 |
| Ειρήνη Γκίνη ή Μίρκα Γκίνοβα (Мирка Гинова) |
Η Έλλη Αλεξίου στον δεύτερο μέρος του βιβλίου της "Βασιλική Δρυς" που αναφέρεται στους αγώνες των εκπαιδευτικών γράφει για την Ειρήνη Γκίνη τα παρακάτω:
Πάλι δασκάλα έκαμε την αρχή σε τούτη την περίοδο των εκτελέσεων
«Ας αρχίσουμε με την Ειρήνη Γκίνη καλύτερα, κι ας μην τηρήσουμε την αλφαβητική σειρά. Γιατί η Γκίνη, δασκάλα, είναι η πρώτη γυναίκα, που εκτελέστηκε από στρατοδικείο με τους Αμερικανούς πια να εξουσιάζουν τον τόπο μας. Γεννήθηκε στο Ρουσσιλοβο Έδεσσας. Το 1943, είκοσι χρονώ κορίτσι κατατάχτηκε στον Ε.Λ.Α.Σ. και πολέμησε τους χιτλερικούς ως την απελευθέρωση. Όταν άρχισαν να κυνηγιούνται οι εαμίτες, η Ειρήνη με άλλους έξι εγκατέλειψε το χωριό της και τράβηξε προς το δάσος της Έδεσσας. Εκεί τους κύκλωσαν 200 χωροφύλακες και μαυροσκούφηδες -παρακρατική οργάνωση, που δρούσε παράλληλα με τους χωροφύλακες με κρατική εξουσιοδότηση- και ύστερα απ΄΄ο απεγνωσμένη άμυνα η Ειρήνη έπεσε στα χέρια των χωροφυλάκων που τη βασάνισαν απάνθρωπα. Το Στρατοδικείο Γιαννιτσών την καταδίκασε σε θάνατο και κει εκτελέστηκε στις 26-7-1946. Διηγούνται πως την παραμονή του θανάτου της στη φυλακή τραγουδούσε όλη τη νύχτα. Το ίδιο τραγουδούσε και στο αυτοκίνητο καθώς τη μετέφεραν στον τόπο της εκτέλεσης. Το απόσπασμα το αντίκρισε με ψυχραιμία και παλικαριά. Στην έκθεση που στάλθηκε στο υπουργείο για τα καθέκαστα της εκτέλεσης αναφερόταν ανάμεσα στ' άλλα: "...Οι επτά καταδικασθέντες αντίκρισαν ψυχραίμως το εκτελεστικόν απόσπασμα. Και δεν εδέχθησαν να δεθούν οι οφθαλμοί των... Περισσοτέραν ψυχραιμία επέδειξαν η δασκάλα Ειρήνη Γκίνη, η οποία έψαλλε τον Ύμνον της Διεθνούς και εκραύγαζεν υπέρ του ΚΚΕ". Κι αν όλα αυτά δεν είναι ακριβή και μόνο αληθινό είναι πως τραγουδούσε και πως δε δέχτηκε να της δέσουν τα μάτια, και μόνο αυτά βροντοφωνάζουν τη λεβεντιά της».
«Ας αρχίσουμε με την Ειρήνη Γκίνη καλύτερα, κι ας μην τηρήσουμε την αλφαβητική σειρά. Γιατί η Γκίνη, δασκάλα, είναι η πρώτη γυναίκα, που εκτελέστηκε από στρατοδικείο με τους Αμερικανούς πια να εξουσιάζουν τον τόπο μας. Γεννήθηκε στο Ρουσσιλοβο Έδεσσας. Το 1943, είκοσι χρονώ κορίτσι κατατάχτηκε στον Ε.Λ.Α.Σ. και πολέμησε τους χιτλερικούς ως την απελευθέρωση. Όταν άρχισαν να κυνηγιούνται οι εαμίτες, η Ειρήνη με άλλους έξι εγκατέλειψε το χωριό της και τράβηξε προς το δάσος της Έδεσσας. Εκεί τους κύκλωσαν 200 χωροφύλακες και μαυροσκούφηδες -παρακρατική οργάνωση, που δρούσε παράλληλα με τους χωροφύλακες με κρατική εξουσιοδότηση- και ύστερα απ΄΄ο απεγνωσμένη άμυνα η Ειρήνη έπεσε στα χέρια των χωροφυλάκων που τη βασάνισαν απάνθρωπα. Το Στρατοδικείο Γιαννιτσών την καταδίκασε σε θάνατο και κει εκτελέστηκε στις 26-7-1946. Διηγούνται πως την παραμονή του θανάτου της στη φυλακή τραγουδούσε όλη τη νύχτα. Το ίδιο τραγουδούσε και στο αυτοκίνητο καθώς τη μετέφεραν στον τόπο της εκτέλεσης. Το απόσπασμα το αντίκρισε με ψυχραιμία και παλικαριά. Στην έκθεση που στάλθηκε στο υπουργείο για τα καθέκαστα της εκτέλεσης αναφερόταν ανάμεσα στ' άλλα: "...Οι επτά καταδικασθέντες αντίκρισαν ψυχραίμως το εκτελεστικόν απόσπασμα. Και δεν εδέχθησαν να δεθούν οι οφθαλμοί των... Περισσοτέραν ψυχραιμία επέδειξαν η δασκάλα Ειρήνη Γκίνη, η οποία έψαλλε τον Ύμνον της Διεθνούς και εκραύγαζεν υπέρ του ΚΚΕ". Κι αν όλα αυτά δεν είναι ακριβή και μόνο αληθινό είναι πως τραγουδούσε και πως δε δέχτηκε να της δέσουν τα μάτια, και μόνο αυτά βροντοφωνάζουν τη λεβεντιά της».
Μετά το θάνατό της γράφτηκε προς τιμή της τούτο το επίγραμμα... που κάποτε σίγουρα θα γραφεί στον τάφο της...
Ρώτησα πολλούς, στο εξωτερικό που βρίσκομαι, να μου πουν ποιος το 'γραψε. Οι πιο πολλοί μου αποκρίθηκαν "δεν ξέρω". Ωστόσο δυο-τρεις βεβαίωσαν πως είναι του Νίκου Παπαπερικλή. Του "Ειρηνικού" της "Αυγής", του ίδιου που έγραψε και το ποίημα για το δάσκαλο Σταυρίδη. (Ο Ν. Παπαπερικλής γράφει με το ψευδώνυμο "φιλικός", τώρα, ύστερα από 25 χρόνια -έτος 1980- στο "Ριζοσπάστη").
Στην Ειρήνη Γκίνη έγραψε ποίημα και η ποιήτρια Ρίτα Μπούμη-Παππά, που περιλαμβάνεται στον τόμο της: "Χίλια σκοτωμενα κορίτσια". Το παραθέτουμε.
Για σένα πλέκουν δαφνοστέφανα οι καιροί
κι αντιλαλούν απ' τα στερνά σου τα τραγούδια
πόλεις, βουνά, λαγκάδια κι ουρανοί.
Δίπλα στο μνήμα σου το μίσος μας λαμπάδα.
Σ' ένα χωριό δασκάλα αν ήσουν ταπεινή,
τώρα περνάει απ' το σκολειό σου όλη η Ελλάδα.
Ρώτησα πολλούς, στο εξωτερικό που βρίσκομαι, να μου πουν ποιος το 'γραψε. Οι πιο πολλοί μου αποκρίθηκαν "δεν ξέρω". Ωστόσο δυο-τρεις βεβαίωσαν πως είναι του Νίκου Παπαπερικλή. Του "Ειρηνικού" της "Αυγής", του ίδιου που έγραψε και το ποίημα για το δάσκαλο Σταυρίδη. (Ο Ν. Παπαπερικλής γράφει με το ψευδώνυμο "φιλικός", τώρα, ύστερα από 25 χρόνια -έτος 1980- στο "Ριζοσπάστη").
Στην Ειρήνη Γκίνη έγραψε ποίημα και η ποιήτρια Ρίτα Μπούμη-Παππά, που περιλαμβάνεται στον τόμο της: "Χίλια σκοτωμενα κορίτσια". Το παραθέτουμε.
ΕΙΡΗΝΗ (γραμμένο για την Ειρήνη Γκίνη, τη Μίρκα Γκίνοβα, όπως τη λένε στα χωριά της)
Κλείσ’ το βιβλίο.
την αυγή σφάξαν μια κόρη
αιματοπότες άνθρωποι. Κι όλη τη μέρα
κλαίγαν τα δέντρα που είδανε το φόνο
τέσσερα χιλιόμετρα έξω απ’ τα Γρεβενά.
Μπροστά στην πύλη της αυγής
ρόδινη απ’ την ανταύγεια προχωρούσε
με μαλλιά ξέπλεκα η Ρηνούλα
με το λευκό της φόρεμα της Κυριακής
με μόνο κόσμημα τα σμαραγδένια της μάτια.
Ανυποψίαστη, άπραγη, μικρή
τριγυρισμένη από τουφέκια γυμνασμένα
γαλήνια βάδιζε κοιτώντας τα πλατάνια
αποχαιρέταε τα πουλιά δίχως παράπονο
τους λόφους πέρα και το δάσος.
Δεν ήταν μια πριγκίπισσα από τα παραμύθια
που βγήκε αυγή με τις θεραπαινίδες της
για να συνάξει ρόδα υγρά
σ’ ένα πανέρι από ακτίνες:
μια δασκαλίτσα ήτανε αγροτικού σχολειού.
"Καλημέρα κίτρινο θερισμένο χόρτο
δεν ήρθα για περίπατο στις ασημένιες όχθες
ήρθα για να με σφάξουνε.
Όταν ο ήλιος υψωθεί σε λίγο
κι όπως κάθε πρωί μ’ αναζητήσει,
εσύ, που γνώρισες του δρεπανιού την κόψη
και είσαι ο μόνος μάρτυρας εδώ,
πες του πως με θερίσανε κι εμένα
ανήμερα Αγιάς Μαρίνας
πως άφησα έρημο το σπίτι μας
αράχνες να το κατοικήσουν
μόνο στα μαθητούδια μου μην κάνεις λόγο
αν έρθουν ως εδώ και ψάχνουν
μην πεις πως βρίσκομαι κάτ' απ’ τις πέτρες.
Κι αν δουν το αίμα μου και σε ρωτήσουν
πες τους αρνί πως σφάξαν οι τσομπάνοι".
Ο ποταμός πήρε το βόγγο της και τόνε τρέχει.
Στα δυο στηθάκια της σημάδεψαν οι στρατιώτες
με τα μεγάλα μάτια της, πρώτη τους πυροβόλησε!
Σαν ν’ απαντούσε σ’ ένα προσκλητήριο
φώναζε τ’ όνομά της δυνατά
από τη λήθη να το σώσει.
Άνεμε, ξύπνα! ούρλιαξε μέσα απ’ τα φύλλα.
Πλαδαρά πρόσωπα στα πουπουλένια μαξιλάρια
σηκωθείτε να δείτε το σφαγμένο κορίτσι
την άσπιλη καρδιά του να κρατά ψηλά
σαν αρτοφόρι για τους πεινασμένους
και να φωνάζει αυτό που μόλις ψιθυρίζομε
φτασμένη όρθια στον ανοιγμένο τάφο.
και μες στις αλυσίδες της
μια κορδελίτσα κόκκινη να λάμπει.
Ο Βέλγος ζωγράφος και χαράκτης Victor Stuyuaert, διαβάζοντας σε μετάφραση του Φλαμανδού ποιητή Jan Schepens το ποίημα της Ρίτας Μπούμη-Παππά, εμπνεύστηκε ένα πορταίτο για την Ειρήνη Γκίνη, που και αποτέλεσε το εξώφυλλο του τόμου "Χίλια σκοτωμένα κορίτσια".(Βλ. Έλλη Αλεξίου, Βασιλική Δρυς. Το Χρονικό της Εκπαίδευσης, Μέρος Δεύτερο, εκδόσεις Καστανιώτη, Αθήνα 1983, σελ. 267-270).
Δείτε ακόμα:
- 26 Ιούλη 1946: Ειρήνη Γκίνη. Η πρώτη γυναίκα που εκτελέστηκε από το μοναρχοφασιστικό καθεστώς
- Το Γ’ Ψήφισμα (τίθεται σε ισχύ σαν σήμερα στις 18/06/1946) και η στυγνή ταξική δικτατορία της εποχής
- Το Γ' Ψήφισμα και οι πρώτες εκτελέσεις
- ΕΙΡΗΝΗ ΓΚΙΝΗ «Πρώτη φορά ελληνικός στρατός τουφεκίζει γυναίκα»
Δημοσίευση σχολίου