτικά απέναντι στο σημερινό σύστημα (πχ Dumbing Us Down: The Hidden Curriculum of Compulsory Schooling , The Exhausted School , Weapons of Mass Instruction: A Schoolteacher's Journey through the Dark World of Compulsory Schooling, Against School, κτλ), ενώ κατέβηκε και υποψήφιος για τη Γερουσία.

Το 1991, όταν παραιτήθηκε, έγραψε ένα γράμμα που δημοσιεύτηκε στη Wall Street Journal, όπου έλεγε ότι δεν ήθελε να συνεχίσει να "πληγώνει" τους μαθητές, διδάσκοντας τους στα πλαίσια του σημερινού εκπαιδευτικού συστήματος.

Είναι εντυπωσιακό που τον θυμήθηκαν στις ΗΠΑ, ακόμα και από ένα site όπως το zerohedge, που "ειδικεύεται" στην οικονομία, αλλά προφανώς η εκπαίδευση στο σχολείο βάζει ένα μεγάλο μέρος από τα θεμέλια της προσωπικότητας των νένων γενιών, και άρα ευθύνεται σημαντικά για τις γενικότερες εξελίξεις.

Ας δούμε λοιπόν το άρθρο του Gatto:

Δεν είναι μυστικό ότι το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ δεν κάνει πολύ καλή δουλειά. Οι μελέτες δείχνουν ότι, με φοβερή ακριβεία, οι μαθητές της Αμερικής υστερούν σε σχέση με τους συνομηλίκους τους σχεδόν κάθε βιομηχανικής χώρας. Ακούμε συγκλονιστικά στατιστικά σχετικά με το ποσοστό των αποφοίτων γυμνασίου που δεν μπορούν να βρουν τις ΗΠΑ στο χάρτη, ή που δεν ξέρουν ποιος ήταν ο Αβραάμ Λίνκολν.

Διάφορες πτυχές του συστήματος έχουν κατηγορηθεί - υπεράριθμες αίθουσες διδασκαλίας, έλλειψη χρηματοδότησης, οι εκπαιδευτικοί οι οποίοι δεν μπορούν να περάσουν τις εξετάσεις επάρκειας στους τομείς τους, κλπ. Αλλά αυτά είναι μόνο δευτερεύοντα προβλήματα. Ακόμη και αν λύνονταν, τα σχολεία θα εξακολουθούν να είναι χάλια. Γιατί; Γιατί έτσι έχουν σχεδιαστεί να είναι.

Πώς τολμώ να κάνω μια τέτοια "τολμηρή" δήλωση; Πώς ξέρω το γιατί το σχολείο του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος της Αμερικής σχεδιάστηκε όπως σχεδιάστηκε (χωρισμένο ανάλογα με την ηλικία, έξι έως οκτώ 50-λεπτες ώρες διαδασκαλίας στη σειρά, ορισμένες από Pavlovian κουδούνια, έμφαση στην αποστήθιση, βασισμένα σε διευθυντικές φιγούρες που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, κλπ.);
Διότι οι άνθρωποι που σχεδίασαν, χρηματοδότησαν και υλοποίησαν το εκπαιδευτικό σύστημα της Αμερικής στα τέλη του 1800 και στις αρχές του 1900 έγραψαν για το τι έκαναν.

Σχεδόν όλα αυτά τα βιβλία, άρθρα και εκθέσεις είναι εξαντλημένα και δύσκολο να βρεθούν. Ευτυχώς για μας, ο John Taylor Gatto τα εντοπίσε. Ο Gatto ψηφίστηκε Καθηγητής της Χρονιάς τρεις φορές στην πόλη της Νέας Υόρκης και Καθηγητής της Χρονιάς το 1991 στην Πολιτεία της Νέας Υόρκης. Αλλά απογοητεύτηκε με τα σχολεία - με τον τρόπο που επιβάλλουν συμμόρφωση, τον τρόπο που σκοτώνουν τη φυσική δημιουργικότητα, φιλοπεριέργεια, και την αγάπη της μάθησης που κάθε μικρό παιδί έχει στην αρχή. Έτσι άρχισε να ψάχνει σε "άγνωστη γη", στις ρίζες του εκπαιδευτικού συστήματος της Αμερικής.

Το 1888, η Επιτροπή Παιδείας της Γερουσίας είχε "αγχωθεί" για την τοπική, μη τυποποιημένη, μη υποχρεωτική μορφή της εκπαίδευσης που μάλιστα μάθαινε στα παιδιά να διαβάζουν σε προχωρημένο επίπεδο, να κατανοούν την ιστορία, και, αλίμονο, να σκέφτονται για τους εαυτούς τους. Η έκθεση της επιτροπής ανέφερε τα εξής: «Πιστεύουμε ότι η εκπαίδευση είναι μία από τις κύριες αιτίες της δυσαρέσκειας που τα τελευταία χρόνια εκδηλώνεται μεταξύ των εργαζόμενων τάξεων".

Από τη στροφή του αιώνα, οι νέοι κρατούντες στην εκπαίδευση της Αμερικής προωθούσαν μια νέα μορφή εκπαίδευσης με μια νέα αποστολή (και δεν ήταν να διδάξει). Ο διάσημος φιλόσοφος και παιδαγωγός John Dewey έγραψε το 1897:

Κάθε εκπαιδευτικός θα πρέπει να συνειδητοποιήσει ότι είναι ένας κοινωνικό υπηρέτης, ορισμένος για τη διατήρηση της ομαλής κοινωνικής τάξης και τη διασφάλιση της "σωστής" κοινωνικής ανάπτυξης.

Στη διατριβή του, το 1905, για το Columbia Teachers College, ο Elwood Cubberly, ο μελλοντικός Κοσμήτορας της Εκπαίδευσης στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, έγραψε ότι τα σχολεία πρέπει να είναι τα εργοστάσια, "στην οποία νωπά προϊόντα, τα παιδιά, πρέπει να διαμορφωθούν σε ολοκληρωμένα προϊόντα που παρασκευάζονται ... όπως τα καρφιά, και οι προδιαγραφές για την κατασκευή θα προέρχονται από την κυβέρνηση και τη βιομηχανία".

Το επόμενο έτος, το Εκπαιδευτικό Συμβούλιο Rockefeller, το οποίο χρηματοδότησε τη δημιουργία πολλών δημόσιων σχολείων, εξέδωσε μια δήλωση, από την οποία παραθέτουμε ένα μικρό μέρος:

Στα όνειρα μας ... οι άνθρωποι παραδίδονται με τέλεια υπακοή στα χέρια μας προκειμένου να τους διαμορφώσουμε σαν πηλό. Οι σημερινές εκπαιδευτικές συμβάσεις [πνευματική εκπαίδευση και διάπλαση χαρακτήρα] σβήνουν από το μυαλό μας, και ξεφεύγοντας από τις συμβάσεις αυτές, προωθούμετο δικό μας καλό πάνω σε μια σειρά ευγνωμονούντων και ευεπηρέαστων "λαϊκών ανθρώπων". Δε θα προσπαθήσουμε να κάνουμε αυτούς τους ανθρώπους ή τα παιδιά τους φιλοσόφους, ή άνδρες της μάθησης, ή άνδρες της επιστήμης. Πρέπει να μην βγουν ανάμεσά τους εκπαιδευτικοί, συγγραφείς, ποιητές και λογοτέχνες. Δεν θα ψάξουμε για παιδιά με ταλέντο για μεγάλοι καλλιτέχνες, ζωγράφοι, μουσικοί, ούτε δικηγόροι, γιατροί, κήρυκες, πολιτικοί, στους οποίους έχουμε άφθονη προσφορά. Η αποστολή που θέτουμε στους εαυτούς μας είναι πολύ απλή ... θα οργανώσουμε τα παιδιά ... και θα τους διδάξουμε να κάνουν με έναν τέλειο τρόπο τα πράγματα που οι μητέρες τους και οι πατέρες τους τα κάνουν με έναν ατελή τρόπο.

Την ίδια χρονική περίοδο, ο William Torrey Harris, Επίτροπος Παιδείας 1889 - 1906 στις ΗΠΑ, έγραψε:

Ενενήντα εννέα [σπουδαστές] από εκατό είναι "ρομπότ" ("αυτόματα"), που προσπαθούν να περπατήσουν στα προβλεπόμενα μονοπάτια, και να τηρούν τους τύπους. Αυτό δεν είναι ατύχημα, αλλά το αποτέλεσμα σημαντικής εκπαίδευσης, η οποία επιστημονικά ορίζεται ως η χειραφέτηση του ατόμου.

Σε εκείνο το ίδιο βιβλίο, Η Φιλοσοφία της Εκπαίδευσης, ο Harris αποκάλυψε επίσης:

Ο μεγάλος στόχος του σχολείου μπορούν να υλοποιηθεί καλύτερα στο σκοτάδι, σε άσχημα μέρη χωρίς αέρα....[Ο μεγάλος στόχος] Είναι να δαμάσει κανείς το φυσικό εαυτό του, να ξεπεράσει την ομορφιά της φύσης. Το σχολείο θα πρέπει να αναπτύξει τη δυνατότητα [του μαθητή] να αποσύρεται από τον εξωτερικό κόσμο.

Αρκετά χρόνια αργότερα, ο Πρόεδρος Woodrow Wilson θα επαναλάβει αυτές τις απόψεις σε μια ομιλία του σε επιχειρηματίες:

Θέλουμε μια τάξη να έχει μια φιλελεύθερη παιδεία. Θέλουμε μια άλλη τάξη, μια αναγκαστικά πολύ μεγαλύτερη σε μέγεθος τάξη, να παραιτηθεί από το προνόμιο μιας φιλελεύθερης εκπαίδευσης και να διαθλαστεί για την πραγματοποίηση συγκεκριμένων δύσκολων χειρωνακτικών εργασιών.

Γράφει ο Gatto: "Ένας άλλος σημαντικός αρχιτέκτονας των τυποποιημένων τεστ, ο H.H. Goddard, είπε στο βιβλίο του "Ανθρώπινη αποτελεσματικότητα" (1920), ότι η εκπαίδευση της κυβέρνησης ήταν για "την τέλεια οργάνωση της κυψέλης".

Ενώ ο πρόεδρος του Χάρβαρντ τα έτη 1933 - 1953, ο James Bryant Conant, έγραψε ότι η αλλαγή σε ένα καταναγκαστικό, άκαμπτο και εν δυνάμει καταστροφικό εκπαιδευτικό σύστημα είχε απαιτηθεί από "ορισμένους βιομηχάνους και "οραματιστές" που άλλαζαν τη φύση της βιομηχανικής διαδικασίας."

Με άλλα λόγια, οι κυρίαρχοι της βιομηχανίας και της κυβέρνησης θέλησαν ρητά ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα διατηρήσει την κοινωνική τάξη, με το να μας διδάξουν αρκετά για να "τα φέρουμε βόλτα", αλλά όχι αρκετά ώστε να μπορέσουμε να σκεφτούμε για τον εαυτό μας, να αμφισβητήσουμε την κοινωνικοπολιτικής τάξη, ή να επικοινωνήσουμε σωστά. Προοριζόμαστε για να γίνουμε καλοί εργάτες-κηφήνες, με ένα απειροελάχιστο ποσοστό του πληθυσμού -κυρίως τα παιδιά των κυρίαρχων της βιομηχανίας και της κυβέρνησης- να εκπαίδεύονται σε τέτοιο επίπεδο ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να ελέγχουν τα πράγματα.

Αυτές ήταν, σε κοινή θέα, οι βασικές αρχές για το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης, ένα σύστημα το οποίο παραμένει αμετάβλητο μέχρι σήμερα. Αν και οι πραγματικοί λόγοι πίσω από αυτό δεν εκφράζονται δημοσίως συχνά, είναι προφανώς ακόμα γνωστά εντός των εκπαιδευτικών κύκλων. Η κλινική ψυχολόγος Bruce Ε. Levine έγραψε το 2001:
Κάποτε είχα διαβουλεύσεις με έναν δάσκαλο ενός εξαιρετικά έξυπνου οκτάχρονου αγοριού, το οποίο είχε διαγνωστεί με "αντιθετική προκλητική διαταραχή" (oppositional defiant disorder). Εισηγήθηκα ότι ίσως το αγόρι δεν είχε μια ασθένεια, αλλά απλά βαριόταν. Η δασκάλα του, μια ευχάριστη γυναίκα, συμφώνησε μαζί μου. Ωστόσο, πρόσθεσε, "Μας είπαν στη συνέντευξη ότι η δουλειά μας είναι να τα παραδώσουμε έτοιμα για την αγορά εργασίας ... ότι τα παιδιά πρέπει να συνηθίσουν να μην τους δίνουμε ερεθίσματα όλη την ώρα, αλλιώς θα χάσουν τη δουλειά τους στον πραγματικό κόσμο .

----

Και βέβαια παρόμοια είναι η κατάσταση παντού:

Spoiler:

Πχ η "Καθημερινή" κάνει λόγο σε άρθρο της για την παιδικότητα ως "είδος υπό εξαφάνιση" στην Αγγλία, λόγω των εντατικών ρυθμών:

...Με την ανοιχτή τους επιστολή στην εφημερίδα Daily Telegraph, οι 110 καλούν την κυβέρνηση να λάβει επειγόντως μέτρα, προκειμένου να αποτρέψει τον αφανισμό της πλέον πολύτιμης περιόδου της ανάπτυξης του ανθρώπου, που απειλείται σοβαρά, όπως διαπιστώνουν, από τους ρυθμούς και τα πρότυπα της ζωής στον δυτικό κόσμο. Αναγκασμένα «να συμπεριφέρονται και να ντύνονται σαν μίνι-ενήλικες» τα παιδιά οδηγούνται στην κατάθλιψη, αποκτούν προβλήματα συμπεριφοράς και δεν αναπτύσσονται κανονικά, παρατηρούν οι υπογράφοντες την επιστολή. «Χρειάζονται αυτό που ανέκαθεν χρειάζονταν οι άνθρωποι: πραγματικό φαγητό, πραγματικό παιχνίδι και εμπειρία, από πρώτο χέρι και όχι μέσα από την οθόνη, για όλα αυτά που συνθέτουν τον κόσμο τους». Οι ειδικοί καταδικάζουν, επίσης, το ολοένα και πιο ασφυκτικό εκπαιδευτικό σύστημα της Βρετανίας, που επιβάλλει επαγγελματικό προσανατολισμό ακόμη και στις τρυφερές ηλικίες. Καλούν δε την κυβέρνηση να αναγνωρίσει την ανάγκη των παιδιών για περισσότερο ελεύθερο χρόνο και για ευρύτερα περιθώρια στη διαδικασία ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους. Συστήνουν, τέλος, την έναρξη δημόσιας συζήτησης, προκειμένου να βρεθούν λύσεις στο πρόβλημα. Την επιστολή υπογράφουν μεταξύ άλλων η παγκοσμίου φήμης παιδοψυχολόγος, Πενελόπε Λιτς και η Σου Πάλμερ συγγραφέας του βιβλίου «Τοxic Childhood», η οποία δηλώνει σοκαρισμένη με τα όσα συμβαίνουν στα παιδιά της Βρετανίας. «Η φυσική και ψυχολογική ανάπτυξη ενός παιδιού δεν μπορεί να επιταγχυνθεί», προειδοποιεί. «Η ανάπτυξη έρχεται με τα βιολογικά στάδιά της και όχι με ηλεκτρική ταχύτητα. Η παιδική ηλικία δεν είναι κούρσα»! Την επιστολή υπογράφει και ο βραβευμένος συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Μάικλ Μορπούργκο, ο οποίος, με δηλώσεις του στο BBC, κατήγγειλε τις μεθόδους ανατροφής των παιδιών ως συντονισμένη δηλητηρίαση του πολιτισμού: «Δεν έχουν χρόνο να διαβάσουν, να ονειρευτούν, να ακούσουν μουσική, να πάνε θέατρο, να γνωρίσουν τις τέχνες και πολύ απλά να παίξουν»...

Και όλα αυτά την ίδια ώρα που έρευνες δείχνουν ότι μεγάλο ποσοστό των Άγγλων υποφέρει από...λειτουργικό αναλφαβητισμό (σχετικό λινκ από το BBC εδώ). Ενώ δηλαδή έχουν ένα σωρό προσόντα, χρήσιμα για για την αγορά εργασίας, αδυνατούν να ανταπεξέλθουν όταν βρίσκονται αντιμέτωποι ακόμα και με απλές διαδικασίες, όπως πχ να χρησιμοποιήσουν τον τηλεφωνικό κατάλογο.

Και δεν υποφέρουν μόνο από αυτό, καθώς πολλοί μαθητές καταφεύγουν σε ψυχίατρο, κάτι που οφείλεται στην ολοένα και μεγαλύτερη πίεση. Το φαινόμενο αυτό ήδη εμφανίζεται και στην Ελλάδα:

«Καμιά φορά δυσκολεύομαι να σηκωθώ από το κρεβάτι. Δεν έχω διάθεση για τίποτα. Δεν ξέρω πώς θα περάσει αυτή η χρονιά. Εχω παραλύσει». Στα λόγια της 16χρονης Ελένης, μαθήτριας Γ΄ Λυκείου (όπως τα μεταφέρει στην «Κ» παιδοψυχίατρος) πολλοί γονείς ενδεχομένως να αναγνωρίσουν τα παιδιά τους. Και ίσως προσπαθήσουν να απαντήσουν στο ερώτημα: πρόκειται για μια απλή ( εφηβική μελαγχολία ή μήπως για τα πρώτα σημάδια κατάθλιψης, μιας ψυχικής νόσου που χρήζει θεραπευτικής αντιμετώπισης, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε (πολύ) μεγαλύτερα προβλήματα; ... «Κάθε μέρα έχω φροντιστήριο, από δύο έως τέσσερις ώρες και δύο φορές την εβδομάδα ιδιαίτερα», λέει στην «Κ». «Κυριολεκτικά, από τις 7 το πρωί έως τις 8 το βράδυ καθημερινά δεν ούτε λεπτό ελεύθερο». (σ.σ.: ο Νικόλας πηγαίνει σε ιδιωτικό σχολείο και τελειώνει τα μαθήματα στις 3 μ.μ.) Το Σαββατοκύριακο δεν έχει τόσο βαρύ πρόγραμμα, αλλά αυτό δεν σημαίνει και ελεύθερο χρόνο. «Το Σαββατοκύριακο διαβάζω. Διαβάζω πολύ. Δεν είναι μόνο τα μαθήματα του σχολείου, αλλά και οι απαιτήσεις του φροντιστηρίου - είναι σαν να πηγαίνεις σε δύο σχολεία ταυτόχρονα. Χρειάζεται προετοιμασία για να παρακολουθήσεις τη Δευτέρα». Ο Νικόλας περίμενε ότι αυτή η χρονιά θα είναι δύσκολη, αλλά η αλλαγή ήταν απότομη. «Οπως και να το κάνεις, υπάρχει πίεση. Ολοι την αισθανόμαστε, κανείς δεν εξαιρείται». Και όπως λέει, αυτό επηρεάζει συνολικά τη ζωή τους. «Οταν δεν προλαβαίνεις καν να φας σαν άνθρωπος, κάποια στιγμή θα καταρρεύσεις. Επίσης, έχουμε ένταση που πρέπει να εκτονωθεί. Τι να σου κάνει μια έξοδος το Σάββατο το βράδυ;». http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_...10/2006_200278

Aγχη, φοβίες, κατάθλιψη Φοιτητές στα πρόθυρα νευρικής κρίσης Νέοι και νέες με άγχη, φοβίες, κατάθλιψη, ακόμη και ψυχώσεις, στρέφονται για βοήθεια στις δύο μονάδες του Πανεπιστημίου Αθηνών Μεγάλο είναι το ποσοστό των φοιτητών που επισκέπτονται και τη Μονάδα Υποστήριξης λόγω άγχους. «Στο πρώτο έτος αιτία είναι η δυσκολία προσαρμογής κυρίως για παιδιά που κατάγονται από την επαρχία. Προοδευτικά όμως το άγχος προκαλείται λόγω της καθυστέρησης στην ολοκλήρωση των σπουδών» επισημαίνει ο δρ Κοντοάγγελος. «Παρουσιάζεται ένα φαινόμενο κόπωσηςπου ίσως οφείλεται στον κακό επαγγελματικό προσανατολισμό, με αποτέλεσμα να απογοητεύονται και να “κάθονται”» τονίζει ο επιστημονικός υπεύθυνος της Μονάδας δρ Π. Σακκάς. «Λόγω της καθυστέρησης και σε ένα πλαίσιο απελπισίας, άγχους ή ακόμη και κατάθλιψης, θεωρούν ότι η εγκατάλειψη των σπουδών είναι η καλύτερη λύση» συμπληρώνει ο δρ Κοντοάγγελος. «Εμείς προσπαθούμε να τους πείσουμε ότι αυτό είναι το επιφαινόμενο και αναζητούμε την πραγματική αιτία καθυστέρησης των σπουδών». Η Μονάδα καλείται όμως να αντιμετωπίσει και περιπτώσεις φοιτητών με βιοψυχαναγκαστικές διαταραχές, δηλαδή εμμονές που ο ασθενής προσπαθεί να εκμηδενίσει με τελετουργικές πράξεις. http://www.tovima.gr/default.asp?pid...&dt=22/10/2010

Nτοπάρισμα μαθητών με ψυχοφάρμακα Σε κάποιες χώρες, οι γιατροί τούς χορηγούν Prozac, Xanax και Ritalin για να έχουν καλύτερες επιδόσεις στο σχολείο Θα δίνατε στο παιδί σας ένα χάπι προκειμένου να βελτιωθούν θεαματικά οι επιδόσεις του στο σχολείο; «Σε καμιά περίπτωση», απαντούν 160 γονείς μαθητών που πήραν μέρος σε μια έρευνα του Παντείου Πανεπιστημίου, η οποία βρίσκεται ακόμα σε φάση επεξεργασίας, σε αντίθεση με πολλούς γονείς στις Ηνωμένες Πολιτείες που το κάνουν ήδη, αδιαφορώντας για τις άγνωστες μακροχρόνιες συνέπειες. Αν σας λέγανε ότι οι συμμαθητές του παιδιού σας παίρνουν χάπια και χάρη σε αυτά βαθμολογούνται με 19 και 20 στα μαθήματα, ενώ το παιδί σας όχι; Αυτό συνιστά «αθέμιτο ανταγωνισμό» και ανεπίτρεπτο πνευματικό «ντόπινγκ» απαντά η πλειοψηφία των ίδιων γονέων.

Η Συνθήκη της Μπολόνια στοχεύει μόνο στα αποτελέσματα και όχι στο να ενθαρρύνει τις, σε βάθος, σπουδές και την κριτική σκέψη, υποστηρίζει ο Spiekermann. «Η εκπαίδευση δεν σχετίζεται πλέον με τη μάθηση. Σχετίζεται με την επιτυχία και με το να συγκεντρώσει κανείς αρκετές μονάδες. Τα πάντα έχουν να κάνουν με το αποτέλεσμα και αυτό, εν μέρει, οφείλεται στην εφαρμογή της Συνθήκης της Μπολόνια ανά τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια». Σε μία αξιολόγηση του πανεπιστημιακού τομέα, ο Spiekermann αναφέρει ότι οι φοιτητές αναγκάζονται και ασχολούνται με το πόσες μονάδες θα συγκεντρώσουν το κάθε τρίμηνο. «Είναι απαίσιο. Διδάσκω σε δύο πανεπιστήμια και το βλέπω ήδη να συμβαίνει. Ο κόσμος δεν έχει χρόνο να μάθει, γιατί έχει τόσες πολλές εξετάσεις. Οι φοιτητές δεν έχουν το χρόνο να εξερευνήσουν κάτι που μπορεί να τους ενδιαφέρει. Αυτό είναι παντελώς αντιδημιουργικό».