Την ατάκα του τίτλου την βρήκαμε σε άρθρο του γερμανικού Spiegel.Στο συγκεκριμένο άρθρο, που παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, ειδικά στο δεύτερο μέρος του, το Spiegel προσπαθεί ουσιαστικά να απαντήσει σε κατηγορίες οικονομολόγων και πολιτικών αναλυτών ότι τα ελλείμματα των άλλων χωρών της ευρωζώνης είναι αυτά που δίνουν στη Γερμανία τα δικά της πλεονάσματα (τίτλος του άρθρο είναι "Prospering at the Expense of Others?").
Από το άρθρο:
Οι Γερμανοί ζουν εις βάρος των άλλων, λένε oi επικριτές, διότι τα εμπορικά πλεονάσματα της χώρας, σημαίνει ότι οι χώρες που έχουν ήδη μεγάλα ελλείμματα θα πρέπει να δανειστούν ακόμα περισσότερα. Οι Γερμανοί, λένε, αποκτούν ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα με αθέμιτο τρόπο, λόγω του αδύναμου ευρώ και την απροθυμία τους να αυξήσουν τους μισθούς [στη Γερμανία]. Πάνω από όλα αυτά, η Γερμανία αρνείται να τονωθεί η εγχώρια ζήτηση, λένε οι επικριτές, οι οποία θα βελτίωνε τις προοπτικές των ξένων παραγωγών να πωλούν τα προϊόντα τους στη Γερμανία.
...
Στον πυρήνα της, η κριτική αποσκοπεί καθαρά στην βιομηχανία των εξαγωγών της Γερμανίας. Πολλοί οικονομολόγοι θεωρούν ότι οι παγκόσμιες ανισορροπίες του εμπορίου είναι ένα από τα αίτια της οικονομικής κρίσης. Κάνουν λοιπόν έκκληση προς τους Γερμανούς να υλοποιήσουν ένα εντελώς νέο οικονομικό μοντέλο.
...
Τα πλεονάσματα είναι εφικτά μόνο όταν κάποιοι άλλοι έχουν ελλείμματα, και όσο μεγαλύτερη είναι η ανισορροπία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος ότι αυξανόμενες εντάσεις τελικά θα ξεσπάσουν. Οι παγκόσμιοι ηγέτες συμφώνησαν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα τον περασμένο Σεπτέμβριο κατά τη σύνοδο κορυφής της G-20 στο Πίτσμπουργκ. Αλλά το ερώτημα παραμένει: Πώς;
Σε έναν ιδανικό κόσμο, αυτό λύνεται αυτόματα μέσα από τις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Οι εξαγωγές οδηγούν μια χώρα σε κέρδη, με αποτέλεσμα την αύξηση των μισθών και ακριβότερα προϊόντα. Αυτό αυτόματα μειώνει τις εξαγωγές της. Επιπλέον, οι πλέον ανεπτυγμένες χώρες συχνά απαιτούν η πληρωμή για τα εξαγόμενα προϊόντα τους να γίνεται στα δικά τους νομίσματα. Αυτό σημαίνει ότι, καθώς αυξάνονται οι εξαγωγές της χώρας, αυξάνεται και η ζήτηση για το δικό της νόμισμα, αυξάνοντας έτσι την αξία του νομίσματος. Αυτή η ανατίμηση του νομίσματος επίσης μειώνει τις εξαγωγές, καθιστώντας τες πιο ακριβές.
...
Αυτά λέει η θεωρία. Στην πράξη, οι Κινέζοι έχουν ακυρώσει αυτή την αρχή με ένα τέχνασμα: Αντί να πληρώνονται για τις εξαγωγές τους στο εθνικό τους νόμισμα, πληρώνονται σε δολάρια, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιούν κυρίως για να αγοράσουν αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Αυτό κρατά την αξία του δολαρίου τεχνητά υψηλή, ενώ το κινεζική γουάν εξακολουθεί να είναι σχετικά χαμηλό. Ως αποτέλεσμα, τα κινεζικά προϊόντα είναι πάμφθηνα, επιτρέποντας στη χώρα να ανατρέψει τη Γερμανία ως παγκόσμιος ηγέτης των εξαγωγών.
Πριν συνεχίσουμε με το υπόλοιπο άρθρο, ας κάνουμε μερικές πρώτες παρατηρήσεις:
Καταρχήν, το spiegel παραδέχεται, άθελά του έστω, τις ανισσοροπίες που δημιουργεί ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, με την παραγωγή υποταγμένη στα συμφέροντα μιας χούφτας ολιγαρχών. Αντί να έχουμε παραγωγή σύμφωνα με τις ανάγκες των εργατών, η παραγωγή γίνεται όπου και όπως συμφέρει μια ολιγαρχία, οπότε και έχουμε ανισσοροπίες (πχ αυτή τη στιγμή το κεφάλαιο μεταναστεύει μαζικά προς Ασία, αφήνοντας τους εργάτες στη δύση να ψάχνουν μάταια για δουλειά. Παρότι αυτή η κάτασταση δημιουργεί ανισσοροπίες, ο κάθε κεφαλαιοκράτης όμως την ενισχύει, πηγαίνοντας στην Κίνα/ινδία, κτλ, αλλιώς θα κλείσει, μην αντέχοντας τον ανταγωνισμό από τα εισαγόμενα προιόντα αυτών των χωρών).
Η Γερμανία αποτελεί εξαίρεση στη δύση, με μεγάλες εξαγωγές, που στηρίζονται στο ότι ναι μεν τα προιόντα της είναι ακριβότερα, ψστόσο προσφέρουν καλύτερη ποιότητα, και άρα προτιμούνται, τουλάχιστον από όσους έχουν το "κάτι παραπάνω" να πληρώσουν.
Έτσι, η Γερμανία έχει καταφέρει να αντέξει στο διεθνή ανταγωνισμό, με μεγάλη επιτυχία.
Εξάλλου, το ευρώ είναι "γερμανοκίνητο" δημιούργημα, και η Γερμανια ελέγχει σε μεγάλο βαθμό την ισοτιμία του, ώστε να ανεβαίνει ή να πέφτει ανάλογα με τις δικές της ανάγκες.
Όσο για τις υπόλοιπες ευρωπαικές χώρες, έχουν πολύ μεγάλο πρόβλημα με το ευρώ, διότι καμία δε μπορεί να έχειτην ποιότητα της Γερμανίας, έχουν όμως την ίδια νομισματική ισοτιμία, και έτσι τα προιόντα τους δε μπορούν να είναι ανταγωνιστικά (τα κινέζικα είναι φτηνότερα, ενώ τα γερμανικά καλύτερα). Έτσι, η παραγωγή τους βάζει λουκέτο, αδυνατώντας να αντέξει στο διεθνή ανταγωνισμό, που βέβαια είναι "ανοιχτός", δεν υπάρχει δηλαδή σήμερα και η επιλογή δασμών στις εισαγωγές.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, πολλοί προτείνουν να αυξήσει η Γερμανία τους μισθούς των εργαζόμενων, ώστε να ακριβύνουν λίγο τα προιόντα της, ή/και να μειωθούν οι εξαγωγές της, καθώς οι [καλύτερα αμειβόμενοι] γερμανοί εργάτες θα καταναλώνουν οι ίδιοι μεγαλύτερο μέρος αυτών που παράγουν.
Το ίδιο θα επιτευχθεί και με την πρόταση για επιστροφή της Γερμανίας στο μάρκο, που θα ανατιμηθεί άμεσα, και έτσι και παλι οι μισθοί των εργατών θα αυξηθούν.
Εννοείται βέβαια πως τέτοιου είδους προτάσεις θα μείωναν τις ανισσοροπίες, και ακόμα περισσότερο θα τις μείωναν αν γίνονταν και στην περίπτωση της Κίνας. Όμως, αυτά είναι μάλλον ουτοπικά. Ο καπιταλισμός είναι βάρβαρο σύστημα, "ο θάνατος σου η ζωή μου". Το κάθε κράτος κοιτά τις δικές του εξαγωγές, χτυπώντας όσο μπορεί τους εργάτες του, ώστε να γίνει το εργατικό κόστος όσο πιο φτηνό γίνεται, ώστε να προτιμηθεί το κάθε κράτος έναντι των άλλων για επενδύσεις από τους ολιγάρχες κεφαλαιοκράτες. Αυτό βέβαια έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση όπου πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν εργάτες με αρκετή "αγοραστική δύναμη" (μισθό) ώστε να αγοράσουν όλα αυτά που παράγουν, και έτσι πολλά προιόντα θα μένουν απούλητα, αυτό θα φέρνει ακόμα περισσότερα λουκ΄τα, ανεργία, φτώχεια, ακόμα μεγαλύτερες μειώσεις στην κατανάλωση, ακόμα περισσότερα λουκέτα, κτλ (φαύλος κύκλος). Αυτά όμως δε μπορεί να τα σκέφτεται ο κάθε κεφαλαιοκράτης, που στο μυαλό του έχει μόνο το μέγιστο δυνατό ατομικό του κέρδος, ακόμα και αν αυτό μακροπρόθεσμα οδηγεί σε καταστροφή και πολλούς κεφαλαιοκράτες.
Ιδού πως εξηγεί το spiegel την κατάσταση στο δεύτερο μέρος του άρθρου:
Αν το ευρώ δεν υπήρχε, το γερμανικό μάρκο θα μπορούσε πιθανώς να γίνει πιο ακριβό τα τελευταία χρόνια, και αυτό θα είχε χαλιναγωγήσει τη γερμανικό ανταγωνιστικότητα. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι εάν η Γερμανία αποχωρούσε από την ευρωζώνη σήμερα, το νόμισμά της θα κέρδιζε αμέσως κατά τουλάχιστον 30 τοις εκατό...
Η Γερμανία θα πρέπει η ίδια να ευθυγραμμιστεί με τις υπόλοιπες χώρες του ευρώ, όταν πρόκειται για τα επίπεδα των μισθών και των ομολόγων, λέει ο Heiner Flassbeck, επικεφαλής οικονομολόγος της Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Εμπόριο και την Ανάπτυξη (UNCTAD). Οι επικριτές της γερμανικής θέσης προειδοποιούν ότι αν δεν συμβεί αυτό, και αν, αντ 'αυτού, οι "μικρές" χώρες μιμηθούν την ισχυρή [τη Γερμανία] με μειώσεις μισθών σε σχέση με την παραγωγικότητα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια καθοδική σπείρα [αποπληθωστικός φαύλος κύκλος].
...
"Δεν μπορούμε να επιβραδύνουμε τον ρυθμό, ώστε οι άλλες χώρες να βοηθηθούν», λέει ο Anton Börner, επικεφαλής της ομοσπονδίας της ομοσπονδίας γερμανικού Χονδρικού και Εξωτερικού Εμπορίου (BGA). Αν οι Γερμανοί χάσουν τη θέση τους στις παγκόσμιες αγορές, ο Börner ισχυρίζεται, οι άλλοι - οι Κορεάτες, οι Ινδοί και, πάνω απ 'όλα, οι Κινέζοι - απλά θα πάρουν τη θέση τους.
Η ταχέως αναπτυσσόμενη ασιατική οικονομία επεκτείνει συχνά τη βιομηχανία της υπό την εποπτεία της κυβέρνησης. Χτίζουν τεχνολογικά άρτια εργοστάσια και κάνουν ό, τι μπορούν για να αποκτήσουν την απαραίτητη τεχνογνωσία, για τις τελευταίες εξελίξεις στην κατασκευή αυτοκινήτων και μηχανημάτων. Το "ανταγωνιστικό πλεονέκτημα" της γερμανικής βιομηχανίας συρρικνώνεται με κάθε καινούργιο κινέζο απόφοιτο του πανεπιστημίου.
Περίπου 25.000 Κινέζοι είναι σήμερα εγγεγραμμένοι σε πολυτεχνεία και πανεπιστήμια στη Γερμανία. "Θρέφουμε τον εχθρό κάθε μέρα», λέει ο Carl Martin Welcker, πρόεδρος του Συλλόγου της γερμανικής Machine Tool για οικοδομές.
Εδώ λοιπόν οδηγεί ο ανταγωνισμός: Ο κάθε εργοδότης "πρέπει" να χτυπήσει ολοένα και πιο πολύ τον εργάτη, διότι "αν δεν το κάνω εγώ, θα το κάνει ο δίπλα, και θα γίνει πιο φτηνός/ανταγωνιστικός από εμένα, άρα θα με βγάλει εκτός δουλειάς".
Σε ένα έργο του Μαρξ γίνεται αναφορά σε έναν "ανθρωπιστή" κεφαλαιοκράτη της εποχής του, που δεν ήθελε να κακομεταχειρίζεται τους εργάτες που είχε προσλάβει. Τους έδινε λοιπόν σχετικά καλούς μισθούς, ωράρια, κτλ. Ποιο ήταν το αποτέλεσμα?
Η επιχείρηση του έβαλε λουκέτο, διότι οι υπόλοιποι καπιταλιστές πουλούσαν το ίδιο προιόν σε χαμηλότερη τιμή, επειδή εκμετάλλεύονταν πολύ περισσότερο τους εργάτες τους.
Αυτό λέει ουσιαστικά και το spiegel, ότι αν ακριβύνουν οι μισθοί, δε θα μπορέσει να ανταγωνίζεται τον ασιατικό καπιταλισμό σε συνθήκες "ελεύθερης αγοράς". Άρα "πρέπει" να χτυπηθούν οι εργάτες.
Και εξ ου βέβαια και η αναγκαιότητα για την ανατροπή του καπιταλισμού, διότι τυχόν διαιώνισή του σημαίνει επιστροφή σε συνθήκες μεσαίωνα για τους εργάτες.
Τέλος, άλλη μια παρατήρηση από το spiegel:
Δεν θα βοηθήσει ιδιαίτερα τις ΗΠΑ αν η Γερμανία χάσει την εξαγωγική δύναμη της. Πλέον, οι παραγγελίες από την Ασία έχουν γίνει πολύ πιο σημαντικές για τη γερμανική οικονομία, από τις παραγγελίες από τις ΗΠΑ.
Ο Jürgen Fleischer μαρτυρά αυτή τη νέα πραγματικότητα. Ο Fleischer διεθύνει τις ευρωπαϊκές δραστηριότητες της MAG, μια διεθνούς εταιρείας κατασκευής ειδικών μηχανημάτων, και έχει ένα γραφείο στη Madison Avenue στη Νέα Υόρκη. Αλλά ακόμη και αν η MAG παράγει περίπου το ήμισυ των πωλήσεών της στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Φλάισερ δεν κάθεται και πολύ στο γραφείο του στη Νέα Υόρκη τον τελευταίο καιρό.
"Η Κίνα είναι η αγορά-κλειδί που αναπτύσσεται», λέει ο Φλάισερ. «Όταν πετάω με το αεροπλάνο δυτικά, το αεροπλάνο είναι συνήθως μισοάδειο. Αλλά όταν πετάω ανατολικά, υπάρχουν συνήθως δυο πτήσεις συνεχόμενες."
Δημοσίευση σχολίου