Του Γιώργου Κ. Καββαδία
«Το bullying είναι ένα πολύ δύσκολο πρόβλημα με πολύ δύσκολη λύση», τόνισε η υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, μιλώντας στο mega. Αναλυτικότερα επεσήμανε πως είναι ένα σύνθετο πρόβλημα χωρίς εύκολες λύσεις και ανέφερε πως από πλευράς υπουργείου υπάρχουν βραχυπρόθεσμα μέτρα που έχουν να κάνουν με περισσότερους Κοινωνικούς Λειτουργούς και Ψυχολόγους στα σχολεία.
Προσέχτε την … επιστημονική τοποθέτηση που μας … φώτισε: «πολύ δύσκολο πρόβλημα με πολύ δύσκολη λύση»,
Παράλληλα ο υπουργός «Προστασίας του Πολίτη» Τάκης Θεοδωρικάκος σε εκδηλώσεις για τον σχολικό εκφοβισμό (bullying) και τους κινδύνους του διαδικτύου στο 12ο δημοτικό σχολείο Καλλιθέας και στο πολιτιστικό κέντρο της Νέας Σμύρνης τόνισε μεταξύ άλλων: «είμαστε σε μία εποχή έξαρσης της νεανικής παραβατικότητας, η οποία σχετίζεται με κάθε μορφή bullying». Ο ίδιος πρότεινε «λιγότερο διαδίκτυο», ενώ τόνισε την σπουδαιότητα «να περάσουμε στα παιδιά μας ότι η ζωή είναι πολύ όμορφη, γιατί όλοι εμείς, είμαστε διαφορετικοί».
Η βία στα σχολεία ως κοινωνικό φαινόμενο
Η κυβέρνηση και οι εκπρόσωποί της και οι διαπρύσιοι κήρυκες του σύγχρονου εκμεταλλευτικού συστήματος επιδιώκουν να κρύψουν την αλήθεια αποσυνδέοντας το φαινόμενο της βίας στα σχολεία από τις γενικότερες κοινωνικές συνθήκες. Η κυρίαρχη άποψη περί ενδο – σχολικής βίας εστιάζει σε ορισμένες μορφές του φαινομένου με μια «ψυχολογίστικη» ανάλυση περί βίαιου οικογενειακού περιβάλλοντος, βλέποντας, έτσι, το δέντρο και χάνοντας το δάσος. Γιατί η βία είναι βασικό χαρακτηριστικό της κοινωνίας και συνδέεται με την ανισότητα και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Επομένως αναπαράγεται και στους θεσμούς της, όπως είναι και το σχολείο.
Οι σοβαρότερες αιτίες, όμως, μπορούν να αναζητηθούν στις δομές της καπιταλιστικής κοινωνίας που χαρακτηρίζονται από έναν απάνθρωπο ανταγωνισμό που αναπαράγεται σε όλες τις μορφές της κοινωνικής ζωής. Η κοινωνική περιθωριοποίηση ευπαθών κοινωνικών ομάδων που εντείνεται από την οικονομική κρίση, τα εργασιακά προβλήματα τροφοδοτούν τη βία και την εγκληματικότητα.
Η ίδια η πολιτική της κυβέρνησης είναι η απεχθέστερη μορφή βίας εναντίον του κόσμου της εργασίας και του «κοινωνικού κράτους» που σπέρνει τη φτώχεια, την ανεργία και τη μαζική εξαθλίωση. Όσο η φτώχεια , ο κοινωνικός αποκλεισμός, οι διακρίσεις, η βία και η εκμετάλλευση ανθούν, τόσο θα οξύνονται τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας.
Δεν είναι τυχαίο ότι δεκάδες έρευνες επισημαίνουν τη σαφέστατη σχέση του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου των γονέων καθώς επίσης και της αρνητικής οικονομικής κατάστασης της οικογένειας των δραστών, αλλά και τις περιορισμένες προσδοκίες επαγγελματικής αποκατάστασης. Όλο και πιο έντονα, όλο και πιο πολλοί νέοι νιώθουν ότι δεν έχουν μέλλον.
Η βία εκφράζεται και αναπαράγεται μέσα από την αυταρχική οργάνωση του σχολείου. Ένα σχολικό περιβάλλον που υπηρετεί τη λογική των επιδόσεων, «αρένα» άγριου ανταγωνισμού, υπερφορτώνει τους μαθητές με διδακτική ύλη, στείρες και αποσπασματικές γνώσεις, πολλές άλλες υποχρεώσεις (φροντιστήρια, ξένες γλώσσες κ.λπ.), με πρόσθετο άγχος και ένταση, ανασφάλεια και αρνητισμό. Τέσσερα στα πέντε παιδιά βιώνουν καταστάσεις άγχους που συνδέονται με τη σχολική ζωή(Pulse RC – ΕΚΚΕ). Το σχολείο προβάλλει ακόμη και για τους πρωταγωνιστές του ως χώρος θυσίας και όχι ως χώρος ικανοποίησης και νοήματος. Ένα τέτοιο σχολείο έχει μετατραπεί σε «θερμοκήπιο βίας». Πρόκειται στην ουσία για μορφή «κρατικής κακοποίησης των παιδιών».
Σχολική αποτυχία – δυσμενής αυτοεικόνα (αυτοϋποτίμηση) και παραβατικότητα ενώνονται μ’ ένα νήμα. Η υποτίμηση, η περιφρόνηση και η απόρριψη γίνεται η πηγή μιας συσσωρευμένης μνησικακίας από τη μεριά των παιδιών, που συσσωρεύουν αποτυχίες, αποκλεισμούς. Έτσι δεν θα αργήσει να ξεσπάσει η οργή και το μίσος.
Η εκπαιδευτική πολιτική εκφράζει και αναπαράγει τη βία. Το σχολείο των περικοπών και της φτώχειας οξύνει τα φαινόμενα βίας, ενώ δεν υπάρχει εξειδικευμένο προσωπικό, όπως κοινωνικοί λειτουργοί, παιδοψυχολόγοι, κ.α. Βία, άλλωστε, δεν είναι οι καταργήσεις χιλιάδων τμημάτων και σχολείων; Βία δεν είναι ο οικονομικός στραγγαλισμός των σχολείων; Γενικότερα η οικοδόμηση ενός ελιτίστικου, ανταγωνιστικού σχολείου της εξειδίκευσης και της κατάρτισης για λίγους και εκλεκτούς που απορρίπτει τους κοινωνικά αδύνατους και τους εξωθεί βίαια στην εγκατάλειψη και τον κοινωνικό αποκλεισμό είναι ακραία έκφραση της συστημικής βίας.
* Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι φιλόλογος στο 3ο ΓΕΛ Κερατσινίου, μέλος του ΔΣ της ΕΛΜΕ Πειραιά, μέλος της ΣΕ του περιοδικού «Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης» του Εκπαιδευτικού Ομίλου.
Δημοσίευση σχολίου