Σεφέρης: Εχοντας ζήσει τους πατριδέμπορους

Της  Γ. Λ.

Μέρα που είναι, μέρα φωτεινή, μέρα που η γενιά μου πήρε οσμή πολέμου θυμήθηκα τη Σαλαμίνα της Κύπρου...

Σύμφωνα με την παράδοση ιδρύθηκε από τον Τεύκρο τον Τελαμωνιο αδελφό του Αίαντα όταν ο πατέρας του τον έδιωξε από το νησί της Σαλαμίνας.
Έφτασε "Ες γην εναλιαν Κυπρον...", όπως γράφει στην τραγωδία "Ελένη" ο Ευριπίδης, όπου ο Απόλλωνας κατοικεί.

Από εκεί εμπνεόμενος ο Σεφέρης γράφει την " Ελένη" και το πιο  "πατριωτικό" του ποίημα τη "Σαλαμίνα" .

Όταν ξεκίνησε τη σύνθεση του το Νοέμβρη του 53 το κυπριακό βρισκόταν ακόμα σε ηρεμία, αλλά έτυχε όταν το τελείωσε το 54 να κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή.

Για να καταλάβουν οι νεώτεροι, όταν λέμε κυπριακό τη δεκαετία του 50, εννοούμε τον αγώνα των Κυπρίων εναντίον των Άγγλων.

Ο ποιητής δεν έζησε το πραξικόπημα της χούντας, ούτε τον Αττίλα όμως έβλεπε, άκουγε, μελετούσε, ένιωθε κι έγραψε με τη βοήθεια του Αισχύλου, του Ευριπίδη, του Μακρυγιάννη:
"... δε χρειάζεται μακρύ καιρό για να φουσκώσει της πίκρας το προζύμι δε χρειάζεται μακρύ καιρό το κακό για να σηκώσει κεφάλι..."

Το τοπίο της Σαλαμίνας τον οδηγεί σε προβληματισμούς και στην "Ελένη" και στη "Σαλαμίνα" 
."..Τυφλὴ φωνὴ ποὺ ψηλαφεῖς μέσα στὴ νυχτωμένη μνήμη
βήματα καὶ χειρονομίες. Δὲ θὰ τολμοῦσα νὰ πῶ φιλήματα,
καὶ τὸ πικρὸ τρικύμισμα τῆς ξαγριεμένης σκλάβας."

Θυμήθηκα την Κύπρο μέσα από τον ποιητή που απεχθανόταν όσους χρησιμοποιούσαν με ευκολία σύμβολα πατριωτικά για λόγους εθνικιστικούς, μια και είχε ζήσει τους πατριδέμπορους, μέσα από τη διπλωματία.

"Κάθε θυσία είναι αναγκαία προκειμένου να έχωμεν αξιόμαχον στρατόν" ευαγγελιζόνταν οι δικτάτορες που νόμιζαν πως θα κάνουν πετροπόλεμο με τους Τούρκους ή θα παίζαμε τένις.
 (Κιβώτια με πέτρες και αθλητικά σε αποθήκες)/

Σήμερα του προφήτη Ηλία, διαδόχου του Θεού του φωτός Απόλλωνα, καταμεσής στο Θέρος, θυμήθηκα ένα άλλο σκοτεινό καλοκαίρι, ένα πραξικόπημα που έγινε αφορμή για έναν Αττίλα δυο φορές απανωτά...

Σήμερα που η Σαλαμίνα βρίσκεται ακόμα στην τουρκοκρατούμενη ζώνη, σήμερα που τα νταηλίκια περισσεύουν... όμως η Κύπρος είναι ελληνισμός και "η γη δεν έχει κρικέλια
για να την πάρουν στον ώμο και να φύγουν"