Τι να κάνουμε; Part II (ή το πάθημα που [δεν] θα γίνει μάθημα).

Του Σ.Μ.

Πριν από λίγο καιρό έστειλα τις σκέψεις μου για τα προβλήματα της ευρύτερης αριστεράς,
θέτοντας τον τίτλο “Τι να κάνουμε;”, παραπέμποντας σαφώς στο κείμενο του Λένιν και την τακτική
της σοσιαλδημοκρατίας απέναντι στον οικονομισμό.

Το πρόβλημα, βέβαια, δεν είναι η τακτική της σοσιαλδημοκρατίας στις αρχές του 20ου αιώνα αλλά ποια είναι η τακτική της σύγχρονης αριστεράς την εποχή του ύστερου καπιταλισμού και, ιδιαίτερα, την εποχή που αρχίζουν να αποδομούνται οι μεγάλες οικονομικές ολοκληρώσεις που εμφανίστηκαν καταρχάς ως αντίπαλο δέος στην αναπτυσσόμενη τότε σοσιαλιστική οικονομία και αφετέρου, βεβαίως, ως εναλλακτική λύση συσσώρευσης ολοένα και μεγαλύτερου ποσοστού υπεραξίας από τις εντάξεις, σ' αυτούς τους ολοκληροποιητικούς, οικονομικούς, σχηματισμούς, περιθωριακών κρατών με χαμηλό εργατικό κόστος και, παράλληλα, δυνατότητα ελεύθερης επέκτασης των αγορών.

Οι ενδοκαπιταλιστικές συγκρούσεις σε συνδυασμό με την τεχνολογική ανάπτυξη επιβεβαιώνουν, ξανά και ξανά, βασικές μαρξιστικές αρχές, όπως, της διαρκούς πτωτικής τάσης του εργατικού μισθού, του σχηματισμού ατελείωτων στρατιών ανεργίας, της διαρκούς προσπάθειας αύξησης της καρπούμενης από την εργασία υπεραξίας και του μείζονος θέματος, που αποσιωπάται συστηματικά από την μαρξιστική διανόηση, την αναγκαιότητα συνεχούς μείωσης του εργάσιμου χρόνου. Οι καπιταλιστές, που γνωρίζουν καλύτερα από εμάς τον μαρξισμό, ήδη το αντιλήφθηκαν εδώ και χρόνια και το ενσωμάτωσαν στην παραγωγή με διάφορους τρόπους: προσωρινή εργασία, μερική εργασία,
πολιτική επιδομάτων για τους ανέργους, κ.α. Βεβαίως, αυτοί μείωσαν ανάλογα και τους μισθούς.
Το τεράστιο θέμα που δημιουργείται είναι τι κάνει ή τι μπορεί να κάνει η αριστερά μπροστά σ' αυτή
τη νέα λαίλαπα, τη νέα πραγματικότητα;

Παρατηρώ, τελευταία, μια διαρκή ανάρτηση άρθρων που αφορούν τη στάση και δράση του
κύριου σώματος (δυναμικά) της αριστεράς και που, στο σύνολό τους, αναφέρονται στην
αποστασιοποίηση του ΚΚ από τα γεγονότα, τη στείρα αναφορά του στην εκλογική διαδικασία και
την διαρκή στοχοποίηση, όσων του ασκούν κριτική, με ιδεολογήματα και λεξιλόγιο της σταλινικής
(αλλά και μετέπειτα) πραγματικότητας.

Δεν θα αναφερθώ στο ιδεολογικό ζήτημα της ορθότητας ή μη της μαρξιστικής ανάλυσης των διαφόρων ομάδων, μια και – ειλικρινά – καθόλου δεν με ενδιαφέρει. Ο καθένας μπορεί να κάνει τη δική του ανάλυση και προσέγγιση των επιμέρους πολιτικοϊδεολογικών θεμάτων. Δεν μπορώ, όμως, να μην σταθώ σε ζητήματα τακτικής και στρατηγικής του ευρύτερου αριστερού χώρου αναφερόμενος, κυρίως, στις επιλογές του ΚΚ.

Όταν ξέσπασε η κρίση και άρχισε η τακτική του ξηλώματος κατακτήσεων δεκαετιών, όταν όλοι
προέβλεπαν το τι θα ακολουθήσει (ακόμα και με επιφυλάξεις), το ΚΚ επέμεινε, αμετακίνητο στη
θέση ότι αυτό εκφράζει την μοναδική ορθή αριστερή πρόταση και ότι η μόνη σωτηρία (για να
αποφύγουμε την παγίδα των ρεφορμιστών) θα ήταν η ενίσχυση των δυνάμεών του και η
συσπείρωση στο εργατικό παρακλάδι του (ΠΑΜΕ), να αρνείται την οποιανδήποτε συζήτηση με τις
άλλες δυνάμεις του αριστερού χώρου κάνοντας μόνο μία παραχώρηση σε αυτόνομες
προσωπικότητες που θα ήθελαν να συσπειρωθούν γύρω απ' αυτά τα δύο σχήματα.

Φαντάζομαι επειδή έχω προσωπική εμπειρία από τον χώρο, ότι θα υπήρξαν μεγάλες αντιδράσεις στο εσωτερικό του κόμματος. Το ζήτημα των ξεχωριστών συγκεντρώσεων, της απουσίας από τις συγκρουσιακές καταστάσεις [σε μια άκρως επαναστατική ατμόσφαιρα], της άρνησης συμπόρευσης με τον οποιονδήποτε και, το αποκορύφωμα, η σύγκρουση με τις αναρχικές ομάδες, δεν μπορεί παρά να προβλημάτισαν πολλά στελέχη του κόμματος και της νεολαίας. Ο εργαζόμενος και ο νεολαίος, όσο κι αν κάποιοι δεν το θέλουν, έχει και μυαλό και κρίση. Δυστυχώς, το ΚΚ συνέχισε και συνεχίζει
την ίδια τακτική η οποία, όπως θα προσπαθήσω να εξηγήσω, θα έχει καταστροφικά αποτελέσματα,
όχι μόνο για το κόμμα αλλά και για όλη την ευρύτερη αριστερά.

Μέχρι την πλήρη κατάρρευση του ΠαΣοΚ, το ΚΚ έβλεπε δειλά-δειλά την εκλογική του απήχηση
να αυξάνεται, προσδοκώντας (τι άραγε;) ένα αξιοπρεπές ποσοστό στις εκλογές και περισσότερες
βουλευτικές έδρες. Το ΚΚ γνώριζε και γνωρίζει πολύ καλά, εγώ δεν θεωρώ τα στελέχη του
ηλίθιους, ότι η τακτική αυτή είχε τα όριά της. Επίσης, γνώριζαν ότι αυτή η τακτική ήταν αδιέξοδη,
δεδομένων των εκάστοτε εκλογικών νόμων και της δυνατότητας της αστικής τάξης να χειραγωγεί,
με διάφορους τρόπους συμπεριφορές και συνειδήσεις. Άλλωστε, είναι πολύ γνωστή η πάγια
μαρξιστική και λενινιστική θέση για τις εκλογές.

Τι επιδίωκε το ΚΚ; Τι μπορεί να κρυβόταν πίσω από το μυαλό αυτών που καθοδηγούσαν και καθοδηγούν αυτό το κόμμα; Αν πείτε ότι έλπιζαν σε εκλογική νίκη, τους θεωρείτε αφελείς. Αν υποστηρίξετε ότι πίστευαν ότι θα οδηγήσουν σε επαναστατικές, συγκρουσιακές, καταστάσεις τον ελλαδικό χώρο ώστε να προετοιμάσουν μια επαναστατική κατάσταση οχτωβριανού τύπου και πάλι θα αστοχήσετε. Τότε, τι στην ευχή κρύβεται πίσω από την τακτική αυτή; Εγώ δεν θα σας απαντήσω, ας κάνουν την αυτοκριτική τους.

Θέλω, όμως, να τονίσω την ιστορική ευκαιρία που χάθηκε με αυτή τη σεχταριστική και
αλλοπρόσαλλη τακτική. Όταν το κίνημα γιγαντώθηκε – προτού αρχίσει η κόπωση, φυσιολογική εν
μέρει – όταν στις συγκεντρώσεις μαζευόταν σχεδόν όλη η Ελλάδα, θεωρώ ότι το ζήτημα των
συμμαχιών και της ευρύτερης δυνατής συσπείρωσης, ήταν το πρωταρχικό καθήκον για ένα κόμμα
που γνωρίζει πως να εκμεταλλευτεί τις καταστάσεις. Μια αριστερή συσπείρωση, ακόμη και με
ιδεολογικές υποχωρήσεις, ακόμη και με συζήτηση για το ζήτημα της παραμονής ή όχι στην Ε.Ε.,
ήταν λαϊκή απαίτηση. Αυτό που αφουγκράστηκε και περίμενε και ο πιο απολίτικος Έλληνας, ακόμη
και ο άνθρωπος που ποτέ δεν συμπάθησε ή προσέγγισε τον αριστερό χώρο, ήταν μια ευρύτερη
συσπείρωση που θα απαντούσε με ενότητα στη κρίση. Θα μου πείτε, όπως είναι το επιχείρημα των
περισσότερων κομμουνιστών, ότι ένα νέο ΕΑΜ δεν δίνει λύσεις, η κατεύθυνση πρέπει και θα είναι
ταξική-επαναστατική. Με συγχωρείτε για την αθυροστομία μου αλλά δεν μπορώ παρά να πω:
“καλά κρασιά”.

Το ΚΚ έχασε την ευκαιρία μέσα από έναν ευρύτερο συνασπισμό να παρέμβει με αξιώσεις στα
πράγματα. Εάν η ορθότητα των θέσεών σου είναι δεδομένη θα αποδειχτεί στην πορεία, εκεί θα
τραβήξεις την πλειοψηφία με το μέρος σου και εκεί θα θέσεις θέματα παραπέρα κοινωνικής
αλλαγής.
Δεν είναι το ίδιο, μέσα σ' αυτό το διεφθαρμένο σύστημα, να μιλάς κάτω από το βάρος ενός ποσοστού 25-30% (εφόσον επιμένετε με τις εκλογές) και να μιλάς, όπως θα γίνει, ως πέμπτο ή και έκτο κόμμα στη βουλή με οποιοδήποτε ποσοστό και αν πάρεις (υπολογίζω ότι είναι ανέφικτο το ποσοστό να υπερβεί το 11-12%, αναλογιζόμενοι την ιδιαιτερότητα της ελληνικής κοινωνίας).

Δυστυχώς, σύντροφοι, το παιχνίδι χάθηκε. Το κατανοείτε κι εσείς επειδή βλέπω το μούδιασμα στη
συμπεριφορά σας και τις τοποθετήσεις σας. Ξέρετε, πολύ καλά, τι καταφέρατε με την απαράδεκτη
τακτική σας; Να οδηγήσετε στην εξουσία τα υποκατάστατα αυτών που καταρρέουν. Και όταν
καταρρεύσουν και αυτοί θα έρθουν οι επόμενοι, και πάει λέγοντας.

Η ανάλυσή σας ήταν τελείως σεχταριστική. Δεν κατανοήσατε ούτε την ιδιαιτερότητα της στιγμής, ούτε τα όρια της επίδρασής σας, ούτε αναλογίζεστε το εφικτό ή όχι των επιλογών σας και το κυριότερο, το κίνημα σας πέταξε έξω. Όσοι προβοκάτορες και να υπάρχουν, όσοι και να παίζουν το παιχνίδι του συστήματος, όταν η Ελλάδα καίγεται – και προσωπικά δεν δίνω δεκάρα για ότι κάηκε σ' ένα σύστημα που έκαψε χιλιάδες ανθρώπους, που πετάει τους άστεγους στους δρόμους για να γίνουν παιχνίδια ή γιατί ανέβηκε η θερμοκρασία, που αδιαφορεί για τον συνταξιούχο που τρώει σκουπίδια και αυτόν που θα πεθάνει επειδή δεν θα του δώσουν φάρμακα, που αδιαφορεί για το αν τα παιδιά λιποθυμούν από πείνα στα σχολεία που δεν έχουν καν θέρμανση και τόσα άλλα – όταν χιλιάδες άνθρωποι παραμένουν ώρες να συγκρούονται με τις δυνάμεις κατοχής, εσύ δεν μπορείς να απουσιάζεις. Μια απουσία που έγινε, εδώ και καιρό, και σαφής και αισθητή.

Ο καπιταλισμός είναι γνωστός, δεν έχει να μας εκπλήξει σε τίποτα, τον γνωρίζουμε πολύ καλά.
Αυτό που αγνοούμε είναι η τακτική σας και η νοοτροπία σας. Με τι προϋποθέσεις θα παρέμβετε
τώρα στην πολιτική ζωή; Πως θα ανοίξετε το ζήτημα των συμμαχιών; Γνωρίζετε πολύ καλά το
αδιέξοδο στο οποίο οδηγήσατε το κόμμα σας,τα μέλη και τους οπαδούς, τον ελληνικό λαό.

Δυστυχώς, το μόνο που μου μένει να σας πω είναι: “καληνύχτα σύντροφοι”!