Φ. Γκ. Λόρκα (Δολοφονήθηκε σαν σήμερα το 1936): ποίηση στρατευμένη στον αγώνα ενάντια στην κοινωνική αδικία, τον ρατσισμό την κοινωνική βαρβαρότητα (Βίντεο)

  «Η πιστολιά που σε σώριασε στον πέτρινο τοίχο ενός χωριού της πατρίδας σου, τίποτε δεν κατάφερε να κάνει! Του λαού η δύναμη που αγάπησες ανασταίνει τώρα τα λόγια σου για πάντα και ξέρεις εσύ πόσο το δάκρυ ενός χωριάτη αξίζει περισσότερο απ΄όλα τα βραβεία των Ακαδημιών». 

Μ΄αυτά τα λόγια απευθύνεται στον ποιητή ο Οδ. Ελύτης (Ανοιχτά Χαρτιά).

***

«Εγώ ποτέ δεν θα γίνω πολιτικός. Είμαι επαναστάτης, γιατί δεν υπάρχει αληθινός ποιητής που να μην είναι επαναστάτης».

 Φ. Γκ. Λόρκα

Ηταν ξημερώματα 19ης Αυγούστου του 1936, όταν ο μεγάλος Ισπανός ποιητής, ζωγράφος και θεατρικός σκηνοθέτης  Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, δολοφονήθηκε  από παραστρατιωτικούς οπαδούς του Φράνκο στο Βίθναρ της Ισπανίας.

Στο αθάνατο έργο του, όρθωσε το ανάστημά του σε κάθε μορφή αδικία, και τα ποιήματα του μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε δεκάδες χώρες του κόσμου.
 Γι’ αυτό και για τον Φράνκο και τους υποστηρικτές του δεν είχε καμιά διαφορά από έναν κομμουνιστή. Και έναν τέτοιο διανοούμενο του οποίου το έργο είχε μεγάλη λαϊκή απήχηση, το φασιστικό καθεστώς δεν μπορούσε να τον ανεχθεί.

Ο ίδιος μπορεί να μην εντάχτηκε ποτέ στο εργατικό επαναστατικό κίνημα, αλλά η ποίηση του ήταν στρατευμένη στον αγώνα ενάντια στην κοινωνική αδικία, τον ρατσισμό την κοινωνική βαρβαρότητα που δημιουργεί ο καπιταλισμός.

Γι’ αυτό και το έργο του μεγαλύτερου Ισπανού ποιητή του 20ου αιώνα ήταν απαγορευμένο στην πατρίδα του και μόνο μετά τον θάνατο του Φράγκο το 1975 δημοσιοποιήθηκε πλατιά.

Η αθάνατη ποίηση του Λόρκα κεντήθηκε στον καμβά του έρωτα, των ανθρώπινων πόθων, των παραδόσεων, της τρυφερότητας, τον καυτηριασμό της κοινωνικής αδικίας.

Το έργο του ποιητή το γνωρίσαμε από τα χρόνια της Απριλιανής δικτατορίας όταν ο Γιάννης Γλέζος μελοποιεί στίχους του που είχε αποδώσει στα ελληνικά ο Λευτέρης Παπαδόπουλος με αποτέλεσμα τον καταπληκτικό δίσκο «12 τραγούδια του Λόρκα», που περιλαμβάνει τραγούδια όπως «Το τραγούδι του καβαλάρη», «Από έρωτα πεθαίνουν τα κλαριά», «Κόρντοβα» κ.ά.
Ο ίδιος συνθέτης   μελοποιεί το 1974 ένα ακόμη έργο του Λόρκα, το «Αντόνιο Τόρες Χερέδια», με ερμηνεύτρια την Μαρία Δημητριάδη («Η μέρα γέρνει αργόπρεπα», «Τα μαχαίρια» κ.ά.).

Μετά από την δικτατορία κυκλοφορεί και το «Romancero Gitano», ένα δισκογραφικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη σε στίχους του Φ. Λόρκα με τον Οδυσσέα Ελύτη να αποδίδει ελεύθερα επτά ποιήματα του Ισπανού ποιητή για να γίνουν τραγούδια. «Του ανέμου και της παινεμένης», «Η καλόγρια η τσιγγάνα», «Η κυρά παντέρμη», «Ο Αντόνιο Τόρες Χερέδια στο δρόμο της Σεβίλιας», «Ο θάνατος του Αντόνιο Τόρες Χερέδια», «Του πικραμένου», «Χαμός από αγάπη». Ενας δίσκος που τον ακούσαμε αρχικά το 1975 με την φωνή της Μαρίας Φαραντούρη και το 1978 με την Αρλέτα. Αρκετά αργότερα, το 1986, ο Μ. Θεοδωράκης μελοποιεί το «Σαντιάγκο» σε ποίηση Λόρκα.

Στο παρακάτω βίντεο ένα αφιέρωμα του Χρήστου Αβραμίδη στον Φ. Λόρκα, με περισσότερες πληροφορίες για το έργο και την ζωή του.

***'  Της Π.Μ

Φ. Λόρκα, αφιέρωσε τη ζωή του ενάντια στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση και υπέρ της κατάργησης της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.
Ο Ποιητής - αντάρτης, γνήσιος δημοκράτης και αντιφασίστας, Για αυτό οι φασίστες τον δολοφόνησαν. Όμως το όνομά του και το έργο του έμειναν αθάνατα στους αιώνες και στην υφήλιο ενώ τα ποιήματά του μελοποιήθηκαν και τραγουδήθηκαν σε πολλές χώρες του κόσμου. 
'Στρατεύτηκε'' στο πλευρό των ποπολάρων, των φτωχών και αδικημένων, του λαού, - αν και καταγόταν από εύπορη οικογένεια και μπορούσε να περάσει τη ζωή του πολύ άνετα και ακίνδυνα.  Όταν είδε μπροστά του τόση καταπίεση, αθλιότητα, φτώχεια και πείνα και γενικά τις συνθήκες των μεγάλων λαϊκών μαζών, τόσο άθλιες, τότε αντιστάθηκε στο φασιστικό καθεστώς. Στα 31 του, τη χρονιά που ξεσπάει το ''κραχ'', θα ταξιδέψει στις ΗΠΑ , όπου στάθηκε αφορμή να προσεγγίσει από μαρξιστική σκοπιά πια, την καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο, που ''άνθιζε'' στη μήτρα του καπιταλισμού.
Εκεί θα μπει στον κόσμο του θεάτρου  Δυο χρόνια μετά, γυρίζει στην Ισπανία και ξεκινάει περιοδείες με θίασο. Το ανέβασμα του έργου του ''Γέρμα'', θα προκαλέσει την οργισμένη αντίδραση των φασιστόμουτρων και ο Λόρκα μπήκε στο στόχαστρο. Τον Ιούλιο του 1936 ο στρατηγός Φράνκο κατέλαβε με πραξικόπημα την εξουσία. Την 19η Αυγούστου 1936 τον Φ. Γκαρθία Λόρκα, τον τουφεκίζουν οι φασίστες πισώπλατα.
Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αγάπησαν τα έργα, την ποίηση, το βλέμμα στη ζωή και την ανθρωπιά του Λόρκα. Οι μεσόγειοι δημιουργοί επηρεάστηκαν και τον έκαναν κομμάτι τους, τραγουδώντας τον, μελοποιώντας τον, ερμηνεύοντας τα θεατρικά του και πάνω απ' όλα θεωρώντας τον κομμάτι τους. Ανάμεσα τους, εμπνευσμένοι από τον ποιητή που έκανε πρώτα από όλα ποίημα την ίδια του ζωή, οι στίχοι του εξαίσιου Νίκου Καρούζου:
«... Δωρεάν η ζωή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δωρεάν ο θάνατος, αυτό το άλικο πανί δεν έχει πάντοτες αγαθή βεβαιότητα, είν' ο θεός που αμιγής εκτείνεται στο μαύρο πλήρως απών ή ανεικόνιστος, όμως εσύ μυρόεσσα Ισπανία-της Ευρώπης θερμότητα τί δόξα πρόσθεσες απ' τη λαλιά του την άσπιλη σ' ανελέητο ήλιο σ' έναν ουρανό που πυρακτώνει διαμπερής αθωότητα.. Ισπανία εσύ αυθεντία στον θάνατο! Δωρεάν η όραση Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δωρεάν η τυφλότητα...».
Πάνω από όλα, ο Λόρκα υπήρξε ποιητής, δηλαδή ένας άνθρωπος μαθημένος να ζει την ελευθερία του αισθήματος και καταδικασμένος να πονά, να τολμά, να επαναστατεί όχι από υπερβολική γενναιότητα αλλά από φόβο για την ανία του βολέματος. Και από αξιοπρέπεια. Για όλα αυτά, άλλωστε και πέθανε.
"Δεν είναι όνειρο η ζωή. Σηκωθείτε! Σηκωθείτε! Σηκωθείτε! Γκρεμιζόμαστε από τις σκάλες Για να φάμε το μουσκεμένο χώμα Ή ανηφορίζουμε την κόψη του χιονιού Με τις πλήθιες πεθαμένες ντάλιες. Όμως μήτε λησμονιά υπάρχει μήτε όνειρο".
"Δε ζει μόνο με ψωμί ο άνθρωπος. Αν ήμουν πεινασμένος και αβοήθητος στο δρόμο, δε θα ζητούσα ένα ψωμί. Θα ζητούσα μισό ψωμί και ένα βιβλίο.”
Ο πίνακας του Σωτήρχου Στάθη, Ψυχή απούσα. ____ Το Take this waltz του Κοέν αποτελεί μετάφραση του ποιήματος του Λόρκα "Μικρό βιεννέζικο βαλς". Το βίντεο γυρίστηκε στην Γρανάδα με τον Κοέν να επισκέπτεται το σπίτι του Λόρκα. Ίσως το απόλυτο ερωτικό τραγούδι.