Έναν αιώνα πίσω γυρνάνε οι μνήμες μετά τις πρόσφατες δογματικές απειλές του μητροπολίτη Πειραιώς Σεραφείμ για αφορισμό πολιτικών εξ αιτίας της υιοθέτησης του συμφώνου συμβίωσης. Η άποψη ότι τα αναθέματα ανήκουν στο μακρινό κι αραχνιασμένο-παρελθόν μάλλον φαντάζει υπεραισιόδοξη για την Ελλάδα του 2013.
Η πρόσφατη εννιασέλιδη ανακοίνωση - προειδοποίηση του μητροπολίτη Πειραιώς για αφορισμό όσων βουλευτών στηρίξουν την τροπολογία για το Σύμφωνο Συμβίωσης σε ομόφυλα ζευγάρια («αυτή την επαίσχυντο και επονείδιστο ύβρι») φανερώνει το πόσο λίγα πράγματα έχουν αλλάξει σ' αυτό το θέμα τον τελευταίο αιώνα. Ειδικά όταν 20 βουλευτές της Ν.Δ.έσπευσαν, τρομοκρατημένοι, να διαμηνύσουν στον Σαμαρά πως δεν πρόκειται να ψηφίσουν την τροπολογία!
Κι όλα αυτά όταν η Ελλάδα έχει καταδικαστεί από το Δικαστήριο του Στρασβούργου, που έκρινε αντίθετο με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου τον αποκλεισμό των ομόφυλων ζευγαριών από το Σύμφωνο Συμβίωσης, αλλά κι ενώ λίγες μέρες πριν η κυβέρνηση, μετά την έντονη αντίδραση της αντιπολίτευσης, απέσυρε άρον - άρον την τροπολογία με την οποία απαγόρευε τους διαχειριστικούς ελέγχους στην Εκκλησία, τις μητροπόλεις και τα ιδρύματα της.
Μπορούμε να ξεκινήσουμε από το 1916 και να φτάσουμε στο πολύ πιο κοντινό 1987, όταν και πάλι βγήκε από τα μανίκια των ρασοφόρων ο αφορισμός πολιτικών προσώπων.
«Προδότης»
Στις 12 Δεκεμβρίου 1916, όπως διαβάζουμε από τον Τύπο της εποχής, 100.000 Αθηναίοι βγήκαν στον δρόμο, πετώντας πέτρες, για να αναθεματίσουν τον Ελευθέριο Βενιζέλο, με τους ξένους να παρακολουθούν εμβρόντητοι:
«Ο χώρος του αναθέματος προς το δυτικό μέρος του Πολυγώνου είχε σκαφτεί σε μεγάλο βάθος, ενώ τεράστιος ογκόλιθος είχε τοποθετηθεί μέσα του. Πάνω στον ογκόλιθο στηριζόταν αιμόφυρτο κρανίο ταύρου με τα μακρά ισχυρά του κέρατα και την επιγραφή σε μικρό μάρμαρο "Ανάθεμα στον προδότη και τους συνενόχους του".
Ο σεβασμιότατος Μητροπολί¬της Αθηνών θεόκλητος ρίπτει πρώτος επί του σωρού τον λίθο του αναθέματος λέγοντας: "Κατά του Ελευθερίου Βενιζέλου, συλλαμβάνοντος αρχιερείς και επιβουλευόμενου την βασιλεία και την πατρίδα, ανάθεμα έστω"».
Μεταξύ άλλων, στον βαρύτατο αφορισμό γινόταν λόγος για «τον ένοχο εσχάτης προδοσίας Ε. Βενιζέλο, του προδώσαντος το έθνος εις τους Αγγλογάλλους, του ατίμως συνεννοηθέντος μετ' αυτών ίνα στείλωσι την προχθεσινήν νόταν εις την Ελλάδα, μόνο και μόνο για να πικραθεί ο λατρευτός μας Βασιλεύς».
«Ληστές»
Τον Αύγουστο του 1987 είχαμε νέους αφορισμούς, με αιτία το ζήτημα του διαχωρισμού Εκκλησίας - κράτους και την εκκλησιαστική περιουσία. Η κόντρα άρχισε τον Μάιο, όταν η Εκκλησία έκανε λόγο για «ληστές του κράτους που θέλουν να καταλύσουν το αυτοκέφαλο για να το παραδώσουν στον Καίσαρα».
Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου χαρακτηριζόταν από εκπροσώπους 20 μονών του Αγ. Όρους «λαομάχος» και «θεομάχος», ενώ στο στόχαστρο είχε μπει και ο υπουργός Παιδείας και θρησκευμάτων Αντώνης Τρίτσης.
Στις 16.8.1987 φούντωσε ο πόλεμος, με την ηγεσία της Εκκλησίας, επί αρχιεπισκόπου Σεραφείμ, να απειλεί ευθέως με αφορισμούς όσους συμπράττουν με την πολιτεία για την εφαρμογή του νόμου για την εκκλησιαστική περιουσία.
Η Ιερά Σύνοδος αποφάσιζε έκτακτη σύγκληση με πολεμικές ιαχές σε βάρος του «αντιεκκλησιαστικού νόμου ΠΑΣΟΚ», του «άθεου και μαρξιστικού κράτους του υπουργού Παιδείας Αντώνη Τρίτση» και «όσων βάλθηκαν να γκρεμίσουν την Εκκλησία», δίνοντας την εντύπωση... τελεσίδικου σχίσματος.
Σάλος, επίσης, είχε προκληθεί με τις καταγγελίες ότι η κυβέρνηση δέσμευσε τις καταθέσεις της Εκκλησίας στην Εθνική Τράπεζα, αν και ο Οργανισμός Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας (ΟΔΕΠ) το διέψευδε κατηγορηματικά. Ωστόσο, ο πόλεμος εντυπώσεων μαινόταν, με την Ιεραρχία να οργανώνει συλλαλητήρια.
«Βενιαμίν» των «σκληρών» ήταν ο Δημητριάδος Χριστόδουλος, ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος, ενώ ένας εκ των φανατικών της υπαγωγής της Ελληνικής Εκκλησίας στο Πατριαρχείο ήταν και ο Φλωρίνης Αυγουστίνος (Καντιώτης).
Ηγέτης της εκκλησιαστικής τρόικας θεωρείτο ο Πειραιώς Καλλίνικος, που πρωτοστατούσε στις επιθέσεις κατά της κυβέρνησης.
Στις 19.8.1987, αφού η κυβέρνηση ξανάβαζε, μετά τις πιέσεις, στο χρονοντούλαπο το θέμα διαχωρισμού Εκκλησίας - πολιτείας, η Ιεραρχία αποφάσιζε να τιμωρήσει τα 7 μέλη του Δ.Σ. του ΟΔΕΠ που είχαν διοριστεί από τον Αντώνη Τρίτση, με τον Τύπο να κάνει λόγο για «επιστροφή στα χρόνια του σκοταδισμού».
Συγκεκριμένα, αφορίστηκαν με «διετή αποχή από την θεία Ευχαριστία, με την ελπίδα ότι το παιδαγωγικό αυτό μέτρο θα οδηγήσει τα επτά μέλη σε συναίσθηση και μετάνοια», οι Γιώργος Ανωμερίτης (διοικητής της Κτηματικής Τράπεζας), Κώστας Σοφούλης (διοικητής της ΕΤΒΑ), Κώστας Γεωργουτσάκος (υποδιοικητής της Εθνικής Τράπεζας), Φώτης Παναγιωτόπουλος (υποδιοικητής της Αγροτικής), Βασίλης Τσάκωνας (κοσμήτορας της θεολογικής Αθηνών), Νικόλαος Ζαχαρόπουλος (κοσμήτορας της θεολογικής Θεσσαλονίκης) και ο πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Πηρουνάκης.
Ο πρόεδρος του ΟΔΕΠ Γ. Ανωμερίτης είχε χαρακτηρίσει «άνομη» την απόφαση, ο Σοφούλης μίλησε για «προϊόν φανατισμού», ενώ ο πατήρ Πηρουνάκης έκανε λόγο για «βλασφημία».
Εσφαλμένη κρίση
Να σημειωθεί ότι στην Εκκλησία της Ελλάδας η εσφαλμένη χρήση του μεγάλου αφορισμού κατά την περίοδο του διχασμού με το ανάθεμα κατά Βενιζέλου είχε συνέπεια την αποσαφήνιση των λόγων επιβολής της ποινής. Ο Καταστατικός Χάρτης της Εκκλησίας (Ν. 590/1977) προσδιορίζει αυστηρά ως μόνο λόγο την αιρετική πλάνη και απαιτεί αυξημένη πλειοψηφία της Συνόδου της Ιεραρχίας για την επιβολή της ποινής.
Ο αφορισμός μπορεί να είναι πρόσκαιρος ή και ισόβιος. Όταν είναι ισόβιος, τότε χαρακτηρίζεται ως μεγάλος αφορισμός ή ανάθεμα. Πρόκειται για τη βαρύτερη εκκλησιαστική ποινή, με τον αφορισμένο να αποκόπτεται πλήρως από το σώμα της Εκκλησίας, με απαγόρευση συμμετοχής στις εκκλησιαστικές ακολουθίες, στη θεία ευχαριστία και στην εκκλησιαστική κήδευση.
Πηγή: "Το Ποντίκι"
Δημοσίευση σχολίου