Του Γιώργου Κ. Καββαδία*
Δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ η απόφαση της υφυπουργού Παιδείας για τους βασικούς άξονες και το περιεχόμενο του εσωτερικού κανονισμού που είναι υποχρεωμένες να έχουν οι σχολικές μονάδες από το σχ. έτος 2020-2021
Όλο το ΦΕΚ μια αποτυχημένη …Έκθεση Ιδεών που ανάγει τον Εσωτερικό Κανονισμό (ΕΚ) με πανάκεια που θεραπεύει «πάσαν νόσον» ή το μαγικό ραβδί που λύνει τα προβλήματα συμπεριφοράς και πειθαρχίας. Μια έκθεση ιδεών «εκτός θέματος» που δε λαμβάνει υπόψη τους χίλιους δυο εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς παράγοντες που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά και γονιμοποιούν το έδαφος για την ευδοκίμηση φαινομένων παραβατικότητας και σχολικής βίας. Στην πραγματικότητα επιδιώκει με δημοκρατικοφανή τρόπο την χειραγώγηση και τη συμμόρφωση των μαθητών, κυρίως, αλλά και των εκπαιδευτικών στο πλαίσιο του φτηνού ευέλικτου και πειθαρχημένου σχολείου.
Οι σοβαρότερες αιτίες, για παραβατικές συμπεριφορές, «αποκλίσεις» και φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας που αναπαράγονται και στον χώρο του σχολείου, όμως, μπορούν να αναζητηθούν στις δομές της καπιταλιστικής κοινωνίας που χαρακτηρίζονται από έναν απάνθρωπο ανταγωνισμό που διαπερνά όλες τις μορφές της κοινωνικής ζωής. Η κοινωνική περιθωριοποίηση ευπαθών κοινωνικών ομάδων που εντείνεται από την οικονομική κρίση, τα εργασιακά προβλήματα τροφοδοτούν τη βία και την εγκληματικότητα. Η ίδια η πολιτική της κυβέρνησης είναι η απεχθέστερη μορφή βίας εναντίον του κόσμου της εργασίας και του «κοινωνικού κράτους» που σπέρνει τη φτώχεια, την ανεργία και τη μαζική εξαθλίωση. Όσο η φτώχεια , ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι διακρίσεις, η βία και η εκμετάλλευση ανθούν, τόσο θα οξύνονται τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας.
Φτηνό – ευέλικτο – πειθαρχημένο σχολείο!
Με ορυμαγδό αντιεκπαιδευτικών μέτρων, από την τράπεζα θεμάτων, τα μέτρα για την τεχνική εκπαίδευση μέχρι το σημερινό ΦΕΚ για τον εσωτερικό κανονισμό η κυβέρνηση της ΝΔ συνεχίζει την πολιτική των προηγούμενων κυβερνήσεων με βάση τις κατευθύνσεις ΕΕ – ΔΝΤ και ΟΟΣΑ. Το σχολείο-μηχανισμός εγχάραξης ιδεολογίας και πρακτικών στάσεων αλλάζει. H παροχή γενικής κουλτούρας πρέπει να ενσωματώνει την εκπαίδευση των δεξιοτήτων, την «εκμάθηση της μάθησης» και ο μαθητής να συνηθίζει στην ιδέα της διαρκούς ανασφάλειας και της εργασιακής περιπλάνησης.
Στην πραγματικότητα διαμορφώνεται το φθηνό, πειθαρχημένο και ευέλικτο σχολείο, με στόχο τη διαμόρφωση των νέων ως συντελεστών της παραγωγής, καλλιεργώντας έτσι μια μονομερή παραγωγίστικη αντίληψη για το ρόλο της εκπαίδευσης, γι' αυτό και σ' όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του '90 όλο και περισσότεροι φραγμοί μπαίνουν, ακυρώνοντας τη δυνατότητα μόρφωσης για όλους.
Η σχολική πειθαρχία με τη ρύθμιση του σχολικού χωροχρόνου στοχεύει στη συγκρότηση μαθητών/τριών με απώτερο σκοπό την πολιτική- Κοινωνική καθυπόταξή τους. Ο ΕΚ δηλαδή οι κανόνες που τις δραστηριότητες και τη σχολική ζωή, όλα μαζί συνθέτουν ένα πλέγμα που επιτρέπει την επιτήρηση, την πειθάρχηση και την καθυπόταξη των μαθητών. Η σχολική εξουσία επιβάλλεται στα μαθητικά υποκείμενα απαιτώντας από αυτά να δρουν με καθορισμένο τρόπο. Μόνο που με τη σύνταξη του ΕΚ δίνεται η ψευδαίσθηση της συμμετοχής όλων στη σύνταξή τους. Οι ομοιότητες με τις διαδικασίες αξιολόγησης πασιφανείς. Εγώ συμμετέχω, εσύ συμμετέχεις, αυτός συμμετέχει, εμείς συμμετέχουμε, αυτοί αποφασίζουν. Με άλλα λόγια σε ένα αυστηρά ιεραρχημένο εκπαιδευτικός σύστημα υπάρχουν σχέσεις εξουσίας και από τους μαθητές απαιτείται η παθητική συμμόρφωση, έστω και αν δίνεται η ψευδαίσθηση συμμετοχής στη διαδικασία σύνταξης του ΕΚ. Άλλωστε ο ΕΚ κόβεται και ράβεται στο πλαίσιο του γενικότερου θεσμικού πλαισίου που καθορίζει τη λειτουργία των σχολείων χωρίς ουσιαστικά περιθώρια αυτονομίας.
Μην ξεχνάμε ότι τις τελευταίες τρεις δεκαετίες υπάρχει περίσσευμα ΕΚ. Οι περισσότεροι Ε.Κ. είναι γραμμένοι με διατακτικό ύφος. Είναι δηλαδή μια σειρά κανόνων που πρέπει να εφαρμόζονται, χωρίς να αιτιολογείται για ποιο λόγο πρέπει να γίνει αυτό. ΕΚ με έμφαση ή αποκλειστικά στις υποχρεώσεις των μαθητών, χωρίς να αναφέρουν τα δικαιώματά τους. Στην συντριπτική πλειονότητά τους δεν αναφέρονται στις μαθητικές κοινότητες και στα εκλεγμένα μέλη τους (πενταμελή τμημάτων και δεκαπενταμελές).
Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι ότι βασικές αρχές δημοκρατικής λειτουργίας δεν εφαρμόστηκαν στους περισσότερους από τους ΕΚ. Η έρευνα επιβεβαιώνει ότι ισχύουν οι γενικές διαπιστώσεις του Συνηγόρου του Παιδιού ως προς το ότι οι Ε.Κ. είναι κυρίως παράθεση εντολών οι οποίες δημιουργήθηκαν απόντων των μαθητών και τις οποίες συνήθως καλούνται να εφαρμόσουν μόνο οι μαθητές και ότι οι περισσότεροι Ε.Κ. αγνοούν το λόγο των μαθητών και στην εφαρμογή του Ε.Κ. Επιπλέον η έρευνα διαπιστώνει ότι ελάχιστοι Ε.Κ. αναγνωρίζουν κάποιο λόγο ή ρόλο στα θεσμοθετημένα μαθητικά συμβούλια (δεκαπενταμελές σχολείου και πενταμελή τμημάτων).
*Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος ,μέλος της ΣΕ του περιοδικού Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης και του Εκπαιδευτικού Ομίλου
Δημοσίευση σχολίου