Η Γερμανία έχει καταφέρει να περάσει ότι μέτρα θέλει στην ευρωζώνη. Βέβαια, "εντός συνόρων", ο κόσμος δε βλέπει με καλό μάτι τα "πακέτα σωτηρίας" (η πλειοψηφία δε στηρίζει καν το ευρώ πλέον και προτιμά το μάρκο), ούτε βέβαια καλοπερνά με τα μέτρα "λιτότητας". Σε συνδυασμό μάλιστα και με το θέμα των πυρηνικών, είχαμε ήττα της Μέρκελ σε τοπικές εκλογές στο πιο πλούσιο κρατίδιο μάλιστα της Γερμανίας, που αποτελούσε παραδοσιακό "προπύργιο" του συντηρητικού κόμματος της Μέρκελ επί δεκαετίες. Σημαντικό ρόλο έπαιξε εκεί όμως και το θέμα των πυρηνικών: Ο λαός στη Γερμανία εδώ και χρόνια κινητοποιείται εναντίον των πυρηνικών, και μετά τα γεγονότα στη Φουκοσίμα, κινήθηκε πολιτικά προς τους "Πράσινους", που τάσσοταν εναντίον των πυρηνικών εργοστασίων στη Γερμανία.
Στην πρόσφατη σύνοδο της ευρωζώνης πάντως, με τη Γερμανία να κυριαρχεί, η "Ελευθεροτυπία" αναφέρει ότι αποφασίστηκαν τα εξής:
...Δίνεται η δυνατότητα στον προσωρινό μηχανισμό στήριξης (EFSF) και μετά τον Ιούλιο του 2013 στον μόνιμο μηχανισμό στήριξης (EMS) να αγοράζει ομόλογα στην πρωτογενή αγορά για τις χώρες που αντιμετωπίζουν δυσκολία δανεισμού από τις αγορές.Αυτό το τελευταίο σημείο έχει ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα και ίσως αποδειχθεί το πιο χρήσιμο στην περίπτωση που δεν μπορέσει μέχρι το 2012 να βγει στις αγορές για δανεισμό. Το 2012 οι δανειακές ανάγκες της χώρας υπολογίζονται στα 66 δισ. ευρώ. Απ' αυτά μόνο τα 25 δισ. ευρώ θα καλύπτονται από το δάνειο των 110 δισ. ευρώ, που θα βρίσκεται στο τέλος του. Επομένως τα υπόλοιπα θα τα βρει ή από τις αγορές ή αν δεν μπορέσει να βγει σε αυτές, θα τα βρει από τον μηχανισμό μέσω της αγοράς ομολόγων της.Και πιθανώς τότε να θελήσουν να ξεκινήσουν και την αναδιάρθρωση του χρέους
Ωστόσο αυτή η χρήσιμη και ίσως σωτήρια δυνατότητα (αχαχαχ, ευτυχώς που μας "σώζουν") κρύβει και μια αρνητική διάσταση: Η αγορά ελληνικών ομολόγων από τον προσωρινό μηχανισμό και μετά το 2013 από τον μόνιμο μηχανισμό, θα είναι επί της ουσίας ένα νέο δάνειο, που θα συνοδεύεται από νέους δεσμευτικούς όρους, ασφυκτικής δημοσιονομικής πολιτικής. Αυτό σημαίνει ένα νέο μνημόνιο και νέα μέτρα δημοσιονομικής σταθερότητας.
Οσον αφορά την έγκριση του συμφώνου για το ευρώ, που έχει στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας στην ευρωζώνη, ο πρωθυπουργός στη συνέντευξή του στις Βρυξέλλες, αμέσως μετά το πέρας της συνόδου, είπε ότι δεν θα επιφέρει νέα μέτρα στην Ελλάδα, γιατί όλα όσα προβλέπει ήδη υλοποιούνται. Ομως:
- Η σύνδεση των μισθών με την παραγωγικότητα ανοίγει πόρτα για μισθολογικές μειώσεις, κυρίως στον ιδιωτικό τομέα.
- Επίσης και η σύνδεση των συνταξιοδοτικών ορίων με το προσδόκιμο ζωής αφήνει διαρκώς ανοιχτό το ενδεχόμενο αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης.
Ο Wolfgang Münchau στους Financial Times αναφέρει όμως τα εξής:
The bad news is that the various resolutions made this week by European Council will not be enough to carry us through the current crisis.
Early last week, European finance ministers agreed a relatively straightforward capital structure for the ESM. It would have a total capital of €700bn, of which €80bn would actually be paid in. The rest would be “callable” capital. (δεν υπάρχει δηλαδή). This means that the fund can ask shareholders to supply new capital, if existing capital gets wiped out.
The problem with callable capital is a “can’t pay, won’t pay” scenario, since the member states all guarantee each other. For example, do we really believe that Italy – a country with public sector debts of 120 per cent of gross domestic product – is in a position to find tens of billions for the bail-out of another member state? Italy’s share in the ESM is nearly 18 per cent, slightly less than France, at 21 per cent. If something bad happens, Italy would share a big responsibility. What if Italy, or indeed somebody else, cannot honour its commitment?
The idea behind the paid-in capital is to provide a buffer, so that the system can deal with problems more easily. But the idea of a properly funded ESM suffered a surprise setback last week. German MPs suddenly panicked at the prospect of having to put up €11bn in 2013 – an election year, for which Germany’s ruling coalition had earmarked a tax cut. So Angela Merkel went to Brussels on Thursday and demanded that there should be no upfront payment, and that money would be phased in over five years, instead of three. Η Γερμανία δυσκολεύεται να πείσει το γερμανικό λαό να δεχτεί τα "πακέτα σωτηρίας" για τις τράπεζες
But here is the crux: Germany and France, whose sovereign bonds have a triple A rating, would not need to put up actual money to cover any shortfall of paid-in capital. A guarantee would do. But countries with lower ratings, such as Italy, Spain, and, yes, Portugal, Ireland and Greece, would have to pay cash. So we are in a perverse situation. Countries with easy access to capital can provide cheap guarantees, while the weaker countries must put forward cash. In fact, the biggest risk to Italy’s future solvency has nothing to do with its own debt. It is the country’s exposure to the eurozone crisis mechanism.
if a country defaults everyone gets hit equally. Governments would have to pay immediately. What is intended as a rescue mechanism would then unwittingly become a crisis propagator.
But now for the really bad news: the domestic political systems in the eurozone’s members are not prepared for what is about to hit them. If the German coalition convulses at the prospect of an €11bn capital injection, what might they say if confronted with a much larger request to make good on a loan guarantee? Unlike a simple capital provision for the ESM, the payment of a guarantee would require an offsetting fiscal correction at home. Just imagine the politics of a cross-border bail-out that requires a cut in domestic welfare payments.
The irresistible force of EU-level crisis resolution will eventually come into conflict with the immovable object of national politics. Last week’s debate on the ESM is an early warning of what lies ahead. Εννοεί ότι στο εσωτερικό των χωρών της ευρωζώνης, θα υπάρχουν διαρκώς αυξανόμενες αντιδράσεις για τα "πακέτα σωτηρίας" των τραπεζών
Την ίδια ώρα, το Spiegel αναφέρει πως η αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας είναι σίγουρη. Εμείς θυμίζουμε και ένα παλιότερο άρθρο του M. Pettis, που μάλλον τα έλεγε πιο ωμά και κατανοητά απ' όλους:
Η οικονομική ανάκαμψη στις χώρες που επλήγησαν από την κρίση δεν θα ξεκινήσει μέχρι να αναγνωριστούν ως χρεωκοπημένα και λάβουν άφεση του χρέους από τους πιστωτές τους.
Πριν από κάθε κήρυξη πτώχευσης υπάρχει η ψευδαίσθηση ότι η πιστώτρια χώρα αντιμετωπίζει απλώς ένα βραχυπρόθεσμο πρόβλημα χρηματοδότησης, καθώς και ότι με πολλή πειθαρχία και λίγη καλή θέληση θα είναι σε θέση να συνεχίσει την πορεία της από την κρίση. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πολλές «λύσεις» αναδιάρθρωσης του χρέους προτείνονται - οι οποίες συνεπάγονται την αύξηση του χρέους, και συχνά με τον πιο οικονομικά αποσταθεροποιητικό τρόπο - που καθιστούν αναπόφευκτα την τελική επίλυση της κρίσης πολύ πιο δύσκολη και οι οποίες αυξάνουν σημαντικά τα ασφάλιστρα για την περίπτωση χρεωκοπίας. Το πιο διαβόητο πρόσφατο παράδειγμα των τρομερών αυτών «λύσεων» ήταν το χρέος της Αργεντινής το 2001, με την οποία ναδιάρθρωση του οποίου αυξήθηκε δραματικά το σύνολο των υποχρεώσεων της χώρας ενώ απεγνωσμένα προσπαθούσε να διατηρήσει την ψευδαίσθηση ότι κάπως θα μπορούσε να έχει ανάπτυξη και έτσι να αποπληρώσει το χρέος της.
Η Ελλάδα, και ίσως δύο ή τρεις άλλες χώρες, απλά δεν μπορούν να επιστρέψουν ποσά που χρωστάνε. Τελικά πρόκειται να χρεωκοπήσουν, και στη συνέχεια, στη διαδικασία αναδιάρθρωσης, θα λάβουν επαρκή μείωση του χρέους που θα τους επιτρέπει να επιστρέψουν σε μια υγιή βάση και με μια εύλογο προοπτική αποπληρωμής. Αλλά για όσο διάστημα διατηρούν το πρόσχημα ότι μπορούν και θα επιστρέψουν το πλήρες οφειλόμενο ποσό, οι προκύπτουσες στρεβλώσεις στην οικονομία θα σημαίνουν ότι οι επιχειρήσεις θα από-επενδύουν και η χώρα δεν θα έχει ανάπτυξη.
Το ιστορικό προηγούμενο καθιστά σαφές ότι, όσο το κράτο-δανειολήπτης είναι αναγκασμένο να αποπληρώνει ένα μη-αποπληρώσιμο χρέος, δεν θα έχει ανάπτυξη. Τελικά, όπως έχει συμβεί σχεδόν σε κάθε προηγούμενη παρόμοια περίπτωση, οι πιστωτές και οι οφειλέτες θα αναγνωρίσουν την πραγματικότητα και θα βρουν ένα ένα σχέδιο για haircut του χρέους που θα επιτρέψει στην οικονομία να επιστρέψει στην ανάπτυξη. Μέχρι τότε, αναμένουμε χαμηλή ανάπτυξη, υψηλή ανεργία, και συνεχείς μάχες για το χρέος.
...
Η χρεωκοπία της Ελλάδας δεν θα αναγνωριστεί επίσημα για πολλά χρόνια.
Όταν οι περισσότερες από τις υποχρεώσεις του χρεωκοπημένου κράτους ήταν κατανεμημένες σε μια ευρεία ποικιλία ομολογιούχων, οι δυνάμεις της αγοράς ενεργούσαν αρκετά γρήγορα για να αναγκάσουν άφεση (haircut) χρέους. Ανεξόφλητα ομόλογα λαμβάνουν μεγάλες εκπτώσεις, και είναι πολύ πιο εύκολο για κάποιον που αγόρασε το χρέος στο 1/3 της ονομαστική αξία του να συμφωνήσει με 50% άφεση του χρέους από ό, τι για κάποιον που έκανε το αρχικό δάνειο.
Αλλά τα πράγματα είναι διαφορετικά με την τρέχουσα κατανομή των χρεών των χρεωκοπημένων ευρωπαϊκών κρατών, όπως ήταν και με τα κρατικά δάνεια της δεκαετίας του 1970. Είναι συγκεντρωμένα στο εσωτερικό του τραπεζικού συστήματος, και οι τράπεζες δεν μπορούν να αντέξουν τις απώλειες χωρίς οι ίδιες να καταρρεύσουν σε χρεοκοπία.
Αυτό δεν μπορεί να επιτραπεί να συμβεί. Η κρίση του χρέους των ΛΑΧ της δεκαετίας του 1980 μαινόταν για σχεδόν μια ολόκληρη δεκαετία - μια δεκαετία παύσης πληρωμών, φυγής κεφαλαίων, και έντονα χαμηλής ανάπτυξης - πριν οι πιστωτές επισήμως αναγνώρισαν ότι οι περισσότεροι αγωνιζόμενοι δανειολήπτες δεν θα μπορούσαν να εξοφλήσουν το χρέος τους και χρειάζονταν μερική άφεση χρέους. Η πρώτη επίσημη αναγνώριση της διαγραφής χρεών συνέβη με το σχέδιο αναδιάρθρωσης του Μεξικού Brady το 1990. Η ανάπτυξη επέστρεψε στις περισσότερες χώρες μόνο αφότου κατέστη σαφές ότι θα λάβουν άφεση χρέους.
Γιατί πήρε τόσο καιρό; Ήταν οι τράπεζες ηλίθιες; Όχι, οι τράπεζες γνώριζαν πολύ καλά ότι δεν επρόκειτο να πάρουν πίσω τα χρήματά τους ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, αλλά για να το αναγνωρίσουν επίσημα αυτό θα έπρεπε να χάσουν περισσότερα κεφάλαια για την απορρόφηση των ζημιών από όσα είχαν. Η αναγνώριση του προφανούς έπρεπε λοιπόν να καθυστερήσει σχεδόν μία ολόκληρη δεκαετία, ώστε οι τράπεζες να οικοδομήσουν ένα επαρκές κεφάλαιο ως «μαξιλάρι» για την απορρόφηση των ζημιών. [σημ.: χάστε τώρα εσείς μισθούς, συντάξεις, θέσεις εργασίας, ωράρια, κτλ, ώστε να αρπάξουν οι τράπεζες τα "πακέτα σωτηρίας" τους, ώστε να βγουν αυτές αλώβητες, και εσείς να ζήσετε σα νέοι κολλίγοι του μεσαίωνα]
Το ίδιο και με την Ευρωπαϊκή κρίση. Ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού χρέους κατέχεται από ευρωπαϊκές τράπεζες, και απλά δεν έχουν αρκετό κεφάλαιο για να απορροφήσουν τις ζημίες του ελληνικού χρέος, πόσο μάλλον αν η Ελλάδα συνοδεύεται από την Πορτογαλία, την Ισπανία και άλλες. Οι τράπεζες θα πρέπει πρώτα να ανοικοδομήσουν τις κεφαλαιακές βάσεις τους για να μπορέσουν να παραδεχτούν το αυτονόητο, και αυτό θα μπορούσε να διαρκέσει αρκετά χρόνια. [σημ.: Και μάλιστα, όχι μόνο οι γαλλικές και γερμανικές τράπεζες είναι οι κύριοι δανειστές, και θα χρεωκοπήσουν αν εμείς τους πούμε στάση πληρωμών, αλλά αυτό θα έχει αλυσιδωτές αντιδράσεις - για παράδειγμα και η τράπεζα της Αγγλίας παραδέχτηκε πρόσφατα ότι θα έχει σοβαρό πρόβλημα, μιας και όλες οι τράπεζες του κόσμου είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους: "The Bank of England said the sovereign debt crisis in Europe had increased the risk of instability in the U.K. financial system, and banks need to raise more capital to guard against shocks.. U.K. banks are “particularly exposed” to the French and German banking systems, which account for about a quarter of their claims on banks globally, the central bank said". Την ίδια ώρα, ο Ζαν Κλοντ Τρισέ αναφέρει ότι "Όλες [οι τράπεζες] θα είχαν εξαφανιστεί εάν δεν τις είχαμε σώσει, αυτό είναι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε", χωρίς βέβαια να βγάζει τσιμουδιά ποιος πληρώνει το μάρμαρο για αυτή τη σωτηρία των τραπεζών, που αποδεικνύει ότι το "αόρατο χέρι της αγοράς" δεν υπάρχει, υπάρχουν όμως οι -εντελώς ορατές- χερούκλες των τραπεζιτών που επιδίδονται σε πλιάτσικο εναντίον μας]
Έτσι, είμαστε καταδικασμένοι να περάσουμε το μεγαλύτερο μέρος της επόμενης δεκαετίας, με αναβολή της επίλυσης της κρίσης, ενώ οι τράπεζες ανοικοδομήσουν την οικονομική τους βάση. Μέχρι να το κάνουν, όλοι θα προσποιηθούμε ότι η Ελλάδα δεν είναι χρεωκοπημένη και ότι οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες δεν θα έχουν κρίση. Εν τω μεταξύ, καμία από αυτές τις χώρες δε θα μπορέσει να έχει ανάπτυξη.
Για το τέλος, μια κορυφαία σκηνή του James Bond, από την ταινία "Golfinger": Ο "κακός" έχει αλυσοδέσει τον "καλό" Bond, και ετοιμάζεται να τον χτυπήσει με το laser. O Bond του λέει "περιμένεις να μιλήσω;" - και ο "κακός" γελάει και του λέει "Όχι κύριε Μποντ. Περιμένω να πεθάνεις. Δεν υπάρχει τίποτα που να μπορείς να μου πεις και να μην το ξέρω ήδη".
Κάπως έτσι είναι και εδώ: Η άρχουσα τάξη έχει βάλει το "laser" εναντίον των εργατών, και θέλει να τους "κινεζοποιήσει", για χατήρι των τραπεζών, των βιομήχανων, κτλ. Και δεν έχει σκοπό ΝΑ σταματήσει - ούτε καν να "κάνει διάλογο" και να το "συζητήσει" το θέμα. Ο Μποντ τελικά δραπετεύει βέβαια στην ταινία, και νικά τον 'κακό'. Εμείς;
Δημοσίευση σχολίου