Wall Street Journal για ίντερνετ:"Υπό τον έλεγχο των νέων μονοπωλίων"

Ο τίτλος είναι μετάφραση άρθρου από...τη -συντηρητικότατη- Wall Street Journal, που μιλά για τα μονοπώλια και τις ολιγαρχικές καταστάσεις που διαμορφώνονται [και] στο ίντερνετ, που μέχρι πρόσφατα ήταν ένα "υπόδειγμα ελεύθερης αγοράς" όπως το αποκαλεί η εφημερίδα.

Είναι βέβαια ειρωνικό που αυτά τα λέει η Wall Street Journal, η οποία ανήκει στον Ρούπερτ Μέρντοχ, γνωστό "μεγιστάνα" των ΜΜΕ, που έχει στην ιδιοκτησία του πολλές ακόμα εφημερίδες, ιντερνετικά portals, τηλεοπτικούς σταθμούς στις ΗΠΑ και αλλού.

Παρ' όλα αυτά όμως, το άρθρο είναι πολύ ενδιαφέρον, και αξίζει να το διαβάσετε. Το αυθεντικό άρθρο με τίτλο "In the Grip of the New Monopolists" μπορεί να βρεθεί στο site της Wall Street Journal κλικάροντας εδώ. Ακολουθεί η μετάφραση του στα ελληνικά:

Υπό τον έλεγχο των νέων μονοπωλίων Να καταργηθεί το Google; Να διασπαστεί το Facebook; Δε μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή χωρίς αυτά - και αυτό είναι το πρόβλημα Πόσο δύσκολο θα ήταν να περάσει μια εβδομάδα χωρίς το Google; Ή, ακόμα περισσότερο, χωρίς το Facebook, το Amazon, το Skype, το Twitter, την Apple, το eBay και τη Google; Δεν θα ήταν αδύνατο, αλλά ακόμα και για μια "μέτρια" χρήση του Διαδικτύου, θα ήταν πραγματικά δύσκολο. Η παραίτηση από το Google και την Amazon είναι απλά ενοχλητικό. Η παραίτηση από το Facebook ή το Twitter σημαίνει να εγκαταλείψουμε ολόκληρες κατηγορίες δραστηριοτήτων. Για τους περισσότερους από εμάς, το να αποφύγουμε τις δεσπόζουσες επιχειρήσεις του Διαδικτύου θα ήταν πολύ πιο δύσκολο από ότι να παρακάμψουμε τα Starbucks, η τη Wal-Mart ή άλλες εταιρίες που κυριαρχούν σε κάποιο κομμάτι αυτού που κάποτε αποκαλούσαμε "πραγματικό κόσμο". Το Διαδίκτυο έχει εδώ και καιρό θεωρηθεί ως το μοντέλο για το πώς η ελεύθερη αγορά θα έπρεπε να είναι - ο ανταγωνισμός στην πιο καθαρή του μορφή. Γιατί λοιπόν μοιάζει ολοένα και περισσότερο με τη "Μονόπολυ"; Οι σημαντικότεροι τομείς σήμερα ελέγχονται σχεδόν όλοι από μια κυρίαρχη εταιρεία ή ένα ολιγοπώλιο εταιριών.Η Google "κατέχει" την αναζήτηση. Το Facebook, την κοινωνική δικτύωση. Το EBay, τις δημοπρασίες. Η Apple κυριαρχεί στην online διανομή περιεχομένου. Το Amazon, στο λιανικό εμπόριο. Και ούτω καθεξής. Υπάρχουν ψηφιακά αμφισβητούμενα εδάφη που ακόμα δεν τα έχει κατακτήσει κανείς, όπως οι ψηφιακές εκδόσεις. Όμως, οι αυτοκρατορίες των μεγάλων επιχειρήσεων έχουν απολαύσει εκπληκτικά ασφαλή σύνορα κατά τα τελευταία πέντε χρόνια, που τους τα διασφαλίζουν οι βασικές αγορές τους. Το Bing της Microsoft, που ξεκίνησε πέρυσι από έναν κολοσσό με 40 δισ. δολάρια σε μετρητά στο χέρι, έχει καταλάβει μόλις το 3,25% του seaching (η Google διατηρεί το 83%). Ακόμα, κανείς δεν αναμένει το Google Buzz να πάρει μεγάλο μερίδιο στην αγορά του Facebook, ή, το Skype να "υπερκεράσει" το Twitter. Αν και τέτοιου είδους "επιδρομές" της μίας επιχείρησης στα "χωράφια" της άλλης κρατούν τις κυρίαρχες επιχειρήσεις σε εγρήγορση, οι επιδρομές αυτές έχουν σε μεγάλο βαθμό ναυαγήσει ως επιχειρηματικές δραστηριότητες. Η άνοδος του app (ένα ειδικό πρόγραμμα που τρέχει σε μια κινητή συσκευή ή το Facebook), μπορεί να φαίνεται ότι αμφισβητεί την κατοχή όλων σχεδόν των λειτουργιών του ίντερνετ από μια χούφτα επιχειρήσεις, αλλά ακόμη και αυτή η εξέλιξη είναι μέρος της ευρύτερης τάσης. Για να μείνουν ζωντανός, όλες οι εφαρμογές (apps) πρέπει να εξασφαλίσουν μια θέση στην πλατφόρμα ενός μονοπωλίου, ενισχύοντας έτσι την κυριαρχία της αγοράς του μονοπωλίου. Τα σημερινά σύνορα του Διαδίκτυου μάλλον θα αλλάξουν τελικά, ειδικά με την εμφάνιση νέων αγορών. Αλλά είναι δύσκολο να αποφευχθεί το συμπέρασμα ότι ζούμε σε μια εποχή μεγάλων μονοπωλίων πληροφοριών. Άραγε η ελεύθερη αγορά στο Διαδίκτυο τείνει προς τα μονοπώλια; Θα μπορούσε μάλιστα να λεχθεί ότι αυτή η ζήτηση, όλων των πραγμάτων, είναι στην πραγματικότητα λίχνισμα στην online ελεύθερη αγορά -ότι οι Αμερικανοί, με την τόση "διαφορετικότητα" και ατομικισμό, στην πραγματικότητα λατρεύουν αυτά τα μονοπώλια; Η ιστορία των αμερικανικών "επιχειρήσεων πληροφορίας" δείχνουν ότι η απάντηση στα δύο ερωτήματα είναι «ναι». Μακροπρόθεσμα, ο ανταγωνισμός ήταν πάντα η εξαίρεση , ενώ τα μονοπώλια η κυρίαρχη τάση. Εκτός από σύντομες περιόδους του "ανοίγματος της αγοράς", που δημιουργούνται από νέες εφευρέσεις ή αντιμονοπωλιακές αποσυνθέσεις, κάθε μέσο, ξεκινώντας με τον τηλέγραφο, έχει τελικά αποδειχθεί ότι είναι μια κλασσική περίπτωση μονοπώλιου. Στην πραγματικότητα, πολλές από τις επιχειρήσεις αυτές είναι ακόμα εν ζωή, αν δεν είναι τόσο ισχυρές όσο ήταν κάποτε, συμπεριλαμβανομένων των AT & T, Paramount και NBC. Οι επιχειρήσεις του Internet αναπτύσσονται λίγο-πολύ όπως σε κάθε άλλο κλάδο που εξαρτάται από ένα δίκτυο: Μια ενιαία επιχείρηση μπορεί να κυριαρχήσει στην αγορά, εφόσον το προϊόν αποκτά μεγαλύτερη αξία για κάθε χρήστη, καθώς ο αριθμός των χρηστών αυξάνεται. Τα δίκτυα αυτά έχουν μια φυσική τάση να μεγαλώνουν, και η ανάπτυξη οδηγεί σε κυριαρχία. Αυτό ήταν το κλειδί για το μονοπώλιο της Western Union στην τηλεγραφία κατά τον 19ο αιώνα και το μονοπώλιο τηλεφωνίας της διαδόχου της, την AT & T. Οι γραμμές Bell κατέληγαν απλά σε περισσότερους ανθρώπους από κάθε άλλον, έτσι όλο και περισσότεροι πελάτες εξαρτούνταν από αυτούς σε έναν ανατροφοδοτούμενο κύκλο, διευρύνοντας το μερίδιο αγοράς της. Όσους περισσότερους πελάτες αποκτούσε, τόσο πιο δύσκολο ήταν για τους ανταγωνιστές της της εταιρείας να την ανταγωνιστούν. Παρ' όλα αυτά, σε μια χώρα όπου τουλάχιστον δύο εταιρίες αναψυκτικών τύπου κόλα και δύο εταιρίες με πάνες για μωρά ανταγωνίζονται μεταξύ τους επ 'αόριστον, γιατί υπάρχουν τόσες πολλές αγορές πληροφοριών που είναι μονοπωλιακές; Η εξήγηση φαίνεται ότι βρίσκεται στη διάσημη αμερικανική προτίμηση για την ευκολία. Με τα δίκτυα, το μέγεθος φέρνει ευκολία. Σκεφτείτε ότι, στα τέλη του 1990, υπήρχαν πολλές ανταγωνιστικές μηχανές αναζήτησης, όπως η Lycos, η AltaVista και η Bigfoot. Στη δεκαετία του 2000, υπήρχαν πολλά sites κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Friendster. Εμείς ήμασταν, συλλογικά, αυτοί που έκαναν το Google και το Facebook να κατέχει κυρίαρχη θέση. Τα μεγαλύτερα sites ήταν ταχύτερα, καλύτερα και ευκολότερα στη χρήση από τους ανταγωνιστές τους, και όσο περισσότεροι χρήστες έμπαιναν σε αυτά, τόσο μεγάλωναν και τα οφέλη από τη χρήση τους. Αλλά όλες αυτές οι ορθολογικές αποφάσεις, σε ατομικό επίπεδο, να μπουν όλοι στους ίδιους χώρους αποφέρουν ένα αποτέλεσμα που κανείς δεν επιθυμεί, έναν κόσμο με λιγότερες επιλογές. Κάθε φορά που ακολουθούμε τον ηγέτη για δήθεν σοβαρούς λόγους, το αποτέλεσμα είναι μια μείωση των επιλογών μας. Αυτή είναι μια σημαντική αρχή της οικονομίας πληροφοριών: Η κυριαρχία στην αγορά σπάνια κατάσχεται τόσο πολύ - κυρίως παραδίδεται, και αυτή η παράδοση γίνεται όχι λόγω κάποιας σκόπιμης απόφασης, αλλά διότι όλοι "πάνε με το ρεύμα". Δε θα στενοχωριόμασταν τόσο πολύ για τα μονοπώλια τόσο πολύ αν είχαν ένα όριο. Εάν η κυριαρχία του Facebook στην κοινωνική δικτύωση ήταν κάπως περιορισμένη, για παράδειγμα, για 10 χρόνια - ή καλύτερα, έληγε τη στιγμή που η εταιρία έχανε την τεχνική υπεροχή της, τότε η ίδια η ιδέα του μονοπωλίου είναι σχεδόν "υγιεινή". Το πρόβλημα είναι ότι οι δεσπόζουσες επιχειρήσεις είναι σαν τους βουλευτές στο Κογκρέσο ή σαν τους Αφρικανούς δικτάτορες: Σπάνια εγκαταλείπουν ακόμη και όταν είναι σαφώς μετά από την ακμή τους. Αντιμετωπίζοντας την πτώση, κάνουν τα πάντα για να παραμείνουν στην εξουσία. Και τότε είναι που εμείς οι υπόλοιποι υποφέρουμε. Η εποχή της σχεδόν απόλυτης κυριαρχίας της AT & T στην τηλεφωνία διήρκεσε περίπου από το 1914 έως τον τεμαχισμό της το 1984, και όλο αυτό το διάστημα καθυστερούσε την έλευση χαμηλότερων τιμών και των καινοτόμων τεχνολογιών που οι νεοεισερχόμενοι θα επιφέρουν τελικώς. Τα στούντιο του Χόλιγουντ πήραν τον έλεγχο των αμερικανικών ταινιών στη δεκαετία του 1930, και ακόμα και τώρα, εξασθενημένες, εξακολουθούν να κυριαρχούν. Τα μονοπώλια στην πληροφορία μπορεί να έχουν πολύ μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής. Τα παρακμάζονται μονοπώλια πληροφοριών συχνά βρίσκουν μια σανίδα σωτηρίας, από το "Θείο Σαμ" (σ.σ. την αμερικανική κυβέρνηση). Η κυβέρνηση έχει δώσει την "ευλογία" της για τα μονοπώλια στις επιχειρήσεις πληροφοριών με ασυνήθιστη συχνότητα. Μερικές φορές, η προστασία αυτή απέδωσε αμοιβαία οφέλη, με τον ιδιοκτήτη του δικτύου πληροφοριών να προσφέρει στο κράτος κάτι πολύτιμο σε αντάλλαγμα, όπως πχ υποκλοπές χωρίς ένταλμα (σ.σ. παράνομες). Η προστασία της κυβέρνησης ήταν απαραίτητη για τη μακρά κυριαρχία των NBC, CBS και ABC στα ΜΜΕ, αρχικά από το ραδιόφωνο FM (τα δίκτυα είχαν μείνει στο AM) και αργότερα από τη βιομηχανία καλωδιακής τηλεόρασης, την οποία κατέστειλε για δεκαετίες. Σήμερα, η κυριαρχία των Verizon και AT & T στις ασύρματες τηλεφωνικές υπηρεσίες μπορεί να πιστωθεί εν μέρει σε de facto βοήθεια από τις ΗΠΑ, και κατά συνέπεια η θέση τους είναι ίσως η ασφαλέστερη σε ολόκληρο τον κλάδο. Τα μονοπώλια μπορεί να είναι μια φυσική εξέλιξη, αλλά τα πιο ισχυρά από αυτά είναι συνήθως κρατική "χορηγία". Πολύ περισσότερο, αφού κανείς δεν έχει συλλάβει ποτέ κανέναν καλύτερο τρόπος να τσακίζει τους ανταγωνιστές του από το να τους αναγκάζει να συμμορφωθούν σύμφωνα με μια πολύπλοκη ομοσπονδιακή νομοθεσία. Τα μονοπώλια στην πληροφορία τείνουν να είναι καλά έως πολύ καλά για σύντομο χρονικό διάστημα, και κακά έως πολύ κακά σε μακροπρόθεσμη βάση. Για κάποιο διάστημα, οι επιχειρήσεις παρέχουν μεγάλες ανέσεις, ισχυρή απόδοση και εκθαμβωτικές καινοτομίες. Γι 'αυτό ένα "νεαρό" μονοπώλιο συνδέεται συχνά με την "χρυσή εποχή" ενός μέσου. Σήμερα, μια ενιαία μηχανή αναζήτησης έχει κάνει ουσιαστικά τη ζωή όλων μας πιο απλή και πιο εύκολη, ακριβώς όπως ένα ενιαίο δίκτυο τηλεφωνίας έκανε πριν από 100 χρόνια. Τα μονοπώλια προκαλούν επίσης τεράστια κέρδη που μπορούν να επανεπενδυθούν στην επέκταση, την έρευνα και ακόμη και τα δημόσια έργα: Η AT & T έβαλε [τηλεφωνικά] καλώδια σε όλη την Αμερική και εφηύρε το τρανζίστορ. Η Google σκανάρει ψηφιακά τις βιβλιοθήκες του κόσμου. Το μειονέκτημα εμφανίζεται αργότερα, όταν το μονοπώλιο "γερνά" και η θέληση για καινοτομία, αντικαθίσταται από απλή θέληση για δύναμη. Στη δεκαετία του 1930, η AT & T πήρε το περίεργο μέτρο καταστολής της δικής της εφεύρεσης της μαγνητικής εγγραφής, από το φόβο ότι θα αποτρέψει τη χρήση του τηλεφώνου. Το κόστος του μονοπωλίου συνήθως αναλαμβάνεται από τους επιχειρηματίες και τους καινοτόμους. Μακροπρόθεσμα, οι συνέπειες ταλαιπωρούν το κοινό με πιο "έμμεσους" τρόπους, καθώς αυτά που κάποτε ήταν πολύ δυναμικά τμήματα της οικονομίας αρχίζουν να σαπίζουν. Αυτά τα αρνητικά αποτελέσματα είναι ο λόγος για τον οποίο άνθρωποι σαν τον Theodore Roosevelt, τον Louis Brandeis και τον Thurman Arnold θεωρούσαν το μονοπώλιο ως ένα κακό που πρέπει να καταστραφεί από τα ομοσπονδιακά δικαστήρια. Εφάρμοσαν μια μάλλον κυριολεκτική ερμηνεία του νόμου Sherman, η οποία αναφέρει: "Κάθε πρόσωπο, που θα μονοπωλήσει ... θα θεωρείται ένοχος για κακούργημα." Σήμερα, όμως, δεν έχουν την καρδιά να 'σκοτώσουν" μια υγιή επιχείρηση, όπως το Facebook μόνο και μόνο επειδή είναι τεράστια και τυχαίνει να γνωρίζει περισσότερα για εμάς από την εφορία. Το Διαδίκτυο είναι σχετικά νέο, και παραμένουμε στη "χρυσή εποχή" των εν λόγω μονοπωλίων. Μπορούμε επίσης να "ηρεμήσουμε" από το γεγονός ότι οι περισσότεροι από τους γίγαντες του Διαδικτύου έχουν τη συνειδητοποίηση των φοβερών αρμοδιοτήτων τους και κάποια αίσθηση του "κοινού καλού" προς το κοινό (σ.σ. αυτές οι κεντροαριστερές ψευδαισθήσεις είναι δυστυχώς ανιστόρητες). Ίσως αν είμαστε προσεκτικοί, μπορούμε να παρατείνουμε την καλοήθη φάση της κυριαρχίας τους. Αλλά ας μην προσποιούμαστε ότι ζούμε σε τίποτα άλλο από μια εποχή των μονοπωλίων.

Και επειδή όλα αυτά που αναφέρει η Wall Street Journal για την περίπτωση του ίντερνετ ισχύουν γενικότερα σε όλους λίγο-πολύ τους κλάδους, και τα έχουμε ξαναδεί και σε παλιότερες εποχές, ας δούμε και μερικές αναλύσεις επί του θέματος από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα - είναι "πιο επίκαιρες από ποτέ":

Spoiler:

Ο ιμπεριαλισμός ξεπήδησε απ’ την ανάπτυξη και ως άμεση συνέχιση των βασικών ιδιοτήτων του καπιταλισμού γενικά. Ο καπιταλισμός «έγινε» ιμπεριαλισμός σε μια ορισμένη και πολύ υψηλή βαθμίδα ανάπτυξής του, όταν μερικές βασικές ιδιότητές του άρχισαν να μετατρέπονται στην αντίθεση τους, όταν σε όλη τη γραμμή διαμορφώθηκαν και εκδηλώθηκαν τα γνωρίσματα της μεταβατικής εποχής από τον καπιταλισμό σε ένα ανώτερο κοινωνικό-οικονομικό σύστημα. Σ’ αυτήν την πορεία, το βασικό από οικονομική άποψη είναι η αντικατάσταση του κεφαλαιοκρατικού ελεύθερου συναγωνισμού από τα κεφαλαιοκρατικά μονοπώλια. Τα μονοπώλια γεννήθηκαν σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης απ’ την τεράστια συγκέντρωση της παραγωγής. Τα μονοπώλια είναι η άμεση αντίθεση του ελεύθερου συναγωνισμού. Ξεπηδούν απ’ τον ελεύθερο συναγωνισμό, δεν τον εξαλείφουν, μα υπάρχουν πάνω σ’ αυτόν και πλάι σ’ αυτόν, γεννώντας έτσι μια σειρά από ιδιαίτερα οξείες και βίαιες συγκρούσεις, προστριβές και αντιθέσεις. Το μονοπώλιο είναι το πέρασμα απ’ τον καπιταλισμό σ’ ένα ανώτερο σύστημα. Λένιν, Ιμπεριαλισμός ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού

Ο Μαρξ εξηγεί πως ο ίδιος ο αγώνας του ανταγωνισμού δρα σα μια δύναμη συγκεντροποίησης του κεφαλαίου. Γράφει χαρακτηριστικά στον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου: "Η πάλη του συναγωνισμού διεξάγεται με τη μείωση στις τιμές των εμπορευμάτων. Η φθήνια των εμπορευμάτων εξαρτάται από την παραγωγικότητα της εργασίας και εκείνη πάλι από την κλίμακα παραγωγής. Γι΄ αυτό τα μεγάλα κεφάλαια νικούν τα μικρά". Μέσα σ΄ αυτό το πλαίσιο συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης, οι μεγάλες εταιρείες κυριαρχούν στην καπιταλιστική αγορά και διαμοιράζουν την αγορά μεταξύ τους σύμφωνα με το συσχετισμό δυνάμεων τη δεδομένη στιγμή. Ανοίγει δηλαδή ο δρόμος για τη σύναψη διαφόρων μορφών συμφωνιών μεταξύ των καπιταλιστών. Ο Λένιν με έναν εξαιρετικά απλό και παραστατικό τρόπο περιγράφει αυτού του τύπου τη διαδικασία στο άρθρο του "Η συγκέντρωση της παραγωγής στη Ρωσία". Γράφει: "Στο καπιταλιστικό καθεστώς η κάθε αυτοτελής επιχείρηση βρίσκεται σε πλήρη εξάρτηση από την αγορά. Και σε μια τέτοια εξάρτηση όσο μεγαλύτερη είναι η επιχείρηση τόσο φθηνότερα μπορεί να πουλάει το προϊόν της. Ο μεγάλος καπιταλιστής αγοράζει φθηνότερα τα ακατέργαστα υλικά, τα καταναλώνει οικονομικότερα, χρησιμοποιεί καλύτερες μηχανές. Οι μικρές επιχειρήσεις καταστρέφονται και χάνονται. Η παραγωγή όλο και περισσότερο συναθροίζεται, συγκεντρώνεται στα χέρια λίγων εκατομμυριούχων. Τα πολύ μεγάλα εργοστάσια πνίγουν τα μικρά και συγκεντρώνουν όλο και περισσότερο την παραγωγή. Ολοένα και μεγαλύτερες μάζες εργατών συγκεντρώνονται σε ένα μικρό αριθμό επιχειρήσεων". Ο Λένιν αναφέρει χαρακτηριστικά: "Δεν έχουμε πια μπροστά μας την πάλη του συναγωνισμού των μικρών και των μεγάλων, των τεχνικά καθυστερημένων και των τεχνικά προοδευμένων επιχειρήσεων. Εχουμε μπροστά μας το πνίξιμο από τους μονοπωλητές εκείνων που δεν υποτάσσονται στα μονοπώλια, στο ζυγό τους, στην αυθαιρεσία τους". Ο Λένιν σημειώνει ότι ο ελεύθερος ανταγωνισμός γεννά τη συγκέντρωση της παραγωγής, αυτή όμως η συγκέντρωση σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης την οδηγεί στο μονοπώλιο. Ο μονοπωλιακός καπιταλισμός, λοιπόν, είναι η εποχή που η συγκέντρωση του κεφαλαίου και η κοινωνικοποίηση της παραγωγής φθάνει σε μια τόσο υψηλή βαθμίδα ανάπτυξης ώστε να δημιουργηθούν τα μονοπώλια. Τα μονοπώλια που παίζουν αποφασιστικό ρόλο στην οικονομική ζωή, αποτελούν για το Λένιν το πρώτο και βασικότερο οικονομικό γνώρισμα του ιμπεριαλισμού. Γενικά τα μονοπώλια είναι μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις που κυριαρχούν στην καπιταλιστική παραγωγή και αγορά και τα οποία έχουν σαν βασικό γνώρισμα, σαν βασικό σκοπό της δράσης τους την απόσπαση μονοπωλιακού υπερκέρδους. Σαν μονοπωλιακό υπερκέρδος ορίζεται το κέρδος που ιδιοποιούνται τα μονοπώλια χάρη στην εγκαθίδρυση της κυριαρχίας τους σ΄ ένα κλάδο ή ένα τομέα της παραγωγής και το οποίο υπερβαίνει σημαντικά το μέσο ποσοστό κέρδους. Τα μονοπώλια, λόγω της κυριαρχίας τους στην παραγωγή και την αγορά, έχουν την δυνατότητα να καθορίζουν μονοπωλιακά υψηλές ή και μονοπωλιακά χαμηλές τιμές. Ηδη ο Μαρξ γράφει χαρακτηριστικά "Η μονοπωλιακή τιμή ορισμένων εμπορευμάτων απλώς μεταφέρει ένα μέρος από το κέρδος των άλλων παραγωγών στα εμπορεύματα που πουλιούνται σε μονοπωλιακή τιμή." Ο Μαρξ υπογράμμιζε με τη σειρά του, στο έργο "Αθλιότητα της Φιλοσοφίας": "Στην πρακτική ζωή δεν βρίσκουμε μόνο το συναγωνισμό, το μονοπώλιο και τον ανταγωνισμό τους, αλλά συνάμα και τη σύνθεση τους η οποία δεν είναι τύπος αλλά κίνηση. Το μονοπώλιο παράγει το συναγωνισμό, ο συναγωνισμός παράγει το μονοπώλιο".