Ουκρανία: Λουτρό αίματος με επικάλυψη σοκολάτας

Πηγή: Πέτρος Παπακωνσταντίνου - "Επίκαιρα"
 

«Μια γλυκιά νίκη»! Με αυτό τον τίτλο-λογοπαίγνιο πανηγύριζε την περασμένη εβδομάδα ο βρετανικός Economist τη νίκη του επονομαζόμενου «βασιλιά της σοκολάτας», Πέτρο Ποροσένκο, στις προεδρικές εκλογές της 25ης Μαΐου στην Ουκρανία.
Έχοντας θριαμβεύσει με το 55% των ψήφων ήδη από τον α' γύρο της αναμέτρησης, ο μεγαλοβιομήχανος που έγινε Πρόεδρος αναμένεται να υπογράψει αμέσως μετά την ορκωμοσία του την επίμαχη συμφωνία σύνδεσης με την EE, επισφραγίζοντας την πορεία της χώρας του προς τη Δύση.

Οι ευρωπαϊκές ελίτ έχουν κι ένα δεύτερο λόγο να αισθάνονται ανακούφιση: οι δυο υποψήφιοι της Ακροδεξιάς -του εγκληματικού Δεξιού Τομέα και του προερχόμενου από τους νεοναζί κόμματος Σβόμποντα- πήραν μόλις 1% ο καθένας, γεγονός που, εκ πρώτης όψεως, αποδυναμώνει τις καταγγελίες της Μόσχας περί συμμαχίας Δύσης και νεοφασιστών στην ουκρανική κρίση.

Τι παράξενο όμως... Μετά την υποτιθέμενη «γλυκιά νίκη» της Δημοκρατίας και των ευρωπαϊκών αξιών, αυτό που ακολούθησε ήταν ένα πολύ πικρό λουτρό αίματος στην Ανατολική Ουκρανία! Με παρότρυνση του Ποροσένκο, η προσωρινή κυβέρνηση του Κιέβου εξαπέλυσε ολομέτωπη επίθεση εναντίον οχυρών των αυτονομιστών, από το Σλαβιάνσκ και το Κραματόρσκ μέχρι τη Μαριούπολη, το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, φιλοδοξώντας να πνίξει στο αίμα τη φιλορωσική εξέγερση «μέσα σε ώρες και όχι μέρες», όπως διακήρυξε με κομπορρημοσύνη ο νικητής των εκλογών.

Εκλογών οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, δεν πραγματοποιήθηκαν στη συντριπτική πλειονότητα των εκλογικών κέντρων των βιομηχανικών ιεριοχών του Ντονέτσκ και του Λουγκανσκ, που εκπροσωπούν επτά εκατομμύρια Ουκρανούς και το ένα τρίτο της εθνικής οικονομίας. Και τι παράξενο θέαμα εκείνο του νεοεκλεγέντος ηγέτη που παροτρύνει τα στρατεύματά του να βομβαρδίσουν ανηλεώς ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή αεροδρόμια της χώρας του, στο Ντονέτσκ, για να το ανακαταλάβει από εξεγερμένους πολίτες!

Πλημμύρισε με βίντεο αίματος και φρίκης το Διαδίκτυο. Αεροπλάνα, ελικόπτερα και πυροβολαρχίες του ουκρανικού στρατού να εκτοξεύουν βόμβες, οβίδες και πυραύλους σε πυκνοκατοικημένες περιοχές -ακόμη και σε σχολεία και νοσοκομεία-, αδιαφορώντας για τις απώλειες αμάχων. Στρατιώτες να πυροβολούν γριές και άοπλους πολίτες, που τους υποδέχονταν όχι σαν «απελευθερωτές από τους τρομοκράτες», αλλά σαν στρατό κατοχής. Δεκάδες πτώματα στο νεκροτομείο του Ντονέτσκ, πολλά από αυτά φρικτά διαμελισμένα από όλμους και διεθνώς απαγορευμένες εκρηκτικές σφαίρες (ντουμ-ντουμ), σιωπηροί μάρτυρες της θηριωδίας. Εγκλήματα πολέμου, στα οποία πρωτοστάτησε η νεοσύστατη Εθνοφρουρά, η οποία συγκροτήθηκε από τους ακροδεξιούς του Δεξιού Τομέα και του Σβόμποντα, που προΐστανται των υπηρεσιών ασφαλείας. Βλέπετε, η Δύση δεν τους χρειάζεται όταν ανοίγουν οι κάλπες, αλλά τη βρόμικη δουλειά, μια φορά, την έκαναν και με το παραπάνω για λογαριασμό της - πρώτα στο Μαϊντάν του Κιέβου, ύστερα στην Οδησσό και τη Μαριούπολη, τώρα στο Σλαβιάνσκ και το Ντονέτσκ.

Η μεταστροφή Πούτιν

Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα κάνει απέναντι σε αυτή την κλιμακούμενη σφαγή ομοεθνών του ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ο Ρώσος ηγέτης έριξε γέφυρες συμβιβασμού με το Κίεβο, αποσύροντας τα στρατεύματά του από τη μεθόριο και αναγνωρίζοντας τις προεδρικές εκλογές στην Ουκρανία τόσο πριν όσο και μετά την ομολογουμένως πολύ προβληματική διεξαγωγή τους. Προς τι αυτή η στροφή από έναν πολιτικό που δεν φημίζεται για την υποχωρητικότητά του;
Η επικρατέστερη υπόθεση εργασίας είναι ότι ο Πούτιν θεωρούσε την ανάληψη της εξουσίας από τον Ποροσένκο ως το λιγότερο κακό. Ο Ουκρανός μεγαλοεπιχειρηματίας διατηρεί σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στη Ρωσία και είναι γνωστός για τον πραγματισμό του: υπήρξε υπουργός Εξωτερικών επί του φιλοδυτικού Προέδρου Γιούσενκο αλλά και υπουργός Οικονομικώνεπί του φιλορώσου Προέδρου Γιανουκόβιτς - τυπικό δείγμα πολιτικού χαμαιλεοντισμού μιας παντελώς ανυπόληπτης ολιγαρχίας χωρίς αίσθηση εθνικής αποστολής, με μόνο οδηγό τα εκάστοτε συμφέροντά της.

Παρότι υποστηρίζει την εμπορική σύνδεση της Ουκρανίας με την EE, ο Ποροσένκο προεκλογικά έδειξε ότι θα σεβαστεί την «κόκκινη γραμμή» του Κρεμλίνου, απορρίπτοντας την ένταξη της χώρας του στο NATO, ακόμη και την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος γι'αυτό το ζήτημα, κάτι που ζητούσε η ανθυποψήφιά του Γιούλια Τιμοσένκο, που «πάτωσε» με 13%, αν και εκλεκτή της Ουάσιγκτον. Τέλος, ο Ποροσένκο υποσχέθηκε συνταγματική αναθεώρηση και ενίσχυση των εξουσιών των ανατολικών περιφερειών.

Ολα αυτά οδήγησαν πιθανότατα τον Πούτιν στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσε να δοκιμάσει έναν προσωρινό έστω συμβιβασμό με το Κίεβο, ο οποίος θα εξασφάλιζε τη στρατιωτική ουδετερότητα της Ουκρανίας και θα διατηρούσε μια ορισμένη επιρροή της Μόσχας στη χώρα, ιδιαίτερα στις ανατολικές περιφέρειες. Αρκούμενος στην προσάρτηση της Κριμαίας, ο Ρώσος Πρόεδρος θα απέφευγε τις επαπειλούμενες οικονομικές κυρώσεις της Δύσης και, το κυριότερο, την ανατίναξη της στρατηγικής ενεργειακής γέφυρας Μόσχας - Βερολίνου, κάτι για το οποίο επίμονα πιέζει την κυβέρνηση Μέρκελ η Ουάσιγκτον.

Στο πεδίο της μάχης

Ωστόσο, η δραματική κλιμάκωση της αιματοχυσίας στην Ανατολική Ουκρανία αμέσως μετά την εκλογή Ποροσένκο δημιουργεί νέα δεδομένα. Πώς είναι δυνατόν ο Πούτιν να ανέχεται, περιοριζόμενος σε πλατωνικές δηλώσεις διαμαρτυρίας, τη σφαγή των Ρώσων και φιλορώσων αυτονομιστών, τους οποίους ο ίδιος ενθάρρυνε να εξεγερθούν, χωρίς να κατηγορηθεί για κυνική εκμετάλλευση, εγκατάλειψη και προδοσία όχι μόνο στο Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, αλλά και στη Μόσχα και την Πετρούπολη;
Όπως έλεγε ο Μάο Τσετούνγκ, το πιο δύσκολο δεν είναι να καβαλήσεις την τίγρη, αλλά να την ξεκαβαλήσεις και να μείνεις ζωντανός. Έχοντας καβαλήσει την τίγρη του ρωσικού πατριωτισμού, ο Βλαντιμίρ Πούτιν κινδυνεύει να θρυμματίσει μόνος του το είδωλο του «ισχυρού άνδρα» που με τόσο μόχθο φιλοτέχνησε και στο οποίο στηρίζει εν πολλοίς την ηγεμονία του στο εσωτερικό της μεγάλης ευρασιατικής δύναμης.

Η αλήθεια είναι ότι ο Ρώσος ηγέτης δεν επιδεικνύει στην πράξη τόση διαλλακτικότητα όση ακτινοβολούν οι δημόσιες δηλώσεις του. Η αποκάλυψη -από τις ίδιες τις φιλορωσικές Αρχές του Ντονέτσκ- ότι μεταξύ των δεκάδων μαχητών της περιοχής που έπεσαν στη μάχη του αεροδρομίου βρίσκονταν και τριάντα τρεις Ρώσοι «εθελοντές» από τον Καύκασο υπονοεί ότι η Ρωσία μπορεί να μην στέλνει τεθωρακισμένα να περάσουν τα ουκρανικά σύνορα, αλλά εμπλέκεται σε έναν «πόλεμο μέσω αντιπροσώπων», στηρίζοντας με πολλούς τρόπους τους αντάρτες της Ανατολικής Ουκρανίας. Άλλωστε, η πεισματική αντίσταση που προβάλλουν οι τελευταίοι -κατάρριψη τριών ελικοπτέρων του ουκρανικού στρατού, όπου σκοτώθηκε και ένας στρατηγός της Εθνοφρουράς, κατάληψη ύστερα από πολιορκία βάσης της Εθνοφρουράς και αιχμαλωσία ογδόντα στρατιωτών της κ.ά- δεν θα ήταν νοητή χωρίς τη στήριξη της Ρωσίας στο επίπεδο του εξοπλισμού και της μυστικής δράσης ειδικών δυνάμεων.

Δεν αποκλείεται η αιματηρή κλιμάκωση των συγκρούσεων τις τελευταίες μέρες και από τις δύο πλευρές να υπακούει στο συχνά επαναλαμβανόμενο στην ιστορία των στρατιωτικών αναμετρήσεων πρότυπο: υπερένταση των προσπαθειών για την εξασφάλιση των καλύτερων δυνατών θέσεων στο πεδίο της μάχης πριν από την τελική διπλωματική διαπραγμάτευση που θα φέρει το συμβιβασμό. Οπως δεν αποκλείεται η κλιμάκωση αυτή να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, ανατινάζοντας όλες τις γέφυρες του συμβιβασμού, με απρόβλεπτες επιπτώσεις. Το τι από τα δύο θα γίνει θα το γνωρίζουμε πιθανότατα σε λίγες μέρες.