Γράμμα σε έναν «Αγανακτισμένο» της «Ανοιχτής σχολής»

Του Θάνου Ανδρίτσου

Σε έχω δει, σε βλέπω όλο και πιο συχνά σήμερα στα κανάλια ή στο διαδίκτυο. Σε θυμάμαι λιγάκι και μερικά χρόνια πριν, το 2006 και το 2007, όταν ήμουν και εγώ φοιτητής, σε βλέπω και τώρα ακόμα περισσότερο, αν και είμαι κάπως πιο παραπέρα.

Απέκτησες τώρα το όνομα του «αγανακτισμένου» ή καλύτερα στο έδωσαν οι κολλητοί της κυβέρνησης στα κανάλια για να παρομοιάσουν τη στάση σου με το λαϊκό κίνημα των πλατειών.

Δεν αναφέρομαι στον κρυμμένο Δαπίτη και Πασόκο που μεταμφιέζεται σε ανεξάρτητο και ακηδεμόνευτο από παρατάξεις και κόμματα το πρωί, πριν πάει το βραδάκι να στρογγυλοκαθίσει τις κομματικές καρέκλες του. Δεν λέω για τα πλουσιόπαιδα που ούτως ή άλλως θεωρούν μάλλον τυχαίο το γεγονός ότι αυτή την περίοδο της ζωής τους βρέθηκαν σε αυτή τη χώρα που δεν τους πολυαρέσει, τη βαριούνται και λίγο, και ετοιμάζουν τις βαλίτσες τους για τα ακριβά πανεπιστήμια ή τις δουλειές του μπαμπά. Δε λέω ούτε καν για  τον ηττημένο της καθημερινής μέρας, το γλύφτη του καθηγητή, το καρφί της τάξης, το τσιράκι του αφεντικού, που πάντα με σκυμμένο το κεφάλι, κοντά στο έδαφος που ανήκει, νομίζει ότι θα τη βολέψει με λίγο ρουφιανιλίκι, λίγη κλάψα και λίγη απατεωνιά. Ξέρω ότι έγιναν η παρέα σου όλοι οι παραπάνω. Τα βρήκες μαζί τους για να επιτύχεις το σκοπό σου, να ανοίξεις τη σχολή σου, να δώσεις τα μαθήματά σου. Ξέρω ότι καμιά φορά δεν τους γουστάρεις, ή νευριάζεις όταν σε ταυτίζουν με αυτούς.

Αυτό που δεν μπορώ ακόμα να καταλάβω όμως είναι γιατί το κάνεις; Αν δεν είσαι τίποτα από τα παραπάνω τι συμφέρον έχεις, τι στόχο; Ανησυχείς για τη σχολή σου, το πτυχίο σου, το μέλλον σου; Από ποιόν απειλούνται αυτά; Από τις καταλήψεις ή μήπως από την κυβέρνηση, το μνημόνιο, το νέο νόμο; Για ποιά σχολή αγωνιάς, ποιά ομαλή της λειτουργία υπερασπίζεσαι; Αυτή που δεν έχει χρήματα ούτε για τις βασικές ανάγκες της και κλείνει σαν το ΤΕΙ Πειραιά ή την Αρχιτεκτονική πέρσι; Αυτή που δεν θα έχει καθηγητές αφού κόβονται οι συμβασιούχοι, γίνονται απολύσεις και μειώσεις διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού; Ποιο είναι αυτό το πτυχίο που πασχίζεις να πάρεις; Το πτυχίο της 50% ανεργίας στη νέα γενιά; Μη κλείνεις τα μάτια σου, ρώτα τα αδέρφια σου, τους φίλους σου, τους μεγαλύτερους από τη σχολή που πήραν πτυχίο να σου πουν τι κάνουν. Δες τους γονείς σου που βγήκαν στην εφεδρεία, που απολύθηκαν, που δεν έχουν χρήματα όχι μόνο για το χαρτζιλίκι σου αλλά ούτε καν για τις βασικές ανάγκες. Θες να προλάβεις να τελειώσεις, να μη σου μένουν μαθήματα ώστε να γίνει τι; Να κάνεις ένα μεταπτυχιακό; Έλα στην παρέα, όλοι σχεδόν κάνουν και από ένα. Και άλλο, και άλλο. Και μετά τι; Οι καταλήψεις σε κρατάνε πίσω, σου στερούν το μέλλον σου; Ποιο μέλλον; Σε ποιο κόσμο ζεις; Έστω πριν μερικά χρόνια να είχε κάποια βάση αυτό αλλά τώρα;  Η καταστροφή, ή φτώχεια, η μετανάστευση, η εξαθλίωση, αυτά είναι το παρόν, ούτε καν το μέλλον.

Έμαθες ότι τα πάντα στη ζωή είναι το άτομο, ο συνεχής αγώνας δρόμου ενάντια στους άλλους. «Πάνω στις δικές σου δυνάμεις να στηρίζεσαι», κάθε άνθρωπος είναι μόνος του, τέτοια μαθαίναμε από το σχολείο. Εγώ θα βρω την άκρη, κάπως θα την σκαπουλάρω, έστω με δυσκολίες, σκέφτεσαι. Και που φτάσαμε ρε φίλε μου; Μέχρι και το ρεύμα θα κόβουν από τα σπίτια. Και άμα κόψουν το ρεύμα πως θα έχεις Facebook; Πώς θα κάνεις κίνημα αγανακτισμένων για να ανοίξει η σχολή; Βρες λίγο το χρόνο και την ηρεμία να σκεφτείς. Αν είσαι καβατζωμένος έχει καλώς. Άλλωστε κανείς ποτέ δεν κατηγόρησε τους πλούσιους γιατί δεν διαμαρτύρονται. Δεν διαμαρτύρονται γιατί κερδίζουν, περνάνε καλά. Αν δεν είσαι όμως αδερφέ μου μάλλον έχει πάρει λάθος δρόμο.

Λες ότι η κατάληψη δεν είναι το μοναδικό μέσο πάλης, δεν κερδίζεις τίποτα με αυτή. Βγαίνει μια «εκπρόσωπός» σου, στα κανάλια και λέει ότι πρέπει να διαμαρτυρηθούμε με άλλο τρόπο, μέσω Facebook, twitter, να στείλουμε μια επιστολή… Φίλε μου και φίλη μου, εσύ χαζός ή χαζή δεν είσαι. Δεν τα πιστεύεις αυτά, δεν μπορεί να ταυτίζεται με ότι πιο σάπιο έχει βγάλει η γενιά σου. Εσύ απλά έχεις παραδώσει τα όπλα, λες ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Εδώ μας πέρασαν όλα αυτά, μια κατάληψη θα τα σταματήσει; Και αρνείσαι να απαντήσεις στο πιο απλό. Και αν δε γίνει κατάληψη, και αν  περάσουν όλα, και αν δώσεις και εξετάσεις, τι θα γίνει; Αυτό δεν έκανες τόσα χρόνια, αυτά δεν έκαναν όλοι εδώ και τόσα χρόνια; Και φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Συμβόλαιο ότι θα νικήσει το κίνημα δεν θα υπογράψει κανείς ποτέ, τις δυνατότητες που έχει αν συνδεθεί και με τον αγωνιζόμενο λαό πρέπει να μετράμε. Αλλά το μόνο σίγουρο, για το οποίο θα υπογράψω συμβόλαιο, είναι ότι αν δε γίνει κίνημα, αν τα πράγματα συνεχίσουν όπως είναι τότε και εσύ θα βρεθείς στον ίδιο βούρκο με το διπλανό σου. Και εσύ μαζί με τον καταληψία ή τον απεργό. Και λες, όχι μωρέ, εγώ μπορεί να την παλέψω. Όντως την παλεύουν κάποιοι· τα πράγματα είναι σκληρά υπάρχουν τάξεις, συμφέροντα, κάποιοι κερδισμένοι και κάποιοι χαμένοι. Αλλά εσύ γιατί πιστεύεις ότι θα σαι από αυτούς; Δεν υπάρχουν πρώτα τα παιδιά των βιομηχάνων και των εφοπλιστών, δεν υπάρχουν οι κομματικοί στρατοί. Από τους 440 που ψηφίσαν ανοιχτή σχολή στην Πάντειο για παράδειγμα 10-20 μπορεί να χωθούν κάπου. Εσένα θα περιμένανε;

Σκέφτεσαι ότι εσύ είσαι καλός φοιτητής, πέρασες στο πανεπιστήμιο με καλούς βαθμούς, δεν άφησες πολλά μαθήματα, έχεις καλό μυαλό, κάτι θα βρεθεί και για σένα. Και νομίζεις ότι έστω θα βρεις ένα καταφύγιο, στις σπουδές σου, στις έρευνες, τα βιβλία σου. Όμως δεν υπάρχουν πια καταφύγια. Δεν είσαι και τόσο μοναδικός, και οι διπλανοί σου το ίδιο μπορεί να ελπίζουν και οι εποχές είναι σκούρες. Και λεφτά για την Παιδεία και την έρευνα δεν υπάρχουν. Και λεφτά για δίδακτρα δεν έχεις, ενώ κάποιοι άλλοι έχουν. Και οι υποτροφίες κόβονται. Και τελικά μόνο δυο τρεις κάτι καταφέρνουν και βρίσκεσαι να βολοδέρνεις καρφιτσώνοντας πτυχία, προσπαθώντας να πάρεις μέρος σε κάνα πρόγραμμα, να χωθείς σε καμιά δουλίτσα. Στην ίδια μοίρα με τους άλλους, που τους κατηγορούσες ότι δε διαβάζουν, ότι δεν ασχολούνται με τις σπουδές τους.

Και λες θα σκαρφαλώσω, θα προσπαθήσω, θα πατήσω επί πτωμάτων αν χρειαστεί. Όμως ούτε ο πρώτος θα είσαι, ούτε ο τελευταίος. Και κάποια στιγμή θα βρίσκεσαι με τα πόδια και τα χέρια μέσα στην απόγνωση και θα αναρωτιέσαι τι έκανες λάθος. Και θα καταλαβαίνεις ότι το γενικό λάθος δεν ήταν δικό σου, ότι το λάθος ήταν του συστήματος, ότι δεν τα φάγαμε όλοι μαζί. Αλλά τότε θα συνειδητοποιήσεις και το ειδικό, δικό σου λάθος και θα είναι τόσο δικό σου όσο η φτώχεια σου, όσο η μοναξιά σου και η απελπισία σου. Και δεν θα είναι ότι δεν πήρες καλούς βαθμούς, ότι άργησες να τελειώσεις, ότι δεν έκανες καλά μεταπτυχιακά. Αλλά ότι απέρριψες τον αγώνα, επέλεξες τον ατομικό δρόμο.

Έχασες μερικές από τις καλύτερες στιγμές που προσφέρουν οι συλλογικές διεκδικήσεις, τα φοιτητικά αμφιθέατρα, η αλληλεγγύη σε μια πορεία. Έχασες ακόμα και το σημαντικότερο, που κάποτε ορκιζόσουν ότι θα το κρατήσεις. Την αξιοπρέπειά σου. Δεν έγινες τίποτα διαφορετικό από μια άλαλη μάζα χειροκροτητών της σύγχρονης χούντας. Αυτό ήθελες; Να σε χλευάζουν οι συνάδελφοι σου, σα λακέ της εξουσίας; Και ούτε καν τις συνελεύσεις να μην μπορείς να κερδίσεις, και να σε αγκαλιάζουν τα πιο σιχαμερά απολιθώματα των κυρίαρχων ΜΜΕ, και να κλαψουρίζεις ανήμπορος να σταματήσεις το ποτάμι του φοιτητικού αγώνα.

Όμως κάποια στιγμή ακόμα και οι πιο σκληρές χούντες ανατρέπονται. Και τότε όλοι αυτοί που τις στηρίζανε ή που σφύριζαν αδιάφορα δεν ξέρουν από πού να κρυφτούν, δεν ξέρουν πώς να ξεφύγουν από τον εαυτό τους που στάθηκε δειλός και από την κατακραυγή όσων στάθηκαν όρθιοι.

 Έχεις όμως λίγο χρόνο ακόμα. Όχι για να διαβάσεις, αλλά για να αλλάξεις στρατόπεδο. Γιατί η ιστορία είναι σκληρή και αμείλικτη. Γιατί πρέπει να καταλάβεις ότι τα συμφέροντά σου, σήμερα και αύριο, είναι κοινά με τους αγωνιζόμενους φοιτητές, με τον ανυπότακτο λαό. Ο δρόμος είναι ανοιχτός και το μέλλον μπορεί να έχει τη μορφή που θέλουμε. Άλλαξε πλευρά για να αλλάξουμε τη ζωή…