Ντάριο Φο: Στρατευμένος καλλιτέχνης που πάλεψε για έναν καλύτερο κόσμο χωρίς εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους.

Σαν σήμερα, στις 24 Μάρτη του 1926 γεννήθηκε στο Σαν Τζιάνο της επαρχίας Βαρέζε ο Ντάριο Φο. Ο πολυτάλαντος Ιταλός ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας, γελωτοποιός, ζωγράφος, ιστορικός της Τέχνης, επαναστάτης, πολιτικός,  με το τεράστιο και δημιουργικό του έργο άφησε το δικό του στίγμα στους στρατευμένους καλλιτέχνες που πάλεψαν για έναν καλύτερο κόσμο χωρίς εξουσιαστές και εξουσιαζόμενους.

Ένα από τα έργα του το «Δεν Πληρώνω, Δεν Πληρώνω» είναι ίσως σήμερα πιο επίκαιρο από την εποχή που γράφτηκε:

«Σ' έναν καπιταλιστή δεν πρέπει ποτέ να λες: αχ, σας παρακαλώ, θα μπορούσατε λιγάκι να μου κάνετε λίγο χώρο ν' αναπνεύσω κι εγώ; θα μπορούσατε να είστε λίγο πιο καλός, με λίγη περισσότερη κατανόηση; Ας συμφωνήσουμε...»

Όχι. Ο μόνος τρόπος για να μιλήσεις μαζί τους είναι να τους στριμώξεις στον καμπινέ, να τους χώσεις το κεφάλι μέσα στη λεκάνη και να τραβήξεις το καζανάκι. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να φτιάξουμε έναν καλύτερο κόσμο, ίσως με λιγότερο φανταχτερές βιτρίνες, ίσως με λιγότερες λεωφόρους, αλλά με λιγότερες λιμουζίνες, με λιγότερους απατεώνες. Τους πραγματικούς απατεώνες, αυτούς τους μισάνθρωπους με τις χοντρές κοιλιές. Κι έτσι θα είχαμε δικαιοσύνη.

Έτσι, εμείς που βγάζουμε πάντα το φίδι απ' την τρύπα για τους άλλους, θα μπορούμε επιτέλους να σκεφτούμε και τον εαυτό μας. Να κτίζουμε σπίτια που να ανήκουν σε μας... να ζούμε μια ζωή που θα 'ναι ολότελα δική μας. Να ζούμε σαν ολοκληρωμένοι άνθρωποι τέλος πάντων. Να ζούμε σ' έναν κόσμο όπου η επιθυμία σου να γελάσεις, ξεσπάει από μέσα σου σα γιορτή, η επιθυμία να παίξεις και να γιορτάσεις.

Και όταν μια μέρα πεθάνεις, δε θα πεθάνεις σα γέρος, πεταμένος σα στυμμένη λεμονόκουπα, αλλά σαν άνθρωπος που έζησε ελεύθερος κι ευχαριστημένος μαζί με τους άλλους ανθρώπους...»

Ο Ντάριο Φο παρά το κυνήγι που δέχτηκε, τελικά το 1997 πήρε το Νόμπελ Λογοτεχνίας, με μια σπάνια και πολυσήμαντη αιτιολογία: «Το βραβείο Νόμπελ, απονέμεται στο Ντάριο Φο, γιατί, μαζί με τη Φράνκα Ράμε, ηθοποιό και συγγραφέα, συνεχίζοντας την παράδοση των μεσαιωνικών giullari, περιγελά και καυτηριάζει την εξουσία, αποκαθιστώντας έτσι την αξιοπρέπεια των καταπιεσμένων ταπεινών ανθρώπων...».