Ο σχεδιασμός του υπουργείου Παιδείας για το «νέο» σχολείο στην Ελλάδα

Αναδημοσίευση από άρθρο του Χρήστου Κάτσικα στον "Πολίτη":

Ο σχεδιασμός του υπουργείου Παιδείας για το «νέο» σχολείο στην Ελλάδα

Εκπαίδευση? σε συσκευασία μετρήσιμων στόχων!

Στο «νέο» σχολείο πρέπει να υπάρχει και «νέος» εκπαιδευτικός, προσαρμοσμένος στις ανάγκες της «αγοράς», γι' αυτό και «επαναπροσδιορίζεται η σχέση του εκπαιδευτικού με την εκπαίδευση»

Αν κανείς ανιχνεύσει το «σώμα» του κειμένου του υπουργείου Παιδείας «Νέο Σχολείο: πρώτα ο μαθητής» που παρουσιάστηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο στις 4 Μάρτη 2010 και προβλήθηκε εντύπως και ηλεκτρονικώς ως «το σχολείο με ηλεκτρονική ταυτότητα», θα διαπιστώσει ότι πρόκειται για φωτογραφικές ρυθμίσεις, κοντολογίς, μια αποτύπωση των οδηγιών του ΟΟΣΑ - PISA όπως εξειδικεύονται, με τη συνοδεία των γνωστών πακέτων, στο επιχειρησιακό πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ 2007 - 2013 - Δ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης).

Γι΄ αυτό, τα περισσότερα, από όσα προβάλλονται στο 38σελιδο σώμα του κειμένου, οι προσεκτικοί αναγνώστες θυμούνται να τα έχουν ξαναδιαβάσει σχετικά πρόσφατα. Πού; Μα στο «Όλα είναι ..θέμα Παιδείας!» του Ευριπίδη Στυλιανίδη και στην «Ψηφιακή Τάξη» του 'Αρη Σπηλιωτόπουλου, οι οποίοι μας άφησαν, μαζί με τα αποκαΐδια της εκπαιδευτικής τους πολιτικής, μερικές χιλιάδες φθηνο-λάπτοπ για τους μαθητές της Α΄ Γυμνασίου και μια υποσχετική για 5.000 διαδραστικούς πίνακες.

Τέσσερις παρατηρήσεις ξεκλειδώνουν την ουσία των προτεινόμενων ρυθμίσεων:
α. Γίνεται μια προσπάθεια να προσαρμοστεί η εκπαίδευση στις «νέες συνθήκες», κοντολογίς, στην ευελιξία, αποδοτικότητα, ανταγωνιστικότητα, επιχειρηματικότητα, απασχολησιμότητα, κόστος, κλπ, αλλά και να τις αναπτύξει, να τις τυποποιήσει περισσότερο, να τις μετρήσει και να τις ελέγξει, ώστε να διαμορφωθεί ο αυριανός εργαζόμενος με εργασιακές προδιαγραφές 19ου αιώνα και παραγωγικές δυνάμεις 21ου αιώνα!

β. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι προτάσεις για το «νέο σχολείο» στηρίζονται στο αμερικάνικο μοντέλο του «no child left behind», που ξεκίνησε επί Κλίντον, γενικεύτηκε επί Μπους και εφαρμόζεται στην πιο σκληρή εκδοχή του επί Ομπάμα, αφήνοντας πίσω του αγράμματα παιδιά, κλειστά σχολεία, απολυμένους εκπαιδευτικούς και παιδεία σε συσκευασία κουπονιών και μετρήσιμων στόχων.

γ. Προαναγγέλλεται νέο Πρόγραμμα Σπουδών για όλο το φάσμα της σχολικής εκπαίδευσης με χαρακτηριστικά: «ανοιχτό και ευέλικτο», «συνοπτικό», «διαθεματικό» και, φυσικά, «παιδαγωγικά διαφοροποιούμενο». Ουσιαστικά, προαναγγέλλεται η αντικατάσταση των αναλυτικών προγραμμάτων σπουδών από ένα μίνιμουμ «μετρήσιμων εκπαιδευτικών στόχων»... επεξεργασίας ΟΟΣΑ.

Στο 4ο Κεφάλαιο της τελευταίας ετήσιας έκθεσής του, ο ΟΟΣΑ (OECD, Greece - Economic Surveys, Chapter 4. Raising Education Outcomes, p.125 - 154, Volume 2009/15, July 2009) εισηγείται (όσον αφορά στη σχολική εκπαίδευση) την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολείων με βάση τις επιδόσεις των μαθητών, το διαχωρισμό των εξετάσεων για το απολυτήριο του λυκείου από τις εξετάσεις εισαγωγής στα ΑΕΙ, την εισαγωγή νέων προγραμμάτων διδασκαλίας, την υποχρέωση μονοετούς κατάρτισης πριν το διορισμό των εκπαιδευτικών κλπ.

Παράλληλα, στην τελευταία ετήσια έκδοση «Αριθμοί-κλειδιά της εκπαίδευσης στην Ευρώπη - 2009», ουσιαστικά και τυπικά καταγράφεται ο βαθμός προσαρμογής των κρατών μελών στα παρακάτω μέτρα-στόχους, που έχει εδώ και χρόνια θέσει η ΕΕ: αποκέντρωση της εκπαίδευσης με διαφοροποίηση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων, του περιεχομένου της γνώσης που λαμβάνουν οι μαθητές, γενίκευση και αύξηση των τροφείων στην προσχολική αγωγή, σπάσιμο των σπουδών των ανώτατων σχολών.

Αν, όμως, οι παραπάνω συνταγές του ΟΟΣΑ και της ΕΕ στοχεύουν στις «δομές και τις υποδομές» του εκπαιδευτικού συστήματος, ο γνωστός διεθνής διαγωνισμός PISA στοχεύει στο περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Χέρι-χέρι, ο διεθνής διαγωνισμός PISA επιχειρεί με όχημα τα πορίσματά του (μέσα από τον έλεγχο των αναγνωστικών, μαθηματικών και φυσικών ικανοτήτων των μαθητών) να προσανατολίσει τη σχολική εκπαίδευση σε μια συγκεκριμένη κατεύθυνση. Στην πράξη, οι στόχοι του προωθούν, αντί της γνώσης, τη δεξιότητα.

δ. Στο «νέο» σχολείο πρέπει να υπάρχει και «νέος» εκπαιδευτικός, προσαρμοσμένος στις ανάγκες της αγοράς, γι΄ αυτό και «επαναπροσδιορίζεται η σχέση του εκπαιδευτικού με την εκπαίδευση». Συγκεκριμένα, η πρόσληψη του εκπαιδευτικού θα γίνεται «σε επίπεδο διεύθυνσης εκπαίδευσης», άρα, σε τοπικό επίπεδο, στη λογική του αποκεντρωμένου σχολείου, που προωθείται και με το σχέδιο «Καλλικράτης».

Η όλη επιχείρηση ντύνεται με την εισαγωγή της νέας τεχνολογίας στη σχολική εκπαίδευση, ενέργεια που δεν συνδέεται μόνο με επικοινωνιακές τακτικές και επιστροφή τμήματος των κονδυλίων στην αγορά αλλά κυρίως με την εξυπηρέτηση των προτεραιοτήτων της ευρωπαϊκής επιτροπής για τη «Βελτίωση των ικανοτήτων για τον 21ο αιώνα: ατζέντα για την ευρωπαϊκή συνεργασία στο σχολικό τομέα», με άλλα λόγια, με την απόκτηση δεξιοτήτων, δηλαδή επιφανειακών γνώσεων γύρω από τη χρήση της μητρικής γλώσσας, τις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία, και την ικανότητα διά βίου μάθησης.