Μια επιστολή του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη προς τον αρχιεπίσκοπο, δημοσιευμένη στο «Ριζοσπάστη»
Ο Ναπολέων Λαπαθιώτης (1888- 1944) είναι από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές και ίσως από τους πιο παραγνωρισμένους, υπό την έννοια της εσφαλμένης (εν πολλοίς) εκτίμησης του έργου του. Σε αρκετές περιπτώσεις, η εκτίμηση της καλλιτεχνικής αξίας των ποιημάτων του, έπεσε θύμα των προσωπικών του επιλογών, οι οποίες τον έθεταν στο «περιθώριο». Η ανοιχτή υποστήριξη στον κομμουνισμό, η ομοφυλοφιλία, τα ναρκωτικά, σε συνδυασμό με την «προδοσία» της τάξης του (της αστικής), τον κατέτασσαν στη χορεία των «αποσυνάγωγων» της κοινωνίας.
Ένα δείγμα της περίπλοκης και ελευθεριάζουσας ιδιοσυγκρασίας του Λαπαθιώτη, είναι η επιστολή του, τον Αύγουστο του 1927, στον αρχιεπίσκοπο Αθηνών, Χρυσόστομο Παπαδόπουλο, με την οποία ζητάει τον αφορισμό του…
Η επιστολή δημοσιεύθηκε στο «Ριζοσπάστη», στις 6.8.1927, με τίτλο: «Ανοικτή επιστολή στον αρχιεπίσκοπο Αθηνών». Το κείμενο έχει ως εξής:
Χρυσόστομον Παπαδόπουλον
Αρχιεπίσκοπον Αθηνών
Κύριε,
Ευρίσκομαι σήμερα στην ανάγκη –για να είμαι απολύτως συνεπής προς τας υπαγορεύσεις της συνειδήσεώς μου– ν’ αποταθώ απ’ ευθείας προς εσάς, και να σας παρακαλέσω να με διευκολύνετε στον διακανονισμόν μιας υποθέσεως, χαρακτήρος εντελώς προσωπικού –που αφορά τας σχέσεις μου με την εκκλησίαν, και που, λόγω της τελευταίας αυτής λεπτομερείας, ανάγεται εξ ολοκλήρου στη δικαιοδοσία σας.
Η χριστιανική θρησκεία –όχι μόνον η ορθόδοξος, αλλά εν γένει η χριστιανική– όπως επίσης και κάθε άλλη θρησκεία– μού έχει αποβεί τελείως περιττή.
Κρίνω άσκοπο να εκθέσω τη σειρά των σκέψεων που με οδήγησαν έως εκεί. Αφορούν εξ ολοκλήρου τον προσωπικό μου τρόπο τού αντιλαμβάνεσθαι τα πράγματα, και τας προσωπικάς μου απόψεις επί του ανθρωπίνου προορισμού.
Γι’ αυτό το λόγο, μάλλον συγκεκριμένα, θα επιθυμούσα ν’ απαλλαγώ τελείως αυτής. Θα μου πείτε ίσως, ότι καθένας μπορεί αξιόλογα να το κάμει σιωπηρά και κατ’ ιδίαν, χωρίς τίποτε να τον βιάζει να το κοινολογήσει, ούτε να προσφύγει σε άλλο επισημότερο διάβημα.
Και όμως αισθάνομαι σήμερα την ανάγκην αυτής της επισημοτέρας, και κατά τύπους, επανακτήσεως της πνευματικής μου ελευθερίας. Υπάρχουν περιπτώσεις που ο νόμος, έξαφνα, με υποχρεώνει να ορκίζομαι επάνω σ’ ένα χρυσόδετο βιβλίο, το οποίον έχει για μένα, βεβαίως, μεγάλη κοινωνική, φιλοσοφική ή λογοτεχνική αξία, καμιά όμως απολύτως θρησκευτική. Θα μου ήταν εξίσου δυσάρεστο και ανωφελές, αν με υπεχρέωναν να ορκίζομαι επάνω στην «Ιλιάδα» ή την «Πολιτείαν του Πλάτωνος» –βιβλία που εκτιμώ και αγαπώ, αλλά που δεν έχουν επίσης, για μένα, κανένα είδος μυστικοπαθούς ιερότητος, με την έννοιαν με την οποίαν το θέλει η εκκλησία.
Επί πλέον, έχω φθάσει εις το συμπέρασμα ότι, μεταξύ της φιλοσοφίας και του κηρύγματος του Ιησού, και της σημερινής αποστολικής εκκλησίας, υπό την αληθινήν όψιν με την οποίαν αύτη κινείται και ενεργεί, η απόστασις και η παρεξήγησις είναι τεραστία.
Βλέπετε, το χάσμα είναι ριζικόν και ανεπανόρθωτον. Δεν πιστεύω σε τίποτε απ’ ό,τι πιστεύετε, και δεν επιθυμώ να διατηρώ, έστω και προσχηματικά, δεσμούς με κάτι το οποίον θεωρώ παιδαριώδες, οσάκις δεν το θεωρώ και εγκληματικό.
Με την ελπίδα ότι αυτό μου το γράμμα –γραμμένο, το τονίζω, εντελώς γαλήνια, συνειδητά και αποφασιστικά– θα συντελέσει ώστε να παύσω και κατά τύπους –αφού κατ’ ουσίαν έχω παύσει προ πολλού– να λογίζομαι, οπωσδήποτε, μέλος του θρησκευτικού σας ποιμνίου.
Πρόθυμος, Ν. ΛΑΠΑΘΙΩΤΗΣ».
Δημοσίευση σχολίου