Για τις εξελίξεις στην Κούβα

 Σε πολλά ΜΜΕ παρακολουθήσαμε τίτλους του τύπου «Τέλος εποχής για την Κούβα». «Χωρίς τον Φιντέλ Κάστρο στα ηγετικά κλιμάκια, για πρώτη φορά μετά από σχεδόν 50 χρόνια, το 6ο συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Κούβας εξέλεξε την Τρίτη την ανώτατη κομματική ηγεσία και επικύρωσε τις ευρείες μεταρρυθμίσεις που είχε προτείνει ο Ραούλ Κάστρο για την αναζωογόνηση της χώρας», αναφέρουν τα ρεπορτάζ και τονίζουν ότι ο νέος γ.γ του ΚΚ Κούβας Ραούλ Κάστρο –αδελφός του Φιντέλ- θα προχωρήσει σε «νέο μοντέλο ανάπτυξης της οικονομίας» αφού «είχε ασκήσει σκληρή αυτοκριτική στα οικονομικά και πολιτικά πεπραγμένα του παρελθόντος».

Δεν γνωρίζουμε περισσότερα για τις προθέσεις του νέου ηγέτη της Κούβας. Παρακολουθήσαμε όμως το δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ που είχε καλεσμένο τον βουλευτή του ΚΚΕ, Νίκο Σοφιανό. Όταν η Ελλη Στάη τον ρώτησε σχετικά η απάντηση του στελέχους του ΚΚΕ ήταν επί λέξη: «Βλέπουμε με ανησυχία της αλλαγές στην Κούβα γιατί εισάγουν στην βάση της σοσιαλιστικής οικονομίας νόμους και κανόνες της αγοράς, και επειδή έχουμε βγάλει συμπεράσματα από τις ανατροπές που ζήσαμε στον 20ο αιώνα θεωρούμε ότι υπάρχουν κίνδυνοι για την προοπτική του σοσιαλισμού στην Κούβα».

Εδώ προκύπτει ένα ερώτημα. Δηλαδή σύμφωνα με τον βουλευτή του ΚΚΕ είχαμε σοσιαλισμό της τελευταίες δεκαετίες στην Κούβα και τώρα με την αλλαγή της ηγεσίας του ΚΚΚούβας «υπάρχουν κίνδυνοι» να ανατραπεί αυτός;
Θα παραθέσουμε ένα περασμένο  άρθρο από την εφημερίδα «Κόντρα» και οι αναγνώστες του μπλογκ μας ας βγάλουν τα συμπεράσματά τους:

Σοσιαλισμός με απολύσεις και «αυταπασχολούμενους» καπιταλιστές δε γίνεται!

Τελικά, στην Κούβα θα γίνουν ή όχι απολύσεις; Σύμφωνα με το «Ριζοσπάστη» (15/9/10), ο οποίος επικαλείται τον κουβανό πρέσβη στην Αθήνα, Ερμες Ερέρα Ερνάντες, «στην Κούβα δε γίνονται απολύσεις. Οταν ένας εργαζόμενος δε χρειάζεται σε συγκεκριμένη δουλειά, μετακινείται χωρίς να χάνει τις απολαβές του». Η απάντηση του κύριου πρέσβη αφορούσε δημοσιεύματα (βοά ο παγκόσμιος Τύπος) για τις επικείμενες απολύσεις (συγνώμη… μετατάξεις) 500.000 Κουβανών από το Δημόσιο.

Σύμφωνα με τον ανταποκριτή του Αλ Τζαζίρα (13/9), το κράτος θα ολοκληρώσει τις απολύσεις μέχρι τα μέσα του επόμενου χρόνου και θα μειώσει τα εμπόδια για τη δημιουργία ιδιωτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να διευκολύνει τους εργάτες να βρουν δουλειά στον ιδιωτικό τομέα. Φυσικά, εμείς δεν ακούμε το… ιμπεριαλιστικό Αλ Τζαζίρα και εμπιστευόμαστε τον… επαναστατικό Περισσό (ο οποίος –σημειωτέον– ακούει απολύσεις και… του σηκώνεται η τρίχα, εκτός από την περίπτωση της… Τυποεκδοτικής η οποία αναγκάζεται να απολύσει αφού… έτσι κάνει όλος ο κλάδος). Παρά την… καλή μας πίστη, ήρθαν τα… ζιζάνια και μας άναψαν φωτιά στα μπατζάκια.

«Τεμπέληδες εργάτες

Δεν θα αναφερθούμε στο… ατυχές επεισόδιο που ο Φιντέλ εκμυστηρεύτηκε σε αμερικάνο δημοσιογράφο ότι «το μοντέλο δε δουλεύει». Γι’ αυτό θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι οφείλεται σε διαστρέβλωση αυτού που είπε ο Φιντέλ (αν και σύμφωνα με το Αλ Τζαζίρα επιβεβαίωσε ότι το είπε, αλλά ταυτόχρονα το πήρε πίσω ισχυριζόμενος ότι… εννοούσε ακριβώς το αντίθετο). Αλλα είναι τα… ζιζάνια και θα εξηγηθούμε ευθύς αμέσως. Την περασμένη Δευτέρα, η Εθνική Γραμματεία της Ομοσπονδίας Εργατών της Κούβας (Central de Trabajadores de Cuba -  CTC) εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία στηρίζει τα μέτρα και τις «μειώσεις προσωπικού», όμως δεν κατορθώσαμε να βρούμε περισσότερες λεπτομέρειες για την ανακοίνωση (αποσπάσματά της μόνο δημοσιεύονται στο διαδικτυακό τόπο του εθνικού πρακτορείου ειδήσεων της Κούβας http://www.cubanews.ain.cu/2010/0913-cuban-workers-confederation-reiterates-support-socialism.htm).

Ομως, υπάρχει ο λόγος του Ραούλ Κάστρο της πρώτης Αυγούστου, ο οποίος δημοσιεύτηκε ολόκληρος στην Granma (http://www.granma.cu/ingles/cuba-i/2agosto-discursoraul.html). Εκεί ο Ραούλ ήταν πιο συγκεκριμένος. Αφού κατακεραυνώνει όσους αναλυτές ανά τον κόσμο μιλούν για υιοθέτηση καπιταλιστικών πρακτικών στην οικονομία της Κούβας και αφού μας πληροφορεί ότι τα σχέδια των μεταρρυθμίσεων έγιναν μετά από πολλή μελέτη, προχωρά στο ψητό: «Κατά τη διάρκεια της αρχικής φάσης, η οποία θα ολοκληρωθεί στους πρώτους τρεις μήνες του επόμενου έτους, θα τροποποιήσουμε τους κανονισμούς μισθών και εργασίας των υπεράριθμων εργατών από μία ομάδα των υπηρεσιών της κεντρικής κυβέρνησης, καταστέλλοντας τις πατερναλιστικές προσεγγίσεις που αποθαρρύνουν την αναγκαιότητα να δουλεύεις για να ζήσεις και έτσι μειώνοντας τα αντιπαραγωγικά κόστη που προέρχονται από την εξίσωση των μισθών ανεξάρτητα από τα χρόνια εργασίας και από τον εξασφαλισμένο μισθό για μακρές περιόδους σε άτομα που δεν δουλεύουν»! Συγκρίνετε το παραπάνω απόσπασμα με όσα αναφέρει (ή μάλλον σκόπιμα παραλείπει) ο «Ριζοσπάστης» και βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Αλήθεια, πότε ανακαλύφθηκαν «υπεράριθμοι» εργάτες και μάλιστα και τόσοι… τεμπέληδες στην Κούβα, για τους οποίους αξίζει να γίνεται λόγος από τον πρόεδρο της χώρας μισό αιώνα (για την ακρίβεια 52 χρόνια) μετά την επανάσταση; Για ποιο λόγο ο Ραούλ αναγκάζεται να βροντοφωνάξει: «Θα πρέπει να εξαλείψουμε μια για πάντα την αντίληψη ότι η Κούβα είναι η μόνη χώρα στον κόσμο στην οποία οι άνθρωποι μπορούν να ζουν χωρίς να δουλεύουν»; Πώς είναι δυνατόν ένας κομμουνιστής να ισχυρίζεται ότι ο «εξασφαλισμένος μισθός» μπορεί να γίνει «αντιπαραγωγικό κόστος», μιλώντας σαν όλους τους αστούς οικονομολόγους που θεωρούν την εργατική δύναμη σαν «κόστος»; Γιατί μιλά για τη «μεγάλη σημασία της συνεισφοράς στη βελτίωση της κοινωνικής και εργατικής πειθαρχίας, που θα προκύψει από την εφαρμογή αυτών των μέτρων»; Είναι προφανές (σε όσους δεν βλέπουν την πραγματικότητα με τα παραμορφωτικά γυαλιά των κονδυλοφόρων του Περισσού) ότι ο Ραούλ τα «ρίχνει» στους «τεμπέληδες» εργάτες για να προλειάνει το έδαφος για τις μαζικές απολύσεις και το άνοιγμα του ιδιωτικού καπιταλιστικού τομέα και προετοιμάζει την κοινωνία για τις κοινωνικές εκρήξεις που σίγουρα θα γεννηθούν.

«Αυταπασχολούμενοι» καπιταλιστές

Πριν μας κατηγορήσετε για… προβοκάτορες, διαβάστε και το παρακάτω απόσπασμα: «Το Συμβούλιο των Υπουργών συμφώνησε επίσης να επεκτείνει την άσκηση της αυταπασχόλησης και τη χρησιμοποίησή της σαν μία ακόμα εναλλακτική εργασία για τους πλεονάζοντες εργάτες, εξαλείφοντας διάφορες υπαρκτές απαγορεύσεις στην παροχή νέων αδειών και στο εμπόριο συγκεκριμένων προϊόντων, κάνοντας τις εργατικές συμβάσεις πιο ευέλικτες. Την ίδια στιγμή, η προαναφερθείσα σύνοδος της 16ης-17ης Ιούλη ενέκρινε την εφαρμογή ενός συστήματος φορολόγησης για τον τομέα της αυταπασχόλησης, που αντιστοιχεί στο νέο οικονομικό σενάριο και επίσης εξασφαλίζει ότι οι εργάτες που εμπλέκονται σ’ αυτή την δραστηριότητα θα πληρώνουν («make» στο αγγλικό κείμενο) τις εισφορές τους για την κοινωνική ασφάλιση, θα πληρώνουν φόρους επί του ατομικού τους εισοδήματος και των πωλήσεων και ότι αυτοί που θα προσλαμβάνουν προσωπικό θα πληρώνουν φόρους για τη χρήση εργατικής δύναμης»!!!

Αν ζούσε ο Μάρξ θα έσκιζε όλα του τα βιβλία, που πίστευε ότι η εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης είναι προνόμιο μόνο του κεφαλαίου. Πού να ήξερε ότι μετά από μισό αιώνα «σοσιαλισμού» θα δημιουργούνταν η τάξη των «αυταπασχολούμενων» που θα εκμεταλλεύονται μεν εργατική δύναμη, όμως… δεν θα είναι καπιταλιστές γιατί… θα πληρώνουν τους φόρους τους! Αυτό μόνο τα διεστραμμένα μυαλά της κουβανικής ηγεσίας θα μπορούσαν να το σκαρφιστούν!

Ο πονηρός συντάκτης του «Ρ», για να ξεφύγει από το ρεζιλίκι, αναγνώρισε τους «κινδύνους» των νέων μέτρων, διαβεβαιώνοντας τους αναγνώστες του ότι το ίδιο αναγνωρίζουν και οι Κουβανοί «σύντροφοι», μιας και «ο μικροϊδιοκτήτης μαθαίνει να δουλεύει για τον ίδιο, να συσσωρεύει χρήμα, όπως έχει δείξει και η αρνητική εμπειρία της ΕΣΣΔ, αλλά και της Κίνας, που η μικρή ιδιοκτησία μεγάλωσε και ενισχύονται οι καπιταλιστικές σχέσεις, κάτι που όπως είπε ο Ερμες Ερέρα Ερνάντες είναι στην προσοχή τους». Και τι μ’ αυτό; Το γεγονός ότι η μικρή παραγωγή γεννά τον καπιταλισμό κάθε μέρα, κάθε ώρα και σε μαζική κλίμακα, όπως είχε πει ο Λένιν, δε μπορούν να το αποτρέψουν. Ομως στην Κούβα που ο «σοσιαλισμός» υπάρχει μόνο κατ’ όνομα δεν θα έχουν κανένα πρόβλημα με αυτό…

Ανύπαρκτος σοσιαλισμός

Πώς εδραιώθηκε και με τη βοήθεια τίνος ο κουβανέζικος «σοσιαλισμός»; Δε μιλάμε για τα πρώτα χρόνια της επανάστασης (που ήταν πραγματικά λαϊκή, σε αντίθεση με τα πραξικοπήματα που βαφτίστηκαν επαναστάσεις, όπως στην Αιθιοπία και το Αφγανιστάν), αλλά για όλα αυτά τα χρόνια, από το ‘59 μέχρι το ’91, που τα έσπασαν με την ΕΣΣΔ, λίγο πριν αυτή διαλυθεί. 30 χρόνια δεν ήταν η Κούβα το μαντρόσκυλο των «σοβιετικών» σχεδόν σε κάθε ιμπεριαλιστική τους επιχείρηση; Και μην μας πείτε ότι προβοκάρουμε, γιατί θα σας ρωτήσουμε τι δουλειά είχαν τα κουβανέζικα στρατεύματα στην Αιθιοπία, με το πραξικόπημα του Μεγκίστου ενάντια στον αμερικανόδουλο Χαϊλέ Σελασιέ, που βαφτίστηκε «λαϊκή επανάσταση»; Τι δουλειά είχαν τα κουβανέζικα στρατεύματα στην Αγκόλα; Πώς μπορούσε να οικοδομηθεί σοσιαλισμός στην Κούβα, όταν αυτή εξαρτώνταν οικονομικά και πολιτικά από μια ιμπεριαλιστική υπερδύναμη όπως η «Σοβιετική» Ενωση των Χρουστσόφ, Μπρέζνιεφ και επιγόνων, που κατέληξε στην Περεστρόϊκα και την αυτοδιάλυσή της; Γίνονταν ή δεν γίνονταν το 80% των συναλλαγών της Κούβας με τις χώρες της τότε ΚΟΜΕΚΟΝ (τον αντίπαλο της ΕΟΚ οικονομικό σχηματισμό των ανατολικών χωρών εκείνη την εποχή), καταδικάζοντας την οικονομία της να μένει κυρίως αγροτική, για πολλά χρόνια μετά τη νίκη της επανάστασης;

Ας αφήσουμε όμως τα ερωτήματα κι ας δώσουμε το λόγο σε έναν άνθρωπο που κανείς (ούτε οι ίδιοι οι κουβανοί ηγέτες) δε μπορεί να καταδικάσει σαν πράκτορα των ιμπεριαλιστών:

«Πώς μπορεί κανείς να εφαρμόσει τον όρο "αμοιβαία οφέλη" στις πωλήσεις των πρώτων υλών με τις διεθνείς τιμές, όταν αυτές (σ.σ. οι πρώτες ύλες) κοστίζουν απεριόριστο ιδρώτα και βάσανα στις υπανάπτυκτες χώρες και στην αγορά (σ.σ. από τις υπανάπτυκτες χώρες) των προϊόντων της βιομηχανίας από τα σημερινά, μεγάλα αυτοματοποιημένα εργοστάσια; Εάν εφαρμόζουμε αυτό το είδος των σχέσεων μεταξύ των δύο ομάδων κρατών, πρέπει να συμφωνήσουμε ότι οι σοσιαλιστικές χώρες είναι, κατά κάποιο τρόπο, συνένοχες με την ιμπεριαλιστική βιομηχανική εκμετάλλευση. Μπορεί να αντιτάξει κανείς ότι το μέγεθος των συναλλαγών με τις υπανάπτυκτες χώρες είναι ένα σημαντικό τμήμα του εξωτερικού εμπορίου των σοσιαλιστικών χωρών. Αυτό είναι μια μεγάλη αλήθεια, όμως δεν εξαφανίζει τον ανήθικο χαρακτήρα αυτής της συναλλαγής. Οι σοσιαλιστικές χώρες έχουν το ηθικό καθήκον να ξεφορτωθούν οριστικά την σιωπηρή συνενοχή με τις εκμεταλλευτικές χώρες της Δύσης. Το γεγονός ότι το εμπόριο σήμερα είναι μικρό δε σημαίνει πολλά. Το 1959, η Κούβα πουλούσε ζάχαρη μόνο περιστασιακά σε μια χώρα μέλος του σοσιαλιστικού μπλοκ, συνήθως μέσω Αγγλων μεσαζόντων ή μεσαζόντων από άλλες χώρες. Σήμερα το 80% του εμπορίου της Κούβας, είναι μ' αυτή την περιοχή. Ολες οι ζωτικές της προμήθειες προέρχονται από το σοσιαλιστικό στρατόπεδο και στην πραγματικότητα εντάχθηκε σ' αυτό. Δε μπορούμε να πούμε ότι αυτό έγινε μόνο από την αύξηση του εμπορίου, ούτε ότι σ' αυτή την αύξηση στο εμπόριο επέδρασε η καταστροφή της παλιάς τάξης και η υιοθέτηση του σοσιαλιστικού πρότυπου ανάπτυξης, και τα δύο άκρα συγκοινωνούν και αλληλοσυσχετίζονται....

Δεν υπάρχει άλλος ορισμός του σοσιαλισμού πιο έγκυρος για μας από την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Οσο αυτό δεν επιτυγχάνεται, είμαστε στο στάδιο της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Κι αν αντί να επιτυγχάνουμε αυτό το σκοπό, η καταστροφή της εκμετάλλευσης βαλτώσει ή χειρότερα αντιστραφεί, τότε είναι λάθος ακόμα και να μιλάμε ότι οικοδομούμε το σοσιαλισμό».

Αυτά ήταν τα λόγια του Τσε, στην Αφροασιατική Σύνοδο που έγινε στην Αλγερία στις 26/2/1965, λίγο πριν φύγει από την Κούβα και παραιτηθεί όλων των αξιωμάτων (ήταν υπουργός Βιομηχανίας) για να πάει στην Αφρική. Από τότε κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι. Η Κούβα όχι μόνο έγινε μαντρόσκυλο της «Σοβιετικής» Ενωσης, στέλνοντας στρατό στην άλλη άκρη της γης, αλλά παραχώρησε γην και ύδωρ και στο δυτικό κεφάλαιο (κυρίως το ευρωπαϊκό) με τις κακόφημες «ζώνες ελεύθερου εμπορίου». Αυτές δεν είναι παρά ένα σύστημα κινήτρων στο ξένο κεφάλαιο, που εγκαινίασε πριν αρκετά χρόνια ο Κάστρο, αντιγράφοντας τους θύλακες ελεύθερου εμπορίου που λειτουργούν ήδη στη Λατινική Αμερική και γίνονται για την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων, τεχνολογίας και τόνωση των εξαγωγών καθώς και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας (ή μάλλον μισθωτής σκλαβιάς). Για τους ξένους επενδυτές αυτό σημαίνει μηδενικά τέλη, εξαίρεση από εταιρικούς φόρους για 12 χρόνια και έκπτωση 50% για άλλα πέντε (οι φοροαπαλλαγές αυτές μπορεί μάλιστα να παραταθούν κατά περίπτωση, σύμφωνα με τη νέα νομοθεσία) και το σημαντικότερο, τζάμπα εργατικό δυναμικό (με μισθό που δεν ξεπερνά τα 150-200 δολάρια μηνιαίως). Οι ξένοι επενδυτές πληρώνονται σε σκληρό συνάλλαγμα, αλλά οι Κουβανοί εργάτες παίρνουν πέσος (κι η διαφορά απ' το συνάλλαγμα κατατίθεται στα ταμεία του ...σοσιαλιστικού κράτους).

Η δράση του ξένου κεφαλαίου γινόταν όλα αυτά τα χρόνια απροκάλυπτα και μάλιστα δεν ντρέπονταν να τη διαφημίζουν από την ίδια την Granma. Οπως σε άρθρο της 21/6/2002 με τίτλο «Οι γαλλικές εταιρίες ενισχύουν την παρουσία τους στο νησί», στο οποίο αναφέρεται ότι ο Ζαν-Ντομινίκ Κομολί, πρόεδρος της Κουβανέζικης Επιτροπής Δράσης των Γαλλικών Εταιριών (MEDEF), που αριθμεί 40 γαλλικές εταιρίες από διάφορους τομείς (από ηλεκτρισμό και ενέργεια, μέχρι τηλεπικοινωνίες, τράπεζες, κατασκευές, μεταφορές και τουρισμό), στην έκτη επίσκεψη αντιπροσωπείας της MEDEF στην Κούβα, δήλωνε: «Είμαστε αισιόδοξοι. Ξέρουμε ότι η Κούβα θα ξεπεράσει αυτές τις (σ.σ. οικονομικές) δυσκολίες που έχει και εμείς, στη γαλλική επιχειρηματική κοινότητα, θα ενισχύσουμε την παρουσία μας στο νησί, ελπίζοντας να ενθαρρύνουμε κι άλλους να έρθουν»!

Οι εταιρίες που έκαναν μπίζνες δεν ήταν κάποιες παρακατιανές αλλά κολοσσοί στον τομέα της ενέργειας και των μεταφορικών υποδομών, όπως η ALSTOM που –πάντα σύμφωνα με την Γκράνμα (στο ίδιο άρθρο της 21/6/02)– «πραγματοποιεί ένα από τα σημαντικότερα έργα: την ανάπτυξη της παραγωγής και μεταφοράς ενέργειας χρησιμοποιώντας ειδικά το ντόπιο πετρέλαιο». Γι’ αυτό και ο πάπας Ιωάννης Παύλος ο Β’ δεν δίστασε να επισκεφτεί την Κούβα πριν από κάμποσα χρόνια (1998) για να καλέσει τους Αμερικάνους να άρουν το εμπάργκο, ενώ ανάλογη επίσκεψη έκανε και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος (Φλεβάρης 2004) για τα εγκαίνια ενός ορθόδοξου ναού στην Αβάνα (εξ ου και η τοιχογραφία της φωτογραφίας που… διακοσμεί τον εξωτερικό της τοίχο). Η τελευταία επίσκεψη χαιρετίστηκε ακόμα και από τους έλληνες φασίστες, που σε ολοσέλιδο ρεπορτάζ της «Ελεύθερης Ωρας» (8/2/2004) περιγράφουν αναλυτικά τις αβρότητες που αντάλλασσαν ο Κάστρο και ο Βαρθολομαίος!

Στην Κούβα δεν ανησυχούν για τον κίνδυνο να ανατραπεί ο ανύπαρκτος σοσιαλισμός τους. Για άλλο ανησυχούν οι κρατούντες. Για τις κοινωνικές εκρήξεις που σιγοβράζουν και θα είναι ιδιαίτερα έντονες σε συνθήκες παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης που αγγίζει και την «σοσιαλιστική» Κούβα. Να δούμε τότε τι γαργάρες θα κάνουν οι χαμαιλέοντες του Περισσού…