Δ. Δανίκας: "Εμείς φτιάξαμε τον 902 Αριστερά στα FM"

Ενα τρισέλιδο κείμενο που φέρει τίτλο "Εμείς φτιάξαμε τον 902 Αριστερά στα FM" υπογράφει ο Δημήτρης Δανίκας και δημοσιεύτηκε χτες στο "Πρώτο Θέμα". Θεωρούμε σκόπιμο να το αναδημοσιεύσουμε, όχι μόνο γιατί είναι βιωματικός ο τρόπος γραφής του, αλλά πιστεύουμε ότι όσα παρατίθενται πρέπει να ισχύουν και καλό είναι να γνωρίζουμε την αφετηρία ενός σταθμού που έγραψε ιστορία στα  FM και σε λίγες μέρες δεν θα υπάρχει πια. (Τα σχόλια που περιέχονται στο κείμενο διέπονται από το πολιτικό σκεπτικό του συντάκτη του, το οποίο έχουμε σχολιάσει σε περασμένη ανάρτησή μας).

"Εμείς φτιάξαμε τον 902 Αριστερά στα FM"

Τότε που η εντολή του Πολιτικού Γραφείου για την δημιουργία ενός αριστερού, ραδιοφωνικού σταθμού μετασιώθηκε σε δημιουργικό παροξυσμό, καθώς το πάθος είναι το εφαλτήριο του έρωτα και της δημιουργίας. Νόνο αυτό. Το πάθος μεταμορφώνει τον νάνο σε γίγαντα. Το έζησα. Το βίωσα. Το φχαριστήθηκα!

Το 1988 αρχίζει να σωριάζεται σαν χάρτινος πύργος η ιδεοληψία περί κρατικών μέσων μαζικής ενημέρωσης. Το μονοπώλιο της ΕΡΤ κλονίζεται συθέμελα. Πρώτα από τον Ρούσσο Κούνδουρο και στη συνέχεια από τον Γιάννη Τζανετάκο. Ο οποίος αναλαμβάνει τη διεύθυνση του Δημοτικού «Αθήνα 9,84». Επί δημαρχίας Μιλτιάδη Εβερτ. Η ηγεσία του ΚΚΕ, με γενικό γραμματέα τον Χαρίλαο Φλωράκη τρέχει να προλάβει τα γεγονότα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή διαφωνούσε με την «απελευθέρωση» του ραδιοφώνου και φυσικά με την επερχόμενη δημιουργία ιδιωτικών καναλιών. Λάθος της. Μεγάλο

Γιατί η κρατική ραδιοτηλεόραση, από την ίδρυση της, λειτουργούσε ως αγωγός αχαλίνωτης κυβερνητικής προπαγάνδας. Στο μεταξύ αρχίζουν να ξεφυτρώνουν σταθμοί σαν μανιτάρια. Ο ΣΚΑΪ, ο Jeronimo Groovy πολλοί άλλοι. Ανάμεσα τους και άφθονοι δημοτικοί. Ολοι έσπευδαν να καταβροχθίσουν μερίδιο από τη διαφημιστική πίτα.
Ετσι, το Πολιτικό Γραφείο αναθέτει στη διεύθυνση του «Ριζοσπάστη», δηλαδή στον Γρηγόρη Φαράκο, τη δημιουργία αριστερού, ραδιοφωνικού σταθμού. Εχει σημασία το «αριστερού» και όχι «στενά κομματικού». Οπως ήταν και είναι ο «Ριζοσπάστη»». Δύο οι λόγοι αυτού του ανέλπιστου ανοίγματος.

Επειδή το ραδιόφωνο απευθύνεται σε ευρύτερο κοινό. Και επειδή εκείνη την περίοδο είχαν κορυφωθεί οι παρασκηνιακές ζυμώσεις ανάμεσα στο ΚΚΕ και την Ελληνική Αριστερά (ΕΑΡ) του Λεωνίδα Κύρκου. Κάπως έτσι προέκυψε ο Συνασπισμό». Στον οποίο μετείχαν και μπόλικες δυνάμεις από τους διαφωνούντες του ΠΑΣΟΚ. Μαζί με το μονοπώλιο της κρατικής ραδιοτηλεόρασης άρχισε να καταρρέει και ο γρανιτένιος τοίχος που προστάτευε τη μυθολογία του Ανδρέα Παπανδρέου.

Κάπου εκεί, σε μια από τις καθημερινές συνεδριάσεις της συντακτικής επιτροπή» του «Ριζοσπάστη», ανακοινώνεται η έλευση του ραδιοφωνικού σταθμού. Στα χαρτιά φυσικά. Μαζί με τον Γρηγόρη Φαράκο και Θανάση Καρτερό, τον δεύτερο στην ιεραρχία, συμμετείχαν ως μέλη της συντακτικής επιτροπής: Παύλος Τσίμας, Κώστας Κιμπουρόπουλος (Πολιτικό), Γιώργος Χουλιάρας (Διεθνές), Μαρία Ευαγγελοπούλου (Εργατικό), Ευτυχής Παλλήκαρης (Παιδείας και Νεολαίας), Ζήσης Καραβάς (Αθλητικό), Δημήτρης Δανικάς (Πολιτιστικό). Μπορεί να κάνω λάθος σε μερικά ονόματα και κάποια να τα παραλείπω. Ουδεμία σημασία.

Η πρόταση συνοδεύεται με δύο ονόματα. Περίπου ως εξής: «Ο Δανίκας αναλαμβάνει να φτιάξει τον σταθμό και ο Κιμπουρόπουλος θα έχει την πολιτική ευθύνη».
Με την ανακοίνωση των δύο ονομάτων επικρατεί χαλαρωτική ανακούφιση. Συνοδευόμενη με αστειάκια. Του τύπου «ουφ, τη γλίτωσα. Τι δουλειά τώρα έχουμε εμείς οι γραφιάδες με ραδιοφωνικές παρλάτες!». Κι αυτό λάθος. Από άγνοια επικών διαστάσεων. Γιατί η συνέχεια συναρπαστική. Γιατί από φίλους και φανατικούς εχθρούς άκουγες ένα πράγμα: «Ο 902, ο καλύτερος σταθμός που διαθέτει η χώρα και ο αληθινός κληρονόμος του Τρίτου Προγράμματος του Μάνου Χατζιδάκι» (με ιώτα, παρακαλώ!).

Προφανώς το όνομα μου προηγήθηκε όλων των άλλων επειδή ήμουν αρχισυντάκτης του Πολιτιστικού. Τουτέστιν, γνωριμίες με πολλούς καλλιτέχνες και κάποια σχετική γνώση αυτού του παντελώς άγνωστου, σε όλους, καινούριου μέσου. Σου λέει, αιρετικός είναι, καλλιτεχνίζων είναι, ε, διάολε, κάτι θα ξέρει! Ποιον άλλον δηλαδή να βάλουμε; Τον Θανάση Παπαρήγα; Αυτός μέσα στην αφηρημάδα του είναι ικανός να τα κάνει όλα λαμπόγυαλο!

ΜΕ ΤΟΝ ΠΑΥΛΟ ΝΑΙ, ΜΕ ΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΟΧΙ

Το μυαλό μου άρχισε να καλπάζει με διαστημικές ταχύτητες. Το πρώτο που σκέφτηκα ήταν να
εξασφαλίσω τα νώτα μου. Δηλαδή το άνοιγμα σε «εχθρικές»» καλλιτεχνικές περιοχές. Αρα, είπα από μέσα μου, ο Κιμπουρόπουλος ως πειθαρχημένος κομματικός είναι ακατάλληλος. Ο Παύλος Τσίμας ο καταλληλότερος. Οχι μόνο επειδή ταίριαζαν τα χνότα μας. Κυρίως επειδή εκ φύσεως είναι γεννημένος «διαπραγματευτή»» και «πυροσβέστης». Εγώ, ας πούμε, θα έκανα το κέφι μου μεταδίδοντας ροκιές κι εκείνος θα έσβηνε τις φωτιές του Χαρίλαου. Θα έβγαζε τα κάστανα από τη φωτιά. Με απλά λόγια, σκέφτηκα και έπραξα ιδιοτελώς. Το ομολογώ.

Ετσι, στην ίδια συνεδρίαση αντιπρότεινα: «Με τον Κιμπουρόπουλο διαφωνώ. Προτείνω ως καταλληλότερο τον Παύλο». Αντί η καθοδήγηση, δηλαδή ο Φαράκος, να μου πει «θέλεις δεν θέλεις θα πας και θα πεις ένα τραγούδι», συμφώνησε με την πρόταση μου και σχεδόν πλειοδότησε. Λογικό. Αφού ο σταθμός θα ήταν ανοιχτός, ε, τότε με ανοιχτά μυαλά και οι διαχειριστές του.

Φεύγοντας από εκείνη την αλησμόνητη συνεδρίαση, γύρισα και είπα στον Παύλο: «Θα τους γαμήσουμε» (sorry, αλλά έτσι το είπα). Εννοώντας τους «αντιπάλους» μας. Τώρα θα δουν πόσο αξίζουμε!

Η αρχική αμηχανία μετασχηματίστηκε σε οργιαστική δημιουργία. Ακατάπαυστη. Ακαταπόνητη. Ανεξάντλητη. Το πρώτο πράγμα που κάναμε ήταν να στήσουμε πρόχειρο στρατηγείο σε κάποιο άδειο γραφείο της εφημερίδας. Το δεύτερο να ακούμε δεκάδες προτάσεις, δεκάδες κασέτες υποψήφιων εκπομπών και να κουβεντιάζουμε με ισάριθμους παραγωγούς. Νέους. Φρέσκους.
Ντοπαρισμένους με το όνειρο. Οτι επιτέλους η κομμουνιστική Αριστερά μεταμορφώνεται, αλλάζει, συνεργάζεται, κουβεντιάζει, δέχεται, αποδέχεται, συμφιλιώνεται, συμπορεύεται, συνδιαλέγεται. Απίστευτες καταστάσεις. Πρωτόγνωρες. Το τρίτο πράγμα που έγινε ήταν η συμμετοχή, στη διεύθυνση του σταθμού, δύο εξαιρετικών πλασμάτων. Του Κώστα Παπανικολάου και του Γιώργου Θαλασσινού.

Ο μετέπειτα διευθυντής του Μελωδία και του περιοδικού «Μετρό». Ο Γιώργος αναλαμβάνει τη διεύθυνση του προσωπικού. Καλύτερος δεν γινόταν. Ηταν ταυτόχρονα δημοκρατικός και συγκεντρωτικός. Ο Κώστας την τεχνική διεύθυνση. Απ' αυτόν προέκυψαν τα πιο σύγχρονα -για την εποχή- ραδιοφωνικά στούντιο. Απ' αυτόν προέκυψε το επιτελείο των τεχνικών και ηχοληπτών. Απ' αυτόν προέκυψε το υποδειγματικό συγκρότημα, τοποθετημένο στο υπόγειο του Περισσού. Οσοι το έβλεπαν έτριβαν τα μάτια τους. Οσο για εμάς τους δύο, ο χωρισμός αρμοδιοτήτων καθορίστηκε στα όρθια. Τόση η εμπιστοσύνη και η αμοιβαία εκτίμηση. Ο Παύλος τη γενική διεύθυνση, εγώ το πρόγραμμα. Ο πολιτικός και ο καλλιτέχνης. Κάπως έτσι!

Η συνέχεια μοιάζει με μυθιστόρημα. Που ως τίτλο θα έβαζα τον ίδιο με την ταινία του Σίντνεϊ Πόλακ «The way we were» («Τα καλύτερα μα» χρόνια») του 1973, με πρωταγωνιστές τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ και την Μπαρμπρα Σιρέιζαντ.

Κάθε μέρα, επί 16ώρου βάσεως, να πηγαινοέρχομαι στην Αγία Παρασκευή, στο διαμέρισμα του Παύλου. Κάθε μέρα φορτωμένος με άφθονες ιδέες.
Κάθε μέρα σε φλογισμένη, καλοκαιρινή ατμόσφαιρα. Κάθε μέρα να βαδίζω στην πυρακτωμένη αθηναϊκή άσφαλτο. Never mind.

Εμπαινα φουριόζος στο διαμέρισμα και αρχίζαμε να σχεδιάζουμε επί χόρτου. Και κάθε μέρα το πρόγραμμα μαζί με τις ιδέες της προηγούμενης μέρας το ρίχναμε στο καλάθι των αχρήστων. Ροκανίζαμε το παλιό και ενθουσιαζόμασταν με το καινούριο. Και φτου κι απ' την αρχή. Ακατάπαυστα. Ακαταπόνητα. Ανεξάντλητα.

Ομως έπρεπε να βάλουμε όριο και να προσδιορίσουμε ημερομηνία εγκαινίων. Ετσι αποφασίσαμε ότι καταλληλότερη θα ήταν αμέσως μετά τις χριστουγεννιάτικες εορτές, δηλαδή τον Γενάρη του 1989.

Ομως έπρεπε να καταλήξουμε στο όνομα και τον λογότυπο. Ο Θανάσης Καρτερός, αν θυμάμαι καλά, ήταν ο νονός όταν είχε πει: «902 Αριστερά στα FM». Ονομα που στη συνέχεια αποδέχτηκε ο Διονύσης Χαριτόπουλος, ο άνθρωπος που σχεδίασε τη διαφημιστική καμπάνια και μαζί με τους συνεργάτες του, μιας διαφημιστικής εταιρείας, κατέληξαν στον συγκεκριμένο λογότυπο.

Ομως έπρεπε να καταλήξουμε και στο μουσικό μοτίβο. Αυτό κι αν δεν είναι σκέτος θρύλος. Καταφέρνω και πείθω την Ελένη Καραΐνδρου. Εκείνη με τη σειρά της καταφέρνει να πείσει δύο κορυφαία ονόματα της σύγχρονης τζαζ. Τον Νορβηγό σαξοφωνίστα Παν Γκαρμπάρεκ και τον Βραζιλιάνο κρουστό Νόνα Βασκονσέλος. Και οι δύο της πρώτης σειράς, οι ευνοούμενοι της θρυλικής δισκογραφικής γερμανικής εταιρείας ΕCΜ του Μάνφρεντ Αϊχερ με έδρα το Μόναχο. Ασύλληπτη ιστορία. Μοναδική στα ελληνικά χρονικά. Ουδείς εξ όλων των μεγαλοπρεπών και λουσάτων ιδιωτικών σταθμών τόλμησε να το ονειρευτεί. Τα «κουρέλια» τραγουδούσαν επουράνια μελωδία!

Το αποτέλεσμα ακόμα πιο θρυλικό. Η Ελένη στο πιάνο, ο Γιαν με το σαξόφωνο και ο Νάνα με τα κρουστά καταλήγουν σε στούντιο (του Οσλο, αν δεν με απατά η μνήμη μου) και αρχίζουν να αυτοσχεδιάζουν. Επί ένα δωδεκάωρο. Και έναν μήνα πριν από τα εγκαίνια η Ελένη, σε πυρετώδη κατάσταση, καταφθάνει στον 902 με μαγνητοφωνημένη ταινία υπό μάλλης. Οταν την ακούσαμε παραλίγο να μας φύγει το τσερβέλο. Τότε ήταν που γύρισα και για δεύτερη φορά είπα στους άλλους τρεις Σωματοφύλακες (Παύλο, Γιώργο, Κώστα): «Μάγκες, τώρα τους γαμήσαμε χωρίς σάλιο» (sorry, αλλά έτσι το είπα).

Ταυτόχρονα με το μουσικό σήμα του σταθμού, το οποίο έντυσε με τη φωνή του ο Κώστας Αρζόγλου, καταφθάνει και το μουσικό σήμα των Ειδήσεων. Εμπνευσμένο και δημιουργημένο από τον Δημήτρη Παπαδημητρίου. Το πιο άμεσο και αποτελεσματικό, γιατί συγχρονίζει τον γρήγορο ρυθμό με μια υπόγεια, σύντομη μελωδία. Α, να μην ξεχάσω. Ούτε η Ελένη, ούτε ο Δημήτρης ζήτησαν αμοιβή. Ετσι το έκαναν. Για το όνειρο τους. Την ουτοπία μας. Για την Αριστερά, ρε γαμώτο!

ΤΟ ΡΟΚ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΑΚΤΟΡΕΣ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ

Στο μεταξύ, σχεδόν απ’ την αρχή, είχα γοητευτεί από την περίπτωση ενός πιτσιρικά που μπαινοέβγαινε στο καλλιτεχνικό τμήμα του «Ριζοσπάστη». Ηταν Κνίτης. Ηταν και γνώστης και λάτρης της ελληνικής μουσικής. Και ήταν τόσο σεμνός και εσωστρεφής που ουδείς
άλλος θα τον διάλεγε να κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές. Το ρίσκο με τρέλανε. Το πήρα και βγήκα κερδισμένος.
«Ε, συ», του είπα, «πώς σε λένε;». Με κοίταξε και είπε μέσα από τα δόντια του: «Οδυσσέα Ιωάννου». «Ωραία, από σήμερα αναλαμβάνεις το ελληνικό ρεπερτόριο»!
Παραλίγο να πέσει από την καρέκλα του. Υστερα, για μερικές μέρες, εξαφανίστηκε. Στο τέλος το αποφάσισε. Οταν του είπα «θέλεις δεν θέλεις, αυτό θα κάνεις». Παρεπιπτώντος, για όσους αγνοούν το όνομα «Οδυσσέας Ιωάννου», είναι ο μετέπειτα διευθυντής του Μελωδία και ένας από τους καλύτερους στιχουργούς του νέου ελληνικού τραγουδιού.

Εκτός από τον Οδυσσέα, στα πικάπ της ελληνικής μουσικής έπαιξαν η Λίνα Νικολακοπούλου, ο Δημήτρης Χατζόπουλος, ο Παντελής Σιβρής, ο Κώστας Θωμαΐδης, η Διονυσία Μπάκα και πολλοί άλλοι. Να με συγχωρούν που δεν αναφέρω τα ονόματα τους.

Ακόμα, ανάμεσα στους παραγωγούς ήταν οι: Πάνος Γεραμάνης, Πασχάλης Μουχταρίδης, Γιώργος Αλαμανός, Κώστας Σγόντζος, Χρήστος Ξανθάκης, Νίκος Κιούσης, Αννα Θέμελη, Αντέλα Μέρμηγκα, Χριστίνα Τσεκούρα, Θάνος Φουριώτης. Δεν τελείωσα. Το καλύτερο ήταν που τη μεταμεσονύχτια ζώνη την ανέλαβε μια ομάδα νέων ηθοποιών. Γιώτα Τσουκαλά, Μαρία Ζορμπά, Λίνα Μουτσοπούλου, Γιάννης Βαρελάς, Λουκάς Φραγκοϋλης. Κατάφεραν να μεταμορφώσουν τη νύχτα σε πανδαιμόνιο φαντασίας.

Ιδιος οργασμός επικράτησε και στο κομμάτι της ξένης μουσική». Το αγαπημένο μου τοπίο δράσης. Ολόκληρο, σχεδόν το επιτελείο του θρυλικού «Ηχου» του Κώστα Καββαθά κατέφθασε και με τις επιλογές του ευλόγησε τους ανήσυχους ακροατές. Επικεφαλής ο Αντώνης Φράγκος. Ο «Δούρειος ίππος» του ροκ. Επιτέλους, λέγαμε, να βάλουμε το «ξενόφερτο» ροκ από την πίσω πόρτα του «Ριζοσπάστη». Και το καταφέραμε. Μαζί με τον Αντώνη, ο Αργύρης Ζήλος, ο Νίκος Τριανταφυλλίδης (γιος του Χάρρυ Κλυνν), ο Κώστας Λυμπερόπουλος. Και για την τζαζ ο Γιώργος Χαρωνίτης. Καλύτερα δεν γινόταν!

Κάθε μεσημέρι μεταδίδαμε  το Πεντάγραμμο των «πρακτόρων του διεθνούς ιμπεριαλισμού». Με την ελπίδα ότι εκείνη την ώρα ο Χαρίλαος ροχάλιζε. Πλάνη. Ο Χαρίλαος δούλευε πυρετωδώς. Με τη βελόνα του μικρού του τρανζίστορ καρφωμένη στη συχνότητα «90.2». Και σχεδόν κάθε μεσημέρι έριχνε μερικά μπινελίκια στον Παύλο. Τηλεφωνικά εννοείται. Είπαμε. Ο Τσίμας σε ρόλο πανάξιου «πυροσβέστη» και πανάξιου «διαπραγματευτή». Ετσι το κεφάλι μου ήσυχο.

Η χειρότερη στιγμή ελάμβανε χώρα το πρωί έκαστης Δευτέρας. Αφου προηγουμένως – το Σαββατοκύριακο δυο εκπομπές έκαναν τις τρίχες των παλιών κομμουνιστών να ανορθώνονται σαν να τους χτυπούσε ηλεκτρικό ρεύμα. Η πρώτη «πάρ' το αβγό και κούρεφ' το». Εντελώς σουρεαλιστική. Εντελώς τρελή. Και για τους παλιότερους, εντελώς ακατανόητη. Κάτι σαν απομίμηση των Μόντι Πάιθον. Με τέσσερις παραγωγούς: Αλέξης Βάκης, Δημήτρης Βάκης, Αλέξης Μακρής, Παντιάς Ζαχαριάδης. The best of the best.

Η δεύτερη «Περιοδικά όλου του κόσμου, ενωθείτε» με παραγωγό τον Στάθη Τσαγκαρουσιάνο. Πρωτοπορία στα FM. Κάθε Δευτέρα ο Χαρίλαος έλεγε, διά ζώσης ή τηλεφωνικά, στον Παύλο: «Τι τους θέλεις όλους αυτούς; Διώξτους!». Ομως ο Παύλος δεν τους έδιωχνε. Ομως ο Χαρίλαος δεν το 'βαζε κάτω. Και φτου κι απ' την αρχή. Κατά βάθος ο γέρος καταλάβαινε. Οσα δεν κατάλαβαν εκατοντάδες νεαροί δογματικοί.

Από τη μια φώναζε, από την άλλη συμβιβαζότανε. Το μεγαλείο ενός αναντικατάστατου Ηγέτη. Ευρύτατο και το δημοσιογραφικό επιτελείο των ειδήσεων. Καμιά εικοσαριά, ίσως εικοσιπενταριά άνθρωποι, ξεσκόνιζαν το σύμπαν και διατηρούσαν τον 902 στην πρώτη θέση της ραδιοφωνικής ενημέρωσης. Επικεφαλής ο Ευτυχής Παλλήκαρης με αρχισυντάκτρια τη Βάσω Παπαδοπούλου. Ανάμεσα στους πολιτικούς ρεπόρτερ η Αρετή Σιδηροκαστρίτου, η Μάρα Ζαχαρέα και η Λώρα Πιπιλή!

 ΚΟΥΦΑΛΑ ΝΕΚΡΟΘΑΦΤΗ, ΔΕΝ ΠΕΘΑΝΑΜΕ ΑΚΟΜΑ!

Η πρώτη μέρα, με τα εγκαίνια δηλαδή, έγραψε χρυσή σελίδα ραδιοφωνικής ιστορίας. Προηγουμένως και μετά από αλλεπάλληλες συζητήσεις, καταφέραμε, ο Παύλος κι εγώ, να εξασφαλίσουμε τη συμμετοχή, με δικές τους εκπομπές, σχεδόν της creme de la creme της ελληνικής, καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Ο Λάκης Λαζόπουλος συμφωνεί και αναλαμβάνει την παραγωγή οκτώ εβδομαδιαίων εκπομπών. Χωρίς δραχμή. Ο Γιώργος Νταλάρας τέσσερις μουσικές εκπομπές. Ο Χάρρυ Κλυνν. Ο Θύμιος Καρακατσάνης. Ο Κώστας Καζάκος για το Ρεμπέτικο. Και ο Μάνος Χατζιδάκις την τελευταία στιγμή στέλνει δική του μαγνητοφωνημένη μουσική εκπομπή. Θρίαμβος. Ανάμεσα στα ονόματα που ακουλούθησαν -δεν τα θυμάμαι όλα- ο Αντώνης Καφετζόπουλος και ο Δημήτρης Πουλικάκος. Αποτέλεσμα; Η ακροαματικότητα να σκαρφαλώσει στο 6% με 7%. Τρίβαμε τα μάτια μας. Ο 902 δευτερότριτος. Πάνω από τον Τορ FM. Πώς έγινε αυτό το θαύμα; Μα φυσικά με το μεράκι, το πάθος και την ελευθερία. Η Αριστερά μπορεί.

Αρκεί να βγει από τη μιζέρια, την παρελθοντολογία και την αυτολογοκρισία. Αστείρευτες οι εσωτερικές δυνάμεις των ανθρώπων. Με το όνειρο μπορούν ακόμα και βουνά να μετακινήσουν.

Υστερόγραφο: Για τον υποφαινόμενο, το «όνειρο» κράτησε έναν χρόνο. Για τους περισσότερους συνεργάτες και παραγωγούς δύο χρόνια. Από το 1992 ο 902 επέστρεψε στα στενά κομματικά του καθήκοντα. Είκοσι ένα χρόνια αργότερα -δηλαδή αυτό τον Αύγουστο του 2013- θα εκπνεύσει οριστικά. Δεν πειράζει. Για όλους εμάς σημείο αναφοράς.
Και όπως λέει ένα παλιό graffiti: «Κουφάλα νεκροθάφτη, δεν πεθάναμε ακόμα!».