Αυτονόητες απαντήσεις στις αυτονόητες απαντήσεις

 Του Θάνου Ανδρίτσου*

Αυτονόητες απαντήσεις στις αυτονόητες απαντήσεις. (Σκέψεις απέναντι στο άρθρο του Ι. Πρετεντέρη στα Νέα, την Τετάρτη 31 Αυγούστου)

Έτυχε και εγώ, να διαβάσω το τελευταίο κείμενο του Ι. Πρετεντέρη. Έφτασα σε αυτό μέσα από τις οργισμένες αναδημοσιεύσεις που αρκετοί γνωστοί μου έκαναν στο internet. Διαβάζοντας το, όλων των ειδών τα συναισθήματα με διέτρεξαν, μέχρι που κατέληξα στην γνώριμη αδιαφορία για τον ίδιο, τη δημοσιογραφία που επιτελεί και τα επιχειρηματικά συμφέροντα που εκφράζει. Ωστόσο αμέσως μετά σκέφτηκα να γράψω μια απάντηση. Όχι για να τη διαβάσει ο ίδιος, ούτε βέβαια διότι κατέχω τα μέσα ώστε η άποψή μου να φτάσει στα αυτιά του κόσμου που απευθύνονται τα κυρίαρχα ΜΜΕ. Αλλά γιατί, έστω και αν το κάνω μόνο για μένα, η λάσπη πρέπει κάποια στιγμή να απαντιέται, πρέπει να έχουμε την πίστη ότι μπορούμε και επιβάλλεται να απαντάμε σε αυτή τη θλιβερή συμμορία μικρών γκεμπελίσκων που αποτελούν τη δημοσιογραφική στρατιά της κυβέρνησης, του μνημονίου και του κεφαλαίου. Δεν αρκεί πια μόνο η οργή και τα συνθήματα που φωνάζουμε εναντίον τους στις πορείες. Μπορούμε με λόγια και με πράξεις να ανατρέψουμε την επιρροή που έχουν στις συνειδήσεις ενός κομματιού της κοινωνίας, που βέβαια είναι σήμερα μικρότερη από ποτέ.

Τι λέει λοιπόν το κείμενο αυτό; Εκφράζει κάποια βαθιά ανάλυση ή πρόταση που να δικαιολογεί τους παχυλούς μισθούς του; Μάλλον σαν μια βαρετή επανάληψη της βασικής γραμμής του υπουργείου ενάντια στις κινητοποιήσεις στην εκπαίδευση εδώ και χρόνια φαίνεται. Με ένα ενδιαφέρον όμως στοιχείο. Την κεντρικότητα που προσδίδει στους φοιτητές, όχι βέβαια σε αυτούς τους «φοιτητοπατέρες», «τους αριστερούς», «τους επαγγελματίες συνδικαλιστές» αλλά  στη υποτιθέμενη μεγάλη μάζα των «καλών φοιτητών» που θέλουν να σπουδάσουν και καμία σχέση δε θέλουν να έχουν με τις κινητοποιήσεις αυτές.

Αναρωτιέται: «Αν οι Σύγκλητοι, οι πρυτάνεις και οι λοιποί πανεπιστημιακοί αναστατώσουν ή αναβάλουν ή παρεμποδίσουν τις εξεταστικές περιόδους στα πανεπιστήμια, ποιον ακριβώς τιμωρούν; Τον Παπανδρέου; Τη Διαμαντοπούλου; Την τρόικα; Τον καπιταλισμό; Ή μήπως τους συνεπείς φοιτητές που έχουν κοπιάσει γι’ αυτές τις εξεταστικές περιόδους; … Αν οι Σύγκλητοι, οι πρυτάνεις και οι λοιποί πανεπιστημιακοί σε συνεργασία με τα διάφορα ακροαριστερά γκρουπούσκουλα και παρατάξεις κλείσουν τα πανεπιστήμια, ποιος θα ζημιωθεί; Η κυβέρνηση; Η Ευρωπαϊκή Ένωση; Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο; Ή μήπως τα παιδιά που σκοτώθηκαν να μπουν στα πανεπιστήμια, οι οικογένειές τους που ξοδεύουν και όσοι φοιτητές πασχίζουν να γίνουν καλοί επιστήμονες και επαγγελματίες;».

Ωραία ερωτήματα και πασιφανής η ύστατη επιλογή να παρουσιάσει τις κινητοποιήσεις ως μια συμφωνία των πρυτάνεων με τις παρατάξεις ώστε να μη χάσουν τα προνόμια που θεωρητικά χτυπάει ο νόμος της Διαμαντοπούλου. Μήπως όμως οι ερωτήσεις έπρεπε να είναι διαφορετικές; Αν οι φοιτητές δεν αντισταθούν, αν όλα όσα περιγράφει αυτός ο καταστροφικός νόμος περάσουν, αν οι σχολές μετατραπούν σε Α.Ε., αν τα πτυχία γίνουν κουρελόχαρτα πολλών βαθμίδων που δεν εγγυώνται τίποτα, αν μπουν δίδακτρα, καταργηθεί το άσυλο και η ακαδημαϊκή ελευθερία, αν επιβληθεί ένα αυταρχικό- αντιδημοκρατικό μοντέλο λειτουργίας και σπουδών ποιος θα κερδίσει; Οι φοιτητές, τα παιδιά των φτωχών οικογενειών, οι σημερινοί και μελλοντικοί εργαζόμενοι που θα πεταχτούν έξω από την εκπαίδευση, που θα χάσουν ακόμα και τα σημερινά λιγοστά συλλογικά κεκτημένα τους, ή οι επιχειρηματίες που χρόνια τώρα εποφθαλμιούν να βάλουν το χέρι τους στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και οι κυβερνήσεις που θέλουν να τελειώνουν με τη διαρκή εστία αμφισβήτησης που είναι το φοιτητικό κίνημα; Ή επιτέλους ας απαντηθεί το βασικό ερώτημα: Ποιοι ευθύνονται για την κατάσταση που βρίσκεται η χώρα σήμερα, για την πείνα και τη φτώχεια που κατακλύζει την κοινωνία, για το ξεπούλημα των πάντων, μεταξύ αυτών και της εκπαίδευσης; Μήπως οι μαλλιάδες και τεμπέληδες φοιτητές, μήπως οι πρυτανικές αρχές, μήπως οι μικροπωλητές στο Σύνταγμα, μήπως οι ακροαριστεροί; Ή μήπως τα λαμόγια της αγοράς, οι απατεώνες των τραπεζών, οι άθλιοι αντιδραστικοί πολιτικοί, το ίδιο το σύστημα τελικά; Όλοι αυτοί που τώρα υμνεί ο κ. Πρετεντέρης και το υπουργείο Τύπου της κυβέρνησης στο οποίο δουλεύει, όλοι αυτοί που τώρα θα φέρουν την αλλαγή στα πανεπιστήμια.

Όμως το θέμα είναι πιο βαθύ. Συνεχίζει παρακάτω: «Όλη αυτή η αναίτια αναταραχή προκύπτει από μια βασική παρανόηση: ότι τα πανεπιστήμια υπάρχουν για τους πανεπιστημιακούς, τους πρυτάνεις, τις Συγκλήτους, τις παρατάξεις, τις εκλογές, τους διορισμούς, τα νταραβέρια συνδικαλιστών και συνδικαλιζόμενων. Ε, λοιπόν, όχι. Τα πανεπιστήμια σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν για τους φοιτητές. Υπάρχουν για να διδάσκουν, να εκπαιδεύουν και να διαμορφώνουν τους νέους ανθρώπους. Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές.» Εδώ φαίνεται με καλύτερο τρόπο η επίσημη γραμμή προπαγάνδας.
Είναι αλήθεια ότι ο μόνος τρόπος για να στρέψει την κοινή γνώμη υπέρ των αλλαγών είναι ότι απέναντι τους στρέφεται μονάχα μια μειοψηφία βολεμένων στο πανεπιστήμιο που φοβούνται μήπως χάσουν τα προνόμια τους. Βεβαίως και η κοινωνία μισεί αυτούς και τα αλισβερίσια τους. Ποιους όμως έχει στο μυαλό της; Τους κομματικούς στρατούς των κυβερνητικών παρατάξεων, τους εγκάθετους καθηγητές- εκπροσώπους της κυβέρνησης και των επιχειρήσεων, τους προέδρους της ΠΑΣΠ, της ΔΑΠ, τους εκπροσώπους τους στην ΕΦΕΕ, ποιους δηλαδή; Το σύνολο των υπουργών, βουλευτών, γραμματέων στα υπουργεία, δημοσιογράφων, επιστημονικών συμβούλων κ.α., όλο δηλαδή τον αστικό θίασο που σε αγαστή συνεργασία ψήφισε αυτό το νομοσχέδιο. Το μόνο κακό είναι ότι αυτοί δεν είναι και δεν ήταν ποτέ το φοιτητικό κίνημα. Αποτελούσαν σαφώς κομμάτι του μηχανισμού των πανεπιστημίων ή και του φοιτητικού συνδικαλισμού, αλλά το φοιτητικό κίνημα απέχει πολύ από αυτά. Το φοιτητικό κίνημα είναι κίνημα, είναι εξ ορισμού μαζικό, πλειοψηφικό βγαλμένο από μαζικές δημοκρατικές διαδικασίες, σπλάχνο των πιο σημαντικών και ηρωικών στιγμών του ελληνικού λαού. Επομένως καλά θα κάνει ο κ. Πρετεντέρης να περάσει μια βόλτα από τις σχολές (μεταμφιεσμένος ίσως γιατί ακόμα και χωρίς άσυλο οι λακέδες του συστήματος πάντα είναι καλύτερα μέσα στις περίφραχτες επαύλεις του) και να δει τις γενικές συνελεύσεις, τα ασφυκτικά γεμάτα αμφιθέατρα που ψηφίζουν με συντριπτικές πλειοψηφίες καταλήψεις. Οι φοιτητές δεν είναι ένα ασπόνδυλο σώμα, ένα άθροισμα ατομικοτήτων, έχουν ακόμα διαφυλάξει τη συλλογικότητα και τις δομές που μπορεί να εκφραστεί. Έτσι η «φωνή» των φοιτητών δε βγαίνει από δημοσκοπήσεις, στημένα ντοκιμαντέρ ή ψευδή δημοσιεύματα, αλλά από τα συλλογικά τους όργανα και μάλιστα το πιο δημοκρατικό από όλα, τη Γενική Συνέλευση.

Όμως ο κ. Πρετεντέρης δεν είναι αδιάβαστος μόνο σε αυτό. Μιλάει για τα πανεπιστήμια σε όλο τον κόσμο ξεχνώντας το βασικό: Ότι σε όλο τον κόσμο, αυτό το μοντέλο εκπαίδευσης που σήμερα εφαρμόζεται στην Ελλάδα, το μοντέλο της Μπολόνια, του ΔΝΤ, του ΟΟΣΑ είναι πλήρως αποτυχημένο. Έχει οδηγήσει στο πέταγμα έξω από την εκπαίδευση τεράστια κομμάτια της κοινωνίας, έχει κάνει ολόκληρες γενιές φοιτητών χρεωμένες για μια ζωή για να σπουδάσουν και κυρίως έχει πυροδοτήσει ένα πρωτοφανές κύμα αγώνων από την Αγγλία και την Ευρώπη, μέχρι την εξέγερση στη Χιλή εναντίον του. Μπράβο λοιπόν στον κ. Πρετεντέρη, έβαλε ένα ακόμα βέλος στη φαρέτρα του κινήματος, τον πραγματικό διεθνισμό που δεν είναι των διεθνών συμφωνιών ή των οργανισμών εκμετάλλευσης αλλά του αγωνιζόμενου λαού.

Φτάνοντας στο τέλος του κειμένου του αποφασίζει να γίνει πιο σαφής: «Όταν, λοιπόν, μιλάμε για πανεπιστήμια το ζητούμενο είναι τι ωφελεί την εκπαιδευτική διαδικασία και τι συμβάλλει στην παραγωγή αξιόπιστων επιστημόνων και επαγγελματιών. Το ζητούμενο δεν είναι τι βολεύει τους πανεπιστημιακούς, ούτε τι γουστάρουν οι ακροαριστερές παρατάξεις ούτε τι πρεσβεύει για την κοινωνική ανατροπή η όποια νεαντερτάλιος Αριστερά. Κι όταν μιλάμε για σύστημα διοίκησης των πανεπιστημίων, το ζητούμενο είναι ένα: πώς θα διοικούνται τα πανεπιστήμια πιο ορθολογικά, πιο αποτελεσματικά και πιο αξιοκρατικά. Για έναν πολύ απλό λόγο: για να παραγάγουν όχι οπαδούς του ΑΝΤΑΡΣΥΑ αλλά ανθρώπους που πιστεύουν στην αξιοκρατία, στην αποτελεσματικότητα και στον ορθό λόγο». Να λοιπόν η κατακλείδα, να οι υπαίτιοι. Είναι οι ακροαριστεροί, οι ΕΑΑΚιτες, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Είναι αλήθεια ότι μιας και είμαι και εγώ ένας από αυτούς, θα μπορούσα να μην πω τίποτα γιατί μάλλον μόνο καλό κάνει η επίθεση από τον εχθρό σου. Η κοινή γραμμή Πρετεντέρη, Άδωνη (των μαλλιάδων, άπλυτων νεάτερνταλ) δεν επιτίθεται μόνο στην πολιτική θέση της αριστεράς, αλλά απευθύνεται στο θυμικό, θέλει να πείσει ότι αυτοί είναι κάτι μιάσματα της κοινωνίας, απόβλητα που πρέπει να παταχτούν. Από μια έννοια είναι πολύ αστείο πόσο ολόιδια είναι  η γραμμή που ακολουθούν ιστορικά. Σε ένα κείμενό του ο Δ. Γληνός το 1928 έγραφε για τη συζήτηση που γινόταν για το πρόβλημα της Παιδείας: (ολόκληρο εδώ) «Ο καθένας, όπου μισεί, εκεί και λαλεί και καταλαλεί. Φταίει ο Βενιζέλος, φταίει το Πανεπιστήμιο, φταίνε οι καθηγητές της Μέσης Παιδείας, φταίνε οι δημοδιδάσκαλοι, φταίνε οι ελληνοδιδάσκαλοι, φταίει ο πόλεμος, φταίνε τα θρανία, φταίνε οι μιστοί, φταίει το Κράτος, μα προ πάντων φταίνε οι μαλιαροί, οι κομουνιστές, οι άθεοι. Ποιοι άλλοι;» Όμως δυστυχώς για αυτούς, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ και η ΕΑΑΚ, δεν αποτελείται από Βίκινγκς, ούτε από νίντζα αλλά από απλούς ανθρώπους που είναι δίπλα στη σχολή, στο χώρο δουλειάς, στη γειτονία. Είναι οι άνθρωποι αυτοί που μοχθούν όπως οι άλλοι, που πιστεύουν ότι μπορεί να υπάρχει και ένας άλλος δρόμος έξω από τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού, και ίσως γίνουν και νίντζα για να το κατακτήσουν. Όμως το πρόβλημα τους το πιο μεγάλο δεν είναι το τι ακριβώς είναι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ, αλλά η αυταπάτη τους ότι η μάχη στα πανεπιστήμια και σε όλη την κοινωνία είναι μάχη εκπορευόμενη απλά από κάποιες δυνάμεις. Πόσο πολύ θα εκπλαγούν ότι θα δουν ότι ο αγώνας βρίσκεται ριζωμένος βαθιά στη ψυχή εκατοντάδων χιλιάδων νέων και δεν πρόκειται να τον αφήσουν εύκολα.

Παραμένει βέβαια αισιόδοξος στο τέλος του κειμένου του: «Την αναταραχή, βεβαίως, δεν θα τη γλιτώσουμε – για την ακρίβεια: δεν θα τη γλιτώσουν οι δυστυχείς φοιτητές… Ούτως ή άλλως, τα πιο αναχρονιστικά στοιχεία της ελληνικής κοινωνίας έχουν εδώ και χρόνια μετατρέψει τα πανεπιστήμια σε προνομιακό χώρο επιρροής τους. Δεν θα παραιτηθούν αμαχητί από το βιλαέτι τους. Έχω την αίσθηση, όμως, ότι αυτή τη φορά θα δώσουν μια μάχη οπισθοφυλακής, καταδικασμένη εκ των προτέρων. Όχι μόνο επειδή συσπειρώνουν απέναντί τους τη συντριπτική πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Αλλά κυρίως επειδή οι νησίδες υστέρησης και καθυστέρησης που συγκροτούν δεν μπορούν να αντέξουν στον καθαρό αέρα». Δεν θα εξετάσω εδώ το μέλλον του κινήματος που ελπίζω ότι θα είναι μακρύ αλλά μόνο τη συμβουλή που δίνει σε εμάς ο κ. Πρετεντέρης. Ποια είναι; Ότι το θέμα περισσότερο από ποτέ θα κριθεί στην πλειοψηφία της ελληνικής κοινωνίας. Για αυτή θα δώσουμε τη μάχη, για να μπορούν τα παιδιά της να σπουδάζουν και να ζουν με αξιοπρέπεια. Μαζί με αυτή θα δώσουμε τη μάχη, για να ανατρέψουμε την πολιτική που μας διαλύει. Να λοιπόν το στοίχημα: Πως όλοι μαζί, εργαζόμενοι και νεολαία θα μπούμε μπροστά, και αν αυτό το θεωρεί ο κ. Πρετεντέρης υστέρηση και καθυστέρηση, έχει καλώς. Εγώ το θεωρώ πρόοδο και ελπίδα.

«Δεν τους τελειώνει ένας νόμος. Τους τελειώνει η ζωή». Έτσι κλείνει το άρθρο του ο κ. Πρετεντέρης. Έτσι θα κλείσω και εγώ. Δεν αγωνιζόμαστε για ένα νόμο. Αγωνιζόμαστε για τη ζωή.

Είπα ψέματα. Θα κλείσω πάλι με μερικές φράσεις του Δ. Γληνού, τόσο επίκαιρες σήμερα (ολόκληρο εδώ): «Μ’ ερωτάτε να σας πω κι εγώ, ποιοι δρόμοι ανοίγονται μπροστά σας και φυσικά ποιον από όλους να ακολουθήσετε… Ν’ ακολουθήσετε τη φωνή της συνείδησής σας, γιατί μέσα σε αυτή θα μιλάει και κάτι πλατύτερο από το άτομο σας, η κοινωνική και ταξική συνείδηση, που ζει χωρίς άλλο μέσα σας. Οι δρόμοι που ανοίγονται σήμερα μπροστά σας, δεν είναι πολλοί, είναι δύο. Είτε το θελήσετε να τους αναγνωρίσετε είτε όχι, είτε προσπαθήσουν να σας τους κρύψουν μέσα στην ομίχλη ιδεαλιστικών σοφισμάτων, οι δρόμοι, που ανοίγονται μπροστά σας, είναι και μένουνε δυο: ή θα πάτε με το μέρος της συντήρησης και της αντίδρασης, ή θα πάτε με το μέρος της επανάστασης… Αλήθεια! Σκεφτείτε λιγάκι. Από πού έρχεστε εσείς, παιδιά μου; Από ποια κοινωνικά στρωματά; Πού ανήκετε; Το μεγαλύτερο πλήθος από σας είναι φτωχά παιδιά. Η αστική τάξη βεβαία υψώνει μπροστά στα ματιά όλων σας το τίμημα της προδοσίας: θέσεις κρατικές, πελατεία, αξιώματα, τίτλους, για να γίνετε οι πνευματικοί στυλοβάτες της. Ένα τραγικό παιδομάζωμα! Έτσι και οι γενίτσαροι γίνονταν οι πιο φανατικοί διώκτες των χριστιανών, όπως τα παιδιά των φτωχών, που σπουδάζουν στα πανεπιστήμια και αλλάζουν κοινωνική κατάσταση, γίνονται οι πιο φανατικοί αντιδραστικοί. Αν όμως ακούσετε τι σας λέει κατάβαθα το αίμα σας, δε θα αλλαξοπιστήσετε, δεν θα προδώσετε την τάξη σας. Θα πάτε με το μέρος των φτωχών και θα αγωνιστείτε κι εσείς για να θεμελιώσετε τη νέα ζωή. Και τότε θα βαδίσετε με βήμα ακλόνητο στο μόνο δρόμο, που αληθινά ανοίγεται μπροστά σας.»

* Θάνος Ανδρίτσος- Χθες φοιτητής, σήμερα μεταπτυχιακός φοιτητής και εργαζόμενος, για πάντα στο πλευρό της κοινωνικής ανατροπής


Πηγή: "Η Λέσχη. Φτιάχνοντας τα τετράδια της ανυπότακτης θεωρίας"