Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη του Αναπληρωτή Καθηγητή Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κρήτης, Νότη Μαριά, υπάρχει σε τεύχος του περιοδικού "Νομικό Βήμα". Παραθέτουμε το 4ο και τελευταίο μέρος της. (Το 1ο , το 2ο, το 3ο)
Μέρος τρίτο: Αντισυνταγματική η μη κύρωση της δανειακής σύμβασης από τη Βουλή
Στις 3 Ιουνίου 2010 ο Υπουργός Οικονομικών έφερε για ψήφιση στη Βουλή το Σχέδιο Νόμου (στο εξής: Σ/Ν) «Κύρωση της από 8 Μαΐου 2010 Σύμβασης Δανειακής Διευκόλυνσης μεταξύ αφενός μεν της Ελληνικής Δημοκρατίας ως Δανειολήπτη και αφετέρου κρατών μελών της ευρωζώνης και του KfW ως δανειστών καθώς και του από 10 Μαΐου Διακανονισμού Χρηματοδότησης Αμέσου
Ετοιμότητας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Συμμετοχή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης».
Το εν λόγω Σ/Ν κατατέθηκε στη Βουλή στις 4 Ιουνίου 2010 και ορίστηκε και εισηγητής βουλευτής.
Με το πρώτο άρθρο του εν λόγω σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών κυρώνονται:
(α) η ΣΔΔ μαζί με τα επτά (7) Παραρτήματά της που υπογράφτηκε στις 8 Μαΐου 2010,
(β) η Συμφωνία μεταξύ των Πιστωτών με τα πέντε (5) Παραρτήματά της που υπογράφτηκε στις
8 Μαΐου 2010 και
(γ) το Μνημόνιο Συνεννόησης92 που υπογράφτηκε στις 3 Μαΐου 2010 μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ενεργεί για λογαριασμό των κρατών μελών της
Ευρωζώνης και
(δ) Ο Διακανονισμός Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας που συμφωνήθηκε κατόπιν της από 3
Μαΐου 2010 επιστολής πρόθεσης του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Τράπεζας της
Ελλάδας για χρηματοδότηση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) καθώς και της από 9 Μαΐου 2010 απόφασης της εκτελεστικής Επιτροπής του ΔΝΤ για τη χρηματοδότηση αμέσου ετοιμότητας για την Ελλάδα που κοινοποιήθηκε με την από 11 Μαΐου 2010 επιστολή του ΔΝΤ προς τον Υπουργό Οικονομικών.
Τα παραπάνω κείμενα σύμφωνα με το άρθρο πρώτο του Σ/Ν φέρονται στη Βουλή για κύρωση στην επίσημη αγγλική γλώσσα και σε μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα.
Το εν λόγω Σ/Ν παρότι η Ελλάδα έχει λάβει ήδη τα δύο πρώτα δάνεια από όλους τους ως άνω δανειστές, εν τούτοις δεν είχε κατά τον χρόνο ολοκλήρωσης της παρούσας μελέτης (τέλος Οκτωβρίου 2010) εισαχθεί για συζήτηση και κύρωση από τη Βουλή!!! Αν και τα παραπάνω δάνεια εκτελούνται κανονικά, χορηγούνται οι σχετικές δόσεις των δανείων και υπογράφονται τα διάφορα νομιμοποιητικά έγγραφα από τις ελληνικές αρχές.
Παρά ταύτα ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Σαχινίδης εξέδωσε στις 5 Αυγούστου 2010 την υπ’ αριθ. 2/53775/0023/Α «Απόφαση έκδοσης πρώτου δανείου του Ελληνικού Δημοσίου στις 18.05. 2010, με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» στο προοίμιο της οποίας αναφέρεται και στην μη εισέτι κυρωθείσα υπό εξέταση ΣΔΔ.
Παρότι η ΣΔΔ έχει εισαχθεί στη Βουλή για κύρωση, εντούτοις προβάλλεται η άποψη ότι αυτό δεν είναι αναγκαίο αφού η υπογραφή της από τον Υπουργό Οικονομικών έγινε δήθεν με βάση σχετική εξουσιοδότηση του άρθρου 9 ν. 3847/2010 (ΦΕΚ 67 Α΄ 11-5-2010).
Ο ισχυρισμός αυτός είναι αβάσιμος για τους παρακάτω λόγους:
Με το ν. 3845/2010 (ΦΕΚ 65 Α’ 6.5.2010) η ελληνική Βουλή με απλή πλειοψηφία ψήφισε τα «μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» και χορήγησε στον υπουργό Οικονομικών εξουσιοδότηση να εκπροσωπεί το Ελληνικό Δημόσιο και να υπογράφει κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή σύμβαση δανεισμού διμερή ή πολυμερή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη-
μέλη της Ευρωζώνης, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η εξουσιοδότηση αυτή της Βουλής, όπως προκύπτει από την τέταρτη παράγραφο του άρθρου 1 του ν. 3845/2010, χορηγήθηκε υπό την προϋπόθεση ότι τα «μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις του προηγουμένου εδαφίου θα εισάγονται στη Βουλή για κύρωση». Ο εν λόγω νόμος τέθηκε σε ισχύ όπως προαναφέραμε στις 6.5.2010 και στη συνέχεια στις 8.5.2010 υπογράφηκε η ΣΔΔ Ελλάδας - κρατών
Ευρωζώνης και στις 10.5.2010 τέθηκε σε ισχύ η απόφαση του ΔΝΤ με την οποία εγκρίθηκε η χορή-
γηση δανείου στην Ελλάδα.
Στις 7 Μαΐου 2010 η κυβέρνηση πέτυχε την τροποποίηση της § 4 του άρθρου πρώτου του ν. 3845/2010 κι έτσι, με το άρθρο 9 του ν. 3847/2010, η υποχρέωση κύρωσης των μνημονίων, των συμφωνιών και των συμβάσεων τις οποίες εξουσιοδοτήθηκε να υπογράφει ο Υπουργός Οικονομικών θα έρχονται πλέον στη Βουλή όχι για κύρωση, αλλά για «συζήτηση και ενημέρωση» και θα «ισχύουν και εκτελούνται από της υπογραφής τους».
Ο εν λόγω νόμος τέθηκε σε ισχύ στις 11 Μαΐου 2010 και ως εκ τούτου δεν αφορά τις προγενέστερες δανειακές συμβάσεις και συμφωνίες της Ελλάδας με τις χώρες της Ευρωζώνης (όπως είναι η ΣΔΔ) και το ΔΝΤ, οι οποίες πρέπει σύμφωνα με τα παραπάνω να κυρωθούν από τη Βουλή.
Άλλωστε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών συνομολόγησε την υποχρέωση κύρωσης της ΣΔΔ και
αυτό αποδεικνύεται τόσο από το ότι κατέθεσε σχετικό Σ/Ν στη Βουλή όσο και από σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών που εξέδωσε στις 7.5.2010 όπου επισημαίνεται ότι «όπως, όμως τόνισε σήμερα στη Βουλή ο υπουργός οικονομικών, όπως είναι πολιτικά αναγκαίο και όπως προέβλεπε η αρχική διατύπωση του ν. 3845/2010, όλες οι δανειακές και άλλες συναφείς συμβάσεις θα υποβληθούν για κύρωση στη Βουλή. Η πρώτη μάλιστα δανειακή σύμβαση θα κατατεθεί για κύρωση στη Βουλή τις προσεχείς ημέρες».
Περαιτέρω η ως άνω διάταξη του άρθρου 9 ν. 3847/2010 έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την § 2 του άρθρου 36 του Συντάγματος καθώς από το περιεχόμενο των παραπάνω μνημονίων, συμφωνιών και συμβάσεων αποδεικνύεται ότι πρόκειται για συνθήκες οικονομικής συνεργασίας με κράτη και διεθνείς οργανισμούς και μάλιστα με περιεχόμενο που επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες. Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει τυπικός νόμος που να τις κυρώνει – και να προβλέπεται αντ΄ αυτού απλή συζήτηση και ενημέρωση στη Βουλή – ενώ οι πράξεις που θα εκδοθούν στην περίπτωση αυτή σε εκτέλεση των παραπάνω μνημονίων, συμφωνιών κλπ θεωρούνται ανίσχυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.
Επισημαίνεται συναφώς ότι το άρθρο 36 § 2 του Συντάγματος καθορίζει ρητά ότι «οι συνθήκες για εμπόριο, φορολογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες σύμφωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτε δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, δεν ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο, που τις κυρώνει».
Επομένως η από υπ’ αριθ. 2/53775/0023/Α του Υφυπουργού Οικονομικών κ. Σαχινίδη σε σχέση με το πρώτο δάνειο από τις χώρες της Ευρωζώνης είναι ανίσχυρη και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Μάλιστα υποστηρίζεται και η άποψη ότι η ΣΔΔ είναι αντισυνταγματική και δεν μπορεί καν να κυρωθεί, διότι εμπεριέχει διατάξεις περί παραίτησης της χώρας μας από την «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας» επιτρέποντας έτσι την κατάσχεση της μέχρι σήμερα ακατάσχετης δημόσιας περιουσίας συμπεριλαμβανομένων των πολεμικών εξοπλισμών και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας που είναι αποφασιστικής σημασίας και όρος για την ίδια την ύπαρξη και υπόσταση του ελληνικού κράτους. Επομένως καμία ελληνική Βουλή δεν μπορεί να κυρώσει μια σύμβαση με την οποία στην ουσία καταλύεται η υπόσταση της Ελληνικής Πολιτείας.
Επιμύθιο: Το δίλημμα 1. Παραίτηση της χώρας μας από την «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας»;
Η ΣΔΔ έχει ως εφαρμοστέο δίκαιο το αγγλικό δίκαιο και εμπεριέχει παραίτηση της χώρας μας από την «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας».
Έτσι σύμφωνα με το άρθρο 14 § 5 της ΣΔΔ «ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται
από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς, της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη
διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος».
Μάλιστα σύμφωνα με το σημείο 10 του υποδείγματος της νομικής γνωμοδότησης που εμπεριέχεται ως παράρτημα στη ΣΔΔ «ούτε ο δανειολήπτης ούτε τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας ή διαφορετικά λόγω της δικαιοδοσίας, κατάσχεσης-συντηρητικής ή αναγκαστικής- ή αναγκαστικής εκτέλεσης σε σχέση με οποιαδήποτε ενέργεια ή διαδικασία σχετικά με τη Σύμβαση».
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι η «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας» ή άλλως η «κυριαρχική ασυλία» ή για να χρησιμοποιήσουμε το σχετικό κείμενο της ΣΔΔ στην επίσημη αγγλική
γλώσσα το οποίο αναφέρεται σε «immunity on grounds of sovereignty/immunity from jurisdiction» έχει δύο διαστάσεις.
Εκλαμβάνεται ως «ασυλία δικαιοδοσίας» και ως «ασυλία εκτελέσεως».
Σε παλαιότερες εποχές ίσχυε η απόλυτη ασυλία των κρατών η οποία όπως επισημαίνει ο καθηγητής Κώστας Μπέης στο άρθρο του «Η αναγκαστική εκτέλεση εναντίον αλλοδαπού κράτους κατά το ελληνικό δίκαιο» στην πορεία περιορίστηκε στην ευθύνη του κράτους από τις λεγόμενες κυριαρχικές
πράξεις του. Έτσι διαμορφώθηκε διεθνές έθιμο σύμφωνα με το οποίο απαγορεύεται η αναγκαστική εκτέλεση σε περιουσιακά στοιχεία του κράτους που προορίζονται για δημόσιους σκοπούς.
Όπως προαναφέραμε σύμφωνα με το άρθρο 14(1) η ΣΔΔ διέπεται και ερμηνεύεται σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο. Σε σχέση με την «κυριαρχική ασυλία» των κρατών ήδη από το 1978 στο Ηνωμένο Βασίλειο (Βρετανία) έχει εκδοθεί η State Immunity Act.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 της εν λόγω νομοθετικής πράξης ένα κράτος διαθέτει «κυριαρχική ασυλία» στο Ηνωμένο Βασίλειο την οποία τα δικαστήριά του οφείλουν να σεβαστούν ακόμη και σε
περίπτωση ερημοδικίας του ενδιαφερόμενου κράτους. Βεβαίως σε περίπτωση ρητής παραίτησης του
ενδιαφερόμενου κράτους από τη «δικαιοδοτική ασυλία» και την «ασυλία εκτελέσεως» αίρεται νόμιμα η ισχύουσα με βάση την State Immunity Act «κυριαρχική ασυλία».
Αυτό συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας. Μάλιστα οι δανειστές για να είναι διασφαλισμένοι πλήρως για το νόμιμο της άρσης της «κυριαρχικής ασυλίας» εκ μέρους της Ελλάδας απαίτησαν να υπάρχει σχετική γνωμοδότηση του νομικού συμβούλου του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του νομικού συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών. Για το λόγο αυτό στο παράρτημα 4 της ΣΔΔ υπάρχει υπόδειγμα νομικής γνωμοδότησης το οποίο οφείλουν να υπογράφουν οι ως άνω νομικοί σύμβουλοι είτε κατά την αίτηση χορήγησης του πρώτου δανείου (άρθρο 3 (4) (α) ΣΔΔ), είτε και για κάθε άλλη επόμενη αίτηση χορήγησης δανείου (άρθρο 3 (5) (α) ΣΔΔ).
Η σπουδαιότητα της χορήγησης της σχετικής γνωμοδότησης φαίνεται πέραν των άλλων και από το
γεγονός ότι η ΣΔΔ τίθεται σε εφαρμογή όχι από της υπογραφής της από τα συμβαλλόμενα μέρη αλλά από τη στιγμή της εν συνεχεία χορήγηση της σχετικής ως άνω γνωμοδότησης (άρθρο 15 (1)
(α) ΣΔΔ).
2.΄H αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους με αξιοποίηση του άρθρου 123 § 2 ΣΛΕΕ;
Όπως έχουμε ήδη αναλύσει η χώρα μας οφείλει σε πρώτη φάση να αξιοποιήσει το άρθρο 123 § 2 της ΣΛΕΕ σύμφωνα με το οποίο η ΕΚΤ και οι λοιπές κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης οφείλουν να επιφυλάσσουν στα πιστωτικά ιδρύματα που ανήκουν στο δημόσιο την ίδια μεταχείριση όπως και στα ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύματα, όσον αφορά τη διάθεση αποθεμάτων από τις κεντρικές τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι μια τράπεζα που ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο θα μπορεί να δανειστεί με επιτόκιο 1% από την ΕΚΤ όπως ακριβώς συμβαίνει με τις υπόλοιπες ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες.
Στο πλαίσιο αυτό η ελληνική κυβέρνηση θα μπορούσε να αξιοποιήσει την εμπειρία της ΚfW, δηλαδή της γερμανικής κρατικής τράπεζας η οποία δανείζει τη χώρα μας στο πλαίσιο της ΣΔΔ Ελλάδας-κρατών Ευρωζώνης.
Η ΚfW είναι μια γερμανική κρατική τράπεζα που ιδρύθηκε το 1948 προκειμένου να διευκολύνει τη λειτουργία του Σχεδίου Μάρσαλ στη Γερμανία. Μέτοχοί της είναι κατά 80% η Oμοσπονδιακή
Γερμανία και κατά 20% τα γερμανικά κρατίδια.
Αντλεί τα κεφάλαια της κυρίως από την αγορά με χαμηλά επιτόκια, μέσω της έκδοσης ομολόγων τα
οποία εγγυάται η Ομοσπονδιακή Γερμανία, ενώ έχει αποκτήσει και το δικαίωμα να δανείζεται από
την ΕΚΤ με επιτόκιο 1%.
Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση Ελλάδας- κρατών Ευρωζώνης η KfW θα δανείσει συνολικά τη χώρα μας τουλάχιστον με 22,3 δισ. ευρώ με επι- τόκιο περί το 5%.
Έτσι μόνο από τη δανειακή σύμβαση με την Ελλάδα η KfW θα αποκομίζει τεράστια κέρδη λόγω ακριβώς της ως άνω διαφοράς επιτοκίου υπέρ της που ανέρχεται τουλάχιστον σε 4%, ενώ σε περίπτωση επιμήκυνσης του ελληνικού δανείου η διαφορά αυτή θα ανέλθει στο 5%!!!
Η Ελλάδα λοιπόν θα μπορούσε να ιδρύσει μια τράπεζα ειδικού σκοπού κατά τα πρότυπα της KfW προκειμένου να δανείζεται φθηνά από την ΕΚΤ και να αξιοποιεί τα κεφάλαια αυτά για την
αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους με χαμηλά επιτόκια, μειώνοντας έτσι τους υπέρογκους
ετήσιους τόκους που καταβάλλει η χώρα μας στους δανειστές της.
Ταυτόχρονα θα μπορούσε να ενισχύσει την ανάπτυξη της χώρας προσφέροντας φτηνά κεφάλαια στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αφού σύμφωνα με τον προϋπολογισμό 2011 η χώρα μας θα καταβάλλει 15,9 δισ. ευρώ για τόκους, ενώ για το διάστημα 2011-2014 θα καταβάλει σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ 71 δισ. ευρώ για τόκους.
Η αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους μέσω δανειοδότησης μιας κρατικής τράπεζας ειδικού σκοπού από την ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει το παραπάνω συνολικό ποσό των 71 δισ. ευρώ σε 20 δισ. ευρώ.
Περαιτέρω λόγω της σύναψης των δανείων της χώρας μας με τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και το
ΔΝΤ από το 2012 και μετά τουλάχιστον 110 δισ. ευρώ από το δημόσιο χρέος θα έχει μετατραπεί σε
χρέος που θα οφείλεται πλέον σε κράτη και διεθνείς οργανισμούς. Επίσης σύμφωνα με στοιχεία η ΕΚΤ κατέχει σήμερα ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας τουλάχιστον 60 δισ. ευρώ τα οποία μάλιστα έχει αποκτήσει σύμφωνα με δημοσιεύματα, σε συμφέρουσες τιμές με έκπτωση περίπου 30%.
Έτσι μετά το 2012 τουλάχιστον 170 δισ. ευρώ, δηλαδή ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρους του Ελληνικού
δημόσιου χρέους δεν θα οφείλεται πλέον σε ιδιώτες αλλά σε κρατικές οντότητες και διεθνείς οργανισμούς. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΚΤ θα μπορούσε να δανειοδοτήσει το Ελληνικό Δημόσιο με επιτόκιο αντίστοιχο με αυτό που χρεώνει στις ιδιωτικές τράπεζες, το οποίο σήμερα κινείται στα επίπεδα του 1%, προκειμένου η Ελλάδα να αγοράσει τα παραπάνω ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και μάλιστα με έκπτωση 20-25%. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να μειώνεται σταδιακά το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς ταυτόχρονη τοκογλυφική επιβάρυνση της χώρας μας.
Επομένως το δίλημμα ΣΔΔ και Μνημόνιο ή δήθεν πτώχευση της χώρας, αποδεικνύεται ότι είναι ψευτοδίλημμα αφού με την παραπάνω ευρηματική αξιοποίηση της ΣΕΕ και της ΣΛΕΕ αποδεικνύεται ότι υπάρχει και άλλος δρόμος.
Μέρος τρίτο: Αντισυνταγματική η μη κύρωση της δανειακής σύμβασης από τη Βουλή
Ετοιμότητας από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Συμμετοχή της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης».
Το εν λόγω Σ/Ν κατατέθηκε στη Βουλή στις 4 Ιουνίου 2010 και ορίστηκε και εισηγητής βουλευτής.
Με το πρώτο άρθρο του εν λόγω σχεδίου νόμου του Υπουργείου Οικονομικών κυρώνονται:
(α) η ΣΔΔ μαζί με τα επτά (7) Παραρτήματά της που υπογράφτηκε στις 8 Μαΐου 2010,
(β) η Συμφωνία μεταξύ των Πιστωτών με τα πέντε (5) Παραρτήματά της που υπογράφτηκε στις
8 Μαΐου 2010 και
(γ) το Μνημόνιο Συνεννόησης92 που υπογράφτηκε στις 3 Μαΐου 2010 μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ενεργεί για λογαριασμό των κρατών μελών της
Ευρωζώνης και
(δ) Ο Διακανονισμός Χρηματοδότησης Αμέσου Ετοιμότητας που συμφωνήθηκε κατόπιν της από 3
Μαΐου 2010 επιστολής πρόθεσης του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Τράπεζας της
Ελλάδας για χρηματοδότηση από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) καθώς και της από 9 Μαΐου 2010 απόφασης της εκτελεστικής Επιτροπής του ΔΝΤ για τη χρηματοδότηση αμέσου ετοιμότητας για την Ελλάδα που κοινοποιήθηκε με την από 11 Μαΐου 2010 επιστολή του ΔΝΤ προς τον Υπουργό Οικονομικών.
Τα παραπάνω κείμενα σύμφωνα με το άρθρο πρώτο του Σ/Ν φέρονται στη Βουλή για κύρωση στην επίσημη αγγλική γλώσσα και σε μετάφρασή τους στην ελληνική γλώσσα.
Το εν λόγω Σ/Ν παρότι η Ελλάδα έχει λάβει ήδη τα δύο πρώτα δάνεια από όλους τους ως άνω δανειστές, εν τούτοις δεν είχε κατά τον χρόνο ολοκλήρωσης της παρούσας μελέτης (τέλος Οκτωβρίου 2010) εισαχθεί για συζήτηση και κύρωση από τη Βουλή!!! Αν και τα παραπάνω δάνεια εκτελούνται κανονικά, χορηγούνται οι σχετικές δόσεις των δανείων και υπογράφονται τα διάφορα νομιμοποιητικά έγγραφα από τις ελληνικές αρχές.
Παρά ταύτα ο Υφυπουργός Οικονομικών κ. Σαχινίδης εξέδωσε στις 5 Αυγούστου 2010 την υπ’ αριθ. 2/53775/0023/Α «Απόφαση έκδοσης πρώτου δανείου του Ελληνικού Δημοσίου στις 18.05. 2010, με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης» στο προοίμιο της οποίας αναφέρεται και στην μη εισέτι κυρωθείσα υπό εξέταση ΣΔΔ.
Παρότι η ΣΔΔ έχει εισαχθεί στη Βουλή για κύρωση, εντούτοις προβάλλεται η άποψη ότι αυτό δεν είναι αναγκαίο αφού η υπογραφή της από τον Υπουργό Οικονομικών έγινε δήθεν με βάση σχετική εξουσιοδότηση του άρθρου 9 ν. 3847/2010 (ΦΕΚ 67 Α΄ 11-5-2010).
Ο ισχυρισμός αυτός είναι αβάσιμος για τους παρακάτω λόγους:
Με το ν. 3845/2010 (ΦΕΚ 65 Α’ 6.5.2010) η ελληνική Βουλή με απλή πλειοψηφία ψήφισε τα «μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο» και χορήγησε στον υπουργό Οικονομικών εξουσιοδότηση να εκπροσωπεί το Ελληνικό Δημόσιο και να υπογράφει κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή σύμβαση δανεισμού διμερή ή πολυμερή με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη-
μέλη της Ευρωζώνης, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η εξουσιοδότηση αυτή της Βουλής, όπως προκύπτει από την τέταρτη παράγραφο του άρθρου 1 του ν. 3845/2010, χορηγήθηκε υπό την προϋπόθεση ότι τα «μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις του προηγουμένου εδαφίου θα εισάγονται στη Βουλή για κύρωση». Ο εν λόγω νόμος τέθηκε σε ισχύ όπως προαναφέραμε στις 6.5.2010 και στη συνέχεια στις 8.5.2010 υπογράφηκε η ΣΔΔ Ελλάδας - κρατών
Ευρωζώνης και στις 10.5.2010 τέθηκε σε ισχύ η απόφαση του ΔΝΤ με την οποία εγκρίθηκε η χορή-
γηση δανείου στην Ελλάδα.
Στις 7 Μαΐου 2010 η κυβέρνηση πέτυχε την τροποποίηση της § 4 του άρθρου πρώτου του ν. 3845/2010 κι έτσι, με το άρθρο 9 του ν. 3847/2010, η υποχρέωση κύρωσης των μνημονίων, των συμφωνιών και των συμβάσεων τις οποίες εξουσιοδοτήθηκε να υπογράφει ο Υπουργός Οικονομικών θα έρχονται πλέον στη Βουλή όχι για κύρωση, αλλά για «συζήτηση και ενημέρωση» και θα «ισχύουν και εκτελούνται από της υπογραφής τους».
Ο εν λόγω νόμος τέθηκε σε ισχύ στις 11 Μαΐου 2010 και ως εκ τούτου δεν αφορά τις προγενέστερες δανειακές συμβάσεις και συμφωνίες της Ελλάδας με τις χώρες της Ευρωζώνης (όπως είναι η ΣΔΔ) και το ΔΝΤ, οι οποίες πρέπει σύμφωνα με τα παραπάνω να κυρωθούν από τη Βουλή.
Άλλωστε ο ίδιος ο Υπουργός Οικονομικών συνομολόγησε την υποχρέωση κύρωσης της ΣΔΔ και
αυτό αποδεικνύεται τόσο από το ότι κατέθεσε σχετικό Σ/Ν στη Βουλή όσο και από σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών που εξέδωσε στις 7.5.2010 όπου επισημαίνεται ότι «όπως, όμως τόνισε σήμερα στη Βουλή ο υπουργός οικονομικών, όπως είναι πολιτικά αναγκαίο και όπως προέβλεπε η αρχική διατύπωση του ν. 3845/2010, όλες οι δανειακές και άλλες συναφείς συμβάσεις θα υποβληθούν για κύρωση στη Βουλή. Η πρώτη μάλιστα δανειακή σύμβαση θα κατατεθεί για κύρωση στη Βουλή τις προσεχείς ημέρες».
Περαιτέρω η ως άνω διάταξη του άρθρου 9 ν. 3847/2010 έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την § 2 του άρθρου 36 του Συντάγματος καθώς από το περιεχόμενο των παραπάνω μνημονίων, συμφωνιών και συμβάσεων αποδεικνύεται ότι πρόκειται για συνθήκες οικονομικής συνεργασίας με κράτη και διεθνείς οργανισμούς και μάλιστα με περιεχόμενο που επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες. Στο πλαίσιο αυτό δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχει τυπικός νόμος που να τις κυρώνει – και να προβλέπεται αντ΄ αυτού απλή συζήτηση και ενημέρωση στη Βουλή – ενώ οι πράξεις που θα εκδοθούν στην περίπτωση αυτή σε εκτέλεση των παραπάνω μνημονίων, συμφωνιών κλπ θεωρούνται ανίσχυρες και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα.
Επισημαίνεται συναφώς ότι το άρθρο 36 § 2 του Συντάγματος καθορίζει ρητά ότι «οι συνθήκες για εμπόριο, φορολογία, οικονομική συνεργασία και συμμετοχή σε διεθνείς οργανισμούς ή ενώσεις και όσες άλλες περιέχουν παραχωρήσεις για τις οποίες σύμφωνα με άλλες διατάξεις του Συντάγματος, τίποτε δεν μπορεί να οριστεί χωρίς νόμο ή οι οποίες επιβαρύνουν ατομικά τους Έλληνες, δεν ισχύουν χωρίς τυπικό νόμο, που τις κυρώνει».
Επομένως η από υπ’ αριθ. 2/53775/0023/Α του Υφυπουργού Οικονομικών κ. Σαχινίδη σε σχέση με το πρώτο δάνειο από τις χώρες της Ευρωζώνης είναι ανίσχυρη και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Μάλιστα υποστηρίζεται και η άποψη ότι η ΣΔΔ είναι αντισυνταγματική και δεν μπορεί καν να κυρωθεί, διότι εμπεριέχει διατάξεις περί παραίτησης της χώρας μας από την «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας» επιτρέποντας έτσι την κατάσχεση της μέχρι σήμερα ακατάσχετης δημόσιας περιουσίας συμπεριλαμβανομένων των πολεμικών εξοπλισμών και των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας που είναι αποφασιστικής σημασίας και όρος για την ίδια την ύπαρξη και υπόσταση του ελληνικού κράτους. Επομένως καμία ελληνική Βουλή δεν μπορεί να κυρώσει μια σύμβαση με την οποία στην ουσία καταλύεται η υπόσταση της Ελληνικής Πολιτείας.
Επιμύθιο: Το δίλημμα 1. Παραίτηση της χώρας μας από την «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας»;
Η ΣΔΔ έχει ως εφαρμοστέο δίκαιο το αγγλικό δίκαιο και εμπεριέχει παραίτηση της χώρας μας από την «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας».
Έτσι σύμφωνα με το άρθρο 14 § 5 της ΣΔΔ «ο Δανειολήπτης αμετάκλητα και άνευ όρων παραιτείται
από κάθε ασυλία που έχει ή πρόκειται να αποκτήσει, όσον αφορά τον ίδιο ή τα περιουσιακά του στοιχεία από νομικές διαδικασίες σε σχέση με την παρούσα Σύμβαση, περιλαμβανομένων, χωρίς περιορισμούς, της ασυλίας όσον αφορά την άσκηση αγωγής, δικαστική απόφαση ή άλλη
διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή και όσον αφορά την εκτέλεση και επιβολή κατά των περιουσιακών στοιχείων του στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος».
Μάλιστα σύμφωνα με το σημείο 10 του υποδείγματος της νομικής γνωμοδότησης που εμπεριέχεται ως παράρτημα στη ΣΔΔ «ούτε ο δανειολήπτης ούτε τα περιουσιακά του στοιχεία έχουν ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας ή διαφορετικά λόγω της δικαιοδοσίας, κατάσχεσης-συντηρητικής ή αναγκαστικής- ή αναγκαστικής εκτέλεσης σε σχέση με οποιαδήποτε ενέργεια ή διαδικασία σχετικά με τη Σύμβαση».
Θα πρέπει στο σημείο αυτό να επισημανθεί ότι η «ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας» ή άλλως η «κυριαρχική ασυλία» ή για να χρησιμοποιήσουμε το σχετικό κείμενο της ΣΔΔ στην επίσημη αγγλική
γλώσσα το οποίο αναφέρεται σε «immunity on grounds of sovereignty/immunity from jurisdiction» έχει δύο διαστάσεις.
Εκλαμβάνεται ως «ασυλία δικαιοδοσίας» και ως «ασυλία εκτελέσεως».
Σε παλαιότερες εποχές ίσχυε η απόλυτη ασυλία των κρατών η οποία όπως επισημαίνει ο καθηγητής Κώστας Μπέης στο άρθρο του «Η αναγκαστική εκτέλεση εναντίον αλλοδαπού κράτους κατά το ελληνικό δίκαιο» στην πορεία περιορίστηκε στην ευθύνη του κράτους από τις λεγόμενες κυριαρχικές
πράξεις του. Έτσι διαμορφώθηκε διεθνές έθιμο σύμφωνα με το οποίο απαγορεύεται η αναγκαστική εκτέλεση σε περιουσιακά στοιχεία του κράτους που προορίζονται για δημόσιους σκοπούς.
Όπως προαναφέραμε σύμφωνα με το άρθρο 14(1) η ΣΔΔ διέπεται και ερμηνεύεται σύμφωνα με το αγγλικό δίκαιο. Σε σχέση με την «κυριαρχική ασυλία» των κρατών ήδη από το 1978 στο Ηνωμένο Βασίλειο (Βρετανία) έχει εκδοθεί η State Immunity Act.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 της εν λόγω νομοθετικής πράξης ένα κράτος διαθέτει «κυριαρχική ασυλία» στο Ηνωμένο Βασίλειο την οποία τα δικαστήριά του οφείλουν να σεβαστούν ακόμη και σε
περίπτωση ερημοδικίας του ενδιαφερόμενου κράτους. Βεβαίως σε περίπτωση ρητής παραίτησης του
ενδιαφερόμενου κράτους από τη «δικαιοδοτική ασυλία» και την «ασυλία εκτελέσεως» αίρεται νόμιμα η ισχύουσα με βάση την State Immunity Act «κυριαρχική ασυλία».
Αυτό συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας. Μάλιστα οι δανειστές για να είναι διασφαλισμένοι πλήρως για το νόμιμο της άρσης της «κυριαρχικής ασυλίας» εκ μέρους της Ελλάδας απαίτησαν να υπάρχει σχετική γνωμοδότηση του νομικού συμβούλου του Υπουργείου Δικαιοσύνης και του νομικού συμβούλου του Υπουργείου Οικονομικών. Για το λόγο αυτό στο παράρτημα 4 της ΣΔΔ υπάρχει υπόδειγμα νομικής γνωμοδότησης το οποίο οφείλουν να υπογράφουν οι ως άνω νομικοί σύμβουλοι είτε κατά την αίτηση χορήγησης του πρώτου δανείου (άρθρο 3 (4) (α) ΣΔΔ), είτε και για κάθε άλλη επόμενη αίτηση χορήγησης δανείου (άρθρο 3 (5) (α) ΣΔΔ).
Η σπουδαιότητα της χορήγησης της σχετικής γνωμοδότησης φαίνεται πέραν των άλλων και από το
γεγονός ότι η ΣΔΔ τίθεται σε εφαρμογή όχι από της υπογραφής της από τα συμβαλλόμενα μέρη αλλά από τη στιγμή της εν συνεχεία χορήγηση της σχετικής ως άνω γνωμοδότησης (άρθρο 15 (1)
(α) ΣΔΔ).
2.΄H αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους με αξιοποίηση του άρθρου 123 § 2 ΣΛΕΕ;
Όπως έχουμε ήδη αναλύσει η χώρα μας οφείλει σε πρώτη φάση να αξιοποιήσει το άρθρο 123 § 2 της ΣΛΕΕ σύμφωνα με το οποίο η ΕΚΤ και οι λοιπές κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ευρωζώνης οφείλουν να επιφυλάσσουν στα πιστωτικά ιδρύματα που ανήκουν στο δημόσιο την ίδια μεταχείριση όπως και στα ιδιωτικά πιστωτικά ιδρύματα, όσον αφορά τη διάθεση αποθεμάτων από τις κεντρικές τράπεζες. Αυτό σημαίνει ότι μια τράπεζα που ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο θα μπορεί να δανειστεί με επιτόκιο 1% από την ΕΚΤ όπως ακριβώς συμβαίνει με τις υπόλοιπες ελληνικές ιδιωτικές τράπεζες.
Η ΚfW είναι μια γερμανική κρατική τράπεζα που ιδρύθηκε το 1948 προκειμένου να διευκολύνει τη λειτουργία του Σχεδίου Μάρσαλ στη Γερμανία. Μέτοχοί της είναι κατά 80% η Oμοσπονδιακή
Γερμανία και κατά 20% τα γερμανικά κρατίδια.
Αντλεί τα κεφάλαια της κυρίως από την αγορά με χαμηλά επιτόκια, μέσω της έκδοσης ομολόγων τα
οποία εγγυάται η Ομοσπονδιακή Γερμανία, ενώ έχει αποκτήσει και το δικαίωμα να δανείζεται από
την ΕΚΤ με επιτόκιο 1%.
Σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση Ελλάδας- κρατών Ευρωζώνης η KfW θα δανείσει συνολικά τη χώρα μας τουλάχιστον με 22,3 δισ. ευρώ με επι- τόκιο περί το 5%.
Έτσι μόνο από τη δανειακή σύμβαση με την Ελλάδα η KfW θα αποκομίζει τεράστια κέρδη λόγω ακριβώς της ως άνω διαφοράς επιτοκίου υπέρ της που ανέρχεται τουλάχιστον σε 4%, ενώ σε περίπτωση επιμήκυνσης του ελληνικού δανείου η διαφορά αυτή θα ανέλθει στο 5%!!!
Η Ελλάδα λοιπόν θα μπορούσε να ιδρύσει μια τράπεζα ειδικού σκοπού κατά τα πρότυπα της KfW προκειμένου να δανείζεται φθηνά από την ΕΚΤ και να αξιοποιεί τα κεφάλαια αυτά για την
αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους με χαμηλά επιτόκια, μειώνοντας έτσι τους υπέρογκους
ετήσιους τόκους που καταβάλλει η χώρα μας στους δανειστές της.
Ταυτόχρονα θα μπορούσε να ενισχύσει την ανάπτυξη της χώρας προσφέροντας φτηνά κεφάλαια στις δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς.
Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό αφού σύμφωνα με τον προϋπολογισμό 2011 η χώρα μας θα καταβάλλει 15,9 δισ. ευρώ για τόκους, ενώ για το διάστημα 2011-2014 θα καταβάλει σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΔΝΤ 71 δισ. ευρώ για τόκους.
Η αναχρηματοδότηση του ελληνικού χρέους μέσω δανειοδότησης μιας κρατικής τράπεζας ειδικού σκοπού από την ΕΚΤ θα μπορούσε να μειώσει το παραπάνω συνολικό ποσό των 71 δισ. ευρώ σε 20 δισ. ευρώ.
Περαιτέρω λόγω της σύναψης των δανείων της χώρας μας με τα κράτη μέλη της ευρωζώνης και το
ΔΝΤ από το 2012 και μετά τουλάχιστον 110 δισ. ευρώ από το δημόσιο χρέος θα έχει μετατραπεί σε
χρέος που θα οφείλεται πλέον σε κράτη και διεθνείς οργανισμούς. Επίσης σύμφωνα με στοιχεία η ΕΚΤ κατέχει σήμερα ελληνικά κρατικά ομόλογα αξίας τουλάχιστον 60 δισ. ευρώ τα οποία μάλιστα έχει αποκτήσει σύμφωνα με δημοσιεύματα, σε συμφέρουσες τιμές με έκπτωση περίπου 30%.
Έτσι μετά το 2012 τουλάχιστον 170 δισ. ευρώ, δηλαδή ένα ιδιαίτερα σημαντικό μέρους του Ελληνικού
δημόσιου χρέους δεν θα οφείλεται πλέον σε ιδιώτες αλλά σε κρατικές οντότητες και διεθνείς οργανισμούς. Στο πλαίσιο αυτό η ΕΚΤ θα μπορούσε να δανειοδοτήσει το Ελληνικό Δημόσιο με επιτόκιο αντίστοιχο με αυτό που χρεώνει στις ιδιωτικές τράπεζες, το οποίο σήμερα κινείται στα επίπεδα του 1%, προκειμένου η Ελλάδα να αγοράσει τα παραπάνω ελληνικά κρατικά ομόλογα που κατέχει η ΕΚΤ και μάλιστα με έκπτωση 20-25%. Με τον τρόπο αυτό θα μπορούσε να αρχίσει να μειώνεται σταδιακά το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς ταυτόχρονη τοκογλυφική επιβάρυνση της χώρας μας.
Επομένως το δίλημμα ΣΔΔ και Μνημόνιο ή δήθεν πτώχευση της χώρας, αποδεικνύεται ότι είναι ψευτοδίλημμα αφού με την παραπάνω ευρηματική αξιοποίηση της ΣΕΕ και της ΣΛΕΕ αποδεικνύεται ότι υπάρχει και άλλος δρόμος.
Δημοσίευση σχολίου