Νέο-φιλελευθερισμός ή παλιο-φιλελευθερισμός!

Πηγή: Μαρία Παναγιώτου – «ΜΕΤΡΟ»

Υπάρχουν πολλά βιβλία που μου αρέσει να σκαλίζω από καιρό εις καιρό, ξανά και ξανά. Υπάρχει κι ένα που έχει ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, το σκαλίζω ολοένα και πιο συχνά, καθώς με βοηθάει να μεταφράσω με τον καλύτερο τρόπο όσα συμβαίνουν στη χώρα μας αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο λόγος για την «Σιδερένια Φτέρνα» του Τζακ Λόντον, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά το 1907. Εάν και έχουν περάσει πια 108 ολόκληρα χρόνια από την ημέρα έκδοσης του, το βιβλίο μοιάζει να γράφτηκε σήμερα. Σε αυτό το σημείο, κείμενα σαν το δικό μου μιλούν για τον... προφητικό λόγο του συγγραφέα. Αυτό το βιβλίο, όμως, μαζί με το «1984» του Τζορτζ  Όργουελ, αποτελούν τα λογικά μου πειστήρια πως οι συγγραφείς δεν ήταν προφήτες.

Απλώς, οι παγκόσμιες ελίτ διάβασαν με προσοχή όσα έγραψαν και πήραν περίφημες ιδέες.

Ο συγγραφέας εξιστορεί την επιβολή ενός φασιστικού καθεστώτος στις ΗΠΑ με το όνομα «Σιδερένια Φτέρνα» και περιγράφει τον μηχανισμό καταστολής και βίας που χρησιμοποιεί η οικονομική ολιγαρχία («Ολιγαρχία» άλλωστε ήταν ο αρχικός τίτλος που είχε επιλέξει για το βιβλίο του ο Λόντον). Μέσα από τις σελίδες του υπέροχου βιβλίου του, αναδύονται το εργατικό κίνημα των ΗΠΑ, οι αγώνες των εργατών και των συνδικάτων, ο ρόλος του Τύπου της εποχής, οι μηχανισμοί καταστολής του συστήματος και κυρίως η άθλια ζωή των ανθρώπων της εργατικής τάξης στα αστικά κέντρα, ώσπου στο τέλος, με τη βοήθεια της «Σιδερένιας Φτέρνας», καταλύεται η δημοκρατία και επιβάλλεται μια δικτατορία των επιχειρήσεων.
Επιλέγω ένα απόσπασμα από το βιβλίο και σας παρακαλώ να το διαβάσετε μαζί μου. Πρόκειται για τη στιγμή στο μυθιστόρημα όπου η εργατική τάξη έχει συντρίβει.

«Ωστόσο, η ήττα της δεν έδωσε τέλος στους δύσκολους καιρούς. Οι τράπεζες, που αποτελούσαν τη σπουδαιότερη δύναμη της Ολιγαρχίας συνέχιζαν να μην δίνουν πιστώσεις. Η Wall Street μετέτρεψε τη χρηματιστηριακή αγορά σε ανεμοστρόβιλο όπου οι αξίες όλης της χώρας σχεδόν μηδενίστηκαν. Και από την κατάσταση αυτή, που πήγαινε από το κακό στο χειρότερο, ξεπήδησε η μορφή της ανερχόμενης Ολιγαρχίας, ατάραχη, αδιάφορη και σίγουρη. Η ηρεμία και η σιγουριά της ήταν τρομοκρατική. Δεν χρησιμοποιούσε μόνο τη δική της τεράστια δύναμη, αλλά και όλη τη δύναμη του Θησαυροφυλακίου των Εν. Πολιτειών για να πραγματοποιήσει τα σχέδια της. Οι παράγοντες της βιομηχανίας είχαν στραφεί εναντίον της μεσαίας τάξης. Οι σύλλογοι των εργοδοτών, που είχαν βοηθήσει τους παράγοντες της βιομηχανίας να κάνουν κομμάτια την εργατική τάξη, τώρα κομμάτιαζαν τους παλιούς συμμάχους τους. 

Ανάμεσα στους τσακισμένους της μεσαίας τάξης, οι μικρο-επιχειρηματίες και μικρο-βιομήχανοι, καθώς και τα τραστς, παρέμεναν άθικτα. Όχι, τα τραστς δεν παρέμειναν απλώς άθικτα. Δραστηριοποιήθηκαν. Κούνησαν γη και ουρανό. Γιατί μόνο αυτά ήξεραν πώς να εκμεταλλευτούν αυτόν τον ανεμοστρόβιλο και να κερδοσκοπήσουν. Και τι κέρδη! Τεράστια! Αρκετά ισχυροί οι ίδιοι για ν’ αντιμετωπίσουν τη θύελλα που ως ένα σημείο ήταν δικό τους κατασκεύασμα, χαλάρωσαν και πλιατσικολογούσαν τα ναυάγια που έπλεαν γύρω τους. Οι αξίες είχαν θλιβερά και απίστευτα συρρικνωθεί και τα τραστς  πρόσθεσαν υπέρογκα κέρδη στα περιουσιακά τους στοιχεία προεκτείνοντας τις επιχειρήσεις τους και σε άλλες περιοχές και πάντα με ζημία της μεσαίας τάξης».

Βρισκόμαστε στο έτος 1912, σύμφωνα με την πλοκή του μυθιστορήματος και ο ήρωας Ερνέστο Έβερχαν γίνεται μάρτυρας του ουσιαστικού θανάτου της μεσαίας τάξης.
Στην πραγματική ζωή βρισκόμαστε στο 2015 και ο νεοφιλελευθερισμός απειλεί πλέον με ουσιαστικό θάνατο την μεσαία τάξη. Φυσικά και στην πραγματική ζωή έχει πιο πριν κατατροπώσει και πετύχει τον θάνατο της εργατικής τάξης, οδηγώντας την σε ολοκληρωτική εξαθλίωση. Επίσης, στην πραγματική ζωή όλα διαδραματίζονται στην γηραιά ήπειρο, οι Ενωμένες Πολιτείες του βιβλίου ονομάζονται Ευρωπαϊκή Ένωση και η κεντρική κυβέρνηση έχει έδρα στο Βερολίνο. Η δύναμη της Ολιγαρχίας εξαπλώνεται σε πολλές άλλες περιοχές, επίσης πάντα με ζημία της μεσαίας τάξης. Είναι απίστευτο.

Το διαιρεί και βασίλευε είναι μια καλή και δοκιμασμένη συνταγή, ωστόσο το πρόβλημα δεν είναι εθνικό. Ποτέ δεν ήταν. Είναι ταξικό. Μια διαπίστωση που μερικά χρόνια πριν στον πολύ κόσμο θα φαινόταν παρωχημένη, σήμερα όμως μοιάζει σίγουρα οικεία. Οι γερμανοί εργάτες και εργαζόμενοι, για παράδειγμα, δεν βιώνουν κανένα εργασιακό παράδεισο, παρά το γεγονός πως η ανεργία στην χώρα τους βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά.

«Σε σύγκριση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, η Γερμανία πάει αρκετά καλά. Αυτό, ωστόσο, είναι εν μέρει αλήθεια, αν ρίξουμε μία πιο προσεκτική ματιά. Οι νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις της τελευταίας δεκαετίας είχαν τεράστια επίπτωση στην γερμανική κοινωνία. Τα ποσοστά ανεργίας είναι σχετικά μικρά, αλλά το να έχεις δουλειά δεν είναι το ίδιο όπως πριν.

Έχει γίνει αρκετά πιο δύσκολο για πολύ κόσμο να τα βγάλει πέρα, αν και επισήμως δεν θεωρούνται άνεργοι. Μελέτες δείχνουν ότι οι εργασιακές συνθήκες έχουν γίνει πιο επισφαλείς, ότι τα συλλογικά δικαιώματα έχουν καταργηθεί και ότι τεράστιος αριθμός ανθρώπων αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της φτώχειας. Αυτό είναι αποτέλεσμα τουλάχιστον μιας δεκαετίας νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων» λέει στο Μωυσή Λίτση ο Αντρέι Χούνκο, βουλευτής του γερμανικού κόμματος της Αριστερός -Die Linlce- στο ΜΕΤΡΟ που κρατάτε στα χέρια σας, όταν ερωτάται για το «success story» του γερμανικού νεοφιλελευθερισμού της Άνγκελα Μέρκελ.

Φυσικά ο νεοφιλελευθερισμός έχει «success story», αλλά αυτό αφορά τις οικονομικές ελίτ. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι ένα μικρό παραπέτασμα στα σχέδια τους που θα τροφοδοτούσε την δημιουργία και άλλων παραπετασμάτων σε ευρωπαϊκές χώρες. Ίσως το παιχνίδι να μην έχει ακόμη χαθεί...