Ο κύκλος των χαμένων αφισών και ο Γιώργος Βακιρτζής

Του Δημήτρη Θ. Αρβανίτη

Το βιβλίο με τίτλο "Προσεχώς: Με τις αφίσες και τα σχέδια για τον κινηματογράφο" του Γιώργου Βακιρτζή, περιλαμβάνει μια μεγάλη συλλογή αφισών σχεδιασμένων κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, κυρίως, για την προβολή κινηματογραφικών ταινιών.

Ακόμα περιλαμβάνει προσχεδιακές προσεγγίσεις για τα μεγάλα πανό για τις προσόψεις των κινηματογραφικών αιθουσών της Αθήνας. Μας προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να παρακολουθήσουμε, να θαυμάσουμε και να διδαχθούμε τα μυστικά της τέχνης ενός σπουδαίου εικαστικού που σφράγισε με την παρουσία του μια ολόκληρη εποχή.

Ο Γιώργος Βακιρτζής, τολμώ να πω, αποτελεί την ελληνική εκδοχή του προπάτορα της αφίσας Ανρί Τουλούζ Λουτρέκ. Τα κοινά σημεία τους είναι πολλά. Ζωγράφοι και οι δυο δεν αποδέχθηκαν το σύνολο των γραφιστικών ειδών, αλλά επικεντρώθηκαν στο σχεδιασμό αφισών για την προβολή του θεάματος. Το συντακτικό των εικόνων του μέσα από τον ιδιαίτερο χειρονομιακό του χαρακτήρα, μας αποκαλύπτει έναν εύστροφο εκφραστή επικοινωνιακού λόγου, ο οποίος γνώριζε πολύ καλά τους κανόνες για να συλλαμβάνει τις έκπληκτες ματιές των θεατών τους.

Ένα ακόμα κοινό σημείο με τον Λοτρέκ είναι η διαχείριση του χρόνου. Ο Λοτρέκ σκιτσάρει μέσα στο καμπαρέ και σχεδιάζει τις αφίσες στο ατελιέ του, αργά το βράδυ, για να τις παραδώσει την επόμενη μέρα για τεχνική επεξεργασία και εκτύπωση. Δεν του προσφέρεται χρόνος. Έτσι, με την εκφραστική τεχνική που επιλέγει κερδίζει αυτήν τη χρονική ανεπάρκεια. Ο Βακιρτζής σχεδιάζει όλο το βράδυ τα τεράστια σε μέγεθος πανό του, κυνηγώντας τον χρόνο που απομένει μέχρι το ξημέρωμα, αλλά δεχόμενος και την πίεση του υλικού του, της καζεΐνης, που πρέπει να τελειώσει πριν στεγνώσει.

Οδηγείται αντικειμενικά σε κινήσεις γρήγορου χρόνου. Στις αφίσες τους διακρίνουμε απίστευτες λεπτομέρειες, αλλά καθόλου σχολαστικότητα. Οι κινήσεις τους είναι απόλυτα σίγουρες, προκειμένου να συνθέσουν σχήματα και να επιλέξουν χρώματα. Γρήγορες και αποφασιστικές. Η γραφή, όταν εμφανίζεται σε τίτλους και συμπληρωματικές πληροφορίες, στηρίζεται στην εκφραστική καλλιγραφία και το τελικό σχήμα αποτελεί δεμένο υποσύνολο με όλα τα στοιχεία που συνθέτουν τις εικόνες που προτείνουν.

Σε ό,τι αφορά την απεικόνιση προσώπων, χώρων και αντικειμένων, o Βακιρτζής είναι ο μάστορας ζωγράφος που, όχι μόνο γνωρίζει, μπορεί και σχεδιάζει με έναν υπερβατικό ρεαλισμό, αλλά κυρίως γνωρίζει πού πρέπει να σταματήσει.

Μεγάλο του προσόν αποτελεί η αγάπη του για την τυπογραφία και η εμπειρία του από τη βαθιά μελέτη της ελληνικής επιγραφοποιίας. Είναι γνωστό το λεύκωμά του με την καταγραφή εκατοντάδων λαϊκών επιγραφών και οι μελέτες αυτής της ιδιαίτερης τέχνης που δυστυχώς εξαφανίστηκε, παραδίνοντας τα καλόγουστα έργα της στην υπερβολή μιας άτεχνης πλαστικής κακογουστιάς.

Γνωρίζει καλά ότι οι λέξεις είναι γέφυρες προς την όραση κι αυτή είναι σε απευθείας σύνδεση με τη νόηση.

Διαβάστε τη συνέχεια στην ηλεκτρονική μας εφημερίδα πατώντας εδώ.