Χειμώνας άγριος – κι η φωτιά, καλοκαιριά στην κάμαρά μου.
Ντρέπομαι για τη ζέστα μου και για την ανθρωπιά μου.
Κωστής Παλαμάς
Από τον Δωδεκάλογο του Γύφτου
Σαν σήμερα 13 Γενάρη του 1859 γεννιέται στην Πάτρα ο ποιητής, πεζογράφος και θεατρικός συγγραφέας Κωστής Παλαμάς. Αν και ο ίδιος σε καμιά περίπτωση δεν δήλωσε στρατευμένος στα συμφέροντα της εργατικής τάξης διανοούμενος, όλο του το συγγραφικό έργο του είναι βαθιά προοδευτικό.
Ο Κ. Παλαμάς οραματιζόταν μια ελεύθερη, δίκαιη και ισότιμη κοινωνία και το έργο του «Δωδεκάλογος του Γύφτου», δίνει μια καθαρή εικόνα για τα πιστεύω του.
Ας δούμε τι γράφει για το αριστούργημα αυτό του ποιητή ο Νίκος Ζαχαριάδης παραθέτοντας ένα απόσπασμα από το βιβλίο «Ο αληθινός Παλαμάς» που έγραψε ο πρώην γ.γ. του ΚΚΕ όταν ήταν κρατούμενος στις φυλακές της Κέρκυρας τον Γενάρη –Μάρτη του 1937. (Κυκλοφόρησε τον Απρίλη του 1953 από το εκδοτικό της ΚΕ του ΚΚΕ «Νέα Ελλάδα»)
Στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» καθρεπτίζεται όλη η αγανάχτηση και το ξεσήκωμα του ποιητή ενάντια στην εθνικιστική αρχαιοκαπηλεία και τη βυζαντινή αποτελμάτωση, ενάντια στους πατριδέμπορους αφανιστές, που στο όνομα της «λατρείας» και της συνέχισης των αρχαίων και βυζαντινών ξεπουλούσαν και κατάστρεφαν το έθνος. Μα ο ποιητής δε σταματά εδώ. Γκρεμίζοντας τα είδωλα και μαστιγώνοντας αλύπητα τους τυμβωρύχους σαλπίζει ένα καινούργιο, όχι εθνικιστικό μα λαϊκό, ξεσήκωμα για κάτι το καινούργιο και το άφταστο, που ξεπερνά ακόμα και τα τοπικά σύνορα και ανυψώνεται σε κάτι το πιο γενικό, σε κάτι το καθολικό, το διεθνιστικό. Και δεν είναι μονάχα αυτό.
Ο ποιητής, όσο φυσικά του το επέτρεπαν οι κοινωνικές συνθήκες και το νεοελληνικά-ξετύλιγμα στα τέλη του περασμένου αιώνα, έψαξε να βρεί τις καινούργιες κοινωνικές δυνάμεις, ένα άλλο πρωτοποριακό ανθρώπινο υλικό, για να χτίσει μ' αυτό το καινούριο οικοδόμημα, που οραματίστηκε στο πονεμένο και ξυπνημένο απ' τον εξευτελισμό μυαλό του.
Η λυρική σκέψη στο «Δωδεκάλογο του Γύφτου» δε στέκεται ήσυχη• περπατάει παραδέρνοντας και παίρνει τρόπους διαφορετικούς και πάει από της πικρής άρνησης τα πειράγματα και τα μοιρολόγια, στα θριαμβευτικά σαλπίσματα της πίστης κι από την αμφιβολία και το μηδενισμό, στο διαλάλημα της ενέργειας, της προκοπής, της αντρίκιας αγάπης, της πεποίθησης προς το ωραίο, κάτι που μέλλεται• «ο ήρωας μου χαλαστής και πλάστης, με την αράδα»…
Ο Παλαμάς δε λιβανίζει, μα χτυπά αμείλιχτα τους κάθε λογής εκμεταλλευτές πατριδέμπορους και όλο το οικοδόμημα τους και δείχνει στο έθνος έναν καινούργιο δρόμο.
Δημοσίευση σχολίου