Καπνούς έβγαζε ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο προσερχόμενος στη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, στις Βρυξέλλες, την Πέμπτη 24 Οκτωβρίου. «Η προστασία της ιδιωτικής ζωής αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα των Ευρωπαίων πολιτών», δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν, προσθέτοντας ότι η παραβίαση αυτού του δικαιώματος οδηγεί στον «ολοκληρωτισμό». Αναφερόμενος δε στις τηλεφωνικές υποκλοπές πολιτών στην Ανατολική Γερμανία, όπου έζησε τα νεανικά της χρόνια η Άνγκελα Μέρκελ, ο Μπαρόζο τόνισε: «Στην Ευρώπη γνωρίσαμε πολύ καλά τι σημαίνει ολοκληρωτισμός. Γνωρίσαμε τι συμβαίνει όταν ένα κράτος χρησιμοποιεί την εξουσία του για να επεμβαίνει στη ζωή των ανθρώπων».
Βεβαίως, η κυρία Μέρκελ, στέλεχος της κομουνιστικής νεολαίας της Ανατολικής Γερμανίας στο πανεπιστήμιο, μάλλον δεν κακοπέρασε στα χέρια της STASI κατά τα νεανικά της χρόνια. Σε ώριμη πλέον ηλικία έπεσε θύμα της... αμερικανικής μυστικής υπηρεσίας NSA, η οποία παρακολουθούσε ακόμη και το προσωπικό της κινητό τηλέφωνο, όπως ανακάλυψε η Γερμανίδα καγκελάριος την περασμένη εβδομάδα.
Από εδώ και η έκρηξη οργής του υπαλλήλου της Μέρκελ Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, που δεν δίστασε να συγκρίνει την κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα με τα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού», κάνοντας λόγο περί «ολοκληρωτισμού»!
Και μόνο αυτός ο εντελώς ασυνήθιστος παραλληλισμός δείχνει πόσο χαμηλά έχει πέσει ο δείκτης στο βαρόμετρο των σχέσεων μεταξύ των Αμερικανών και των πιο στενών συμμάχων τους εξαιτίας του σκανδάλου των υποκλοπών, το οποίο πυροδοτήθηκε από τις αποκαλύψεις του πρώην υπαλλήλου της CIA -και νυν πολιτικού πρόσφυγα στη Ρωσία- Έντουαρντ Σνόουντεν.
Το πρώτο ράπισμα εναντίον των ΗΠΑ ήρθε από την Πρόεδρο της Βραζιλίας. Η Ντίλμα Ρούσεφ ματαίωσε προγραμματισμένη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον ύστερα από τις αποκαλύψεις για κατασκοπεία σε βάρος της ίδιας και της πετρελαϊκής βιομηχανίας της χώρας της. Ακολούθησε η έντονη διαμαρτυρία του Μεξικανού Προέδρου, Ενρίκε Πένια Νιέτο, ενός από τους πιο πιστούς συμμάχους των ΗΠΑ στη Λατινική Αμερική, επίσης θύμα ηλεκτρονικών παρακολουθήσεων της ΝSΑ.
Κρίση εμπιστοσύνης
Ωστόσο, η κρίση εμπιστοσύνης έναντι των ΗΠΑ πήρε διαστάσεις μείζονος διεθνούς προβλήματος μόνο από τη στιγμή που ο ιός των αποκαλύψεων πέρασε τον Ατλαντικό για να πλήξει τους ισχυρότερους Ευρωπαίους εταίρους των Αμερικανών.
Την περασμένη εβδομάδα, Φρανσουά Ολάντ και Άνγκελα Μέρκελ έπαιρναν, με διαφορά τριών ημερών, στο τηλέφωνο τον Ομπάμα για να τον... κατσαδιάσουν, ενώ οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών καλούσαν τους Αμερικανούς πρεσβευτές σε Παρίσι και Βερολίνο αντίστοιχα για να τους ζητήσουν εξηγήσεις ύστερα από τις αποκαλύψεις της γαλλικής Le Monde και του γερμανικού Der Spiegel για τους αμερικανικούς «κοριούς» στις δυο χώρες. Στο κάδρο μπήκε και η Ιταλία ύστερα από δημοσίευμα του περιοδικού L'Esspresso σύμφωνα με το οποίο οι Αμερικάνοι κατασκόπευαν συστηματικά την κυβέρνηση, μεγάλες επιχειρήσεις της Ιταλίας, ενώ λίγο αργότερα ο βρετανικός Cuardian αποκάλυψε ότι οι Αμερικανοί παρακολουθούσαν τριάντα πέντε διεθνείς ηγέτες.
Βεβαίως, η «ανακάλυψη» ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες -όπως και κάθε άλλο σύγχρνο κράτος- ασκούν το βρώμικο σπορ της κατασκοπείας είναι εξίσου συγκλονιστική με την «αποκάλυψη» ότι... τα ψάρια κολυμπουν. Μπορεί ο Χένρι Στίμσον, υπουργός Εξωτερικών επί προεδρίας Χέρμπερτ Χούβερ, να είχε πει το 1929 ότι «οι καθώσπρέπει άνθρωποι δεν κρυφοκοιτάνε την αλληλογραφία των άλλων», αλλά ο ίδιος ως υπουργός Πολέμου του Φραγκλίνου Ρούζβελτ, επέβλεψε ένα γιγαντιαίο κατασκοπευτικό πρόγραμμα για την αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων εχθρών και συμμάχων. Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου οι Αμερικάνοί δημιούργησαν την Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (ΝSΑ) με τις κολοσσιαίες εγκαταστάσεις δορυφορικών σταθμών και ηλεκτρονικών υπολογιστών στη Γιούτα που ξεπερνούν κατά πολύ το «Μεγάλο αδελφό» του Τζορτζ Όργουελ.
Επί διοίκησης Τζέι Έντγκαρ Χούβερ, το FBI ανέπτυξε ένα τεράστιο δίκτυο παρακολουθήσεων προοδευτικών Αμερικανών, μεταξύ των οποίων και οι Άλμπερτ Άινσταϊν, Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, Ελέανορ Ρούζβελτ, Μοχάμεντ Άλι, Τζον Λένον και Νόαμ Τσόμσκι.
Οι... μιμητές
Σ' αυτό το πεδίο οι Αμερικανοί έχουν πολλούς μιμητές. Πρώτα απ' όλα, βέβαια, τους άγγλους, το έθνος που πρώτο έκανε την κατασκοπεία επιστήμη, τη δίδαξε στους Αμερικανούς και την ύμνησε στον κινηματογράφο και τη λογοτεχνία με ήρωες τύπου Τζέιμς Μποντ και Σμάιλι (αν και ήταν το ίδιο έθνος που έπαθε το μεγαλύτερο κάζο από τους Σοβιετικούς, με τον Κιμ Φίλμπι και τους
πέντε του Κέμπριτζ»).
Μαζί με τα άλλα μεγάλα αγγλόφωνα έθνη -Αυστραλούς, Καναδούς και Νεοζηλανδούς- οι Βρετανοί έχουν συνάψει με τους Αμερικανούς διμερείς συμφωνίες ότι δεν θα κατασκοπεύουν ο ένας τον άλλο και έχουν συγκροτήσει το γιγαντιαίο δίκτυο ECHELON, που κατασκοπεύει συνεταιρικά την υπόλοιπη Οικουμένη.
Αλλά και οι εκτός αγγλοαμερικανικού νυμφώνος χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης ασκούν συστηματικά το ευγενές αυτό σπορ είτε σε συνεργασία με τους Αμερικανούς είτε και εναντίον τους, όταν πρόκειται για την κλοπή τεχνολογικών, επιχειρηματικών και στρατιωτικών μυστικών. Ακόμη περισσότερο δε όταν πρόκειται για την παρακολούθηση και καταστολή του κάθε είδους «εσωτερικού εχθρού».
Τα περισσότερα ευρωπαϊκά κράτη συνεργάστηκαν με την Αμερική του Μπους στο όργιο παρακολουθήσεων, παράνομων συλλήψεων, ακόμη και βασανιστηρίων ισλαμιστών μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Τις προάλλες, το Συνταγματικό Δικαστήριο της Γερμανίας καταδίκασε την κυβέρνηση της χώρας για την παράνομη παρακολούθηση βουλευτή του κόμματος Die Linke (Η Αριστερά), που εκπροσωπεί την τρίτη κοινοβουλευτική δύναμη στη Γερμανία.
Ας αφήσουμε το όργιο παρακολουθήσεων της ΕΥΠ στην Ελλάδα, με τελευταίο επεισόδιο τις αποκαλύψεις για παρακολουθήσεις ακτιβιστών της Χαλκιδικής αλλά και πολλών δημοσιογράφων που κάλυπταν τις κινητοποιήσεις στις Σκουριές.
Στάση... υποκριτική
Επομένως, η έκρηξη οργής της Μέρκελ, του Ολάντ και των άλλων Ευρωπαίων ηγετών είναι σε μεγάλο βαθμό υποκριτική. Το πρόβλημα τους δεν είναι ότι παρακολουθούνται οι πολίτες των χωρών τους, αλλά ότι γίνονται οι ίδιοι στόχοι των Αμερικανών φίλων τους και, μάλιστα, με τόσο χονδροειδή τρόπο, που τους εκθέτει ενώπιον της κοινής γνώμης.
Από εδώ και τα όρια των αντιδράσεων τους: Μέρκελ και Ολάντ δεν ζήτησαν από τον Ομπάμα να σταματήσει τις επίμαχες δραστηριότητες -κάτι που, φυσικά, θα ήταν μάταιο- ούτε καν απείλησαν ότι θα διακόψουν τη συνεργασία με τις ΗΠΑ σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών. Ζήτησαν απλώς να υπάρξει «κοινό πλαίσιο» στον τομέα των υποκλοπών και των παρακολουθήσεων, κάτι που πιθανόν σημαίνει να αναβαθμιστούν στο επίπεδο της Βρετανίας, καθώς ούτε η Γερμανία ούτε η Γαλλία είναι έτοιμες για πιο ριζοσπαστικά μέτρα, όπως θα ήταν να φτιάξουν ευρωπαϊκά δίκτυα τηλεπικοινωνιών και πληροφοριών αυτόνομα από την Ουάσιγκτον.
Αν μη τι άλλο, οι περισσότερες κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης διαμαρτύρονται, ζητούν εξηγήσεις από τους Αμερικανούς και εξετάζουν πιθανά αντίποινα - με τους Γερμανούς να πιθανολογούν αίφνης αναστολή της επωαζόμενης συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
Σ' αυτό το φόντο, η αφωνία της κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου είναι αναμενόμενη μεν, θλιβερότατη δε. Πολύ περισσότερο που η Ελλάδα έχει πέσει θύμα προκλητικών παρακολουθήσεων από τους Αμερικανούς, όπως είχε το θάρρος να αποκαλύψει η κυβέρνηση Καραμανλή το 2004-2005 και όπως επιβεβαίωσε η βρετανική εφημερίδα Guardian στις 30 Ιουνίου, αποκαλύπτοντας ότι η ελληνική πρεσβεία στην Ουάσιγκτον είχε γεμίσει «κοριούς» της ΝSΑ.
Το ζήτημα επανήλθε στη δημοσιότητα χάρη στην ερώτηση που κατέθεσε, υπό το πρίσμα των νέων αποκαλύψεων, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ζωή Κωνσταντοπούλου, αν και οι πιθανότητες να δείξει κάποια ευθιξία η παρούσα κυβέρνηση είναι εξαιρετικά περιορισμένες.
Δημοσίευση σχολίου