Χθες έτυχε να ρίξω μια ματιά στα δελτία ειδήσεων των καναλιών (μετά από καιρό - γενικά δεν τα παρακολουθώ εδώ και χρόνια). Δεν είχα και πολύ χρόνο στη διάθεση μου, μιλάμε για 5-6 λεπτά όλα κι όλα.
Κάνοντας λοιπόν λίγο ζάπινγκ, δύο πράγματα είδα που μου έκαναν εντύπωση:
1) Στο ΑΝΤ1 είδα μια ρεπόρτερ να παίρνει συνέντευξη από τους Γερμανούς τοποτηρητές που έχουν έρθει για να οργανώσουν τη λεηλασία. Η ρεπόρτερ εν ολίγοις έλεγε τα εξής: "Στην Ελλάδα υπάρχει γραφειοκρατία και ρουσφέτια, και ευτυχώς ήρθαν οι Γερμανοί, με σκοπό να τα διορθώσουν αυτά". Αυτή ήταν η γραμμή που πέρναγε, και μάλιστα μου είπαν ότι τη συγκεκριμένη ρεπόρτερ την έχουν βάλει σε καθημερινή βάση να παίρνει συνέντευξη από τους τοποτηρητές της Γερμανίας, και να περνά τη συγκεκριμένη γραμμή ότι "είναι φίλοι μας που έχουν έρθει για να μας σώσουν". Κάθε μέρα δηλαδή βγάζει ένα τέτοιο πεντάλεπτο -και βάλε- αφιέρωμα στις "ειδήσεις" του ΑΝΤ1.
2) Στο ΑΛΤΕΡ είδα ότι παίζει διαρκώς ένα μήνυμα των εργαζόμενων που απεργούν επειδή απολύονται,τους χρωστάνε λεφτά, κτλ. Όπως όμως είπε και ένας φίλος, κακώς μένουν σε αυτό. Έχουν δύναμη στα χέρια τους που δεν την αξιοποιούν, καθώς θα μπορούσαν αντί να δείχνουν σε loop το ίδιο μήνυμα, να κάνουν μαχητικό ρεπορτάζ για την κατάσταση τόσο τη δική τους, όσο και των υπολοίπων. Δε ξέρω πόσο εύκολο είναι αυτό, ούτε αν υπάρχει η τεχνική δυνατότητα για να γίνει. Αν δε μπορούν να εκπέμψουν κάτι άλλο, τότε ΟΚ, πάω πάσο. Αν όμως μπορούν, αλλά δεν το κάνουν, τότε χαραμίζουν ένα σημαντικό όπλο που έχουν στα χέρια τους, και θα μπορούσε να βοηθήσει το κίνημα. Αντί απλά να καταγγέλουμε τον εργοδότη, πρέπει (αν μπορούμε) να δείχνουμε εμπράκτως ότι μπορούμε να λειτουργήσουμε και χωρίς αυτόν.
Δείτε τέλος και ένα άρθρο της "Καθημερινής", γραμμένο από τη σκοπιά ενός "σοβαρού αστού", για τον πολιτικαντισμό στην Ελλάδα, όπως φαίνεται [και] στα "δελτία των 8".
Για σοβαρή παρουσίαση και ανάλυση δεν το συζητάμε καν βέβαια, ο κόσμος "δεν πρέπει" να ξέρει τίποτα για δάσος, πρέπει μόνο να κοιτάει τα δέντρα. Άσε που και οι ρεπόρτερ οι ίδιοι είναι στην πλειοψηφία τους άσχετοι, χωρίς καμία κατανόηση πέρα από μικροπολιτική ή από κατακερματισμένες ειδήσεις. Δεν είναι τυχαίο που όλοι ήταν στον κόσμο τους όταν ξέσπασε η κρίση. Τα ίδια και για την πλειοψηφία των πολιτικάντηδων που μας κυβερνούν.
Το νερό της Φουκουσίμα
Τετάρτη, 30 Νοεμβρίου 2011. Τα κύρια άρθρα του διεθνούς Τύπου αναφέρονται, φυσικά, στην πρωτοφανή κρίση του ευρώ. Οι πολυεθνικές εταιρείες, πάντοτε εχθρικές στις εκπλήξεις, εντάσσουν ήδη στα σχέδιά τους το σοβαρό ενδεχόμενο κατάργησης του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος. Η αβεβαιότητα και η αγωνία κυριαρχούν. Ποιο είναι το πρώτο θέμα στο ελλαδικό κανάλι με τη μεγαλύτερη τηλεθέαση ειδήσεων; Η απουσία των κ. Αβραμόπουλου και Δήμα από το υπουργικό συμβούλιο της ημέρας, ρεπορτάζ για το σχετικό παρασκήνιο και τα επικριτικά σχόλια «πράσινων» υπουργών, και, φυσικά, έμμεσες υποδείξεις στον πρωθυπουργό! Τέτοιας ποιότητας ΜΜΕ (στην ευπρεπή τους μάλιστα εκδοχή!) διαμορφώνουν την κοινή γνώμη στην Ελλάδα...
Αν η αδυναμία της διάκρισης του μείζονος από το έλασσον, αποτέλεσμα εσωστρεφούς μικρονοϊκότητας, χαρακτηρίζει τη γλώσσα των πλείστων ελλαδικών ΜΜΕ, η ξεδιάντροπη υποκρισία διακρίνει τη γλώσσα των περισσότερων πολιτικών. Τα παραδείγματα είναι άφθονα. Ο Χρυσοχοΐδης διαπιστώνει εμβριθώς ότι «η πολιτική μας οδήγησε σε αδιέξοδο και εθνική ταπείνωση». Ο Πάγκαλος, σε μια δυσεύρετη στιγμή νηφαλιότητας, μας κοινοποιεί τη βαθυστόχαστη γνωμάτευση ότι «το Μνημόνιο απέτυχε γιατί εμείς αποτύχαμε». Η Γεννηματά, σε συζήτηση στη Βουλή για τα σκανδαλώδη δάνεια της Τράπεζας Αττικής στα δύο μεγάλα κόμματα με εγγύηση μελλοντικές κρατικές χορηγίες, δηλώνει πομπωδώς ότι η κρατική χρηματοδότηση είναι «απαραίτητη προκειμένου να θωρακίσουμε το πολιτικό σύστημα απέναντι σε φαινόμενα διαπλοκής»!
Τι διαπερνά τη γλώσσα αυτών των πολιτικών (και αναρίθμητων άλλων); Σωστά: είναι η γλώσσα της υποκρισίας και της αυτο-εξυπηρέτησης. Είναι καινούργιο αυτό; Οχι, δεν είναι, αν και η ένταση διαφέρει. Οι πολιτικοί είναι υποχρεωμένοι, σε κάποιο βαθμό, να ψεύδονται, να αποκρύπτουν, και να συμπεριφέρονται καιροσκοπικά: απευθυνόμενοι σε διαφορετικά ακροατήρια, ωθούνται να λένε διαφορετικά πράγματα σε διαφορετικούς ανθρώπους -τους ενδιαφέρει να κατισχύσουν σε ένα ανταγωνιστικό πολιτικό παιχνίδι, γι’ αυτό μεταχειρίζονται τη γλώσσα «στρατηγικά» - είναι υποχρεωμένοι να υπερασπίζονται κοινές αξίες (π. χ. δημόσιο συμφέρον, κ. λπ.), τις απαιτήσεις των οποίων δεν μπορούν με συνέπεια να υπηρετήσουν στον πραγματικό κόσμο, αλλά πρέπει, ωστόσο, να εμφανίζονται ότι υπηρετούν!
Δείτε τη γλώσσα της Γεννηματά. Πρέπει να εμφανιστεί ρητορικά κατά της «διαπλοκής», αφού η διαπλοκή παραβιάζει την αξία της ισονομίας. Το κάνει με περισσή υποκρισία. Αφενός μεν αποσιωπά ότι έχει η ίδια ωφεληθεί από τη διαπλοκή (με ειδική ρύθμιση μετατάχθηκε από την Εθνική Τράπεζα, όπου είχε προσληφθεί, εντελώς αξιοκρατικά εννοείται, το 1986, στις υπηρεσίες της Βουλής, όπου μέχρι πρότινος «εργαζόταν» …), αφετέρου δε αποκρύπτει την κραυγαλέα διαπλοκή μεταξύ του κύριου δανειστή των κομμάτων (της Αγροτικής Τράπεζας) και των κομμάτων εξουσίας. Ποιοι διετέλεσαν επί σειρά ετών διοικητές της ΑΤΕ; Ο κ. Λάμπρου, ταμίας κάποτε του ΠΑΣΟΚ, και ο κ. Μηλιάκος, κουμπάρος του Καραμανλή Β΄. Η ρητορική κατά της «διαπλοκής» αποσκοπεί να αποκρύψει το φαινόμενο της διαπλοκής! Η υποκρισία είναι η βέλτιστη στρατηγική για έναν πολιτικάντη.
Εκτός από την υποκριτική υπάρχει και η καιροσκοπικά εργαλειακή χρήση της γλώσσας. Η γλώσσα εδώ σημαίνει ό, τι εγώ κάθε φορά θέλω να σημαίνει. Η ομιλία αποσυνδέεται από τον ομιλητή: οι εκάστοτε απόψεις του συνιστούν ανεξάρτητα στιγμιότυπα λόγου, ανάλογα με τη συγκυρία και τις αυτο-εξυπηρετικές προθέσεις του, χωρίς απαιτήσεις συνοχής μεταξύ τους. Ο καιροσκόπος λέει ό, τι κάθε φορά τον συμφέρει να πει. Οι χρήστες της καιροσκοπικά εργαλειακής γλώσσας δεν δεσμεύονται από προηγούμενες θέσεις τους, δεν θεωρούν ότι η μέχρι τώρα διαδρομή τους θέτει αιτήματα αφηγηματικής συνοχής και λογικής συνέπειας, γι’ αυτό και αισθάνονται ότι μπορούν να ασπάζονται οποιαδήποτε άποψη συγκυριακά τους εξυπηρετεί. Στην καλύτερη περίπτωση, εκλαμβάνουν τον λόγο τους ως αφηρημένο επιχείρημα, ανεξάρτητα από τη συγκεκριμένη εκφορά του.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η γλώσσα των Χρυσοχοΐδη, Πάγκαλου και Βενιζέλου. Οι δύο πρώτοι καθίστανται αίφνης επικριτικοί σχολιαστές των πεπραγμένων της κυβέρνησης Παπανδρέου, στην οποία όχι μόνο συμμετείχαν, αλλά όλες τις επιλογές της οποίας ενθουσιωδώς υποστήριζαν! Ο Βενιζέλος εκφράστηκε ενθέρμως υπέρ του παπανδρεϊκού δημοψηφίσματος («λύτρωση», το χαρακτήρισε!), για να το αποκηρύξει με την ίδια θέρμη την επομένη! Ως καλός δικηγόρος αναλαμβάνει να υπερασπίσει οποιαδήποτε υπόθεση του ανατεθεί ή τον εξυπηρετεί...
Οι χρήστες της καιροσκοπικά εργαλειακής γλώσσας ενδέχεται, ενίοτε, να λένε σωστά πράγματα, πλην όμως, υπάγοντας τον λόγο τους στα καιροσκοπικά συμφέροντά τους, μειώνεται δραστικά η πειθώ τους. Γι’ αυτό έχουμε συχνά την αίσθηση ότι κενολογούν: ο λόγος τους είναι σκηνοθετημένος, δεν εναρμονίζεται με τις πεποιθήσεις τους, αποσκοπεί σε καιροσκοπικό πλεονέκτημα.
Ο Χρυσοχοΐδης διακηρύσσει ότι «πρέπει επιτέλους να επανακτήσουμε ένα ηθικό πλεονέκτημα», δίχως να αντιλαμβάνεται ότι αυτό δεν αποκτάται με διακηρύξεις αλλά με πράξεις. Οποιος θέλει να πείσει για την εντιμότητά του, δεν τη διακηρύσσει - ζει έντιμα. Οποιος θέλει να αποκτήσει ηθικό πλεονέκτημα, δεν το διατρανώνει - επιβάλλει έγκαιρα στον εαυτό του αντίστοιχες συμπεριφορές, υπάγει το εγώ του σε κάτι ευρύτερο από αυτόν, και αναλαμβάνει το επαχθές κόστος της μείωσης του καιροσκοπισμού του. Ο υπουργός Περιβάλλοντος (της Ιαπωνίας), θέλοντας πρόσφατα να πείσει ότι το νερό της Φουκουσίμα είναι πλέον πόσιμο, το πίνει - δεν μας λέει απλώς ότι είναι πόσιμο.
Ο λόγος πείθει όταν συντονίζεται με την κοινή εμπειρία, που θα πει: όταν σαρκώνεται σε αντίστοιχες συμπεριφορές. Οι στυλοβάτες ενός φαύλου πολιτικού συστήματος αδυνατούν βεβαίως να το κατανοήσουν - τους λείπουν οι προσλαμβάνουσες παραστάσεις...
Δημοσίευση σχολίου